Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 2, 12 January 1867 — Page 1

Page PDF (1.59 MB)

KA NUPEPA KUOKOA.

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE VI. HELU 2. HONOLULU, IANUARI 12, 1867. NA HELU A PAU 267.

"KA NUPEPA KUOKOA,"

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina he UMIKUMAMALUA!

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.

NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.

AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

 L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

KA "NUPEPA KUOKOA."

I s published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or $1.00 per six

mon ths, in advance.

A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

KANIKAU S will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, ma y be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.

THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

L. H. GULICK.

For the Publisher.

Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.

Pe rsons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

 

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

O KE KUNA KALEPA PAA

maikai,

"Ka te Lee."

O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI

no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me

na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia

228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

No Hilo.

KA MOKU KUNA

"MELE HILO,"

O Sebastian ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE

Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia

HULIPAHU, (L. L. TORBERT).

 

No Hana, Kaupo, a me Maliko,

KA MOKU KUNA

'MANUOKAWAI,'

O Merchant ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA

Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau

ia C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

Olelo Hoolaha

- A KA -

AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI

- A -

MOKU MAOLI KULOKO

- O KO -

Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI

Ala bani,

161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka

Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.

O KE KUNA KALEPA

O Neti Mela

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea.

No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia

JANION GREEN & CO.,

222- tf A. H. M. K. H.

 

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii

Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00

" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50

a me na Moohana, 5 00

" Ohana uuku iho, me na Moohana,

ili ulaula, 1 00

" Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2

" Okoa, 50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2

Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25

Haiao, 25

Hele Malihini Ana, 25

Wehewehehala, 25

Li ra Hawaii, 25

No ko ke Akua Ano, 25

Lira Kamalii, 25

Kumumua Hou, 12 1/2

Moolelo Ekale sia, 50

Hoike Palapala Hemolele, 25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25

Ninauhoike, 12 1/2

Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 1/2

Kumu Leomele 12 1/2

Haawina Kamalii, Buke 1, a me 2, 12 1/2

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25 Eia na buke i haawi wale ia. Haawina Baibala. Ui.

Hoike Pope.

Palapala Liilii Helu 4

" " " 6

" " " 7

" " " 11

" " " 16

Ka Davida Malo Kumumanao,

Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

L. H. Kulika.

Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

 L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio

o ko Hawaii Pae Aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

MELE KAHIKO.

Inu o'na kauko Kaliu,

Mahuna kauko Heeia,

Kawao ohia i Kaniahiku,

He ahiku ka manu Walaau,

Kani holo i kauko Puna,

Lana haa ka papa o Kulili,

Kahuli anana lohi Ke'a,

Ke'a kele o Maukele.

Kele me he moana Lipolipo la,

Lohi anapa ke Kuahiwi,

Pakele Haupu i Kamakani,

A kele e iho e hina e hulihia Kona aina,

Huli kapaau ia Nu'a,

I ka ono moe a ke mahuna nei,

O ka wanana kai huna,

Kai ki lia i ka amola,

Lele o na leo pee huna 'kai

Leo ku binai i ka pali,

Pali kakua Malelewaa,

Luu kai polokai,

Na hala ma kehu kai o Keiu ne—i,

Iu aloha wale hoi kamaka e kamalio e Lono,

Kepa w aluhia 'na i pua mahole,

E kaa'la aunei e ke kaa lohe lau i kanikani,

He makani paio o'u kua,

Ku la'i haehae i o'u alo,

He pana he pauli kaua,

Mapu ka leo ma Kuamauna,

Oua mau wahine nei noho ana anu o Poliahu,

(Aole i pau.)

 

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

NA S. M. KAMAKAU.

HELU 10.

He keiki punahele o Kila na Moikeha, mamua o kona mau kaikuaana. O ka puni a Kila o ka hooholo waa liilii i ka muliwai o Waimahanalua, a i kona mahuahua ana o kona kino, o ka pakaka nalu i ka nalu o Makaiwa a me Kaohala. A i kona hookanaka ana ae, olelo mai la o Moikeha, e kii i ke alii i Kahiki, aia i kuahiwi kahi i malama ia'i, a no ka manao o na kaikuaana, e lilo laua i mau alii, nolaila, olelo mai o Moikeha, aia ke alii i Kahiki.

