Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 15, 9 April 1870 — Page 3

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Mary Deguzman
This work is dedicated to:  my brother victor

KE KUOKOA, HONOLULU, APERILA 9, 1870

 

Aperila 2.- La Sabati, holo aku o Bina@@@ a keehi mua ia ke one o Hawaii nei e ka wawae o ka Elele a Kristo. Poakahi. la 3.-Kau pu mai o Kalanimo ke ma maluna o ka moku, a holo pu lakou a pau i Kailoa.

Poalua, la 4,-  Kuu ka helcuma o ka moku me Kailua a lele na Misionariiuka. A po iho hoihou i ka molu e moe ai, no ka mea aole i maipopo ke manao o ma na Lii, e ae i ko

a@@@u noho ana ma ka aina.

Poakolu, la 5.- Holo hou lakou iuka, a @una  me na Lii. Ia la,ua haawi lakou ia Li@o iho i kekahi Baibala maikai i hoouna ia mai me ka manao e haawiia'na ia Kamehameha I ; eia ka aile i aeia kona mau maka i ike i ka ke Akua olelo, a ua lilo ia  pomaikai ia Liholiho. He mau  wahi makana e ae no hoi kekahi aka, o keia Buke Hemolele ka mea mui.

Kupono no. I hele mai ua mau Misionari nei e lawe mai i ka lamako o ke oia i Hawaii nei, o ka hoike koke aku ka pono; aole o ka huna i ua olelo nei @@@ke me ha hana a kekahi poe.

Ma ka Poakolu, la 12 o Aperila, ua ae mai na Lii, e @o@oia ka poho ana mai i na Misionari ma keia pae aina, no ka makahiki hookahi i ikeia ka pono a me ka pono @@ paha o ka noho ana.

Mamuli o ia ae ia ana, ua hoonoho ia o @a@na ma, Hopu, Kenui a me kekahi Kauka lapaau, o Holemana, ma Kailua, a holo mai ka moku i Honolulu.

Poalima, Aper 14, kuu ka heleuma o ka moku mawaho o Mamala.

Poakolu, Aper. 19. ua makaukau kahi e @@ ai o na Misionari. mauka nei o Honolulu a hoomaka ko lakou noho ana maanei. I ka hoomaka ana ia o ka ke Akua hana ma Hawaii nei. 

@Ana ua hala na makahiki he Kanalima, @@ hoi he hapalua Keneturi, a he ehiku he@@@oma makahiki hoi mai ia manawa mai a hiki i keia. Iloko o keia mau makahiki he Kanalima, eia ka nui o na Misionari i @@@na ia mai i Hawaii nei, e ke Papa  Mi@@@@@@

@@@ Bosetona - Kanaha Kahunapu@@ Iwakaluakumamaono mau Misionari kokua, @@ Kumukola, Kauka Lapaau, a pela

aku a o ka lakou mau wahine hoi, a me kekahi mau wahine kane ole, he kanawalukumamakolu ka nui o na wahine. Huina@@@ he 149. Nololko i keia huina, ua make@aku he 65, he kuhihewa ole au, a ke ola @@he 84. Ua hoi aku kekahi poe o lakou nei i Amerika kahi e noho nei, a ua make kekahi poe malaila, ua make kekahi poe ma Hawaii nei ke @oe@a, he 55 lakou, ke pololei kuu helu ana. A o ka hapanui o lakou, he poe hapauea, a ke noho nei iwaena o kakou me ke aloha nui ia, a me ka mahaloia, oiai ka nee aku nei lakou e nalo mai ko kakou mau maka a@@. He@hu ka nui o na dala i liilo no ka hana Karistiano ma Hawaii nei, mai na haipule o Amerika mai? Aole i loaa ia u ka heluna maopopo o na dala a pau loa ; eia nae, ua ha@ia ka maluna nui, he $1,000,000 a oi aku. Ke ike nei kakou i na hua. Ua paiia ma ka olelo Hawaaii e na Misionari, mai ka hoomaka ana mai,aneane 300 ano buke okoa, a iloko  o ia nau buke a pau, aneane he 3,000,000 mau aoao. Ua paiia no hoi,a hoo@@@@@@ ma ka olelo Hawaii, he 9 mau nupepa ; aole no bio i heluia maanei "Ka Hoku Pakipika" iho nei, a me na nupepa

"Kuokoa" a me "Ke Au Okoa". Ua kukeia he 56 mau Ekalesia okoa, a pa@ na kai ewalu o Hawaii nei me he mau pakana ikaika la e hanohano ai, a i maluna ai ka aina. No ka mea, "Ioa o Iehava ma @@ kakou aoao, owai ke kue lanakila mai ia kakou? A ua oheea mai ilaoko a keia mau ekalesia, mai ka hoomaka ana mai, na i@@hanau he 51,283, hookomola ma ka hoohiki manaoia.He 65 mau Kela Sabati i kukuluia ma Hawaii nei. Iloko o ia mau Kula, he 5,821 ka nuian nui o na haumana, a 522 mau kumu. Iloko o na haumana , he 3,231 na keiki, a he 2,590 na haumana makua. Ekolu mau mokoMisionari i kapiliia ma Bosetona a hooanaia mai no ka hana a ke Akua ma keia mau kai. Oia o "Pakeke," i laweia mai e kapena Hanuwela, I ka makahiki 18@6, a o "Hokuao" a me "Hokuao" hou iho nei. A o ka ha koe. Ua kokolo na @a, ua palahalaha na lala, ua malumalu na lau o ka pono a puni i Hawaii nei, a ua laha hou aku ma Fatuhiwa a ma Maikonisia. He 4 mau Misionari Hawaii e noho nei me Fatuhiwa. He  114 ka nui o na hoahauau i hookomoia ma na ekalesia malaila, a he 97 e noho hihia ole nei. Ma Maikonisia, he 13 mau Misionari Hawaii, a he 341 ka nui o ne hoaahanau i hookomoia ma na ekalesia, a he 313 e noho hihia ile nei. Ka huina o na hua mai Hawaii nei aku he 17 mau Misionari Hawaii, he 455 ke huina nui i na hoahanau, a he 410 e noho hihia ole nei."E hoonaniia ka inoa o ke Akua."

