Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 49, 7 December 1867 — Page 3
KE KUOKOA, HONOLULU, DEKEMABA 7, 1867.
HE MAU MOUO.—Ua ike iho makou i ka hana ana o ke Kamana aupuni i mau mouo hoailona awa ku moku, a ua paa hookahi, a ke hana la i ka lua a paa iho. E hoounaia ana i Honoipu kekahi, a me he mea la no paha ua hala, no ka mea hoi, aohe i ike hou ia aku nei kai o Ainahou.
KA MAKE ANA O M rs. LUCY M. KEKOA.— Ma ke ahiahi Poakolu aku nei i hala, Novemaba 27, ua make aku la ka wahine a Rev. E. Kekoa ma Honolulu nei. Ua nui kona alohaia a me ka mahaloia e ka poe i launa me ia, no kona ano wahine kupaa a hoopono.
AOLE I POLOLEI.—Ua kakau hewa aku makou i ka hookupu mahina hou o ka apana o Kamoiliili, a ua hoolahaia he $2.00 wale no ka hookupu ana a ko Kamoiliili poe no ka malama o Novemaba. Aole pela ka oiaio he $20.00 ka pololei.
KULA HIMENI MA WAIPIO EWA.—Ua lohe mai makou a ua ike iho hoi maloko o ka leta a Keakini, ke ao kula mai nei ka le de Mrs. J. Ii ma Waipio, Ewa, Oahu nei, a ke haukawewe la na puukani o ia wahi i ka lakou mau leo mele i hoomaamaa mai nei. E mahalo ia oia no kona hoala ana i kekahi mea e hoohauoli ai i ka manao.
EIA NO UA KOLOHE.—Ma ka po Poalua o ka pule i hala, ua komo mai kekahi mea a lawe wale aku la i kekahi o na lio Kikane maikai o C. P. Ward Esq. ma kona pa lio ma Halaulani, Honolulu nei, a lawe aku la i ka lio mawaho o ke kulanakauhale, a hana ino iho la me ka hoomainoino i ka holoholona maikai. I ka loaa ana aku o ka lio, ua mainoino a eha loa, a no ia eha, ua lilo ia i kumu e make ai no ka lio. No ka mamina loa o ka mea nona ka lio, nolaila ua hoolaha ae oia, e ukuia ka mea a mau mea paha nana e hoike mai i ka mea nana i lawe kolohe ka lio, ina dala maoli elua haneri.
MAI FATUHIWA MAI.—Mai ka Mea Hanohano J. Ii mai i loaa mai ai ia makou kekahi leta a Rev. S. Kauwealoha i palapala mai ai iaia, e hai mai ana. Ua paa ko lakou luakini hou, he wahi hale maikai no, he 24 kapuai ka loa, he 13 hoi ka laula, a 7 kapuai ke kiekie o ka pae pou, 600 a keu ka nui o na kapuai papa noweke i paa ai keia hale ua penaia no hoi i ka puna kakele maloko a mawaho. A i ka malama iho nei o Sepatemaba ke komo ana o ua hale la a hoolaa no ke Akua. A ua loaa hoi eha mau keiki kane no ke kula hanai keikikane a S. Kauwealoha, e like me ka mea i hooholoia ai e ka Aha Kuka o na kumu, a ewalu mau haumana i koe e lawa ai ua kula la.
NA LEALEA O KA LA 28 O NO V.—Hookahi kanaka i haule a make o D. Kea kona inoa, a o kona kokoolua i hookui ai ua eha mahunehune. Hookahi wahine i haule i ka lio a maule, ua hai hoi kona lima. Hookahi kanaka i kauo ia e ka lio ma ke awawa o Pauoa a poholehole kona kino. He ewalu ka nui o ka poe i haule i ka lio a eha no hoi. Hookahi kanaka i hookui pu ia me ke kaa-lio a nahaha liilii ke kaa, ua hoopai ia he kanalima dala. Ua nui ka ona, a ua noa hoi ka holo nui ana o na lio. He nui ka poe i hookui pu na lio, me na hooholo lio maluna iho a haule ilalo, aole nae manao ae i ka eha a me ke oki loa o ke kapa i ka lepo wai, kau hou no iluna o na lio a holo aku la me ka lealea.
KE KIOWAI O KAHUAIKI.—Ua hoomaikai loa ia ae nei keia kiowai kaulana o Ewa i paa i ka haku mele ia penei:
"E hoi ka olu i Waipio,
I ka wai hui e Kahuaiki,
O ka iki noe au iho ia,
I ka hana a ka rula Hawaii."
A ua kupono loa keia kiowai no ka auau ana o ka poe maikai. Ua nini ia a puni me na pohaku maikai e Ka Mea Hanohano Ioane Ii, a ua hana ia hoi a mikioi loa, no ka mea, o kona wahi ia i hoopuka ia mai ai i keia ao. Nolaila, i hoi ai ke aloha i hope i na la o ko ka makuahine haawi ana mai i na kuakoko o kona eha ana, a hoomaemae hou oia i ua wahi la.