Nolaila, olelo aku la o Moikeha ia Kila. " E kii paha i ke alii i Kahiki," ae aku la o Kila, "ae, e kii au." O ka hoomakaukau iho la no ia o Moikeha i na waa ona i holo mai ai, mai Kahiki mai. Ua ao mua no hoi o Moikeha i ke ano o ka holo moana a me ke kilo hoku, a kauoha no hoi o Moikeha ia Kila, e lawe pu i na kanaka ana i hoonoho ai. Hana iho la o Moikeha i hale no Kila i luna o ka pola, i wahi no Kila e moe ai, a e kilo ai i na hoku. Hoonoho aku la o Moikeha i na kaikuaana i mau alii no ka waa.

I ka makaukau ana o ka ai a me na mea ai kupono o ka holo loihi ana i ka moana, alaila, hooili iho la na kanaka a me ka poe makaukau i ka holo moana, alaila, kau aku la o Kila iluna o ka pola a me na kaikuaana, na'lii o luna o ka waa, alaila, holo mai la lakou a loaa ka pohu o Waianae, a pili mai la ma Malae i Waianae; ike aku la na kanaka i ka lana mai o keia mau waa maikai, holo aku la lakou, a ninau aku la, "no hea ka waa ?" " No Kauai." "He waa e holo ana i Kahikiku i Kahikimoe." "Owai ke alii o luna o ka waa?" alaila, olelo mai la kekahi kaikuaana o Kila. "Owau o Hookamalii, i kapaia i ka ili o Olopana." ''Nowai hoi kela waa ?" "No'u no Haulaninuiaiakea, i kapa i na maka o Olopana." "Nowai ka hale?" He hale kapa no maua, alaila wehe mai o Kila i ka puka o ka hale, a olelo mai la, "o olua ia e Pokai me Moeke," "ka i ka loaa o ko maua inoa ia oe;" "owai kou inoa?" "Owau nei o Kila i uka, o Kila i kai, o Kilapawahine maikai, o kama au a Moikeha." Ke ola la no o Moikeha ?" "ae." "Ka walea ana." "I walea i ka hee puewai, i ke kaha nalu o Kaohala, o ka la hiki no a po ae, o ka lulu o Waimanalua, o ka laula o Kewa, o ke kahuli mai a ke kalukalu, o na puu haele elua, e hii ana Puna me he keiki la, o kawalele o Waiehu, o ke kalo ku i ka haape, o kekee mai o ka nalu o Makaiwa. O ka wahine maikai o kuu makuahine o Hooipoikamalanai. I Kauai no Moikeha, a make wale, aole e hoi i Kahiki, o pulu na wawae i ke kai." "Ka" "kahaha nou ka-ka waa-he ae waa ou kaikuaana."

Nolaila, holo pu aku la keia mau kanaka, a pela no Molokai a Maui, a hiki i Hawaii, a ma ka Lae ma Kau i Hawaii ko lakou holo ana i Kahiki.

I ko lakou hiki ana ma Kahiki, o Olopana no ke alii nui o Kahiki, o Luukia no ke ahi wahine, o Laa ka hooilina aupuni, he mau aina momona, a he palaualelo ka lahuikanaka, nolaila, aole lakou i noho i Kahiki mua ka aua a Olopana,alaila, olelo aku la lakou i na olelo a Moikeha, i kii aku lakou ia Laa, e hoi mai i Hawaii nei Hoole mai o Olopana, aole oukou e lawe ia Laa, aia, a make au, alaila, holo aku, no ka mea, o ka hooilina no ia o ke aupuni.

