Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 15, 13 April 1867 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Rachael
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

@ VI. Helu 15. . HONOLULU. APERILA 13, 1867. NA HELU A PAU 280.

 

 

KA NUPEPE KUOKOA,

@ @ Mau @ @ @ @

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00 No na mahina he Umikumamalua!

$1.00 no na mahina eono,

ME KA HOOKAA MUA MAI.

@

 

"KA NUPEPA KUOKOA."

@ Published In Honolulu

EVERY SATURDAY, $2.00 per annum, or $1.00 per six

months, in advance.

@

Papa Nukama (R. Newcomb),

-A Me-

Toma @ea (Thomas Cross)

NA MEA HUMU BUKE.

ALMUI KALEPA MAKAI O HALE LUINA.

 

HALE PAI KII!

AIA KOT HALE PAI KU MA

MONIKAHAAE,

@

KAUKA LAPAAU.

Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA

Ke alanui Papa. makai @ o ke Alanui @tele.

 

I KA POE

MAHI PULUPULU

E KUAI NO A@ I KA PULUPULU @

AILANA I keia m@ @ kela manawa a pau ma ka

UKU MAKE PONO LOA>

E lawe mai ma @ K@ Pulupulu @ Honolulu nei.

H.M. W@NI.

 

J.W. KEAWEHUNAHALA.

LOIO! LOIO!!

O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KO

@ pale ana ma ke kana a a i l@ o @ A@ o keia Aupuna, e kii koke i ka mea nona ka @ e kau ae la maluna i n e luna no uia ma kona Hale no @.

 

Kikihale,

@

NO KAWAIHAE.

E HOLO MAU ANA KE KUNA MA

@ i kela awa malna No na ukana a nue na ohua e ninau i ke Kapena ma ka nuku, a i ole ia WALKK@ & ALLEN

Na luna ma Kawaihae, o CONWAY & ALLEN.

 

MOKU KUNA WAWIKI!!

E HOLO MAU ANA KEIA WA

E HOLO MAU ANA KEIA WA@ moku i Molokai i kela pule keia pule mai Honolulu aku nei. A inu he ukana hoolli ka kekahi a e holo ohua ana paha, a@, e ui@ no i ke Kapena oia o

KAHALEMAKE.

 

NO HONOIPU me NAHAKU.

Ka Moku Kuna

"KOHALA"

O Howard ke Kapena.

Ke @ mau ana keia mea u ma ua awa  @ malona, no na ohana a me na ehua. E uinau i ke Kapena a i ohe ia ia oiu.

KAKELA me KUKA.

 

No Hilo.

KA MOKU KUNA

"MELE HILO,"

 O Sebastian ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE

Awa @, no na ukana a me na uhua e pinau ia.

@, (L L T@)

 

No Hapa, Kaupo, a me Maliko.

KA MOKU KUNA

"MANUOKAWAI,"

O Merchant ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I NA

Awa i ha@. No ua ukana a me @ 2 @

(@)

 

HE MOKU HOLO MAU

NO LAHAINA, a me Makena.

O KE KUNA KALEPA PAA

"KATE LEE."

O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA, A HIKI MAI

no hoi ma ua Awa i olelo ia maluna. Nona ukana a me ka ohua, e @ i ke Kap@ ma ke moku a i ole ia ia

C. @ &co. (BUBUA MA)

 

KA NUPEPA KUOKOA.

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Na S. M. Kamakau.

HELU 2@.

 

            I ka akoakoa ana o ka huakai kaua ma Ma@. Holo aku la o Kamehameha ke Ahi me kona mau ahi Kahina a me kon@ poe alii a me ko poe kaika@ a me na keiki a Keawe@auhili ka Moi o Hilo a me kekahi poe alii a me na koa he lehulehu. Ua olelo ia keia kaua o Kawaanui, no ka nui o ka auwaa, he kaua huliamahi, i ka pae ana ma Hana. Mai ke one o Hamoa a hiki i Kawaipapa, ka paapu i ka auwua.