 

Hoohaunaele ka poe mai Lepela o Kalawao

 

Ua lobe mai nei makou, ua hoohaunaeleka poe mai p@ke o Kalawao, Molokai i keia mau ia ako nei. O ke kumu o ko lakou hoohaunaele, mamuli o ka lohi mai, no ka haawi piepiele aku o ka luna malama mai i na @aiki me ke dala i na mai, ka poe i hoop@@@@@a. Eia ka ninau, nawai ka laiki, na ke luna malama mai ponoi paha, a na ka Papa Ola paha? Ina na ka Papa Ola, alaila, ua hewa ke la luna ke kuakuai aku, me he mea la, he poe ola kela poe, a e hiki ai la ai lakou ke malama  mai iho i ko lakou ola. No ka hune hoi ke kumu i haawiia ai he hapala ko ka pule, eia aku no ka hoi kekahi make i ka poe malama.

 

NU HOU KULOKO.

Oahu

Kuna "Pauahi." - Ua hana hou ia iho nei ke kuna hou o ka Moi, a ua maikai ia i ku nei. I nehinei e holo aku oia i Molokai, alaila, e hoi mai ana ka Moi maluna ona,

 

Ua hoomau mai nei na kilihune ua  i ko kakou mau awawa, a ua kipa loa mai la maa ke kulanakauhale nei, e hoeueu ai i na wahi pa pua mea kanu.

 

Halawai o Ka Ahahui Opio Karistano o Honolulu.- Ma ka hora 7 me hapa o ke ahiahi Poaha i hiki mai ana, e halawai hou ana ka Ahahui Karistiano Opiopio Hawaii o Honolulu nei, maloko o ka luakini o Kaumakapili. Nolaila, ua kauohaia na lala a pau o in Aha, e hele ae. Aole ka hoomolowa e like me ke ano mau o ka poe ahiu.

 

He oiaio Paha Aole Paha? Ua lohe mai makou mawaho ae, o ka  wahine nana e malama nei i na mai lepera ma Kalawao I Molokai ke kuai aku nei oia i na laiki a me kekahi mau pono e ue i kela poe i hoopoino ia i haawiie aku ai e ka Papa Ola, i kekahi poe eae. Eia ka ninau, ua hoihoiia anei ia mau dala i ka Papa Ola?

 

Na kokua mai ka Ekolesia mai o Hauula, ho ke kaapuni ana o ka ka Elele o ka Papa Hawaii, J. F. Pogue, i ka mokupuni o Oahu-No ka apana o Waiono, o Pakai ke Komite $6.00. Apana o Kaluanui, o Malia ke Komite $1.00. No Hauula ponoi iho, o Sala  ke Komite, $4.90. No Laie, o Rebeta ke Komite, $2.90. Huina pau, $16.00.

 

PANI HAKAHAKAIA.- Ua ike makou maloko o na nupepa hope mai nei o ka hikina o Amerika Huipuiu, ua pani hakahakaia ke kialua Hohuao i nahaha aku nei ma Ualana, no na dala he umi-kumamawalu tausani.Nolaaila, me he mea la, ma ka nana aku, ua hikiwawe loa i ka Papa Amerika ke kapili hou ae i mmoku misionari hou i like me keia ka nui, a hoouna hou mai.

 

Ke kau Kiule.- Ma ke kakahiaka Poahaki, iho mei ua weheia ke kau hookolokolo kiure a ua noho mai ke Kokua mua a me ka lua ma ka noho. Ua waihoia mai na hihia i mua i ka Aha. Ua hookolokoloia ka hihia hakaka, a ua kkopiia i ka paakai ka mea hihia, oia joi ka mea lele aku e hakaka. Ua waihoia ka hihia o Kaleihiapo a keia kau kiure aku ma ke ano nana wale ia no.

 

Ke "Kilauea." - Ua haawiia iho nei malalo i na lima o ka poe kamana kapili moku o keia Kilauea, a e ia oia, ke hanaia nei, malalo o na lilo o ke aupuni, me ka manao, e ka piliia a paa, alaila, e hoomaka hou o ia e holoholo pili aiana. He kanalua ko kekahi poe no kona kupono ole e lawelawe houia hana, no ka mea, o kona mau pono kabiko no. E holo pono ana paha kana hana, aole paha. Na ke au o ka manawa o hoike mai.

 

KE KIAAINA o OAHU.- Ma ke kapoo ana o ka la o ka Poaono aku mei i hala, ku maila ke kuna Neti Mela ma Honolulu nei, a

maluna mai ona, i hoihoiia mai ai ke Kiaaio keia mokupuni a me kana wahine alii Lilia Kamakaeha. Haalele ka Neti ia Lahaina i ke kakahiaka, holo mai a ku ma Kaunakakai. Haalele ia wahi hope, a holo loa mai a ku ma keia awa iloko o ia la hookahi. Ke mehana wale la no a ku ana i ka aina.