MAIHEA I LOAA MAI KA RAMA I NA KANAKA. He lehulehu a he makena ua mea he ona i ka la 28 aku nei i hala o Novemaba, mawaena o na kanaka Hawaii. Nolaila, he ninau nui ka makou, Maihea mai i loaa ai ka mainoino i na kanaka Hawaii, ka poe i hooleia e ke kanawai o ka aina? Me he mea la, i ka makou ike ana aku mai ka poe Polapola mai o Tahiti, no ka mea, he poe launa loa ia me na Hawaii, a na lakou paha i kuai, a hookahi ka inu like ana me na kanaka maoli, oiai, ua lanakila lakou ma ke ano lahui e. No loko mai o ka ona i make ai o Ke-a o Pauoa, oiai, aole ona ike i kahi a kona lio e holo ana, oiai ua pohina na maka i ka ona.
UA AIHUEIA $750. MAOLI.—Mailoko aeo ka hale o S. P. Kapahukula ma Honolulu nei, ua aihueia he Ehiku haneri me kanalima dala maoli ma ka po Poakahi o ka pule i hala. O ua mau dala nei, na ke kapena o ka moku okohola Eagle, he mau dala e uku ai i na bila aie o ua kapena nei, aka, komo malu mai la ka aihue i ka po a lawe aku ia puu dala nui, a eia ke ai la paha ia me ka makau ole, i na maka nunui e nana iho la i lalo maluna o kona poo. Ua komo mai no ka aihue ma ka puka, a ua hooueue i na puka a i elua a ano hemohemo. Ke huliia nei ka mea nana i aihue aole nae he lohe iki ia o ke kolohe. Ke lele e nei no nae ko makou hauli ina he kanaka Hawaii ka mea nana i lawe, e loaa koke ana no, a o kona kino ka luahi o kana hana ino.
HE BELE NO KONA.—Ma ka holo ana aku nei o Kilauea i ka Poakahi iho nei, ua laweia aku maluna ona, he bele mai kahi o Kakela a me Kuke, e kau ana ka inoa o Rev. J. D. Parisa mawaho.
KA MOKUAHI KAUA BE RITANIA.—I ke kakahiaka Poaono aku nei i hala, ua holo aku ka mokuahi Beritania Chanticleer i Hilo; i holo aku nei no kona mau alii e ike i ka mea kupanaha o Hawaii nei, oia ko kakou Lua pele kaulana Kilauea, kahi a na malihini a me na makaikai hele e ake ai e ike. E hekau iki iho ana malaila ka moku a hoi mai no ka poe makaikai, alaila, hookele hou mai no i Honolulu nei.
UA LILO I IO HOOKAHI.—Ma ka Poalua iho nei, ua hoohuiia e Rev. H. H. Pareka ma Manoa ma ka berita hanohano o ka mare o F. W. Beckly (Kahapula) me Emma T. Metcalf (Meka) ke kaikamahine hiapo a T. Meka i make. Ma ka po iho, ua hele mai na makamaka e me na hoaaloha e ike ia laua ma ka hale noho o ke kane mare, a ua luana pu me laua a hiki wale i ka hora aumoe o ka po. Ua maikai a ua hiehie ua mau opio la i ka nana aku.
NA POULI ANA O KA LA I KA M. H. 1868.—E pouli hapa ana ka la ma ka la 23 o Feberuari M. H. 1868. E ikeia ana ma Amerika Hema, a me kekahi hapa o Europa a me Aferika. E pouli loa ana hoi ma ka la 18 o Augate 1868. E ikeia ana ma Auseteralia a me kekahi hapa o Aferika a me Asia Ma ka la 5 o Novemaba e hele ae ana ka hoku hele Ukali ma ka maka o ka la. E ike ia ana ma Asia, Aferika, Auseteralia, a me kekahi hapa o Amerika Hema.
KA PILA NUI O KAWAIAHAO.—Ua hoolele ia ae ka Pila Nui o Kawaiahao mauka nei, a ua lawe loa ia aku no i ka halepule. He pila nui keia i ka makou ike, he 18 na pahu i hoo ia ai kona mau laau na hao a me na lala a pau e pili ana ia pila. Ua weheweheia i ka Poakahi iho nei, a ke hoolala nei o Mr. Biltz e kukulu i ua egana nei. A e makaukau ana paha i keia malama ke holo kana hana. Pomaikai ko Kawaiahao poe i ka hiki pono ana mai o ka lakou mea i lia mua ai i kinohi. He 18 kapuai ke kiekie o keia pila nui.
HE MIKINI KOPE AI-NA KO.—Ma ka hale kui hao o Duncan o Honolulu nei kahi i hanaia iho nei kekahi wahi mikini nana e kope ka ai-na ko maloo, mamuli o ka loea o ka noonoo ana o Rev. E. Kowini, (Corwin) kahunapule e Kaukeano i loaa ai keia wahi mikina hou. Penei ke ano o keia wahi mikini, ua hoopiliia he mau huila nihoniho i ke kano maoli o ka huila o ke kaa, a i ka wa e kauo ai ka lio i ke kaa, na ua mau huila nihoniho nei e hooniniu i kahi i paa ai o na kope nihoniho, a na ua mau kope nei hoi e hoohulihuli ae i na ai-na ko me ka hikiwawe loa, aia no ke oki a ku ka lio. Ua laweia aku nei ua wahi mikini la i Waihee ma ka Hale wili ko o Lui, me he la ke hapai la oia i kana hana, e kali kakou a lohe mai.
