Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 41, 9 October 1869 — Page 4

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Kristin Keahi Kawamura
This work is dedicated to:  I dedicate this to my family, Kamehameha scho

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Eternal Spirit. we confess.

1. Ka uhane mau e hai makou

I kou aloha kamahao

Nau i hookala nui mai

I na makana e oli ai.

2.Ma na kukuna lani ou

E auhea ai ko makou po.

I ike ae a naouao,

a lana pono ka manao.

3. Nau no e hoakaka mai

I na hihia e make ai,

A kaikai aku io Iesu,

I kalaia a ola pu.

4. E hana maua iloko no.

I moku ae na kaulahao.

Ka hewa, huhu, ko he ao

Hoano hou i na naau.

5. Ina lohea ka leo ou

Hauoli a pau koke no

Ka eha, luuluu, kanikau.

A maha ko makou mau.

            Hawaii.

God my supporter and my hope.

--------

8--6,

1. Ke  Akua no kuu hilinai.

Kuu hoapili mau

Na kou aloha i hoolana’e

I kuu manao luuluu.

2. Ka olelo au kuu alakai

Ma kahi pouli nei.

Kuu kuhikuhi pololei

I kahi e ola’i.

3. Ma keia ao o oe no

Ka makemake o'u,

He lani ko'u he lani mau

Ke noho oe me a'u.

4. A ma ma ka lani au,

Aole oe pu,

Aohe lani kela no’u,

Poino wale au.

5. Ina nahae ko loko o'u

E maule kuu naau

Ke Akua huu Pohaku mau,

Me kuu ikaika pu.

6. Me oe au e pili ai;

Ka'u hana maikai nei,

E hai a puni i kou maikai,

A me kuu oli e             Hawaii.

--------------------------------

Manu Aihue !!!

------

            E makaala, ea ! Heaha la ? O wai la ua manu aihue nei! Ua lohe no au i ka moa o kekahi mau manu-aka, o ka inoa o ua manu nei-- he hua haole ka hua mua, oia hoi o D., a o ka inoa i huna ia eia ia 666 Hoik. 13: 18.

            Ke ano o keia manu, he hulu eleele, he poo eleele, he maka keokeo kekahi, a he maka ulaula kekahi-- he au wawae loloa a maheleia, a he mau lima elua kekahi. He hele wawae i kekahi manawa, a he holo ma ka lio, ka hoki i kekahi manawa. He waha kamailio ko keia manu e like me ko ka Nahesa i kamailio pu ai me Eva.

            He waha maalea loa kona--he wawae makau oe i ke komo wale i loko o na hale; a he luna makau ole i ka lalau i ka hau--a lawe aku a hoohui pu me hana hua ponoi.

            Eia no ua manu aihue nei @ ma ko'u kihapai. Mai puni au iaia. Ua oluolu au iaia mamua aku nei; ua hookipa iaia i loko o ko'u punana -- a au oia e papa mai ia'u, aole make e kii i hana hua, a oia hoi aole e ka i ka'u mau hua.

            Eia ka! mahope iho, kii wale oia i ka'u mau hua----lalau a kaikai malu aku a hookomo iloko o kona punana, me ko lakou ae ole ana.

            E ka manu lawe malu, lawe wale i ka hai--he makau nei au ia oe a me ou mau hoa--ina oia kau hana o ka lawe malu--Ua lohe no au mamua he manu aihue oe, akahi nae a ike maka ia, e pani ana au i ka puka e ko'u hale he ike au ia oe e kokoke mai ana, i ole oe e komo--o lilo ma malu au ia oe: a e paipai anu au i na hale ma ko'u kihapai

e pani i ko lakou mau puka he keia oe e kokoke ana e komo, o lilo malu ko hai hua

ia oe.

            He manu keia no Babulona mai. E makaala-- e hakilo, e kiei, e malama o komo ia a lawe malu aku i ka hai mau hua-- i na manu makua paha, i na manu keiki piha.

                                    Na'u na ALUALUHOPU.

Kuailo Hawaii, Sept.6.1500

-------------------------------

E hookaakaaia na maka.

 

            Hoohalike ke kanaka kolohe me ke kanaka pono. Aia ike oe i ke kanaka e kau ana

ma ka puka aniani o kena hale i na hoailona haipule, e hoomaopopo oe, he hapa loa ka haipule iloko ona.

            Mai koho oe i hoa nou ma ka nana'ku i ka helehelena. Maikai he kamaa, umiki nae i ka wawae.

            Mai anoi i ka mahaloia mai, e hoomanao, "aloha oe, e ka popoki," a na ia aloha i pepehi i ka popoki.

            Mai hilinai i ke kanaka kamakamailio wale, no ka mea. molowa na popoki owao wale i ka hopu iole.

            Mai waiho ia oe iho iloko o ka manao hai; ina komo kou lima nui  mawaena o na mea wili elua, e hoehaia ia.