            E noho ana o Kaimkupule ke alii o Maui, ke keiki a Kahekili a me Koalaukam kona kaikaina, a me Kamohomoho ko Kalanikupule kuhina kaua a kuhina nui, me na @lii, na puali kaua. O na @lii kapu o Maui, oia o Kalola me kaua mau ka@hamahine, o Kekuiapoiwa me kona kaikaina o Kalanikauiokikilo Kalauiakua, a me ka laua kaikamahine opiopio o ka@auikaalaneo Keopuolani. A lohe o Kalanikupule, ua hiki mai ke kaua o Hawaii ma Hana : aia ma Koolau mai ke kaua e hele mai ai. Nola@a, hoou@a aku la o Kalanikupule i kekahi puali kaua i Hamakuuloa ; a o Kapaka@li ka mamaka kaua.

            He wahi puu kaua ma Hamakualoa, o Puukoae ka inoa, aia ma hai ae o Puumaile i Hauawana i Hoalua, a ua kaua ia kela puukaua a ua pau i ke auhee : A i ke ah@hi ua pae o Kamehameha ma I halehaku a pii aku la o Kamehameha ma, a @ki i kapuai o Kamehameha : a hana iho i mau papai auolo no lakou. A kauo iho la ke @akua hulu oia no o Kuka@ohu, alaila, okalakala nu helu e kukuku pololei ana iluna o hinawaikol@i, alaila, ua aa i ke kaua, aka, he makau o Kamehameha i ke kaua ka ala, no ka aa o ke akua i ke kaua, alaila, p u ha makau o Kamehameha i ka hoouka ana i ke kaua.

            I ke kakahiaka ana ae, ike aku ana o Kamehameha ma i ka ula ana mai o ka ahuula ma ke awawa maloko o ka malu o ke koa me ka hala. Ua oleloia, mai papapau o Kamehameha ma i ke kaua a Kapakahili ma, uka, no ka loaa hou ana mai i o na kokoua mahope o Kamehameha, nolaila, pau i ke auhee o Kapakahili ma, aka, ua alualu o Kamehameha ia lakou, a no ko lakou holo pololei make alanui, a in a e lona aku ka nui o ko lakou kaua i Kokomo, aka ua paupaualio i ka piina o Opaepilau, a ua makaua. "A make-na Pipili." Aka, ma ke kua no o ua wahi kana nei e kaena ana o Kamehameha, aole i haawi ae i ka luahi na ke alii. I ka make ana o Kapakahili ua pau ke kaua ma Hamakua, nolaila, manao iho o Kamehameha a me kona poe alii, aia ke kumu o ke kaua ma Wailuku nolaila, holo aku la o Kamehameha a pae i Kahului, a mai laila aku a hiki i Hopukoa ka piha i na waa kaua.

            Elua I@, a i ke kolu o ka la ka hoouka kaua naui ana, a me he kai hoee la ke kaua ia la, a ua hoonoho paa ia ka hoouka kaua ana, a ua nui ka poe akamai o Maui iloko o ka hoonoho kaua ana, nka ua hoonoho aku o Kamehameha i kana mau haole, oia hoi o Mr. I. Young Olohana a me Mr. D. Isaac Aikake, me ka pukunihi Lopaka, me ka poe koa nana e kauo i ua pu nei, a ma ko laua makaukau hoi i ke ki pu ana, ua luku nui ia kela aoao. Ua olelo ia no hoi, in a o na kaua kamaaina, he alo no he alo, he lima no he lima, no he lima, in a no aole no e ike ia na ai a laua. Ua hoonoho ia ke kaua i kahi haiki o Iao, aka i ke auhee ana mai o ke kaua o kai a komo hoi ke awawa o Wailuku, ua kauo ia aku o Lopaka pu a Kaweloweloula, a malaila, kipu aku la iloko o lao a i na pali, a ua aubee aku la ma kanaka, a alualu aku la na koa lanakila, a luku nui aku la i ka poe pio e pii aku ana i ka pali me ka wawalu ana me no lima, a he luku nui. O na makaainana wale no ka poe i luku nui ia, aole no hoi he mau alii nui i make ma keia kaua ana. Ua kapaia hoi keia kaua ana o Kauwaupali, Iao o me Kepaniwai. Ma keia kaua a oa, ua pakele no o Kalanikupule, Koalaukani, kamohomoho a me na alii e ae, a ua holo aku i o Oahu. O kekuaipoiwa, Kalanikua a me keopuolani, ua lawe ia lakou ma ka pali o lao a @ ma O@wata. A halawai pu me Kalo la ma, holo aku la i Molokai.