Nolaila, hoi mai la o Kila me na kaikuaana, a pae ma Puna Hawaii, a ma Hilo i noho ai o Kila, a lilo no i alii no Hawaii. Ina e ike oukou i ka mookuauhau o Nanaulu, a e nana iho malaila, e loaa ia oukou na mamo a Kila, oia hoi o Laakapu ka wahine a Kahoukapu a o kekahi o kana mau mamo, oia no hoi o Kapukamola, ka wahine a Makakaualii. A o kekahi o kana mau moopuna, oia no hoi o Piilaniwahine; ka wahine a Kamalalawalu ke alii o Maui, nolaila, ua lilo o Kila i kupuna alii, no na 'lii o Hawaii a me Maui a me na makaainana. Ua noho o Hookamalii ma Ewa ma Oahu, a ua komo kana mau moopuna ma ka mookuauhau ma o Punaimua, e nana ia Maelo, ka wahine a Laulialaa, ka makuwahine o Kahuoi. O Haulanuiaiakea, ua lilo oia i kupuna alii no na 'lii a me na makaainana o Kauai, e nana i ka mookuauhau alii o Kauai, a e loaa no kana mau mamo, oia no o Kapoleiakauila, ka wahine a Kalanikukuma, ka makuwahine o Kahakumakaliua, ke alii i hanau iloko o Holokoloku ma Wailua i Kauai.

O LAA—Oia no o Laamaikahiki, no ka holo ana mai, mai Kahiki mai. Mahope iho o ka make ana o Olopana, ua hooili ia ke aupuni maluna o Laa, a no ka lohe ana o Laa ia Kila ma, he aina momona ka poe aina Hawaii, he lahuikanaka ikaika i ka mahiai, ua hanai ia na ia iloko o na loko, o Oahu ka aina oi o ka momona, nolaila, ko Laa manao ikaika e holo mai i Hawaii nei.

I ka holo ana mai o Laa mai Kahiki mai, eia ka poe i holo pu mai, o Kaikaikupolo ke kahuna, o Kukeaohoomihamiha ke kilo, o Luhaukapama, ke kuhikuhi puuone, o Kupa ka hooheihei pahu, o Naula ke Kaula, he kanaha kanaka lawelawe o ka waa. I ka holo ana mai a ike ia Hawaii ma ka aoao hema e kau ana ka ihu o ka waa ma Koolau o Maui a ma Koolau o Molokai, me ke kani o ka pahu i ka moana. E noho ana kekahi kanaka i Hanauma o Haikamalama ka inoa, a lohe oia i keia mea kani i ka moana haohao kona manao, he aha keia mea kupanaha, o ka leo o ke kani o ka pahu, he leo mele ka leo iloko o ke kaeke, alaila, hooholo ae la o Haikamalama i kona umauma e hookapalili ana i ka welau o kona lima ma ka umauma. "E Kai-e—kai—kupo-lo. E Ku—pa—e kupa -e. E Laa, e hooheihei ana i ka moana." O na mele a pau i loko o ke kani o ke kaeke, ua pau loa ia Haikamalama. E kani ana ma ka moana o Koolau ; nolaila, holo aku la o Haikamalama a ka Lae o Makapuu, a ike aku la e holo ae ana ma ka moana, nolaila, hele no keia mauka a hookomo ka waa ma Kawahaokamano, manao iho la keia e pae ana ka mea ma Kaneohe no Koolaupoko, i ka waa no a lana i Waihaukalua, ku ana keia ma uka, me ka hookapalili o ka lau o na lima me ke mele pu i ke mele a Kupa.

I ka ike ana mai a Laa me na kanaka o luna o ka waa; kahaha ino la lakou, me ka olelo ana, ua loaa ko kakou mau inoa, ua ike no ka hoi lakou i ke kaeke. Hoolei iho la o Laa i ke one i wahi e kau ai na waa, ua kapaia kela wahi ahiki i keia manawa o Naonealaa aia ma Kaneohe.

I ka pae ona o na waa, a kau ana na lima iluna o ka pahu, a kau-kau-kaha-le-ou-ou-ka leo o ka pahu, o Opuku, olelo mai la o Laa, ua ike no ko oukou aina i keia mea, he pahu kaeke, ae aku la o Haikamalama, "ae" "ua ike kamalii me ka wahine."

Aole oiaio o ka Haikamalama olelo, aka, ua makemake ia e ike pono i ka hana ana o ka pahu.

I kona komo ana i ka hale kamaaina, kapili iho la i ka ili mano i ka umeke a lawe aku Ia imua o Laa, a ike mai la o Laa, ua oiaio. Ma Kualoa no Koolaupoko kahi i noho ai o Laa, a no kona holo ana mai, mai Kahiki mai, ua kapaia kona inoa o Laamaikahiki.