            Mai inu wale oe i kekahi mea me ka nana ole aku. Mai kau oe i kou inoa i kekahi palapala me ka heluhelu ole ia, huli e mamua a akaka loa ke ano.  Mai hoopa i kekahi mea o ka lunakanawai i na ke kanaka @ ua @ na hale o na @ na poo o ka poe naaupo.

            Ma kau hana ana mai au oe ma kahi hohonu a ike ole ia ka pea ololo.

            Mai paulele maluna o ka inoa e kau ana ma ka eke -- e helu i ke dala e ike me kou

helu ana.

            Mai kuai i ka eke mamua o kou ike ana i ko loko, ina kuai oe maloko o ka pouli e

hoopunipuni ia ana oe.

            E makau i ke kanaka malama ole i kona ouli.

            Mai launa e ke kanaka hailiili wale i ka inoa o ke Akua; makau ole oia i ka hoopunipuni ia oe, a me ka aihue ana i kau. E makau oe ia oe ino, o ke kanaka no kona enemi nui.

            lna hoea mai ka mea hoi, alia oe e nau. he pohaku paha ia, he hopena paha. he maikai ko waho ke make ko loko.

            Mai walaau oe. ma ua puka oia aku i wa-

ho o o ka ululaau. Mai olelo. "ua moa kaka ia. mamua o ka loaa ana o ka ia.

            Mai wikiwiki e kaena--loihi ka manawa i koe no ke kaena ana.

            Mai hoolei i ka wai lepo mamua o ka loaa ana o ka wai maikai.

            E hana no i ke alanui, a loaa ka hana hou.  E aho no ka hana haahaa loa, i ka noho wale.  E waiho i ke alanui no ka poe pupule, a me na pipi hihiu; mai hoopaapaa me ka poe kuai lanah, o hoopaeleia oe.

            Mai hilinai wale, mai hoopaapaa ae.

            Mai piliwaiwai ia o eo a uwe,

            Mai aie a mai haawi aie.

            Ke kumu no ia e malu ae ai.

            UNUHI E HAWAII.

 

Palapala hoike aloha i ka Ohana o

WILIKOKI MA.

-----

I ka ohana i hoonele ia i ka Makoa ole;

Goerge N. Wilcox,

A.S. Wilcox,)

A.S. Wilox,)    Aloha oukou:

L.S Wilcox)

            No ka hiki ana mai o ka lono kaumaha i o makou nei, ua haalele mai la i keia noho ana o Mr. a me Mrs. A. Wilcox ko oukou mau makua; a hoa'loha nui hoi o ka Ekalesia o Waioli, nolaila, ua halawai iho nei ka Ekalesia o Waioli, ma Okatoba 2, M.H. 1860 ma ka halepule o Waioli, a ua kohoia na Komite nana e hoike aku i ke aloha ia oukou.

            Hooholoia.  O Mr. a me Mrs. Wilcox, he mau makua aloha keiki, a he ohana nui hoi e ola nei, a no ko lakou hoopele ia ana mai i namakua kupono, nolaila, ke komo pu aku nei keia Ekalesia e kumakena pu ana me ka ehaeha no laua.

            Hooholoia.  O Mr. a me Mrs. Wilcox.  He mau makua io laua no ka pono, a he mau Kristiano oiaio hoi; e kokua ana i ka pono o ka Ekalesia o Waioli, nolaila, ke komo pu aku nei keia Ekalesia e kumakena pu ana, me ka ehaeha no laua.

            Hooholoia.  O Mr. a me Mrs. Wilcox.  He mau kumu hoonaauao no keia lahui, ma na mea e pili ana i ko ke kanaka holomua ana ma na Oihana ike, a naauao hoi o keia noho ana, a he kumukula oiaio hoi me ke aloha i na haumana, a no ko laua haalele ana mai i keia Oihana, nolaila ke komo aku nei ka Ekalesia e kumakena pu ana me ka ehaeha no laua.

            Hooholoia.  O Mr. a me Mrs. Wilicox.  Ua waiho iho nei laua i ko laua Home aloha o na la malihini, a ua hoi aku la, a make me ka walohia ma ko laua one hanau ma (Colebrooke) Kolopuluka, i ka mokuaina o Konetikuka, a no ko laua haalele ana mai i keia Home, a me ko laua ohana, nolaila, ke kumakena pu aku nei ka Ekalesia no ia kaumaha hookahi no.

            Hooholoia.  E haawi ia i elua kope o keia i ka ohana, a i ka nupepa Kuokoa.  Na makou me ke aloha.

            ELIAS M. KALEIKINI,

            DAVID KAUKAHA,

Komite                        SAMUEL UZA,

            J.W.G. KAIA,

            Z. SETA.

Waioli, Oct. 2, 1869.

 

HE KAAO NO KAUILANI.