            E noho ana no o Kamehameha ma Wailuku, a lohe oia aia no o Kaloha a me na kaikamahine i Molokai a me Keopuolani ka moopuna, nolaila, hoouna aku puu la o Kamehameha ia Kikane me na olelo kauoha ia ia aole e holo i Oahu, no ka mea, e holo aku ana o Kamehameha e ike ia ia a me ke kaikamahine a me na kaikuahine a e hoihoi i Hawaii.

            Holo aku la o Kikane i Molokai, hala wai pu iho la me Kalola, a me nalii kaikamahine, oia hoi o Kekuaipuaiwa a me Kalaniakua a me nalii. I holo e paha o Kikane mamua o puiwa ka manao o Kalola, a o kahi mai no hoi he huakai hoopilikila ka Kamehameha. Noonoo no. I ka holu ana o Kamehameha me na Kuhina a me nalii a me na ohana alii hoi he lehulehu, a me na kakaolelo. A kau hoi lakou ma ka auwaa, a holo aku la i Molokai no ka mai o Kaloa Pupuka o Honokawailani, a pae aku la ma Kaunakahakai ka auwaa o Kamehameha, oia me nalii a me kona mau Kuhina Alii oia no o Keeaumoku, Keaweaheulu, Kameeiamoku a me Kamanawa, na kaikunane o Kaiola, a halawai pu iho la lakou ma Kalamaula. A ike o Kamehameha i ka mai o Kalola, a he mai ola ole no hoi ma ka ike a kahuna, nolaila, nonoi aku la o Kamehameha ia Kalola i ka i ana, Auhea oeinoa he mai pilikia keia nou a e hele aku ana paha i ka make, nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, e kauoha mai oe iau o kuu kaikamahine haku ou, e lawe pu au i Hawaii i Alii. (Oia hoi o Keopuolani a me ua makuahine, o Kekuaipoiwa a me Kalanikauiokikilo.) Olelo aku la hoi o Kaloia, Ina wau e niake, e lilo no ia oe ke kaikamahine a me na kaikuahine ou.

            I ka noho ana o Kamehameha a ame nalii a pau a make iho la o Kalola, kaakumakena iho la nalii me ke kanikau a me na moepuu, a kakau iho la nalii me ke kui ana i na niho. O Kamehameha no kekahi i kiko ia, a i kui no hoi i kona niho a mauole, a ua hoopupule ia nalii a me na makaainaua.

            I ka pau ana o ke kumakena, ua wai iho ia o Kalola ma kona halelua ma Ko@ahale. ua kapaia ka inoa o kekahilii ke keiki a Keeaumoku me Namahana ke alii Kiaaina o Hawaii, o Kalua i Konahale, ka lua o Kalola. A ahope iho nae o ka make ana o Kalola, hoouna aku la o Kamehameha ia Haalou a me Kikane e holo i Oahu ia Kahekili.

            Holo aku la no hoi o Kikane ma a pae ma Waikiki, a halawai pu iho la me Kahekili, a o Haalou hui, he huakai okoa no kana, no ka mea, e holo ana hoi oia i Kauai. O ka waiwai o kana huakai, ua hoouna mai o Kamehameha ia Haalou e holo e in@ i kanaka akawai uana e kuhikuhi mai i ke kumu e lilo holookoa ai ke aupuni o Hawaii ia Kamehameha. O ka lua, ua kii mai o Haalou ia Kekupoi i kana kaikamahine e hoihoi i Hawaii, no ka mea, ua lilo o Kekuapoi i mea kaao nui ia ma Hawaii. I ko Haalou kilohi ana ua oiaio no moolelo no Kekuapoi, a nolaila, aohe pono ia Haalou ke lawe ia Kekuapoi i Hawaii, no ka mea, aohe he puokelakela e ae e like me ia aohe auanei he opuko momona e malu ia ia, a e makee aku no hoi oia i kana mau moopuna.

 

KE KANAKA NANA I KUHIKUHI I KE KUMU

E LILO AI KE AUPUNI O HAWAII

IA KAMEHAMEHA.