 

LA HOOMANAO A HOOMANAMANA PAHA.- Ma ka Poalua iho nei o keia pule, ua pii aku kekahi poe pake o keia kulanakauhale ma ke awawa o Manoa, kahi i waihoia ia na iwi o ko lakou mau kini makamaka i haule aku i lalo i ka lua pa-u. Maloko o kekahi hale,ua hoomakaukaula he papa aina me na meaai. Mahope o ko lakou hana ana i na hanai maa ia lakou ma ka aina makua a me ko lakou paina ana, ua hoi mai lakou i ke kaona. Ua lohe makou, he mea maa i ko lakou poe kapuna ka hoomanao i ka poe make mako lakou aina iho, aka, ma ka malama ana mai paha a na mamo, ua loli ai, a ua awili pu ia ka hoomanamana. O ia ka mea kupono ole i ke ao naauao ke hoapano aku.

 

NA PAKE I BABETIZOIA.- Ma ka la Sabatiiho nei, ua hoohuiia ma ka Ekalesia haole oPolelewa ma Honolulu nei, mamuli o ka hoike ana mai i kona manaoio, kekahi pake hana o Kapena Luce i keia kulanakauhale, oiahoi ka Luna Alanui. I ko makou moomaopopo ana a me ka hoike mai a kekahi, iloko o keia mau makahiki loihi o ka paauaana, he umi wale no o keia lahui nui i bapetizoia ma Hawaii nei a puni, a penei e hoikeia ai. Hookahi ma ka lua o Pele 1 ma Kealakekua, 2 ma Ulupalakua, 1 ma Lanai, 1 ma Lahaina, 1 ma Kawaiahao,  1 ma Kaneohe a hoohaki ma ka Ekelesia haole o Polelewa. Ua komo iloko o keia heluana ko kakou Misionari kuloko S. P. Ahuina, ke alakai malamalama o kona lahui ma keiapae aina. Ua lohe pu mai no hoi makou, he mau pake paahana kekahi ma Waihee, e makemake ana e homo iloko o ka pa hipa a ka Haku, aka, ke manaolana nei makou, e oialo ia lohe, a e weheia ka ipuka no ko lakou komo ana aku iloko o ka pu-a hipa a ka Haku. Ma keia makahiki, e haalele ana ka misionari pake kuloko i keia pae aina, a e holo ana i kona aina hanau a ike i kona mau makua, e hala ana paha he eiwa na malamaa hoi hoiu mai oia, aka, i kona kaawale ana, e olioli ana no kona mau hoa misionari haole a kanaka, e kokua i keia hana nui. Ua akamai kekahi o keia poe i ka heluhelu kanaka, a ua nele kekahi. He mea pono loa, e maopopo lakou mei, mamaua o ka hookomo ana mai iloko o ka pu-a hipa.

 

 

HE HAOLE AOHE HE HAWAII.- Ma ka hihia mua o ka Aha Hookolokolo kiure i hookolokoloia ai ma ka Poakahi iho nei, ua heluhelu ia ka palapala hoopii o ka mea hoopiiia oia ke kanaka ma ka olelo haole wale no, aohe i unuhiia ma ka olelo Hawaii kekahi. Ua maopopo, he puaa keia io Hawaii ponoi,  i ka ike aku no e a ana ka imu nona, aka, heaha la ia iaia. Pela auanei kakou Hawaii i mua o ko kakou mau Aha hookolokolo ponoi e hanaia ai? O ka olelo haole iho la ka olelo e hoopiiia ai ke kanaka Hawaii, a nele iho la ka olelo ponoi. Mai hookiekie wale ma haole ma keia mea. Mai manao lakou, i ka lilo ana i ka olelo haole i olelo poo,oia ke mea e nele ai ka heluheluia ana o ka olelo hoopii i mua o na kanaka Hawaii ponoi,ka poe nona ka aina, ke aupuni, ka Moi, keKumukanawai a me na kanawai, aole no nahaole hele mai no ka puu dala a hoi luuluu aku me ua polohuku. I ke ao kanaka keia i na Lunamakaainana i puhiia aku nei, a noonoo iho, e hoolilo i ko kakou olelo i olelo poo no ko kakou aupuni. He mea maopopo, aole he olelo Hawaii ma kekahi mau aupuni e aku, aka, o ka lakou olelo ponoi no.

 

AOHE KUPONO O NA KUMUKULA I MAU KIURE. Ke manao nei makou, aole he kupono i na Kumukula ao, e lilo i mau kiure a haalele i na hana ma ko lakou mau lima i paa ana a hele i ka hana no ka manawa. O ka oihana kumu-ao, he oihana nui no ia, aole ia he oihana kupono e hiki ke haalele wale ia e ke kumu-kula, a hele kela i ka kiure mamuli o ka paa ana o kona inoa. Ua hiki no aiai, oia ke kumu-kula, ke hele e noi, e hookuu ae iaia mai ka noho ana he kiure, a e malama no ia i ka oihana e paa ana ma ka lima. Aole e pono i kekahi kumu ke waiho na kekahi haumana kula i maopopo ole he hope kupono, e ao i mau hora a i la hookahi paha. Ua lohe makou, ua papa ka Lunakula o ka apana o Kona nei i kona mau kumukula, aole e lilo i mau kiure, a pela io ma ka nana aku i keia wa. Ua pili keia ao ana a makou i na kumukula aupuni a kuokoa hoi. Aole e pono i ke kkumu e ohi wale i ka uku me ka hana ole. Ina ua haole hookahi sekona o ka manawa kula i kekahi kumu, alaila, aole e pono iaia e ohi i kona uku no ia manawa, a ina e ohi ana oia, alaila, ua hiki no ka kapaia, he limalima oia, i ke dala a hai.