 

Ke kupueu o ka uka waokele o Kawai

kini i Wailua, Kauai a me ka

na poe mamo aku.

 

HOOPUKAIA  E SAMUELA KAPOHU.

 

HELU 3.

 

            [Mamuli o ke kono ana mai a ka lehulehu e hoopuka i Kaao a moolelo Hawaii a haole ma ko kakou nupepa, a no ka mea hoi, no ka lehulehu ka nupepa, nolaila, ua ae aku makou e hoopukaia ke Kaao Hawaii malalo iho nei.  Aka, ke noi nei makou, o na olelo maalea a me na olelo hoomanamana o ka wa kahiko, aole no ia he mea na kakou e manaoio aku ai; he hoike ana ia i ke ano kupo loa o ko kaou lahui i kela wa.  O na hewa a me na olelo palapala, e kapae loa aku ka haku Kaao ia mea mai kona kakau ana mai.]

 

Ka Kauilani olelo i kona makuakane no kona makaukau e hele i ke kaua me ke akuapehu, ka Keahua makana ia ia a hele oia e hana i kana hana.

 

            A hoi aku la ua akuapehu la, olelo aku la o Kauilani ia Keahua, ea apopo au hele e kaua me ko hoa paio, a i hele ae no hoi au a i make au iaia, nani make ana no hoi ia mamuli o kou leo ko ka makua; eia ko'u hewa o ka hoole i kau kauoha.  A eia hoi ka'u kauoha ia oe.  O keia po auanei no'u, ia po e papa oe i ou kanaka, a aneane mai e uhi ka po, e ai e lakou a maona, a ae mai la ka makuakane, a hele aku la ia e papa i na kanaka, aole lakou i pale mai i keia kauoha.

            A ma ia po iho, hele aku la o ua Kauilani a i ka makuahine, a me na mea nana ia i hanai, oia hoi o Ulunui a me Luakaikapu a olelo aku la penei.  O oukou auanei ekolu, ia oukou kekahi maha; mai ia nei a @ Halelea, a o Kona nei hoi ka'u, ae mai la lakou i keia kauoha.

            A hoomaka mai la ka malu po, e uhi maluna iho o lakou a poino ma ia hope iho, poka ae la ka ua keiki nei mawaho o ka hale, a hea ae la i na kini akua ona penei.  E! kai nana mai, ka mano o ke akua, ke kini o ke akua, ka lehu o ke akua, i mau loa halau, e hana no i keia po a paa, mai Kalanakila a Kuahiahi, mawaena olaiia e kukulu ai i kini o ka halau ka lehu a ka halau, aole i emo paa ua mau halau nei, o ke nui o ka liilii, a o ka luna o keia poe akua, o Huahuakai, holo mai la ia a mua o Kauilani, hai mai la ua pau i ka paa, a i aku la o Kauilani, e wiki oe o loaa auanei oe i ka welelau o ka laau, ae mai la kela, aole i emo hiki ana keia i kai.

            Puka hou ae la ua keiki nei a waho, kahea i na akua o uka penei.  A! euka, hulihia ka laau i kai, a piha na halau e ku la mai Kalaoakila a Kuahiahi.  Heaha la hoi ia mau kauoha a ua keiki nei i ua poe akua nei, ua lawa a hu i waho o na halau.

            A moe iho la keia ia po a ao ae la, i aku la ia i kena makuakane.  E Keahua, ke hele nei au e kaua me ko hoa paio, e nana auanei oe i ka uahi i keia la, a pii pololei ae iloko o ka lewa, a kupono iluna, a hina i kai, a hio hou ae i Puna, a hoi hou ae la hele i Kona, a pau ia pii pololei mai ka uahi i kou alo nei, alaila e manao ae oe ua make au.

            Aka, ina i hele nihi ae ka uahi maanei ae o kakou nei la, a hala loa i kumupali, e manao ae oe ua make ko hoa paio ia'u, a o kou wahi no keia e noho ai e nana i keia mau hoailona.  A pau ka olelo ana a ua keiki nei, alaila, pane mai la o Keahua, ae, eia ko mea e hele ai la o ko kupunakane, a unuhi ae la ia i ka ihe, a kukulu iho la iwaena o laua.  I aku la o Keahua ia ia o ko kupunakane ihe keia, a o oe wale no ka mea e loaa ai keia ihe, ka mea hoi i puka aku mailoko aku o'u, o ka inoa o keia ihe au e lawe ai; o Koawi o Koawa, ua oleloia ua like keia ihe me ka pahi kaua, a ka poe kaua o keia kau, ka huiali, ka noho o ke aka iloko ke nana aku.  a ua like kona mao me ka laau Home.  A pau ka olel oana a Keahua i keia mau mea, kena aku la ia i ke keiki e hele i ke kaua.