            Aohe kanaka i ike i na mea hohonu i loa ole ia ia ka uku, aole no hoi i ao ia ka iki i mea e hoohelelei wale aku ai me ka uka ole ia, o ka mea hana, e loaa no ia ia ka uku.

            E noho ana kekahi kanaka akamai i ka Papa Hulihonua o ke kuhikuhi puuone ma Kamoku i Waikiki, o Kapoukahi ka inoa, no kauai mai hoi oia. I ka lohe ana hoi o Haalou, ua hiki mai k kanaka akamai, a ua kokoke, a ua palena kona holo ana i ka papa hanau o kono kupunawahine, oia hoi o Kaneikaheilani, nolaila, kuai aku la oia ia ia i loaa ka pomaikai no kona haku. Olelo iho la ke elemakule. Heaha ka uku ia oe e ke alii. Olelo aku la o Haalou, E hai mai oe iau i ke kumu e lilo ai ke aupuni o Hawaii i kuu haku, oia kau uku. Olelo aku la o Kapoukahi, Eia ke kumu e lilo holookoa ai ke aupuni i ko haku i hale no ko akua, e kukulu a nui,e hana i na palela a pau. Pa@ aku la o Haalou. Owai ka hale o ke akua O puukuhola. wahi a @apoukahi. O puukohola. aia no i Kawaihae, ma@ aku o Mailekini, he mau heiau kulua, he puu oioina no ka poe kalepa maauauwa o uka o Waimea a me ua Kahuwa ma. O ka hale keia o ke akua o k ohaku puni ka moku aohe e eha ka ili, wahi @ Kapoukahi.

            I ka halawai ana o Kikane ka Elele a Kamehameha me Kahekili, hoolei aku la o Kikane he mau olu maika. he ulu eleele a he ulu keokeo. Nana iho la hei o Kahekili i ua mau ulu maika nei, a olelo aku la ia Kikane, "O keia elu la, he mahiai, he lawaia he hanai i ke kanaka, he ulu ai aupuni no hoi keia; a o keia ulu maika hoi, he ulu kaua." E noonoo iho no oe e ka mea heluhelu i ke ano o keia. Olelo aku la o Kahekili ia Kikane, "Ke olelo mai nei o Kamehameha, e holo mai i Oahu nei i ke kaua ea?" Ae wahi a Kikane. Pane hou aku o kaekili, "Makemake i Oahu nei ke kaua, owa la na awa a me na kahua kaua?" Olelo mai la o kikane, "o Kikoo ke kakaolelo , o Waimanalo ke awa me ke kahua kaua." "Haahaa, aohe pohaku olalo e hiki iluna, no ka ai me ka ia, no luna ka pohaku, aohe kahua" wahi a Kahekili Ninau hou no o Kahekili, "Owai ae?" Pane mai no o Kikane, O kaaloa ke kakaolelo, o Waikiki ke awa me ke kahuakaua. Olelo aku no hoi o Kahekili, "Neinei, na kai make, na ua make; no na ai, aohe he kahuakaua' owai ae?" O Kauakahiakahaola ke kakaolelo, o koko ke awa me ke ahuakaua. Pane aku o Kahekili, "Hohonu, akamai, ike; he aea ka ai ma Koolau, he kahua kau iluna, ua loihi na kahua kaua e hoouka ai. E hoi no oe a ia Kamehameha, e hoi oia i Hawaii, e nana mai no ia Kahekili, a uhi ae kapa eleelo, a kau ka puaa i ka nuku alaila, i Hawaii no ka pehina i ka ulu, aia kinaina i Tahiti; oia ka wa e kii mai ai i ka aina."

            Eia no kekahi kauoha a Kamehameha i olelo mai ai iau e hai aku ia oe. Pane mai la hoi o Kahekili, "e olelo mai no." Ua kauoha mai o Kamehameha ia akua nona, ia Olopue a me Kalaipahoa.

            O Olopue Oia ka papakahui, ke akua alakai keia i ka uhane o kekahi ahi aimoku, a hai ola ia e kela alii. He akua no hoi keia i makau loa ia e ua alii kaua i ka wa kahiko, aka, ma ka lima no hoi o Kaopuhuluhulu keia akua.