 

HAWAII      

NA MEA HOU O KA AINA UA KAULANA.-1 ka la 23 o keia malama, ua hoopai ia i mua o ka Luna Kanawai Hoomalu o Hilo nei, kekahi poe pepa piliwaiwai, ma kahi o ka iwakalua a oi ae ka poe i hooaiia, he mau wahine kekahi i hoopaiia. -1 ka la 14 aku hoi o keia malama  no, ua holo aku na keiki alualu kohola o ua kaona nei maluna o na waapa, a ua hou ia a paa hookahi kohola, na ka mallama moku o kekahi moku o kohola i pepehi a make ka iaa maluna no o ka moku kahi i puhiia ai o kona io, aole nae i maopopo ka nui o na balera aila. -Ma ka la 25 o keia malama, ma ka po n@@ o ka la 24 a ao ae; ua naaupo lua kekahi kanaka, ua lawe aku oia i kona kino e kiola ma ka palli kahakai a make loa, i kakahiaka ana ae i ka la i haiia maluna, ua huli ia a ua ike ia e waiho mai ana i ka paala. O Pieo ka inoa  o keia kanaka hana naaupo, no Kona keia kanaka, a ua noho malalo o ma pake i ka hana, a no ka lilo o ka wahine i ka manuahi, nolaila, hana naaupo ka Pieo a make, ma ke poo kahi i eha, ua hanau ia na laua eha keiki eia lakou keola nei. He make kupanaha ko keia kanaka, oloelohe kona kino i ka wa i loaa aku ai, aole he wahi mea i huna iho i kona wahi hi.lahila i ka wa i ike ia aku ai o kona kinokupapau, o J. H. Coney ka mea i hele e nana ma ke ano o ka mea i make, a ua olelo ia aole na ka mea e ae i lawe i kona ola nana iho no. G. W. E. K. Kaianui. Paukaa Hilo, Maraki 26, 1870

 

Hoike Kula o ka Apana i Ewa a  me

 Waianae. 

 

E KE KUOKOA E ; Aloha oe: E hookomo iho oe ma kahi kaawale o kou kino, no keia mea i hoike ia maluna, ae, o ka Apana o Ewa a me Waianae, ma ka la 28 a me 29 o Maraki nei, oia na la i hoike ai o Ewa. O  ka nui o na Kum ma ia Apana, ehiku Kumu o na kula a pau. Elima Kumu kane, elua Kumu wahine, he mau kumu hanalima,ua ike ia ko lakou makaukau ma na meahelu, a me na mea naauao. A o kekahi o keia mau Kumu, he mau Kumu hou loa, a pela no hoi na Kumu wahine,  hookahi no Kumu kahiko, oia o J. Kanahele, no Waipio, oia no hoi ka hale Kula a makou i mahalo ai, no ke akamai ma na mea helu,a me ka pa, ko, li, a me kekahi mea pepa e ae. A o na Kumu hana lima, oia o Eketala no Waipio, a o Piope no Waiawa, o na kaikamahine, malaila ko makou mahalo no ka hikiwawe loa. A o ka lakou mau mea i hana'i, ua kuai kukala ia ma ka la 29, ma ka hale Kula o Waipio, o na dala i loaa, $4.121/2 ma ka hale Kula o Waiawa, o na dala i loaa $2.75, oia iho la ka waiwai o ka noiau mana hana maikai a na kaikamahine a kakou. Nolaila, ke kauoha aku nei makou i na kaikamahine o keia Apana, e hele hou i Waialua, ke kahea hou ia mai nei oukou a pau ehele aku ilaila, e ao ia ai i ka olelo Beritania, a me ka olelo Hawai, nolaila, mai lohi, e wiki e na kaikamahine o Ewa, a me Waianae. Eia ko makou hoowahawaha, o na makua o keia Apana, aole lakou i malama i ka maluhia o ka la hoike Kula, he nui ka walaau. O na hana ma ka la 30 a me 31 o Maraki nei, no ka Apana o Waianae; ua ou aku no ka makaukau o ia mau Kula, ua ikaika nona Kumu. O ka mui o na Kumu ma ia Apana, ekolu, ua oi aku no ko makau mahaloi na keiki a me na makua, ua malama lakou i ka maluhia o ia mau la hoike a pau, aolehaunaele, aole walaau, noho malu loa lakou. O kekahi mea nui a makou i mahalo ai, o ke Kula Akimeta, a ka mea kaulan, ia o G. M. Koha, nui ko makou mahalo i ka loaa ana o ka naauao kauanahaa me ke akamai, i ka unuhi ana mai i ka olelo Hebela ma ka olelo Hawaii, a pela aku na olelo a pau, ua hiki loa iaia me ka hoopunipuni ole, o kona ike ma ka Palapala Hemolele, oia ka Buke weliweli a ke Akkua, he oiaio no ia ike ana, me ka hookamani ole. Nolaila, ke waiho aku nei makou i ko makou mahalo hope loa i keia mau Apana. Na Komite, SAMUELA KAMAI. S. P. HOONANI. D. KEOAHU. JOHN N. KAMOKU. Aperila 4, 1870

 

Dr. E. Storror.