WAILELE MOKU ME KONA UKANA.—Ma ka Poaono aku nei o kela pule, ku aku la keia moku ma Waialua, a hookuuia hoi kona waapa e alo i kona mau ukana mauka, he 12 mau eke raiki, no ka mea nona ka mahiko o Waialua ua mau eke nei, a i ka hiki ana i kulana nalu, ua popoi ia iho la ka waapa e na nalu, a poho iho la na eke raiki iloko o ke kai. Pilikia maoli ka mea nona ka waiwai. Elua kumu o ka pilikia ana, o ke kaikoo o ke awa a me ka uuku o kahi waapa. Nolaila, e pono i na moku holo ilaila e lawe pu aku me ona mau waapa nunui, aole me keia wahi waapa hooholoholo a kamalii, o loohia hou no i ka poino, a poho ka mea nona ka waiwai, a poho pu no hoi me oukou ka poe nona ka moku.
KA LA HANAU O KA MOI.—I keia Poakolu ae e hiki mai ana, oia ka la 11 o Dekemaba nei, o ka la ia i hanau mai ai o ko kakou Lani Moi e noho nei ma ke Kalaunu o Hawaii, ua hoolaha mua ia ae, e malamaia kela la, a e kulaia hoi a puni ke aupuni o Hawaii nei, no ka hoomanao ana i kona la i haakohiia mai e ka makuahine alii Kinau i hele e aku i ka make. Nolaila aole paha e kanaluaia ana e hana ana na lealea o ia la, no ka mea, ua lohe mai makou, ua hoomomoaia ka heihei lio ma Kula o Kahua a hiki ia la, a ke nui nei hoi ko makou mau lono e oi ana ka lealea o ia la mamua ae o ka la nui i hala iho nei. No ko makou aloha lahui a makee kanaka no hoi, nolaila, he pono paha ia makou e kau leo e aku, mai hoolaia i ko kakou mau helehelena kanaka ia la, a mai hoolilo ia kakou i mau kino uhane haukae e holo ana i o a i anei, a e lawe wale ia ana e na lio ma ko lakou makemake iho, aka, e lealea kupono no, aole nae e kuu lala i ke kino ma ka ona a kau maluna o ka lio a holo aku i ka lealea, oiai o ke kumu ia i make aku la o Kea i ka la 28 aku nei i hala. He nui wale ka poe i hookui a i haule a i eha no hoi i ka la nui i hala, a o lakou a pau i ka makou lohe mai, ua inu wale no lakou i ka wai hoomalule kino e papa loa ia nei ia kakou. Aole makou he poe papa loa i ka lealea ana o ke kanaka, oiai o kekahi mea no ia a ke Akua i hana mai ai ia kakou, aka aole nae o na lealea ino e lalama ai na kino, e ko-u ai na waha, e puka mai ai na huaolelo ino—o ka lealea kupono no o ke kanaka e like me ka ike kupono o kona lunaikehala, oiai oia ka lunakanawai o ke kanaka iho. A ina kakou a pau e lealea kupono ana, a e menemene hoi i ka make ana o kela kanaka, alaila e maluhia auanei kakou a pau a po ia la.
NO HOKULOA, A ME IUPITA.—E lilo ana o Hokuloa i hoku ahiahi a hiki i ka la 16 o Iulai 1868, alaila he hoku kakahiaka aku a hiki ka pau ana o ka makahiki. E lilo ana hoi o Iupita i Hoku ahiahi a hiki i ka la 10 o Maraki, alaila, he Hoku kakahiaka aku a hiki i ka la mua o Okatoba, a lila, lilo hou i Hoku ahiahi a hiki i ka pau ana o ka makahiki.
KA HUA MUA O KE KULA KAIKAMAHINE O WAIALUA.—Ma ka Poaono o ka pule aku nei i hala, ua holo aku o Mere Papa i Lihue, Kauai e ao kula kaikamahine ai. Oia kekahi o na kaikamahine i noho a pau na makahiki eha ma ke kula, a ua hoopukaia ae oia me ka maikai a me ka mahaloia e na kumu. O Waialua no kona aina hanau; aka ua haalele iho nae ia laila, a aia oia ke hele la e hoike i kona malamalama i mua o na io ponoi o kona lahui iho. Ke lana nei ko makou manao, e holo kana hana ao kula, a e uhaiia kana maiau ana e ka lanakila a me ka pomaikai, a e lilo hoi kana hana maikai i kumu e hahai aku ai ka nui o kona mau hoa kula e noho mai la i ke kula o ka ehukai o Puaena. O ka hua mua keia a kela kula kaikamahine o Waialua, a malia paha he hua nui mai koe.
