Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 41, 14 October 1871 — Page 3
| This text was transcribed by: | John Shima |
| This work is dedicated to: | Na Lei Hulu I Ka Wekiu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Kiko, Hoikehonua, a pela aku, iloko o ka Hapaha i hala iho nei, koe wale no ke Kumumua, a me ka heluhelu buke.
A pau keia hana, heluhelu mai la ke kakauolelo o ka halawai i hala, a ua kauohaia ka poe nana ia mau Haawina, ma ka hora I o ka auina la e heluhelu mai ai.
Mahope iho o ka heluhelu ana o ke kakauolelo i ka Haawina a na kumu, ua haawi hou ia na apana pepa, e kakau i kekahi mau inoa i H@awiia mai e ke Kahu – i ka Akiona 3 – ka Akiona 7 – a me na hopunaolelo okoa ekolu. A pau na apana pepa i ka ohiia.
UA KULA IA MA KA ARIMATIKA
Ina kumu o Ewa, me Waianae, a me Waialua, ka mua, ua kaheaia o S. Kamokuiki, kumu e Manoa, nana ka ninau, a me ke ao ana ia lakea ina na Kumuhana a pau o ka Mokuna 1. Hu ka aka i ke ao a me ka hoomalamalama ana a kahi kanaka, a no ke powehiwehi o ke alakai ana ma kekahi mau mea o keia Mokuna, ua hoihoi ke Kahu ia ia a ma na olelo hoike mua o ka buke.
A pau ke kumu o Manoa, ua haawiia ia S.P. Kumalaa, kumu o Makiki ka ninaninau ana ma ka Mokuna 1. He eleeleu ikiia.
A pau keia, i na kumu o Koolauloa, a me Koolaupoko, ua kahea ia ka Mea Hanohano S. M. Naukana, nana ka ninau ana ia lakou ma na olelo hoike mua – A pau lakou.
I na kokua kumu iho, a me kekahi hapa o ko Honolulu mau kumu, mai Kapalama aku a hiki i Moanalua, a na D. Awaa, kumu o Makaua, me K. Lapalio, kumu o Roma k. a me A. Kalauli, kumu o Kawaiahao k. ka ninau ana ia lakou iloko o ka Mokuna 2, ma na Kumuhana a pau o ka houluulu.
O ke koena iho i koe o na kumu o Honolulu, Pauoa, Maemae, a hiki loa aku i Wailupe, na 3. Haalilo, kumu o Kawaihapai a me ka Hope Lunakula o Honolulu nei, ka ninau ana ia lakou, iloko o ka Mokuna 3, ma na Kumuhana a pau o ka Hoolawe, a na G.K. Paulina hoi ke alakai ana ma na Kumuhana o ka hoonui.
Ma keia kukulu ana i na kumu, a ao aku i kona mau hoa me ka buke ole, ua ikeia no ka lalau, a me ka hemahema nui o ke kumu, o keia lalau ana, o ka imi ole no i ka buke.
A pau keia, ua kaheaia ke kumu o Kamoiliili, Kailua, Kahuku, Kualoa, Honouliuli, Puuloa, Kamooloa, Kaneohe, Kalihikai a me kona kokua, na kokua kumu o Waialee, a me Waimea, a na ke Kahukula Nui no ke alakai ana ia lakou ma keia mau ninau. Heaha ka Arematika – ka Akiona – 11 – ka Nanehai – na kakauhelu elua ka Arabia me ka Roma, a pele aku. (Aole i pau.)
Kula Ao Kumu ma Wailuku.
Sepatemaba 28, 29, 30.
Hoomaka ke Kula Ao Kumu, o ka hapa o ka mokupuni o Maui, ma ka Halekula aupuni ma Haleleta, i ka Poaha, la 28 o Sepatemaba 1871, hora 9 kakahiaka, e like me ke kauoha a ke Kahukula Nui o ko Hawaii pae aina. O E. Bailey, ke alakai o keia Kula Ao Kumu.