 

O ke Kauka E. Storror; ua hoounaia maioia e Ferd W. Hutchison, ke Kuhina Kallaiaina, inake noi ana a na makaainana o Waihee, Apana o Wailuku i Maui. No ka ma-i luku i ikeia malnila. A ma ka la 8 o Ianuari,1870. Ua hui ae na makaainana ma ka luakini o Waihee, e kuka a e koi aku i ka Papa Ola. A ua hookoia mai ma ka la 3 o Maraki,1870. A ua hiki mai o Dr. E. Storror ma Waihee nei, a ua hoonnohoia ma ka hale o ka Ekalesia o Waihee. A uaa hana oia i kana hana Kauka,m ka haawi ana i na laay o ka ma-i fiva, a me ka omo ana i na koko inok a pela aku.A ua nnoho oia me ka makaala ma kana hana pono-i. Nolaila, he mahalo nui ko makou i ka lokomaikai o ke Kuhina Kalaiaina, a me na hoa ona, noka mea, aole makou i uku i ke Kauka, aole hoi i lilo i ka laau, a he manaolana ko makou, ina e kukuluia ana he Halema-i maWailuku nei; alaila, pono maoli. Na Komite, L. W. PAPALIMU. JOHN KEALOALII.

 

Hoike i ka oiaio.

 

E KE KUOKOA E; Aloha kaua :- No  ka hoalaia mai o kuu hiamoe e na leopukalaki a ka Lunakula o ka apana o Ewa, a me Waianae, i hoopuka ia ma ke "Auokao," Helu 47, buke 5, i olelo ana, i hoopauia ka ke kumukula o Honouliuli no ka makaukau kupono ole ma kana oihana, a noia mea, ua haalele mai na keiki nui i ke kula, nolaila, ua hoonoho mai la kela i kumu makaukau ma ua hale kula ala; u? he ikena kau i ka makaukau, he haumana au na na kumu eha, aole nae au i ike i ko lakou hemahema e like me keia ke hoka wale ia la e kamalii liili loa. A o ka kumu o  Honouliuli i hoopauia ae nei no na kumu kupono ole a ua o Pihaaluna i hoike ai ma ka "Auokoa," ke minamina nei makou nona, no ka like ole o kana ao ana me keia kumu a ua jo iala i hoonohomai nei, aole hiki iaia ke au i na wahi hohonu o na mea helu, aka, na maakou no e ao hou aku nei ia ia , o ka makou kau iho la aneiia i hoike wahahee ai i kela ma ka nupepa aupuni, aole o ke puhi-paka kai nei hana i ike iloko o ka hale-kula a ke ao mai nei ia makou e puhi i ka paka. He kope ka'u i waiho aku ma ka hale pai aupuni noni ke poo i hoike ia maluna, aole nae i hoopukaia mai. No ke aha la, a nona kumu hea la? ke pili aupuni ae la no, ua pau au maanei. Me ka mahalo.  O. HOOILO. Honoulliuli Ewa, Oahu, Apr. 7, 1870

 

Hoolaha hewa ana.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: Aia ma ka nupepa aupuni, o ka la 24 Mar.1870 nei, ua ike au malaila i ko'u inoa, i hoolaha hewa ia e kekahi poe ake hana baloto a puka ole, me ko'u kuka pu ole ma lakou,no na mea e pili ana i ke koho balota anama Lanai. Ke olelo aku nei au ia oukou. He wahahee na mea a pau i hoolaha ia ma ke Auokoa, no keia olelo ka, ina e lawe oukou i ko J. Kaluapihaole balota, eia ka uku he pai, aole au i olelo pela i waena o ka lehulehu, i ka la, koho balota o Lanai nei. E hoolemai auanei na luna nana koho o ia Apana, a me ka L. K. Apana ka Pelesitena, a me na makai nana a pau o Lanai, no keia mea. Aole no i holo mai o J. K i Lanai nei ia la, a hooikaika mai i ke pai no kona balota. I Malokai no ia kahi i hiolani ai, a na ka makemake no o ko Lanai poe i koho aku iaia, e like me ke Kanawai, pela no ko Molokai poe i koho iho ai iaia. He huahua ke ano o keia hoolaha ana. E manao iho no oukou, e like me ko'u manao, na ka poe i kokoke aku ka nui o na balota, me ko J. K. aole nae i puka. Ua hookolokolo ia o J. K. no keia mau kumu hewa i manao wale ia, i mua o ka L. K. Apana, mamuli o ka hoopii ana, a kekahi haole hana balota pu a puka ole, aole ae i akaka ua kipe o J. K. nolaila, ua hookuu maikai aku ka Aha hookolokolo iaia,aole i hewa. NAMAUE. Maunalei Lanai, Ap. 5, 1870

 

MAKE.

 

Ian 8, ma Honolulu make o Samuela K. Molowaole k Mar 22, ma Kaluanui Koolauloa, make o Pahanui w Mar 3, ma Puukaeo Kailua Oahu make o Piiapoo k Mar 22, ma Pawili, Lanai make o Kaholowaanui w Aper2, ma Honolulu make o Keikihookama k, no Kahaluu, Kona Akau mai oia. Mar 28, ma Kaumakapili make o Miss Waialoe Pahia. Ian 11, ma Waimea Hawaii, make o Inoaole w

Ian 12, malaila no make o Kapehu w

Ian 22,     "               "        Kallioha l

Ian 30,     "               "        Kaemoole k

Feb 14,    "               "        Inoaole w

Feb 18,    "               "        Kanelokuaaina w

 

MARE.

 

Feb 9 Ma Honolulu marcia e Rev H H Pareka i Kuakea k me Kunawe w. No Kamo@liili lana.

 Feb 10 Ma Honolulu mareia e Pareka o Ah Wa k no Honolulu me Kainiki w no Palolo.

 Feb 20 Ma Honolulu mareia e Pareka o Kuleana k no Kaneohe me Napua w no Honolulu.

March 5 Ma Honolulu mareia e Pareka o Pahokula k me Nalu, no Waikiki lana.