NA LUINA IAPANA.—Ua hai mua aku makou ia oukou, eia ma ka Hale Luina nei kekahi mau luina Iapana, ewalu ko lakou nui. I ke ku ana aku o ka moku Noamana i Hako dadi Iapana, ua nonoi mai ke Kiaaina o Iapana, e lawe oia maluna o kona moku i 4 mau kanaka Iapana, e hoao ia lakou i ke ano o ke o ana a me ka hana ana o keia pihi nui o ka moana he kohola. Aohe o lakou uku mai ka moku mai, aka, o ke ao wale ana no ko lakou uku a makaukau, a na ke aupuni Iapana no e uku mai i ko lakou mau lilo a pau. He poe haumana hoolohe io no keia, ua aapo pono aku lakou i ke ano o kela hana keia hana e pili ana i ka moku. Olelo mai o Kapepa Kamalii, he makemake nui oia i keia poe luina, he noho malie a me ka manao hana. Mahope iho o ka makaukau ana o na Iapana i na mea e pono ai ka pepehi ana i na koho la, alaila, e hoouna ana oia i kona mau moku, i hoolakoia me ko lakou mau kanaka ponoi iho, e o aku i na kohola o ka moana.
Maui.
KUPANAHA KA HANA A KANAKA.—Ma ka la 22 o Novemaba ma Hamakualoa, e kalua ana na puaa ahaaina no ka la 23 ae, aka, hiki aku la o S. D. Laakanihia, nana makou i hai mai i kekahi hana eepa a ia poe kalua puaa. I ka wa a na kanaka e kalua puaa ana, eia ka lakou olelo, "He ahaaina ka na akua i keia po." Kuhi o S. D. L., he ahaaina hoomanamana akua a ka poe kahiko, aole oia i noho e ike i ka lakou hana lapuwale. I ke ao ana ae, hele mai ia e ninau i na hana o ka po ino, haiia mai ana, he inu pinika a inu awa ka lakou hana ia po. Keukeu no noi a ka alapahi ia poe.
NA JU RE Kanaka maoli no ke kau Hookolokolo o Dekemaba 1867, no ka Apana Hookolokolo Elua. Chs. Kalu, James Kauai, Kamanowai, W. S. Kamaka, J. O. Kawehe, H. N. Kahulu, James Kuemanu, Kealohi, Daniela Kahaulelio, John Uu, D. N. Kalaeloa, Halemano, J. Kanakaole, Lupe, Kalama 2, Kealakaa, Mose Naluai, John Sumner, Adamu Kaukau, Pehu, Kule, L. Aholo, Kamaipelekane, Luika.
Hawaii.
NO KOHALA.—Ua loaa mai ia makou he palapala na J. Kohala o Kohala e hai mai ana no kekahi mau mea hou, a penei no ia: Ua hoopauia ka noho ana Luna Makai Nui o E. Kekaula, a ua hoopau pu ia no hoi kona mau makai. Ua paniia ka hakahaka e Uilama haole, a ua koho houia he mau makai kupono no kela apana ma Kohala.
Ua kalahea ae o S. P. Koko, Lunakanawai o ia apana i na makai a pau, "Ina ike oukou i ka poe e ona ana a me ka poe e noho manuahi ana, e hopu oukou a e lawe mai imua o'u nei, e hookolokoloia ai." Ina pela io kona manao, e ala hou mai ana o Kohala.
He elima mau keiki papa o Kohala i hoomakaukau iho ia lakou e hele i ke kula Kahunapule o Wailuku. Elua i hala, a ekolu e liuliu nei e lele mai.
Ma kekahi la o ka malama iho nei i hala, holo i ka lawaia kekahi poe eiwa mai Kohala mai. I ko lakou lawaia ana a hoi aku, ua paa pu ke awa i na nalu e hai ana, aka, e hookomo aku ana no kekahi mau waa iloko oia nalu. Komo pono kekahi waa, a o kekahi poe iho poi ia e ka nalu a lumilumi ia, a ola mahunehune aku. E ole e kokua ia mai e ko uka poe pakele ai, ina no la ua luu loa i lalo.
Hoopaneeia.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:—
Ma ka la 2 o Dekema ba nei, ka la hoi e ulele ai maua i na hoomana oiaio o maua, looa mai ana wau i kahi leta a na Komite o kuu hoa kaua, e noi mai ana e hoopanee ka la kaua o mana, a ka la 7 o keia malama, ma ka luakini ka o lakou ma Honolulu.
No ka nele paha o kuu hoa i ka pu ole, pauda ole, nolaila, ke kaua ole o maua, o ka la 7 ka kona la e lako ai i na mea kaua, e o no e i ae aohe au Baibala e hiki ai ia oe ke hai mai i ka oiaio o ko ekalesia au e kukaliki ai, e aho hoi e ae aku au ma Honolulu kaua e kaua ai, mamuli o lilo mai na pu o Puowaina nau loaa kau mea kaua.
O ka la 11 nae hoi keia mahina ko kaua la e kaua ai ma Kulaokahua, i kokoke ae hoi au pu. Me ka mahalo.