Hoomakaia ka hana me ka pule, a pau ia, kaheaia na inoa, a eia na kumu i hiki mai a me ka poe i noho aku no ka Apana o Makawao : P. Kealakai no Huelo ; o Keawe, no Holawa ; Hoomaha a me Kaulahea, no Kuiaha ; Naukana, no Pulehu ; Kawelau, no Kamaole ; Kekuewa, no Makaehu ; Kaai, no Keokea ; Kepaa, no Hamakuapoko – No ka Apana o Wailuku : Kauihou, no Kapuna ; Kauwa, no Waihee ; Haole no Waiehu ; Kalaikau, no Kapapoko ; Kaluna no Papohaku. A o Victoria Lihue, no Papohaku, aole i hiki ae : G.H.E. Keaoiaole, no Haleleta, (ma kahi o Mrs. Hainakolo i hoopauia,) ua hiki hapa ae ia, ma ke kakahiaka Poalima wale no ; Keahoa ‘a no Imiola ; Makaike, no Moo ma Waikapu ; Kahu, no Kanaio, Levi Kaiwi, no Kanahena ; Keamo, no Ulupalakua ; Kauwanui, no Kanaio ; hookahi wale no kumu i koe o ko Wailuku, a o ka hapa nui, ua pau loa ae no – Na kumu i hiki ae, no ka Apana o Lahaina : Kalaeloa, no Panaewa ; Kulailua, no Honokawai ; Pohaku, no Honolua ; Wahinehookae, no Honokohau, auina la Poalima hiki ae. – Na kumu aole i hiki ae : Kapule, no Ukumehame a me Olowalu ; Hakuole, no Kauaola ; Kahaulelio, no Puehuehu ; Mrs. Wahinepio, no Halepiula ; Mrs. Hattie Elia, no Uhao ; Mrs. E. Kaupena, no Kahakuloa ; D. Alawa a me Kaleihoa, no Lanai.
NA PALALA I KULAIA I NA LA ELUA.
Heluhelu, Kauoha Hou, Helunaau, Palapala Aina, haku manao, koe aku ka Huinahelu hou, (Arimatika) no ka pilikia i loaa i ko makou alakai, ia E. Bailey, kula ole ai makou ia palapala ma ka Poaono, la 30. Ua maikai no na hana o ia mau la kula elua ; i ka nana aku, me he mau Alihikaua la o na la hoouka kaua la ma ka Helunaau, ua ikeia na hoololi he nui, a kela kumu keia kumu ; a ma ka Palapala Aina, ua pau i ka helelei kekahi. O na mea ano nui ae la no ia o ia mau la kula elua.
Ma ka la 30 ae, aole i kulaia ia la, no ka loohia ana o E. Bailey i ka pilikia. Kakauia na bila a keia a me keia kumu, a o ka pau no ia o na hana. Naue aku la na kumu kula ma ko lakou hale paina i hoomakaukauia, no ka paina aloha pu ana – malaila i hui pu mai ai me makou o L.W. Papalimu a me A. Kalauli.
Mamoa o ke paina ana, ua hoomaikai ia ke Akua, me ke alakai ana a Kaleikau ma ka himeni ana a me ka pule ana hoi a Makaike – a paina aku la, a he himeni hou na G.W. Keahuawa, “Ke ai nei kakou”, &c., a he mau himeni iho na ko ka ua Ukiukiu mau keiki. O ka hapa nui o na kumu, he poe opiopio wale no, a elima wale no kumu i pili i ka heluna o ke kanaka o-o. A pau ka himeui ana a ko ka ua Ukiukiu, kau ae la na hoa kumu maluna o na lio, a hoi aku la ko Lahaina, hoi no hoi ko ka ua Ukiukiu, a noho iho la ko Nawaieha.
Maanei, ke haawi ae nei na malihini o Lahaina, i ka mahalo a me ke aloha ia Kapaau a me A. Kalauli, no ka laua mau hookipa maikai ana. Me ka mahalo.
J. Kulailua.
Aekai o Lahaina, Oct. 5, 1871.