            Alaila ku ae la ua keiki nei a hopu iho la i ua ihe nei; a o aku la ia mamua o kona alo, a hookahi no kikoo ana a ianei hiki ana keia i Onoliha, ku keia ilaila a hoomaka hou e kikoo, hiki ana keia i Papaalae.

            A haha mai la ua akuapehu la, me ka i mai, ono wale ou mau wahi onohi momona, olelo aku la ua keiki nei.  Eia hoi au i hele mai nei e kaua ka-ua; i pa no hoi mau, ai oe i o'u mau onohi, a i pa hoi na'u, ai kuu poe akua i ko io.  Ia wa koke no, hoolale iho la na ai a ka ui, a lele mai la ua akuapehu la e ale i na keiki nei, me ke kani o kona waha, (e like paha me ka elemalu o kahakai) me ka manao paha e make ua keiki nei iaia, e kahea iho ana ua keiki nei i ka ike ana.  E Koawa Koawa! E ala ae oe, eia ka pilikia la.  e ala ae ana ua ihe nei, e pale i ka hamama ana mai o ka waha e ale i ua keiki nei, a hoohaliu ia aku la ke alo i na halau i hoopihaia ai i ka laau, oia hoi kela mau halau i hai mua ia aenei.  Heaha la hoi ia mea i na akuapehu nei; he uleu kenekeu paha?  E noke aku ana ua akuapehu nei i ke ale i ua mau halau la, mai Kalanakila, a Waipouli, aohe wahi mea a uhauhau iki iho, a huli hou mai la e ai ia ia nei, e palu aku ana ua kupunakane ihe nei ona, a haliu hou aku la no ai hou no i na halau i koe,  a kau aku la ma kela aoao o ka muliwai. (o Kapaa aku ia wahi, ke ole nae au e kuhihwa) pela no ka nee hele ana a ua akua la a hiki ana i kahi i kapaia o Moomooiki, a hala mai ia wai, noku aku la no ua kupu ino nei i ke ale ia mau halau; a ia wa ike aku la o Kauilani i ke ano make o ka hoa paio ona, a pane ae ua ihe nei ana, ua make ia oe, he laa mua ia, a he laa hope oe, ai ko akua o Ulakeahi, oi noke aku ua akua nei a moe okoa, a waiho okoa mai no ka laau i waho, e lewalewa mai ana ma ka pukaihu.  A kaena iho la ua keiki nei penei.

            A! make ia'u i ke keiki a Keahua a me Kauhao.  Ia wa no, e hou iho ana keia i ka ihe ana ia Koawi Koawa, iluna o ua akua nei, a make loa, e puhi ae ana ua keiki la i ua akuapehu nei, a me na halau i koe i ke ahi.

            A nana mai la ua makuakane la i na hoailona a ke keiki i hai mua ai ia ia, a hai ae la ia i ka lohe i na kanaka, ua make mai la kuu hoa paio i kuu keiki, a olioli ae la na kanaka me ka huro ana.  Mae e akuapehu e! Ma ke ke akuapehu e!!

            A mahope iho hoea mai ana o Kauilani, mai kana huakai mai; a ka hale o Mua, ua ike oukou e ka poe e heluhel ana i ke ano o keia hale, i hai mua ia ma ko kakou helu mua.  A kamauliia iho la ua keiki nei e ke kahuna, o ke ano o keia, he kalakala a pau ka haumia o ka hele ana i ke kaua.

            A ua ka ua, kahe ka wai, kui ka hekili, pau ka haumia o Kauilani, o ka hele ana i ke kaua, Ma keia kaua ana nae, ua kokua mai kekahi kupunawahine ano mana e noho ana i ka lewa, (oia hoi o Keaolewa) a oia kekahi mea i nui loa ai kona ikaika ma keia kaua ana.

            Ko Kauilani ninau ana i kona mau makua, no kona kaikuahine, a kuhikuhiia mai a me ka Kauhao wanana i mua ona, no kona holo ana i Oahu maluna o ka ihe ana o Koawi Koawa.

            Ua loihi wale ka lakou noho ana, a mahope ninau aku la o Kauilani ia Keahua.  Aole anei a olua keiki mua i hanau?  A pane mai ka makuakane, me ke ano huna o hele auanei ke keiki aole hoi a laua keiki, aole, o oe wale no ka maua keiki, a pau ka laua kamailio ana, hoi aku la o Keahua a mua o kana wahine, hai aku la a i na mea a pau a laua olelo ai me ke keiki a me ko'u manao nau e hai pololei aku imua ona.

            I keia wa no a @ e kamailio nei ku ana ua keikei la mawaho o ko laua hale o na makua a komo mai la ia, a ninau i ka makuahine.  Auhea oe! Owau wale no anei ka olua keiki aohe anei he mea i hanau mamua o'u?  Alaila, pane mai la ka makuahine.  U @ mea ni kau e kuu kama, he manao mai ka kau a he pono, he kaikuahine no kou, eia nae aole makou i ike i kona kane, a lawe e ia no e na kupuna i Oahu.