S. E. K. PAPAAI.
Waikane, Dek. 2, 1867.
NA MEA HOU O KE ALO ALII.
KA MOI NUI.—He oluolu maikai no ke ola o ka Moi Kapuaiwa. Eia oia maloko o kona Hale Alii Iolani kahi i hoonanea ai i keia mau la.
KA MOI WAHINE KALELEONALANI.—He maikai kupono no ke ola o keia Moiwahine kanemake, a eia no kona luana ana a me kona hiolani ana maloko o kona pa.
KA MOI WAHINE KAPAKUHAILI.—Aia keia Moiwahine kanemake i ka uka iuiu o Hanaiakamalama, ke hooluolu la ia i na ea oluolu e puka mai ana mai na ulu laau mai.
KA MAKUA ALII.—He oia mau ka oluolu o ka Makua Alii, Ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa. Aia no kona nanea ana a me kona noho ana ma kona pa ma Papakanene, a ke mailani wale ia la no ia e kona mau kanaka.
KE KEIKI ALII.—Aia no ke Keiki Alii ma kona hale noho malalo o na lau niu o ka ulu niu o Kawehewehe, ke nanea la paha i ka holu nape a na lau niu i ka makani, a ke oluolu maikai la kona ola kino.
NA PUA ALII.—He maikai no ke ola kino o na pua alii, Pauahi, Kamakaeha, Likelike, a me Ka Mea Hanohano Col. D. Kalakaua.
Nu Hou Waialua.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:
Ua ike au i na olelo pane a Ioseve ia'u ma kou helu 46—aoao 3.
E pane ana ia'u a me ke kapa mai i kuu inoa o ka Nuku-opio, a me kona kaena pu mai, ua pau iaia na Bai bala a pau, mai ka Latina, Farani a me ka Helene, a me kona kapa mai i keia Baibala he Baibala mumuku. E ae aku au, Ea, e Ioseve kanaka makua, ike hohonu i na Baibala a pau, Eia kuu ninau ia oe.—No keaha kou mea i hana ai i kii a kau iloko o ka hale o ke Akua, ka mea i kue loa ia ma kona mau kanawai, a hoohalike oe me Nepukanesa Ke'lii o Babulona nui? Eia kekahi, no kou kauoha ia'u e hele au ilaila, a ike mahuahua au i ka Baibala, aole au e hiki ilala, no ka mea, aole ka hao mateniti malaila, ka mea nana e kuhikuhi ka pololei, no ka mea, ua huna oe i kau mau Baibala, aole oe i hooko i ka Iesu olelo kauoha i kana mau haumana, e komo i na aina e, e ao, e hoohaumana, e hoike i kana mau olelo. Me ke aloha, me ka oluolu. J. B. KAEHUKAI.
Paalaa, Waialua, Nov. 25, 1867.
Ka Palapala a Io seve K. K. IA J. KALUHI L. K.
Na Kaluhi,
Lunakanawai o Waialua.
Waialua, Sept. 2, 1867.
E ka Lunakanawai; Aloha oe.
He wahi manao noi ko'u ia oe peneia: E ae oluolu mai oe i na Ka tolika e kau i ka lima iluna, aole maluna o ka Baibala kalavina, e like me ka hana ana a ka poe kiulai a me ka hana ana hoi ma na aina haole. Me ke aloha a me ka mahalo aku.
Iose ve, kah., kat.
[Ua loaa pu iho ia makou ma keia Palapala hope mai nei a J. B. Kaehukai, ka palapala ponoi a Ioseve Kahuna Katolika i palapala aku ai ia J. Kaluhi, Esq., Lunakanawai o Waialua, a ua paiia maluna ae.
Ke hai aku nei makou ia oe e J. B. Kaehukai a me kekahi poe e ae e kakau mai ana i ke Kuokoa, e akahele ka hoopuka ana i na manao a me na mea hou, a e hooponopono i na huaolelo. A e hoomaopopo pono iho, aole oukou e hoahewa wale aku i kekahi ma ko oukou kuhihewa. L. H.]
HUNAHUNA HUIKAU.
NA UKU HOOLIMALIMA MA NU ZILANI. O ka uku o ka poe hoonoho pohaku ula a me ka poe hamo puna, he hookahi Silina no ka ho ra hookahi, o na poe hahau hale he umi a umikumamalua Silina no na hora hana ewalu o ka la. O ka poe Kamana a me na poe hoomaikai ia loko o ka hale, he umikumamalua dala o ka pule hookahi. A he oi ae ko ka poe Amara, Kupa, hana huila kaa, hana piula, a me na poe pai palapala.
NA MANA NUI O EUROPA A ME MEKIKO. Ua kahea aku na mana nui o Europa i ko lakou mau Elele ma Mekiko, aohe o lakou makemake e noho ko lakou mau Elele ma ke aupuni pepehi Alii e like me ia. No keia mea ua akaka ko Mekiko hookae ia mai e na aupuni naauao.