            O Kaluipahoa He akua laau ia no Mounaloa i Molokai, he nioi kona kino, a ua awaawa loa. Aole no hoi eia e na i na mea a pau, ia Maiola wale no e pau ai ka huhu. Ua haawi aku nae o Kahekili he wahi pauku Kalaipahoa, o Kanemanaiapaiea, oia ko Kamehameha akua Kalaipahoa.

            Hoi aku la o Kikane a me Haaloa a hui pu me Kamehameha ma Molokai.

           

            NO KE KAUA ANA O KEOUA KUAHUULA IA KEAWEMAUHILI A ME KONA MAKE ANA.

           

            A lohe o Keoua Kuahuula ke alii o Kau, ua holo o Kamehameha i ke kaua i Maui, a ua kokua aku o Keawemauhili ia Kamehameha i ke kaua ana i na keiki a Kahekili, no laila, ua kue o Keawemauhili i ko laua noho kuokokoa ana. A no keia mea, manao iho la o Keoua Kuahuula, e hui pu ana o Keawemauhili me Kamehameha, a e kaua mai ia ia, nolaila, kii mai la o Keoua Kuahuula e kaua ia Keawemauhili. Kaua iho la laua i kinohi, a hee o Keawemauhili; a kaua hou iho la ma Alae, ma Hiopaliku, ua pepehiia o Keawemauhili, a make pu iho la kekahi alii, o Kaoo kona inoa, he kaikoweke no hoi nona. Luku nui aku la o Keoua Kuahuula i na koa o Keawemauhili.

            A lilo ae la o Hilo ia Keoua Kuahuula, alaila, manao iho la oia e hele e kaua ia Hamakua, Waimea a me Kohala, me ka hao wale i ka waiwai a na makaainana.

            Hele mai la o Keoua Kuahuula a iho ilalao o Waipio, a wawahi i na loka ia, a hoomaloo ia Lalakea me Muliwai a me na loko ia a pau, a kokohiku aku la i ke kalo o Waipio, he waena no hai, a wawahi aku la i na kuauna o na loi, a hao aku la i ka waiwai o na makaainana o Waipio a me Waimea. A hiki hoi o Keoua Kuahuula i Kohala, ua paiia na wahine a me na keiki a ua hana hoomainoino loa ia na makaainana o Kohala, me ke puliuliu ke puliuliu, me ka lonolau ka lonalau. Oia ka hua hoomainoino o ke kaua me kona hope awaawa.

 

Ke Keiki Alii Hesana

a me ka Piliua ai Kanaka.

HELU 27

            Olelo hou mai la ka Pilikua. "E nalinali ola ia ana oe e au ke lawe hou mai oe i na mea o keia ano, a e kakia ia hoi oe e au ma ka waha o keia ana me keia kui oioi." Lena ae la kona mau maka i o ia nei, me ka uwi o na niho alaila, hoopaa ae la i ka ihu ne na manamanalima elua, a hoopipili iho la i na maka on a, a kiola ae la kekahi lima i ke ope mea ai mawaena o na papa niho nunui ona;  a he ku@o ana ka Hesana i lohe iloko o ka opu o ka pihkua, me he kani ana la a ka wai i ka mea lele kawa iamo. "Ho! Ho!" aohe wahi mikohukohu iki o keia ope piha welu. E pii hou mai oe i ka awakea o ka la apopo me ka lawe hou ole mai i kekahi o keia mau mea." I ko hesana ike paka ana aku i ko ia ala alapoho ana ae i ke ope me he kiola ana la i ka ualo i iho la ia, "Aole no i kana mai ka opu o keia pupuka, akahi ka ua mea luhi o ka hoapaapa ana a nei mea iho iau."