 March 14 Ma Honolulu mareia e Pareka o Uwa k me  Ilana no Honolulu laua.

 March 16 Ma Honolulu mareia e Pareka o Keawe k me Kailianu, no Honolulu laua.

 March 17 Ma Honolulu mareia o Hii k no Waialua me Kealohi w no Kalihi. March 16 Ma ka halenono o G. W. Norton. ma Honolulu nei mareia e Rev H H Pareka i George A Hueston me Haili Kapua no Makawao, Maui.

March 31 Ma Honolulu mareia e Pareka o Mauliawa k me Lahapa w no Honolulu laua.

 Apr. 3 Ma ka hale noho o ke kaue, ma Kapalama, mareia e Pareka o Kalaeloa k me Beke Neville w.

 Apr 5 Ma Honolulu mareia e Pareka o Kalei k me Puhiki w

Mar 24, ma Waimanalo, mareia e Rev. S. Waiwaiole. o Kihakane me Haole w. No Waimanalo lana.

 Aper 2, malaila no mareia e Waiwaiole, o Opiopio k, me Kalehuna w.

 Aper 2, ma Hauula, Koolauloa, Oahn, mareia o Hale k no Punaluu, Oahu, me Makanakaole w no Hawaii mai. Na Rev. H. Kauohilo laua i mare. Iau 1 Ma Waimea, Hawaii mareia e Rev Llyons a A Kuidahi k me Lau w

 

    HANAU

 

Ian. 9, ma Waimea, Hawaii, hanau  Inoaole w, na Kahakauwila me Kaiwi.

 

OLELO HOOLAHA

 

E IKE  auauei na kanaka a pau. na haole, a me kelamea keia mea ke nana mai lakou i keia Hoolaha owau o ka @nea nona ka inoa nalalo, ke papa aku nei au, o na holoholona kamohewa maluna o kuu aina, o

KALAMAKUMU

 ka inoa, ma Kona Hema, Hawaii. Ina o ka Lio, Bipi, Moki,Miula(Kekake) Hipa. Kao e komo maluna o ua aina nei, e hopuia no e kuu Luna, oia o Kahele, a @ hooukuia $1.00 no ke poo hookahi, a i ole e loaa mai ka uka, e laweia no i ka Pa Aupuni. No ka oiaio ke kau nei au i ko'a inoa. C. KANAINA. Honolulu. Aper. 4 1870  436-tf

 

OLELO HOOLAHA

 

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo mei, ke papa aku nei au i na mea holoholona a pau, Bipi, Lio, Hoki, Miala, Hipa. Kao. aole e hele wale maluna o kuu aina hoolimalima, oia hoi na aina Aupuni, mai ALANAKILA a hiki i  KA@NERE, ma Hamakua Hawaii. A ina i loaa ia'u kekahi o keia poe holoholona, e aku no ka ona nona ka holoholona, i $1.00 no ke poo hookahi, koe wale no na holoholona makanahelehele e hele ana maluua o kuu aina, no'u no ia no ka ona hona ia aina- a i@a i ike ia kekahi kauaka e ki pu ana, e uku oia i $5.00, a i ole, e hoopii no wau iaia ma ke kanawai. KUEHU. HAMAKUA, HAWAII, Mar. 28, 1870. 436-4t

 

Kuai a ka Lunahooponopono Waiwai.

MAUMULI O KE KAUOHAA

Hon. H. A. Widemann, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, i hoopukaia ma ka la 7 o Aperila, ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo ino, ma ka la 20 o Aperila, 1870, maka hora 12 a wakea ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, e kuaai kudalaia ana no ponno, kuleana a me na pomaikai a pau o S. P. NOHEA,

i make, iloko o ka akahi hapalua o ka Ili-aina i KAAIHEE. e wailo la ma Kailua, Koolaunoko,. nona ka ili 9 12-100 na eka a hui po hoi iloko o I@ila na Loi Kalo he nui wale. Me ka ae pono mai o ka Aha Hooko Kauoha, a koe hoi ka hapakolu o ka wahine kanemake. O na lilo no na palapaiiu, i ka poe no ia nana e kuai mai. ALAPAKI (A.F. JUDD). Luna Hooponopono Waiwai. ADAMU & WAILA, Luna Kudala. Honolulu, Aper. 9, 1870.  436 tf

 

OLELO HOOLAHA

 

E IKE auanei ua kanaka a pau loa ke nana mai ma keia palapala, owau o ka inea nona ka inoa malalo, ke hookapu aku nei au i kuu aina ma PUUKAEO, Kailua. Koolaupoko, aole kekahi kanaka e konmo maloko a lawe i na mea i papaia, oia ka wahie, ka hau, ka ohia, alani, lauhala a ma na mea a pau loa. E lilo keia i Kauawai paa no ua aina la mai kona la e puka ai ma ka nupepa. O ka mea kue, $5.00 ka hoepai. Na D. KAHANANUI. Makole, Luna nana. Paukaeo, Kailua, Aper. 1, 1870. 435-1t@

 

DILLINGHAM & CO .,

NA

MEA HOOKOMO MAI AA KUAII NA MEA HAO, NA MEA hana oi, Lole, Pena, Aila, a me na waiwai a pau. Helu 95, Alanui Moi, Honolulu. 427 6ws.

 

HALE KUAI MEA AI.

 

KUAI EMI ! KUAI HOLO !

Ma ka hale o UILAMA! Hale Kuai Ala Holo o Uilama (Ryan.) Ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu a me  Pauoa  431 1y

 

OLELO HOOLAHA

 

AINA HANAI HOLOHOLONA.