NA HUA MOA. Mano no ua mea ai hua moa a he Belekane. Ua hoouna aku kekahi kanaka maauauwa hookahi o Farani he ehiku tausani dazini huamoa iloko o ka pule hookahi. Nani no hoi ua mea he huamoa o Farani.
NA AUHAU O NA LOAA MAKAHIKI. I waena o na kanaka a pau he kanakolu miliona o Amerika Huipuia, eha wale no haneri a me kanalima tausani poe uku no na loaa makahiki o lakou. Ma kekahi oleloia hoi: I waena o na kanaka he kanakolu kumamalima miliona o Amerika aole i emi iho malalo o ka hapalua miliona na kanaka i loaa ko lakou uku makahiki he eono haneri dala.
Ua loaa mai nei he wahi eli diamana ma kahi e kokoke ana i U bararaba.
O ke Kuhina Noho o Amerika ma Mekiko, o Puluma kona inoa, ua hele aku oia imua o ka Peresidena Huare.
Ua luu iho kekahi poe luu ma Nasa vile, ma kahi i manaoia oia kahi i poho ai kekahi moku i na wa he iwakalua makahiki i hala aku, mahope iho o ko lakou noke ana i ka luu, ua pomaikai lakou i ka loaa ana o kekahi kapuahi hao kahiko.
Me he la e ala mai ana he ka ua huliamahi ma Haiti. Ua hahana loa no hoi ka wi malaila.
I ka hiki ana ae o ka Emepera o Auseturia ma Parisa, ua hookipa oluolu loa ia mai oia.
UA lilo ke ala hao e holo la i Ci vita Vekia i na koa o Garabaladi.
Ua hoopiiia o Kenela Fariola a me kekahi poe Feniana e iho no no ke kipi.
Ma ka la mua iho nei o Novema ba, ua mareia ka moi o Helene me ke kaikamahine alii o Ologa o Rusia. Ua hanohano loa ko laua mareia ana.
Ua olelo ae ka Nupepa Li bati o Parisa e hoopii aku ana ka Emepera o Auseturia i mua o na mana nui o Europa na lakou e hooponopono pu i ka hihia o Roma, a ua hoole mai ka Pope aole oia e komo pu iloko oia hooponopono ana.
Ua lono ia mai ua hai akea aku o Bi semaka me ke kanalua ole i ka Aha Kuhina o Feloreneke me ka i aku, aole loa e ae iki ana o Perusia i ko Farani kaua ana aku ia Italia nona hihia o ke Aupuni o ka Pope.
Ua kauoha ae ka Emepe ra Napoliona e pani ia ka ipuka o ka Hale Hoikeike nui o Parisa ma ka la 3 o Novemaba iho nei.
Aia no ka A dimarala Tegetofa ke kakali la o ka loaa mai o ke kino o Makimiliama. I ka manaoia he uku ka loaa aku iaia.
MA RE.
No v. 15, ma Hauula, Oahu mare o Aanei k., me Mahoe w. No Kapano laua.
No v. 22, maia wahi no mare o Keonipilikua k., me Lahela w. No Kapaka laua. Na Rev. H. Kauaihilo lakou i mare.
No v. 27, maia wahi no mare o Palaualelo k., me Kawahinelawaia w.
No v. 28, ma Kaupo, Maui, mare o Kahiona k., me Makaaho w. Na Rev. S. C. Luhiau lakou i mare.
No v. 13, ma Waihee mareia P. Kuamoo k., me Emelia w. Na Rev. W. P. Alekanedero laua i mare.
Nov. 22, ma Kalihiwaena mareia o Mr. George k., me Eliana Kaimiaina w. Na Rev. L. Kamika laua i mare.
No v. 26, maia wahi no mare o Keoki k., me Kaoi w.
HANAU.
No v. 13, ma Wailupe hanau o J. Kekuhai k , na Kaoio me Kapiioho.
No v. 16, ma Waialae hanau o Kaaukai w . na Kahue me Lupeau.
No v. 7, ma Honolua, Kaanapali, hanau o Pukuiliili, o Ikeole k., me Kekalohe w.
MAKE.
Dek. 6, ma Kaumakapili, make aku la o J. B. W. Keliikanakaole (k), kekahi hoa luhi o ua mau Hale Pai nei. He mea oia i manao nui ia a i aloha ia no hoi e kona mau hoa. He 35 makahiki a oi ae kona ola ana. Auwe! Aloha ino!!
OLELO HOOLAHA.
EIA I KA PA AUPUNI O PAUOA NEI, Apana o Honolulu, na lio helehewa i laweia mai. 1 Lio kane eleele maikai, lae kea, elua wawae keokeo o hope, hulu loihi ma ka ai, he loihi ka huelo, hao KP hema. 1 lio keokeo wiwi. P. KAAIAHUA, Luna Pa Aupuni. Dekemaba 6. 1867. lt
OLELO HOOLAHA.
HAO BIPI! HAO BIPI!!