            A e manao ana anei oe e hele e huli i ko kuahine, ae mai la ke keiki, a i hou mai la o Kaohao, ae, ke makaukau nei oe o ka holo aku, kau e aku la ke ano i ko kupunawahine; e hele ana nae oe i Oahu, e mainoino ana ko kaikuahine ia oe, (kai-no-a o hala) alaila i aku la ua keiki nei, o ko'u ike aku ka paha i ko'u kaikuahine.  A noho iho la lakou nei a hiki i ke ao ana, a iloko o keia wa hai aku ua keiki nei i kana olelo kauoha mua o kona mau makua, a me na kanaka, penei" E hoi oukou i kai o Makaiwa a me Pohoulua i Wailua-kai.

            I mai la na makua, pono paha ka hoi ana aku i kai i ka nui o ka ai, ua noke ia iho nei e ke kupu-ino a pau ka ai a me ka i-a. aohe aina e hoi aku ai i kai, e aho no o uka nei.  A pane mai ke keiki, e hoi paha oukou i kai.  ua nui ka ai a me ka i-a o na loko e like me ka wa i kinohi i na kupuna o kakou, ae aku la na makua i keia leo o ke keiki, a i hou mai la ua keiki, ae , aohe alii noho i ka uka, e hoi no na'lii i kai i ka pili o na mahana i Holonoloku.  A eia au ke hele nei, mai pale oukou i keia kauoha ao'u.  Alaila pane mai ka makuahine. Ae, ke hele nei oe e holo no oe e pae i Oahu, i kahi e pohu lai malino ana la, o Waianae ia wahi, haliu aku ko alo e hele ana i ka hema hikina, a hiki oe i kekahi wahi e komo ana ke kai iloko loa la a haiki ma ka naku, o Puuloa ia wahi, a au aku no oe ma ua wahi haiki la a kau ma kela aoao, nana aku no oe o ka pio mai o ke anuenue, a o ko Kapalama ma wahi no hoi ia e noho ai.  A pau ae la ke aoao ana a ua makuahine nei, hopu aku la keia i ka ihe ana ia Koawi Koawa, a iho mai la kela a hiki i kai o Hanamaulu, i kahi i kapaia o Nukole, ku keia ilaila, a hoomoe aku la i ua ihe nei ana, a kau iho la maluna ona, a lawe ia aku la ma na ale hanupanupa o Kaieiewaho, pili paha keia mau wahi lalani mele penei.

            A waho o Kauilani o Kaieie,

            Pau ka ikena i ka aina

            Lawe e ka ihu o Koawi,

            Haaheo i ka ili o ke kai,

            I alawa iho hoi ko ia la hana,

            Haki nua ka ale i ka moana, &e.

Ka pae ana o ua keiki nei i Oahu, ka hana ia ana o ka ihe ana e kekahi mau wahine elua a me ke o ana mai o ua ihe nei, ka hui ana me na kupuna a makaukau e ka ai, a huna ia keia a @ o Kauilani ma, a pakele ia make ia Lepeamoa.

            A kau aku la keia i kapa o Waianae, hoala ae la keia i ua ihe nei ana, a pahee aku la mamua o kona alo, a oi nei aku no mahope, (a o ka mea no hoi keia nana ia i alakai a hiki i kahi o na kupuna.)  A hele ana laua nei o ke kaha o Kualakai, alaila haalele mai la ua ihe nei i ua keiki nei, a hala e aku la kela mamua, a loaa he mau wahine e noho mai ana, i ka heenalu a hoi mai, e olala ana i ka la, hiki e aku la kela, a ike iho la ke kaikaina i ka maikai o ua ihe nei, anoi iho la iloko ona, o ka inoa o keia mau wahine. (o Kamaluena ka mua, o Keawelau ka hope.)

            A i mai ke kaikaina i ke kaikuaana, e! akahi no hoi ka ihe maikai launa ole a o keia ihe; ohi mai nei ka hoi ka io o keia laau, o ka ihe wale no nae hoi, aole ke kanaka, (kahu.)

            I alawa mai ka hana o ua mau wahine nei, e hele aku ana keia ma ka meheu o ua ihe nei ana, a ike mai la laua la i ka ula a me ka nani oia nei; huna iho la laua i ka ihe, a o ko ke keiki hele akku la no ia a ku ana imua o laua.  A ninau aku la ua keiki nei i ua mau wahine la.  Aole paha olua i ike iho nei i kuu hoa-hele?  Pane mai la o Keawalau.  Aole maua i ike aku nei, o maua wale iho la no ia la.  I aku la ua keiki Kauilani nei, aole ua huna olua i kuu hoahele, a peia ka lakou hoopaapaa ana a loihi wale, alaila hoopuka aku ua keiki nei i kana olelo hope penei.