O KA POE  makemake e hookuu i na holoholona pipi, lio, hoki,miula a me na kao, hipa, maluna o Honaunae, Kona Hema Hawaii, e ae no au e hookuula ma ke ano hoolimalima, e like me ka mea i hoohol ia mawaenao ka aoao hoolimalima mai, a me ANAE kuu luna aina e noho la malaila. AHUNAKO. Honolulu, Feb. 12, 1870. 428-2ms

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono

WAIWAI.

KE KAUOHA ia nei ma mea a pau i haawii na Palapala Sila a me na palapala aie e ae, iloko o ka lima o MIKA HAO (Mr. Geo. G. How), haile kuai papa ma Ainahou, i kona wa e ola ana, e kii koke mai ma ka hale o Mika  Waka, (J. W. WALKER) maa Alanui Moiwahine, a i ole ia ma ke Keena hana o Mika Bana, (Mr. BARNES) maheleoleio, ma Alanui Kaahumanu. A o na palapala i kii ole ia, e hookomoia ana ma ka lima o ke Kanawai. J. S. WALKER. Luna Hooponopono Waiwai. W. B. BARNES, Hope. 424-3m

 

MAKEMAKEIA !

 

UA MAKEMAKEIA HE

100 a 150

POE PAAHANA HAWAII,

NO NA AINA HANA LEPO MANU.

 

 E HAAWILA NO KA UKU. HE $10.00 NO ka malama hookahi. a he KANAHA DALA ($40.00) aku mua, a he hookahi makahiki e kepa ai. O ka poe makemake e kepa, e hele mai ma ke Keena o ka Luna Kiai Awa o Honolulu, a ma ke Keena o  C. A. WILLIAMS. 432-3ms

 

NA LAAU LAPAAU

A DR. JAYNE.

OIA NA

LAAU KUNU,

LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE

LAAU HOOPAA HI.

LAAU HOOMAEMAE KOKO,

LAAU HAMO-PENIKILA,

HU'ALE OLA.

AIA MA KAHI O KAKELE me KUKE, HONOLULU,  422 TS

 

HALE MU!

 

HALE KUAI MEA AI!

 

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O N@. mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makemake Pa wai@ a pau ! RAIKI no Waimea, Kauai mai,PALAOA maikai loa, KAMANO io ula no Keanolewa mai BIPI uahi no Kaleponi mai, KOPA keokeo-KOPA ulaula, AILA Honua ! AILA Kohola, KOPE-PAAKAI, AL no na Lio me na MoaNa mea ono he nui wale o kela ano keia ano. PIA NO HAWAII MAI, PIA AI- A he nui loa no na mea ai maikai e ae. Nolaila la ea. e na makamaka, e hele mai no me kahi dal e ike maka no oukou i keia mau mea i haiia ae la maluna. Me ka mahalo. I. BATALETA 4222-3ms

 

OLELO HOOLAHA.

 

I NA MEA HOLOHOLONA A PAU, ke papa ikaikaia aku nei lakou, ina e loaa aku ana na holoholona e hele hewa ana maluna o kuu mau aina, mahope iho o keia la, e hoopaaia no maloko o ka Pa Aupuni, a kuaiia aku i uku no na poho a me na poini. JOHN NORTON.Waihau, Kona. Hawaii. Mar. 2, 1870. 433-4t@

 

OLELO HOOLAHA

 

OWAU o ka mea nona la inoa malalo nei, ke papa aku nei an i na kanaka a pau, na Haole, Pukiki a me na Pake, mai hoale mai oukou i kuu wahine  mare oia o

MRS. SULAMITE

Ina e hoaie kekahi o keia poe i haila maluna i kuu wahine, aole au e hookaa ana i kona aie, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u. AIAO (Pake). Honolulu, Mar. 19, 1870 433-4t@

 

OLELO HOOLAHA.

 

KE PAPAIA aku nei na mea Halekuai lole, na Pake na Haole a me ka poe kuai lei, a me kela mea keia mea e noho ana maloko o keia Aupuni, aole e hoaie mai i kun kaikamahine ponoi, oia o

 Miss PILA,

 no ka mea, ua haalele mai kela i ka malu o ka makua, a ua hele mamuli o ka makemake a ke kino. Ina oukou e hoaie iaia, maluna o oukou ko oukou pono, oiai aole au e hookaa ana. KEKAHA, Maknakane ponoi. Honolulu, Aper. 2 1870. 435-2@@

 

OLELO HOOLAHA

 

Ke papaia aku nei na kanaka a me na Lio, Bipi, Hoki, Kekake, Puaa, aole e hele a hookuu wale ma ka

AINA o KIOI

 ma ke awawa o Kalihi, mokupuni o Oahu, mahope iho o keia la. O ka mea kne i keia, e hopuia no e like me ke Kanawai, @ hoopania ma ka Pa Aupuni na holoholona, i kumu e kaa ai na lilo a me na poho ANTONIO FINANCE. Honolulu, March 26,1870. 434-4t@

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE e na kanaka a pau, o mana o na mea nona na inoa malalo, na Luna Hooponopono Waiwai o Kanehoalani (k),  o Waimao lo, Koolaupoko, Oahu. Ke kauohaia aku nei na mea a pau i ale iaia, ana paha i aie aku oi, e hele mai imua o maua ma Waimanalo, Koolaupoko iloko o na la he 30 mai keia la aku. Ina hoi he waiwai ma ka lima o kekahi, e hoihoi mai ia maua. Mrs. A. KALEHUNA, Mr. S. WAIWAIOLE, Na Luna Hooponopono Waiwai o Kanehoalani.Waimanalo, Koolaupoko, Aper. 1, 1870. 435-4t@