I kona noho ana ma Kualoa, ua hoao oia ekolu, wahine Alii, o Hoakanuikapuaihelu o Waolena a me Mano. Eia ka mea kaulana a kupanaha hoi, ua hapai like na wahine ekolu, a ua hanau like i ka la hookahi. O ka wahine mua i hanau o Hoakanuikapuaihelu ma Kualoa, o ka lua o Waolena ma Kaalaea, o ke kolu o Mano ma Kaneohe. I ka lohe ana o Mano, ua hanau kela mau alii, e pai ae ana kela i ka opu oili ana ke keiki i waho, nolaila, ua kapaia ka inoa o Mano.

O Manoopupaipai. Penei.

Kalaikuahulu,

" O Ahukai o Laa,

O Laa-o La-a o Laamaikahiki ke 'lii,

O Ahukini a Laa,

O Kukona a Laa.

O Lauli a Laa makua,

O na pukolu a Laamaikahiki,

He mau hiapo kapu na Laa,

Hookahi no ka la i hanau ai.

Poha mai ke 'we ka nalu ka inaina,

O ahulu mai ka piko,

Ka piko alii ka pikopiko iloko,

Ke 'ewewe alii ke 'we o ka lani."

Ua lilo o Laamaikahiki i kupuna alii no na'lii o Oahu a me na makaainana, a ua lilo no hoi i kupuna alii mai Hawaii a Kauai. E loaa no ia oukou ma ka mookuauhau o Nanaulu, me ko Punaimua, a me ko Hanalaanui.

O KAHAI A HOOKAMALII. O Kahai kekahi i holo i Kahiki. O Kieleinahulu me Malaihanee o Ko-Lina o Wou-kohi he poe nui no keia i holo i Kahiki. Ma Kalaeloa ka holo ana i ka aoao hema i ka makaikai ia e lakou, a no Upolu mai ka ulu i lawe ia mai i Hawaii nei, oia ka ulu kanu a Kahai ma Puuloa.

O KALANANUUNUIKUAMAMAO me Humu a me Kamaunuaniho, ua oleloia mai Kahiki mai lakou, a pae ma Kahahawai ma Waihee ma Maui, a noho mauka o Wailua, a ua lilo o Kamaunuaniho ia Kalana i wahine, nolaila, ua hoi hou o Humu i Kahiki, a ua hanau mai ka Kalana me Kamaunuaniho oia o Hina. O Hina keia i lilo ai ia Olopana ke alii o Kahiki i holo mai ai a noho i Oahu nana ka Haiau o Kawaewae ma Kaneohe, a nona no ke kaikaina o Kahikiula, a na Olopana me Hina ke keiki o Kahiki, o Honuakele, a na Kahikiula me Hina o Kelekeleiaiku oia no o Kelekeleiaiku a me Kama, ua kapaia ko lakou mau inoa ma ka inoa Kahiki, no ka mea, no Kahiki mai lakou, aole nae no Kahiki Bolapola, o Kahiki i kapaia o Keolewa, o Haenakulaina a me Kauaniani. Aia la mahea keia mau aina, aia paha i ka aina o Keenuiakane.

O LONOKAEHO. Ua olelo ia ua holo mai keia kanaka mai Kahiki mai, me kana ilio nui o Kuilioloa, a he kanaka ikaika ma kona moolelo, ua huli imi mai i kona kaikuaana ia Nane, nana no i wawahi ia Kapalihookui ma Kailua Koolaupoko a nana i hou i ka pali o Kanehoalani ma Kualoa ma Koolau, a nana no i oki o Kahuku, a kaawale o Kahipa, i uka, a ma Waialua i loaa ai kona hoahanau o Nana, ua kiola ia kona hoahanau iloko o ka luapa-u, aia i Paalaa e kokoke ana i Kuone, a ua hoihoi ia i Kahiki.

O KA MOOLELO O NA AKUA. Ua olelo pinepine ia ma ka moolelo kaao a ma na pule, a ma na mele a ka poe kahiko a pau, mai Kahiki mai ke akua, a mai ka lewaalani mai, a no ka lani mai.