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, owau, o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke makemake nei au e ku ai me oukou i ka hao bipi, elima keneta o ka paa hookahi o ka hao bipi maikai. Eono dala o ke tona no na iwi bipi. E lawe nui mai oukou ma ko'u hale kuai ma "Aienui." AHUNAKO, (CHUNG HOON.) Honolulu, Dek. 4, 1867. 314-3m
PALAPALA HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU, o Kimo, ke kane mare a Punilama, w, o Kanauapuaa, ma Peleula, Honolulu, Oahu. Ke haiia'ku nei na mea a pau, ina ua kuai aku o Punilama, ka'u wahine mare, a ua hoolilo maoli aku paha ia hai me kuu ae ole i kekahi pahale, e waiho ana ma kahi i haiia maluna, ke hai aku nei au, aole i loaa ia lakou ka mana ma ke kanawai. No ka mea, aole i loaa i ka'u wahine mare ka mana e hoolilo ai, a he mea kue no hoi ia i ke kanawai, e like me ka Pauku 1287 o ke Kanawai Kiwila, a ke kauoha pu ia'ku nei o Mele, w, a me Maikai, k, e lawe koke aku laua i ko laua mau mea a pau ma waena o na la he kanakolu, mai ka la mua o Dekemaba, a e pau ana i ka la 80 o ia malama, o keia makahiki 1867. Na KIMO a me kona Loio, G. B. Ukeke. Dekemaba 2, 1867. 314-3t*
HALE KUAI BIPI!
E i ae nei o GEORGE RISELY [KEOKI LOLE BIPI] Ma ka HALE KUAI BIPI O DUFINA, (Duffin's Market.) Ua makaukau oia e hoolako aku i kona mau hoa aloha me na io BIPI, HIPA, PUAA! Mahope aku o ka la 30 o Novemaba, 1867, e wehe ia ai no oukou. Mai poina no hoi oukou ke makemake oukou i na io Bipi momona e miki ala mua mai i kakahiaka nui. WOOD & Co., Alanui Alii, mao iho o ka Hale Kuai o Daimana. 314-1m
Nanahu maikai o Lanai!
UA LOAA MAI NA NANAHU MAIKAI loa o Lanai ma Honolulu nei no ka aiana ana i na lole, a e kuai makepono loaia ana e WALKER & ALLEN. 313—3ts
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa loa aku nei au i ka poe mea holoholona, lio, bipi, hoki, miula, hipa, kao, puaa, aole e hele maluna o kuu aina o Kealahewa 2, Kohala Akau, mokupuni o Hawaii, ina i loaa na holoholona i hai ia ae la maluna ia'u, a i ole i ko'u hope paha a i ko'u luna paha, e uku no e like me ko'u poho, a i ole e uku mai e hoopii no au. GEO. R. B. HOAPILI. Halaula, Kohala A., Nov. 8, 1867. 313—4ts
Hale Hoomoa Palaoa ma Hilo!!
KE HAI AKU NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei, i na kanaka a pau o Hilo nei, ua wehe ae nei maua i Hale Hooohainu Kope a Hoomoa Palaoa Hou, Kahi hoi e hoolakoia ai na ohana i na palaoa i kela a me keia la, a me kahi e hana ia ai ka mea Ono ki i na aluna ahiahi a pau. Na mea Ono a me na Pai o kela a me keia ano. E hanaia no na mea Ono a me na Berena ma ke kauoha. He wahi no e paina ai i na hora a pau. Owau no o L. SEBASTAIN a me J. C. BLACK. 312-6m
E HOLO MAU ANA KA Moku Ahi
"KILAUEA"
I ke koena o keia Makahiki, e like me keia malalo nei. E HAALELE ANA IA HONOLULU Poakahi la 9 o Dekemaba. Poakahi la 16 o Dekemaba. Ma ka hora 4 1/2 o ke ahiahi, a e ku ana ma LAHAINA, KALEPOLEPO, KEALAKEAKUA, KAILUA, KAWAIHAE, a me MAHUKONA. Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia KEALAKEKUA ma ke awakea Poakolu. KAILUA, ma ke ahiahi Poakolu. KAWAIHAE & MAHUKONA, ahiahi Poaha. Ku hou ma HONOLULU i ke kakahiaka Poaono. E hoopae ia no na ohua o MAKENA. Ma ka Poaha la 26 o Dekemaba, e holo ana i KOLOA a me WAIMEA KAUAI ma ka hora 4 1/2 ponoi, a e ku hou mai ana i ka Poaono la 28. WALKER & ALLEN NA EGINI. Honolulu, Nov. 16, 1867.
KAUKA LAPAAU,
—O—
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ke Alanui Hotele. Honolulu 245-1y
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAMA (UPHAM,)
E OLA KOKE AI O KA MAI HANO A ME ka NAENAE iloko o na minute elima, a e ola loa ai hoi ka mai mahope iho o na hana maikai ana. HE LAAU no hoi no ka hoola ana i na OHUNE a me na PUUPUU o ke kino. HE LAAU MALAKELA, (Marachella) no ka hooulu ana i ka umiumi olohelohe iloko o na pule eono. E kuai ia e C. F. PULUKA, Ma ka Halekuai Honolulu, Alanui Papu. 296-tf
Olelo Hoolaha.