            Aole no auanei e nalo kuu hoa-hele la, i na e hea aku au i ka inoa, e hea mai no ia.  Oia ana wahi a na wahine.  A penei ka hea ana.  E Koawi Koawa e.  E o mai ana ua laau la, E o.  E oni ae ana ua laau nei, palahuli ua mau wahine la ilalo, a hopu hou o ua o Kauilani i ua ihe nei, a pahee aku la mamua o kona alo, a hele aku la keia mahope a hiki e aku ia ua ihe nei i Puuloa; i ea aku ko ia nei hana, e moe mai ana ua laau i ka uku o Puuloa.  (Ua oleloia ma keia moolelo, o ke kumu ka ia i haiki ai owaho o Puuloa, oia hoi ka nuku o Puuloa.)

            (Aole i pau.)

 

Mai Kaliponia mai.

 

I KA L. H. O KE KUOKOA; ALOHA OE:--

            He wahi kanaenae aloha ka'u e hoouna aku nei ma ou la, a na kou opu aho nui ia e lawe hele aku ma na kai ewalu a me na makani eha o ua hope aloha la, kahi hoi o na kini o ka mea opiopio i hele aku i ka aoao mau o ka honua, oia hoi o Miss Hana Kapu.  Ua make oia ma ka la 17 o Iulai iho nei iloko o ka aneane ana aku i ka umikumamakahi o kona mau makahiki.  He lei oia i aloha nuiia e na makua.  Ua hanauia oia mai na puhaka Hawaii mai.  Ua holo aku kona kaikunane i na kaiaulu o ka pae aina Hawaii, a ke noho la i ka aina nona ka ua Kauilehua, iloko o ka Kulahanai, oia hoi oi Imi. P. Kapu, a hookahi i make, o Eligula Kapu, a ua ukali ia aku la kona meheu e kona kaikuahine.  A no ka nui no hoi o ke aloha i ua kamalei nei, ua haku iho au he wahi kanaenae aloha nona, penei:

            He kanikau la he aloha.

            No Miss Hana Kapu.

            Aloha ino no kuu kamalei,

            Ka hiapo makamuli a maua,

            I aloha i ka uka o ka Maina,

            P@k@a mama ua hele oe.

            Hookoo i ka pili a ke aloha,

            Oki kaua la kaawale oe,

            Auwe kuu lahi ku moolei.

            Kuu mea minamina e noho nei.

                        MR. J. MAKANUI

 

            He uhane he aloha no kuaana,

            Aloha ko kino i ka hele ana,

            Kaniau hookahi; alohe lua.

            Aloha ko leo i ka pane mai.

            Keu no hoi oe a ka hookuli.

            Aloha ole oe ia kaua;

            Noho ino no oe me ka makua.

            Eia au la ke hele nei,

            Ua kokoke mai na minute.

            Mama Manaiki ka mea aloha,

            I ka uwe helu mai i ke keiki.

            Kuu kaina i ka ai kau i ke kua,

            Loku ana ke'loha i ka puuwai,

            Oki kaua la kaawale oe.

            Auwe kuu mua kuu kuaana.

            Kuu mea minamina e noho nei.

                        MISS REBEKA MAHUKA

 

            He uhane la he aloha,

            No Miss Hana Kapu,

            Uwe helu mai Isaia,

            Aloha ino no kuu keiki.

            Kuu lei mae ole ua hala aku,

            I ka ua lokuloku o ka hooilo;

            Kaumaha ka manao ua hala oe,

            Haalele i ka pili me ka makua.

            Pokii Rebeka ka mea aloha,

            Ka uwe helu mai i ke kuaana,

            Kuu hoa i ka wai o Pilimona.

            I ka la welawela o Wanana,

            I ka wai huihui e Kaulana,

            Auwe e kuu luhi kuu moolei,

            Kuu mea minamina e noho nei.

                        IOANE A. KAPAHUKULA.

West Batte, Satter Co., Calif. Sept 8, 1869

 

Huli hoi ana ma na Ailana.

 

E KE KUOKOA E; Aloha pu kaua:

            E oluolu oe e waiho iho i na mea i ikeia ma keia hoi ana.

            McKeans Island. O ka aina keia a ko oukou makamaka i noho ai iloko o na mahina he umikumamakolu me ewalu la.

            Na mea ulu.  E ulu no maluna iho o keia ailana ka ipu aiwaha, a me ka ipu ala, uala, a me na mea no a pau ke kanu ia.

            Ua ku mai o Lorenzo ma keia ailana i ka la 23 o Mei, a maluna mai ona ko makou haka hana hou o Capt. Elias Hempstead a me na lako ai o keia ailana, a holo aku i Bakers Island i ka la 27 oia mahina.

            Ma ka la 1 o Iune, ua hoomaka ia ke kukulu ana o ka uapo o keia ailana, o kona loa 456 kapuai he umi kapuai ka laula, a he umi kapuai maluna o ka iliwai, a eia keia uapo ke ku nei ma ke kae o ka hohonu.