O ka moolelo o Kane a me Kanaloa, a o laua paha na kahu akua mua i hiki mai i Hawaii nei, a no ko laua mana, ua kapaia laua he mau akua. A ua kapa mua ia o Kahoolawe o Kanaloa ka inoa no ka hiki mua ana mai ma Kealaikahiki. Mai Kahoolawe aku laua a hiki i Kahikinui, na laua i wawahi ka loko ia a Kanaloa aia ma Lualailua, na laua ka wai o Kou ma Kaupo, na laua i hoomake kahuna oia o Koino ma Kikoo i Kipahulu, a na laua i hoomake ka moopuna a Waianu ma no ka hoohaumia i ka wa ai, a na laua i wahi i ka pohaku a puai mai ka wai, he wai kahe momona, aia ma Waihee ma Kahakuloa, a ma Lanai, aia ma Waiakane ma Punakou ma Molokai, aia ma Kawaihoa i Oahu. Pela no a puni keia pae aina, aia ma Kapua i Hawaii ke ana i Kahoupo o Kane, a me Keonelauena a Kane. A pela o Ku me Lono ma ka moolelo o na poe Lonopuha a ka poe lapaau ma Kahiki mai ke akua, a ma Kauai i pae mua mai ai, a malila i laha mai ai ke akua.

Ma ka moolelo o Pele ma; ma Kauai i pae mua mai ai aia ma Kalihi no Kauai, a malaila mai a ka Lae o Kaena, a ma Moalua i hoomaha ai i ka paakai, aia ma Kauhako ma Molokai, aia ma Aleamai,

a noho i Puna i Kilauea a me Kau no Hawaii. Pela o Kamohoalii, o Kaneikokala o Kauhuhu. Uukanipo he nui wale na akua i olelo ia no Kahiki mai lakou a me ko lakou mau moolelo o ka hele ana mai. O na akua ma ka lani i olelo ia. O Kanehekili o Kanewawahilani, o Nakoloilani a me Kauilanuimakehaikalani. Aole i pau.

KA MAKANI INO.

I unuhiia mai ka mea i kakauia e Uilama Hoonaueueihe."William Shakespeare."

"No ka mea, i ko laua manawa e auwana wale ana i o a ianei me ka make i ka pololi, a me ka luhi hoi o ka auwana ana i ke kai, waiho koke aku la au i na mea ai e hooluolu ai i ko laua kino, o na mea ai ono loa no hoi a pau; a oiai laua e hookomo ana i na mea ai, hoano e iho la wau ia'u iho, ma ka hoohalike ana me kekahi deragona ai-kanaka, a ku mamao loa mai no au mai o laua mai. A i ko laua wa i ike lihi mai ai ia'u, holo mama loa aku la laua e hou hewa ana i o ianei i wahi e loaa ai paha kekahi ana, a i ole ia, kekahi puha laau paha e pee iho ai.

"A ia laua no hoi e pee ana, hoohaalulu aku la au i kuu leo me ka i ana, he mau mea hana lokoino laua ia Perosipero a me kona kaikamahine, no ko laua hookuke ia ana ia ia mai kona Okana Aina mai, a haalele ia ia a me kana kaikamahine e make iloko o ke kai, a no ia hana ino ana a olua, i ili mai ai keia poino maluna o olua a me ka moku holookoa a pau.

"I ka wa no hoi i lohe ai ke alii o Napele a me Anetonio ia mau olelo a'u, ua puiwa koke laua, a hoomanao ae la i na mea a laua i hana ai ia olua. A i ko'u ike ana i ko laua ano, ua uhiia laua e ka eehia a me ka minamina no ka ino nui a laua i hana mai ai ia oe a me kau kaikamahine, a o ko laua mihi ana no ia hewa, he mihi oiaio loa no; aka, owau hoi, he kino uhane ko'u, aole nae e hiki ia'u ke kala aku i ko laua hewa, no ka mea, aole ia'u ka hana ino ia ana mai, a ina ma o'u la ka hanaino ia ana mai, a e laa ko'u lohe ana ia mihi o laua, e kala koke no au i ko laua hewa."