No ke Ola o ka Lahui.
O ke ola o ka lahui, he mea i iini nuiia ma keia ili honua a puni keia ao holookoa. Aka, ke imi nui nei kekahi poe i mea e holopono ai ke ola o ka lahui, aohe nae he hololea aku, no ka mea, he elua mea nana e alalai i ko ka lahui ola ana, oia hoi keia :
1. 1. Ka ume pipili.
2. 2. Ka ume kaumaha.
Ma ka hoomaopopo’io ana iho ma keia mau mea elua, ua loaa io kekahi mau lala e alalai ai i ko ka lahui ola ana ke lawe kakou puolo, “No ke ola o ka lahui.” a kaupaona iho i ka io a me ka iwi o keia
1. 1. Ka ume pipili, heaha la ia? Oia ka mea e pipili ai na laau, na pohaku, na metala a me na mea kino a pau, ke huipuia na hunahuna materia a pau, o “ ka ume pipili” no ia.
Ua maopopo ae la ke ano o ka ume pipiliia kakou, eia ka mea i koe o ka hoopili ae i ko kakou kahua heihei lio, oia ka lala mua. O ke ola o ka lahui aohe i akaka kona mau palena o mua a me hope ; a he mea pohihihi no hoi ma ka noonoo loihi ana iloko o keia hapa Keneturia. Ke imi nei kekahi poe, o ke kukulu ana i mau halekula keikikane a mau kaikamahine ma kela a ma keia mokupuni ; a malaila e hoonaauaoia’i i na mea o ka uhane a me na mea o keia ola ana, ka hooponopono ana a me ka hoomaemae kupono ana ; e manaoia lakou he mau kumulau kupono no ke ola o ka lahui ; oia anei ka mea e ulu ai ka lahui? Ke hoole aku nei au, Aole!
O keia lahui mamua, ua lehulehu loa lakou, e like me ke puliuliu o ke one o kahahai, pela ka nui o kanaka iloko oia kau i hala. A i keia kau hoi, ke au a ka malamalama e nee nei, ua hele a piha pono i na oihana hoonaauao ; na oihana kahunapule a me na oihana kanawai,a me na oihana kalepa o kela ano keia ano. Eia ka, ua puehu ka lahui me he opala la i puehu i ka makani. No ke aha la? No ka ume pipili no i loaa ia oe i kinohi, oia ka pala, kakio, puha, kaokao, hebera, mai pake (lepera), a me na mai ano like e ae he nui wale, pau ole i ka heluia ; oia na mai la e ola ole ai ka lahui, a pela aku a pela aku.
No hea la keia mai i pili mai ai ia kakou? No ka ume pipili no a lakou la (haole) i lawe mai ai i kinohi, oia na huhui lei, na hana oi kanikani, oia pa huhui lei, na hana oi kanikani, na kakaki hao a me na mea e ae he nui wale. O keia mau mea ume pipili e k@kolo hele nei la, aohe ki e paa ai ke ola o ka lahui nana e kaomi iho mai kona holo moku ana’ku ma kela aoao o ka honua.
E nana kakou i ka mea kapili manu, ua hanaia ke kepau pipili me ka laau loihi, a he pua lehua ma ke poo o ka laau ; a i na ua makaukau na mea a pau a ua kanaka la, alaila, lawe aku oia a kahi kupono ana e manao ai e kau ai i ua pua lehua la me ke kepau, hele mai oia a kaawale, a i na e lele mai ka ma@u a ike i ka pua lehua e kau hoolai ana me kona popohe maikai, o ua pua lehua la ka mea nana i ume mai i ka manao o ka manu a kau iho ma kahi o ka laau i kapiliia’i i ke kepau, a o ka pipili no ia. Pela no ka lahui, no ka mea, ua laweia mai na mea make e ka haole a nui i kinohi, oia na mai lele e pili nei i ka lahui, a oia no kou puka liu e Hawaii nana e ume, a koe na pohaku i kanaka no ka aina ; a’oia no hoi kekahi mea nana e alalai ke ola o ka lahui.