            Hoi mai la oia me ke ana luuluu o ka maono a hiki maluna o kekahi ahua, he puu oioina hoi ia no ua kanaka hele malihiui, a ma ka aono aku o ua ahua la e ku ana, he wahi hale kuai luau lapaau. Hoomanao ae la ia i na la opiopio on a n@ ka makuahine e kii pinepine ai i kaau naha nona maloko o ua wahi hale nei, kipa ae la ia iloko o ka hale kuai. @ nana aku la i na omole laau, a me na pho hua ale, a me ka rubaba, e kakau mai ana ma na papa kuai oloko. Haila i loaa hou mai ai kekahi manao ia ia. Ua nahu ia paha ku opu o ka pilikua i na ope palaoa, a me na laulau moo ana i ai mua ai, nolaila, o kana mea pono ke lawe hou aku i ke awakea o kekahi la mai, i laau hoonaha, me keia manao o ua keiki nei i hoi olioli aku ai oia i ka hale, a ia poiho no oia i keuoha koke aku ai e lawe ia mai ma rubaba a pau, na aila naha, na ialapa a me na tisensa o loko o ke kulanakahale a i ka wa i lohe ia aku ai keia kauoha maloko o ke kulanakauhale, o ka manawa koke no ia i lawe ia mai ai maloko o ka pa hale alii na laau naha a pau; a i ke ao ana ae, aohe i loaa kekahi pepa laau nahu e koe ana maloko o ke kaona. Hoohui ia iho la ua mau mea nei a pau maloko o ke tapu a lawe ae la ua keiki alii Hesana nei i ua tapu la i kahi o ka pilikua me ka olioli nui. E manao ana oia aole e hiki iki ana i ka pilikua Ugalemugimo ke ai aole no hoi e hiki, i na he umi pilikua e inu i ua apu koeoheo ala. A o kona manaolana a pau no ke ola, ua ili iho no ia maluna o keia apu hope ana e lawe nei.

            A i kona kikeke ana aku mawaho o ka puka o ka pilikua ma ka hona umikumamalua ponoi o ke awakea; aia hoi hoea mai la ka pilikua me ua maka powehiwehi i ka hiamoe, a mahope iho o kona waele malie ana ae i na kauna kehauliu o Alika, i haka pono iho ai kona mau maka maluna o ke tapu a Hesana i lawe aku ai; a i loa no a ike i na mea a pau i hui ia maloko o kona manawa no ia i wala kuke ae ai i ke tapu holookoa me he inu ana la i ke kiaha wai lemona, a muka ae la ka waha me ka mikipalu ae i na lehelehe, a me ke koepa i koe iho iloko o ke tapu. Olelo mai la ua pilikua nei, "Ho! Ho! mai kulou iho paha kou maka ilalo me ka luuluu no ka mea, hookahi au hoao ana i koe, e imi ikaika oe a loaa kekahi mea hiki ole iau ke ai. No keaha la kou mea i lawe ole mai ai i kekahi luahine puouou i hele a haumakaiole, malia paha aole ia mea e hiki iau ke ai; ho ho."

            A laila, loulou iho la ua pilikua nei i ka akaaka, a mahope o kona akaaka ana, lelele ae la oia iluna me ka hilala aku i na pou o na laau e kuku ana mawaho iho o ke ana, a ia ia i lulu ae ai i kona mau lima, me ke kaka pu ae i o a ianei, ua hookulaina pu ia aku la na kumu laau nunui eono, i ka pa ana mai i na welelau o na manamanalima.

            I ko ke keiki alii Hesana manawa e ku nei me ka heluhelu pu aku i na hele helena o ka pilikua, ua hookupouli ia mai la kona niau manao kanaka e ka ikaika nui launa ole o ka pilikua, a me he nalo ala oia e ku aku nei imua o ko ka pilikua mau maka. Ua pho kona manaolana ana i lia nui ai, e eo ana ka pilikua ia ia, a o ka apu koheoheo ana i lawe hope aku ai, oia la kona puu hooua e pakele ai mai ka maki mai.

            Olelo hou mai la ka pilikua. "E ike oe e ke keiki naaupo, o makou na hanauna pilikua a pau, aole makou he poe ka haolelo, aole hoi he poe hoopanee wale i ka manawa no ke kauwahi mea liilii, e like me hou haawi aloha ana aku ia oe i manawa nou e inu ai i kekahi mea e pakele ai kou ola. E hiki anei ia oukou ka poe i like me ia menehuna la imua o ko makou mau maka, ke hookuu hou aku i kekahi ia maikai i hei i loko o ka upena a ko lawaia, e holo hou oia iloko o ka naele o ka moana hohonu e paani pu hou ai me kona mau hou auau oloko o kekai? Pela no hoi me auaole au i makemake nui e hookuu hou aku ia oe no ka mea, ua ike akaka no au aole e hiki ia oe ke lawe mai i kekahi mea hiki ole iau ke ai aka mamuli o kou aloha ia oe a me ka paulele nui hoi i kou hoohiki ana mai, nolaila au i hookuu hou aku aia ia oe mailoko aku o kau upena."