Pane aku la o Poresipero, "Ina paha o oe ka mea i manao mua e kala mua i ko laua hewa, pehea la hoi au ka mea kino kanaka e like me laua, aole anei e hiki ia'u ia mea ? Nolaila ea, e lawe koke mai oe ia laua ianei e kuu Ariela maikai, ke oluolu nae oe."

Aole no i liuliu iho, hiki mai la ka Moi Ane tonio, a me Gonezalo pu i hahai mai mahope o Ariela, oiai lakou e hoopihoihoiiaana e na leo mele o Ariela i ka lewa; a ma kahi i o mai ai ka leo mele o Ariela, malaila lakou i uhai mai ai, a hiki wale i ko lakou ku ana imua o Perosipero.

O keia Gonezalo, oia no ke Gonezaloi hoouka malu ai i na mea ai a me na mea e ae e pono ai ka holo ana, a me na buke pu hoi a Perosipero iluna o ka waapa; i ko laua manawa i kumakaiaia'i e Anetonio ma, me ko laua manao e poho ana o Perosipero ma iloko o ke kai,* *

Ua aweawe iho no ke kaumaha a me ka eehia maluna o lakou, a ua hoopouli ia ko lakou mau noonoo kanaka, nolaila i hiki ole ai ia lakou ke ike maopopo ia Perosipero, nolaila hoi, hoike mua mai la o Perosipero ia ia iho ia Gonezalo maikai, ma ke kapa ana mai ia ia, oia no ka puukalahala i pakele ai kona ola mai ka make i ka pololi a me ke anu o ka moaana. Alaila, ike ae la ke alii a me kona kaikaina, o Perosipero no ka keia a lakou e noho pu nei, ka mea hoi a laua i hookumakaia ai iloko o ke kai.

Me na upe a me na waimaka o Ane tonio i lele mai ai e apo, a e hoohaahaa loa ana ia ia iho, me ka mihi io ana i kona hewa, i mea e loaa mai ai ke kala ia e kona kaikuaana. A o ke alii hoi, me ia manao mihi hookahi oia i hoahewa loa iho ai, i kona awili pu ana mai me Anetonio e hookuke ia Perosipero, a e hoomake hoi ia ia i ka pololi a me na mano huhu o ka moana. Kala aku no hoi o Perosipero i ko laua hewa, a i aku la i ke alii o Napele, "He wahi makana ka'u ia oe e ke alii, aia maloko o keia hale." A wehe ae la oia i ka puka o ua hale la, a ike ia aku la ke keiki alii Feredinana, e u paani ana me ke kaikamahine Miranada, ka ui opio hoi o ka mokupuni neoneo.

Aohe mea hiki ke hooemi iho i ka olioli o ka makua a me ke keiki iloko o ko laua hui ano e ana, no ka mea, ke manao nei kekahi ua make, a pela no hoi kekahi, ke manao nei no hoi ua make kekahi.

Kahaha! heaha keia mau mea kino lua ole? Eia no ka hoi he poe kanaka no maluna o keia mokupuni neoneo, a i hea la ko lakou wahi i noho ai, a akahi no o ike ia ? He mea kupanaha maoli keia! E hoomanao ae kakou, iloko o keia ma- nawa ko Mi ranada ike lehulehu ana i na kane i ku like ole ko lakou mau helehelena kekahi me kekahi a nolaila ke kumu o kona kahaha ana.)"

"E ka makua, mai hea mai nei keia poe, a e hele ana lakou i hea?''

A i ua manawa nei a Miranada i hoopuka ai i keia mau huaolelo, nana pono loa mai la ka Moi o Napele ia ia, a ike oia i ka hiehie mae ole o ua Mi ranada nei, ua hiki ole iaia ke hoopuka ae i huaolelo mahalo kupono nona, no ka mea, ua oi e aku ko ia nei nani mamua o na nani a pau ana i ike ai iloko o na Aina e, na mokupuni a me na mokuaina e ae a pau. A ua like no hoi ke kuhihewa o ka makuakane me ko ke keiki i ka wa i ike mua ai oia ia Miranada, no ka mea, ninau ae la oia ia Feredinana, "Owai keia kaikamahine opiopio? Me he mea la oia nei ka wahine akua nana i hookoo i ka kakou pili, a hoohui hou mai nei ia kakou ma keia wahi?"