KE KAUOHA AKU NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei i ka poe a pau i aie mai ia laua, e hooponopono i ko lakou mau aie mamua ae a ma ka la 1 o Ianuari 1868, ia manawa e hoopau ai ka maua hui ana. KAISER & REINHARDT. Hilo, Nov. 18, 1867. 312-6t
Ua Nee aku i ka Hale Kuai Hou.
O KA HALE KUAI HAPA PERE I IKE mauia a i maa hoi i na kanaka, ma Alanui Maunakea, ua hooneeia aku i ka Hale hou maikai, mauka iho o ka Hale Kuai mua, malaila e loaa ai ka mea nona ka inoa malalo nei me ka makaukau i na wa a pau e kuai aku i ka poe e kipa mai ana, no ke kumukuai i kupono no ia wa. WILLIAM RYAN. Honolulu, Sepat. 6, 1867. 301—3m
HALE KUAI LOLE HOU!
MA KALUAAHA, MOLOKAI!
E NA HOAALOHA KANAKA O UA AINA makani nui nei a Kuapakaa i kapa inoa ai, ka mokupuni kui laau hoi o Molokai Nui a Hina, e ulele mai oukou e kuai i kuu lole hou ma kuu hale kuai. E lawa ana ka holoku mai ke $1.37 a i ka $2.00. Na ano Ulalii he $2.00 no ka holoku. E kuai makepono loa ana au mamua o na makepono a pau o Molokai nei. E kuai mai no hoi i na Likao, Pepeiao Laau, Moa, Pelehu a me na mea ulu a pau a kanaka. Na ko oukou wahi makamaka haole aloha. R. NUKANA (NEWTON). Okatoba 26, 1867. 309-3m
HOOLOHE MAI!
KA HALEKUAI O C. F. PULUKA
OIAI KE MAKEMAKE NEI KA mea nona ka inoa malalo nei e haalele iho i na kaiaulu o ke Aupuni Hawaii iloko o ka wa pokole, nolaila, ke hoike aku nei au i na makamaka Hawaii a pau loa. E hooemi ana au i ke kumukuai o na mea kuai o kuu Halekuai, ma Alanui Papu, malalo o ke kumu lilo, e like me na Hale Kudala mai keia la aku. Nolaila, e oluolu oukou e hele mai e nana i kuu waiwai, mamua o kuu naue ana aku. C. F. PULUKA.Honolulu, Mei 23, 1867. 286-3m
HALE KUAI!
O KA HALEKUAI O KAHI HAOLE Parani ma ke Alanui Maunakea, ma kai iho o Lepekahoe (Liberty Hall), ua lilo iho nei i na mea nona na inoa malalo nei, na mea nona ka Halekuai ma Monikahaae. Aia maloko o keia Halekuai na lole o kela ano keia ano o na kane a me na wahine, a he hiki no hoi ke kuai ia aku me ke kumukuai oluolu i na makamaka a pau o kela ano keia ano. GRUNWALD and SCHUTTE. 296-6m
HALE KUAI HOU!
UA WEHE AE NE I NA MEA NONA na inoa malalo nei he HALE KUAI HOU ma Monikahaae, mawaena o ka Hale Kuai Bipi a me ka Hale Kauka o Dr. Kenedy ma ke Alanui Papu. O kekahi o maua, oia hoi o SCHUTTE, ua maa no na kanaka iaia, ma ka Halekuai o Painapa. Eia hoi maloko o keia Hale na ano LOLE he nui wale, e lawa ai ka makemake o na kane a me na wahine, oiai he mau lole kane a he mau lole wahine maloko o keia hale. A e kuai aku ana no maua me na makamaka Hawaii a pau i na mea i makemakeia. GRUNWALD &SCHUTTE. 292-6m
PAPA
PAPA
PAPA
MA KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA OIA HOI NA UKANA O " JANE FALKINBURG." NA PILI Hale ulaula, NA PAPA Noweke 1 a 1 1/2 iniha, NA KAOLA HALE O KELA ANO KEIA ANO, NA PAPA palahalaha, NA PAPA hele a me na Papa Paina oolea, Paina keokeo a me ke Koa, Na PENA a me ka AILA, Na PEPA Hoonani Hale, AILA Hoomalo a AILA Hoowali, NA KUI a me NA LAKO HALE NO A PAU E PILI ANA i ke kukulu hale o kela a me keia ano, a e kuaiia ana ma ke kumukuai haahaa loa e L. L. HULIPAHU (TORBERT.) Ma ke kihi makai o na huina o Alanui Moiwahine a me Papu. 300-3m
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau! RAIKI no Waimea, Kauai mai, PALAOA maikai loa, KAMANO io ula no Keamolewa mai, BIPI uahi no Kaleponi mai, KOPA keokeo—KOPA ulaula, AILA Honua! AILA Kohola, KOPE—PAAKAI, AI no na lio me na Moa, Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano. PIA NO HAWAII MAI, PIA AI— A he nui loa no na mea ai maikai e ae. Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e ike maka no oukou i keia mau mea i haiia ae la maluna. Me ka mahalo, I. BATALETA. 286-3m