            Mahope iho o kona kamilio ana mai, huli ae la ia ma ka paia o ke ana, a lalau aku la i ka mea ohiuhiu niho on a, a hilinai aku la iluna o kekahi ohuku pohaku, a haole hou aku la oia i loko o ka hiamoe kupouli; a nono ae la ka ihu e like ka uonolo me ka leo ho a ka piula. Iloko o keia wa hiamoe o ka pilikua, manao iho la o Hesana e hoi i ka hale, a ia ia i huli hoi mai ai, alawa ae la oia maluna o ka waha o ke ana, ike aku la oia i kekahi kaikamahine opiopio i kahiko ia me ke kapa eleele kanikau, e ku mai ana me na lima i kupee ia i ka hao a o kona mau papalina, ua lawe ia na io momona mailaila aku, a ua omali kona mau heleheleua i ka nana aku, aka, o kona mau hiohiona kino i ka Hesana nana aku, o kekahi no ia o na helu ekahi o ka ke Ahua mea i hana ai maluna o ka ili o ka honua, ua lohia kona mau lala a maikai, aole oia i loihi loa, aole hoi i poupou, aka, iwaenakouu o ke kiekie kupono o na wahine, e like me ka kekahi mele haku @ i mai ai penei; "Iwaena o na wahine a pau Aohe e loaa kona lua ke huli ia, Aole no oia i loihi a pipio Aole hoi i poupou a pahaa."

            A o kona mau helehelena ili, on keokeo loa e like me ke aiai o ka palaoa, a luhe iho a kona mau lauoho e maiewa ana i ka makani. Oiai o Hesana e hoomau ana i ka uaua i ua mea kamahao la, me he imo ana la ua ka maka, a o ka nalowale honua aku la no ia o ua wahine kupanaha nei, a li ae la na io o Hesana i ka makau no kekahi mau minute @ @ ka mao ana ae o kona ano hoomakaukau, olelo iho la ia, "Aole no anei au i ike mua he ana eelia keia i piha i na lapu iho o ka po, a no keaha la wau i hookuio iho nei he wahine kanaka kela i ku mai nei?"

            Lohe aku la o Hesana i ka nu mai a ka laau e lauwili ia ana e kekahi puahilohio, a holo mai la ua makani puahiohio nei mailoko mai o ka ululaau, a hiki maluna pono ae o ka waha o ke ana me na apana laau liilii, ame ka hune one puehu. Iloko o keia wa, palulu ao la o Hesana i kona mau maka me na manamanalima, a o ka pilikua, puoho ae la ia me ka uwo leo nui i ka wa i lele aku ai kekahi mau mamala laau a pa i kona ihu. A ike ae la ka pilikua i ka wili okai o ka lepo, a me ka lele liilii o na mamala laau i ka puahiohio, oki koke iho la kona kunahihi.

            "Eia no ka oe!" wahi a ua pilikua nei, "e lawe mai oe i kekahi luahine kolopupu i ka la apopo, malia aole e hiki iau ke ai ia mea."

            Olelo aku la o Hesana. "Ua like no ia mea me ka mea ole ia oe ke lawe mai au ia mea i ka la apoapo, e aho kou ai mai no iau, no ka mea, ua ike maopopo iho nei au i ka anoane hiki ole iau ko lawe hou mai i kekahi mea hiki ole ia oe ke ai, a eia hoi kekahi, mahea la auanei e loaa ai iau kekahi luahine e ae okoa mai ana i kona make."

            I aku la ka pilikua, "E lawe pu oe i kekahi mau kanaka nana e kokou ia oe i ka auamo mai, a me ka auhue ana i kekahi luahine, no ka mea, oia wale no kau mea hoopailua, e kali au a hiki mai oe. Apopo o ka ha ia o ka la."