 

OLELO HOOLAHA

 

I NA MEA WAIWAIA PAU LOA E NOHO ana ma ke Aupuni Hawaii nei, ke papa ia aku oulou, mai hooie mai ia

 Mrs, KAILAKOLE

 kuu wahine mare, no ka mea, aia oia me ke kane manuahi e noho nei, a i hookuli oukou, maluna no o oukou is poho, aole au e hookaa ana ia aie Mr. KAIWILIILII. Heeia, Oahu. Mar 26, 1870. 435-3t*

 

OLELO HOOHALA

 

E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malale nei, ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na mea holoholona a pau, Bipi, Lio, Hoki, Miula a pela aku. aole e hele wale a hooholo i kuu kuleana aina, i Alodio ia ma kuu inoa, i kapaia o

MAONALULU,

nona na Eka he 81, e waiho la ma Hilo-paliku, Hawaii, a i loaa ia'u kekahi o keia mau hololona, a i kuu hope palia, e hoouku no au i hapaha no ke poo hookahi. Aole no e aeia kela a me keia e hele wale maluna o ua aina la ke ole e loaa mai ia'u aku ka palapala ae. E lilo keia i Kanawai paa mai kela la aku. T. KANAMU. Eleio. Hamakua, Hawaii, Mar. 21, 1870. 434-4t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE auanei na kanaka a pau loa ma keia Palapala Hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa hooapu loa aku nei au i kuu AINA HOOLIMALIMA, o Honaunau, ma Kona Hema, Hawaii, aole e hele wale na pipi, lio, miula, maluna o ua aina nei. Ina e loaa i kuu luna hooponopono aina, ANAE, kekahi o keia mau holoholona i haiia ae la mulunae uku no ka mea nana ka holoholona, hookahi dala (1 00) no ke poo hookahi. A ina he puaa, hipa, kao, e uku no he hapalua dala no ke poo hookahi. Ina e ike kuu luna, e hiki no iaia ke hopu e like me ka'u kauoha. E hoomakaia ka hopu ana mai ka la e puka ai ma ke Kuokoa. A no ka oiaio o keia ke kau nei au i kuu inoa i keia la 12 o Feberuari, M. H.1870. Honolulu, Oahu, Feb. 12, 1870. ( 428 2ms) AHUNAKO.

 

Laau Hale ! Laau Hale ! !

 

KE MAKEMAKE NEI KA NEA NONA KA INOA malolo iho, e kuni aku ma ka mea ku i ka makemake ia mai, i na Papa ulaula i laweia mai e "John Hancock" no ke kumukuai haahaa loa, no lakou na ano malalo iho: PAPA ULAULA huluhulu, PAPA HOLE ULAULA huluhulu, PAPA HOLE PAINA huluhulu, PILI HALE ULAULA ua hahiia. E loaa no ma AINAHOU, makai iho o Hale Dute.

 DANIELA MONTGOMERRY.

Honolulu, Mar. 19, 1870. 433-4t*

 

UA LOAA! UA LOAA!

 

NU HOU! NU HOU!

HE MEA E HAUOLI AI KE AO!

 NA LAKO HAO!

 NA LAKO HAO! NA LAKO HAO!

UA LILO AE NEI MA KE KUAI IA

J. W WIDDIFIELD,

 KA HALE KUAI MEA HAO HOLOOKKOA o

 W. N. LADD (NUKA),

 a e hoomau aku ana oia i ka lawe ana i ka hana ma ia wahi kahiko, malalo o ka Hake o ka poe Hui Malu,

MALAILA

 e kuaiia aku ai na ano a pau loa o na lako hao ma ke kumukuai emi loa.

 

HE MEA MAIKAI I KA POE KALEPA PAA- hana a me ka poe MAHIKO, ke hele e mai io'u nei, mamua o ka hele ana

aku e kuai ma kahi e,

-NO KA MEA,-

E KUAI AKU ANA AU MA KE KUMU

kuai mua ma kekahi mau mea, a he mea mau ka hoemi loa ana iho malalo i ke kumukuai mau.

J. W. WIDDIFIELD.

 

O NA KAUOHA A PAU MAI NA MOKUPUNIE ae o kakou nei, e hooko pololeiia, a e hoopihaia me ke akahele nui.  432-tf

 

NO KONA A ME KAU.

 

MA KEIA HOPE AKU E HOLO MAU ANA ke kuna

"HALEAKALA,"

Kapena PIKA, i na awa i oleloia maluna. No na ukana a mo na ohua, e ninau ia Kapena PIKA, (PETER MELISH) maluna o ka moku, a i ole ia WALKER & ALLEN, Na Agena. Hanolulu, Januari 8, 1870. 424 3m

 

HE KAULA AKO HALE!

 

UA LOAA MAI NEI HE LAKO KAULA AKO HALE Anui sale, a e kuai makepono ia aku no i ka poe e makemake mai ana e

KALE LIKEKE ma (C. L. RICHAR@ & CO.)

                                                        Ma A lanui Moiwahine.

430-2m

 

KE KEIKI PAIONIA,

 

UA HIKI MAI MA HONOLULU nei, a ke mahele nei e like me ka nui o ka poe i uku mua no ka Buke. Na n@. Luna ohi inoa a me ke dala@ka mua, e haawi akn. O ka poe makamake kuai l keia manawa, e loaa no ma ke KeenaKuai Buke o ka Papa Hawaii a me ka Halekuai Buke o Henele M. Wini. Kumukuai $1.50. G. P. JUDD.  423-@