Pane mai la hoi o Feredinana me ka akaaka pu mai, no ka like loa o ko ka makuakane kuhihewa me kona; "Aole, he kanaka no oia e like me ko kakou ano, a e like me ko kakou make ana, pela no kona, aka, ma ka berita mau loa o ke Akua iwaena o kanaka e waiho nei, e lilo ana oia na'u, ua koho iho nei au ia ia na'u mau loa a hiki i ka wa a ka anela o ka make e hookaawale mai ai, oiai aole au i nonoi a kuka pu hoi i keia manao o'u me oe e kuu makuakane, no ka mea, ke manao loa nei au, aole kaua e halawai kino hou ana, a nolaila ko'u mea i kakali ole ai, a hookaulua iki iho ai hoi ko'u manao ae, a ae pu la hoi me oe, a, aole no hoi au i manao ke ola nei no oe.

O keia kaikamahine opiopio, oia no ke kaikamahine a Perosipero ke aiii (duke) kaulana o Milana a'u i lohe wale ai no i kona mahalo nui ia, aole hoi i ike maka a hiki wale i keia wa, akahi no au a ike ia ia, a ma ia nalo loaa ai ia'u ke ola alua ana ma keia ao, a e lilo ana paha "i mau opua e oni koolua nei;" no ka mea, ua hoolilo iho kela ia ia iho i makuakane alua no'u ma ka haawi ana mai i keia kaikamahine opiopio na'u a o kaua kamakahi hoi."

Pane aku la hoi ka Moi, "A, owau pu auanei kekahi makuakane ona. O! nani wale ka lua ole o na pomaikai i ili mai mahope iho o ko kakou loaa ana i na pilikia. Ke nonoi aku nei au i ka hoomaikai ia mai o'u mai ka'u kaikamahine mai, e kala mai hoi oia i ka'u mau huaolelo pono ole imua ona."

Mahope iho o ia manawa, pane mai la o Porosipero i ka Moi a me kona kaikaina, "O na popilikia a pau i hala, e hoopoina kakou ia mau mea, a mai hoomanao hou olua e hoinoino manao ai." A ma ia manawa mai a hiki wale i ka wa a ka make i hookaawale pakahi aku ai ia lakou, mai waena ae o ko lakou noho pu ana me ka oluolu, aole he paonioni, aole hoi he mau kue i hana hou ia iho ma ia hope mai.

A pau kana olelo ana, puili paa hou aku la oia i kona kaikaina me na apo pumehana io a ke aloha kaikuaana i ke kaikaina, a hooiaio aku la ia imua ona, me ka poloai pu ana ae i ka inoa o ke Akua ola, nona ka inoa e hoonani mau loa ia, ia ao aku a ia ao aku. Ua kala aku oia i kona hewa ma ka inoa o na lani; a hai pu aku no hoi oia i kona kaikaina, ua pono no kona hookuke ana ia ia mai kona aupuni mai, no ka mea, ua ike no oia pela i wanana mua ia mai ai nona, "E kipaku ia aku no ia mai kona aupuni aku, a mahope iho o kona kipaku ia ana, e lilo kana kaikamahine i Moi Wahine no Napele, a o kana mau moopuna hoi na hooilina o ka noho alii o Napele. A ua hooko ia keia wanana i keia manawa, ma ka halawai hou ana mai nei o kakou maluna o keia mokupuni anoano. E lilo ana kuu kaikamahine i wahine na ka Hooilina Moi o Napele, no ka mea, ua hilo ia oia iloko o na kaula kaakolu a ke aloha ; aohe mea hiki ke hookoo ae mai ka nakinaki ana i hoopaa ai me Miranada, no ka mea, ua ikaika ia"

Me keia mau huaolelo o Pero sipero i hooluolu aku ai i kona kaikaina, a mokumokuahua loa iho la na manao o ke kaikaina i kona lohe ana i keia mau huaolelo, a hilahila loa iho la ia i kona hanaino kumu ole ana i kona kaikuaana. A pela oia i kulou iho ai me ka uwe haaloulou nui. A o Gonezalo oluolu, puili ae la ia i kono mau lima, a nonoi ae la i ke ahonui o ka lani, e hooua mai i ka po-