            Iulai 7, hoea mai ko makou moku kapela me na paahana he 12; a ma keia la no ua hoohanee ia mai ka uapo e na kupueu o ka moana.

            Iulai 14, ua ku mai o Kamehameha maanei me na lako ai o keia ailana.

            Haalele ana ia McKeans Island.  Ua haalele aku au a me ko'u mau hoa i ka ailana i hoike ia maluna, a kau iho la maluna o ke kialua lepo-manu Kamehameha me ka waiho ana aku i na kulu wai a ke aloha no na hoa ame na haku hana, a me ka aina, a o ka lilo mai la no ia o makou e ka lawe a ka ihu o ka brig me ka puana ana i keia mau lalani mele malalo nei.

            "Aloha makou nei,

            Na boys o McKeans,

            I kiani ia aku nei,

            Na ale o ka moana."

A o ka lilo mai la no ia o makou i ka lawe a kahi kialo o makou e hoi nei (moku,) a ia makou no e nanea ana, hoeu mai ana kamaaina o ka moana, (poluea) aole no hoi i kukonukonu lea iho, o ka maikaika koke mai la no ia o na kino, i alawa mai ka hie mahope, aohe ike ia mai o ka ailana, a o ke komo mai la no ia o ke aloha i ka aina i noho ai me ka puana ana i keia wahi mele.

            "He aloha no McKeans,

            Ailana o na manu,

            Ai hui amu ai,

            I ka nani o ia kula."

Ekolu o makou la me ka hapa hiki ana i Bakers Island; o ke kaawale mawaena o McKeans a me Bakers Islands he 250 mile.

            Bakers Island, he aina maikai keia a ano kiekie iki, o kona loa 1 mile, a he @ mile ka laula.

            He aina ili pinepine keia o na moku kalepa; i ko makou hiki ana aku, e waiho ana ke kino holookoa o ka moku Mattie Banks i uka o ke one aole i noha, o na kia nae, ua oki ia.

            No na paahana, he nawaliwali ke ola kino o kekahi poe o keia ailana, a he ikaika no kekahi poe; o ka nui o na paahana i noho aku ma ka mokupuni he 86.

            No ka halawai.  Ua malama no na keiki o keia ailana i halawai hoomanao i ke Akua ka mea nana e kokua mai i ka noho ana ma ia mau mokupuni, i mamao aku mai ko kakou aupuni aku nei, he mea maikai ia a lakou i malama ai, ke lilo lakou i poe maemae ma ka naau.

            No ka lepo-manu.  O ka ailana nui no keia o ka lepo man, i na awehi iho i kona kula he lepo manu wale no, a ma hai wale no ke one.

            No ka moku ili. Ua oi aku mamua o 15 moku i ili ma keia ailana mai ka hoomaka ana a hiki i keia wa.

            Haalele ia Bakers Island.  Ma ka la 10 o Iulai ka haalele ana i keia ailana, a holo aku no Howlands Island, he 9 o makou la ka moana hiki ana i Howlands, he aina loihi iki keia, o kona loa he 2 mile, a he 1 mile ka laula.

            No ka lepo manu, aole no he nui o ka lepo mana o keia ailana, a ma ko'u lohe mai, he ekolu makahiki i koe, alaila pau; he mau hora wale no ko makou ma keia aina, a o ka huli hoi mai la no ia Honolulu nei e alo ana i na ale hanupanupa; a mawaena o ka moana, lohe mai au i kekahi mea hou oia hoi ka make ana o Kealakai he kanaka kiai aina no luna o Jarvis Island.

            Eia iho malalo nei ka inoa o na paahana e noho la ma na ailana ekolu i hoike ia mamua o ka mea wale no o ko'u manao e hoike aku imua o ke akea, i ike ai oukou i kahi i noho ai, i hiki pono ka oukou mau puolo i o lakou la.

NA PAAHANA O BAKERS ISLAND.

Kalua,              no Kalihi         Oahu.

Hamanalau,     " Kaalaa.          "

Anadalea,        " Honolulu,      "

Ioane,              " Punaluu,        "

Kaeha,             " Makaua,        "

Haule               " Honolulu,      "

Ka,                  " Kaneohe,      "

Kanananui,      " Honolulu,      "

Leleo,              " Waianae,       "

Kekea,             " Koolau,         "

Kanamu,          " Kaepuaua      "

Akahi,             " Waikiki,        "

Moku,              " Honolulu       "

Keluainaole,    " Ewa,             "

Piapia,             " Honolulu,      "

P@aka,            "           "           "

Pau,                 "           "           "

Aalona,            "           "           "

Kelo,               "           "           "

Mailole,           "           "           "

Lakaole,          "           "           "

Kealahau,        "           "           "

Keoki L.          "           "           "

Kaehamau,      "           "           "

Kawaa,            "           "           "

Kaholomoku   "           "           "

Koani,             "           Koloa,             Kauai.

Palekaluhi,       "           Hanalei            "

Kahui,             "           Koloa              "

Kaihe,              "           Anahola,          "

Keaupuni,        "           Kualu,             "

Opae,               "           Waliomanu      "

Ninauokala,     "           Koloa,             "

Kamai,             "           Huo,                Hawaii

Pauaka,            "           "                       "

Kealahau,        "           Kona,              "

J. Puheekai,     "           Hilo,                "

Kanelawaia,    "           "                       "

Naiheauhau,    "           Kona,              "

Kahele,            "           Waipio,            "

Kapuahi,          "           Hilo,                "

Kekuhina,        "           Kona,              "

Kalaauala,       "           Kahaluu,          "

Kamakaoolea, "           Waimea,          "

Kalima,            "           Maunalei,        Lanai

Keanu,             "           Kuau               Maui.

Ikua.                "           Kaupo             "

Kahui,             "           Waialua,          Molokai.

Z. Kume,         "           Honouliwai,    "

Samu,              "           Ehona              Island.

Keaka,             "           "                       "

Beni 1,             "           Kaloka,            Island

Kaeo,               "           Hupa,              Island

Beni 2,             "           "                       "

Bila,                 "           Kukuma,         "

Kaao,               "           Benebe,           Alapia

Aehu,              "           Honokaona,     Kina.

Aiau,               "           "                       "

Akona             "           "                       "

Makanui,         "           Honolulu,        Oahu

Kuahewa,        "           Waianae,         "

Kaili,               "           Honolulu,        "

Hao,                "           "                       "

Kanelawaia     "           "                       "

Iosepa,             "           "                       "

Lota,                "           "                       "

Manuia,           "           "                       "

Kaimi,             "           "                       "

Hoopii,            "           "                       "

Kaanaana,       "           "                       "

Haumalali,       "           "                       "

Keanwe,          "           Lahaina,          Maui.

Uilama,            "           Kona,              Hawaii.

Waiau,             "           Hilo,                "

Makakoa,        "           Kipahulu,        Maui.

Kimo,              "           Alapia

 

NA PAPAHANA O MCKEANS ISLAND.

 

Namanu,          no        Honolulu,        Oahu.

Naiakapu,        "           "                       "

Alapa,              "           Koolau,           "

Kole,               "           Honolulu,        "

Aanaia,            "           "                       "

Manu,              "           Kau,                Hawaii.

Kawaanui,       "           Kona,              "

Nainai,             "           Hamakua,        "

Kahauanu,       "           Lahaina,          Maui.

Hosea Ikelani  "           Ukahaina         Island.

John Aia,         "           Kainahai,         Kina.

Ako,                "           "                       "

 

NA PAAHANA O HOWLANDS ISLAND. (Ulukou)

 

Kahue,             no        Kipahulu,        Maui.

Kealoha,          "           Wailuku,          "

Keoni,             "           "                       "

Naopeope        "           Lahaina,          "

Kualakai,         "           Honuaula,        "

Kekuelike        "           Lahaina,          "

Kaapana,         "           "                       "

Opae,               "           Waikapu,         "

Paaluhi,           "           Hana,               "

Mahelona,       "           Honuaula,        "

Kaikala,           "           Kalihi,             Oahu.

Moku.              "           Ewa,                "

Kaleohano,      "           Honolulu,        "

Kama,              "           Kauluwela,      "

Keoki,             "           Manoa,            "

Pakae,              "           Makaua,          "

Puuku,             "           Manoa,            "

Kauo,              "           Niolopa,          "

Kahiko,           "           Kahuku,          "

Kaauauaku,     "           Honolulu,        "

Naihe,              "           Manawai,        Molokai

Pueaina,           "           Kalaupapa       "

Mookini           "           Ahaino,           "

Ehu,                 "           Waialua,          "

Kaihe,              "           Kawele,           "

Kalawaia,        "           Puna,               Hawaii.

Kaaepa,           "           Kona,              "

Hilo,                "           "                       "

Ekau,               "           "                       "

Huaailani,        "           "                       "

Kealoha 2,       "           "                       "

Kaululaau,       "           Kau,                "

Manu,              "           Kona,              "

Uini,                "           "                       "

Kauhi,             "           Kau,                "

Haliimaile,       "           Kohala,            "

Kane,               "           Kau,                "

Opiopio,          "           Hanalei,           Kauai.

Kama,              "           Kauluwela,      Oahu.

Ikaika,             "           Hamakua,        Hawaii.

Miki,                "           Kohala,            "

Wahapaa,        "           Wahiawa,        Kauai.

Daniela,           "           Honolulu,        Oahu.

            A maanei, ke hooki iho nei au me ka mahalo. J.W. MOLIA

Alanui Maunakea, Sept. 13, 1869.