1. 2. O ka ume kaumaha, heaha la ia ? Oia ka hui pu ana o na hunahuna material a lilo i mau mea kino e hookokoke ana kekahi i kekahi, o ka ume kaumaha no ia.
O ka noonoo ana hoi o kekahi he okoa ia i ko kekahi poe ; pela ka mea i manaoia e ka
Papa Ola, aka, ma keia mau la e kunewa nei, ua loaa ia lakou he wahi e kanah@ ai ; oia ka imi ana i puu pale no ke ola o ka lahui, oia ka hookaawale ana i ka poe i loohia i ka mai pake ma Kalawao, a he kumu ia e poino ole ai ka lahui. Makehewa ka hoihoi i Molokai@ no ka mea, ke hahai nei no ka ume kaumaha i ka ume pipili-i nap au loa ka poe mai pake i Kalawao, pau anei ka make ana ? pau anei ka loaa ana i ka mai pake ? Aole ! aole ! no ka mea, ua pili paa loa ia mai keia lahui, a heaha la ka mea koe ? Eia no, o “ka ume kaumaha” oia ka make o ka lahui. Ā owai la ke kauka ike a akamai i ka imi ana i mea e ola ai ? Aole, no ka mea, aia ma ka lima o ke Akua ola, he ki nui no ke ola ana o ka lahui a me ka make, oia ka mea ia ia na kaupaona he nui wale, a ua kau paonaia keia lahui ma ka mea kaupaona, a ua ikeia kona nele. A pela no ka hana a Papa Ola ma, aohe holopono o ka lakou hana i mea e ola ai ka lahui. O kekahi poe mai, laweia i Kalawao, a o kekahi poe, hookuu houia mai no e noho pu me ka poe ola, e kuhinu ai a nui loa iho ka anoano a mahope ulu ae. E! pehea la ko oukou manao no na kuhina, aole anei kupono keia ume kaumaha ia lakou? Ua kupono no, a oia no kekahi kumu nana e alalai i ko ka lahui noho oluolu ana.
Ua like me no ia me ka poka a lehova e paa nei ma kona lima, a i na oia e hookuu mai i ua poka la, alaila, aohe nao ai i ka papaa. Pela no na kuhina e hoopoloheke nei i ke ola o ka lahui, a he ume kaumaha no ia nou e ka lahui e mimiloia’i.
Aka, ma owai la kakou e imi ai i ke ola o ka lahui ? Ma o ke Akua la no ka mea ia ia ke ki gula, pela mai oi ala iho-Aka, na ke nu o ka Manawa e hoike mai, na mea e hiki mai ana mahope aku. Me ke aloha.
D.W. KALAUNAHELE.
Kohala, Hawaii, Oct. 4, 1861.
Hoike
O ke Kula Hanai Kaikamahine o Waialua, iloko o ka Luakini, i ke ahiahi poeleele o ka la 7 o Okatoba nei.
Nani ka hikiwawe o keia poe haumana. Eono malama wale no ke ao ana o keia mau kumu, a kukulu laua he wahi hoike, i mahaloia e ka lehulehu. He 27 paha na haumana i keia wa, a he kuleana lakou a pau iloko o keia hoike.
O ka himeni ana kekahi mea i mahaloia. Ua heluhelu like lakon i ka Halelu 23 ; pela kekahi ma’u haawina e ae. He umi a keu na kamakamailio ana, (Dialogues) no kela mea keia mea. Ua halii kekahi poe i ka papa kaukau, a noho, a paina pu, e kamailio pu ana, ma ka olelo haole, ma kela mea keia mea. Ua maikai ka hana mai ka mua a i ka hope.
Eia ke kumu o keia hoike ; e loaa mai kekahi mau dala, e kuai i ka ogana no keia kula. Ua hele kekahi iwaena o na haole ma Honolalu, e noi ana i mau dala no keia ogana. Ua loaa mai no kekahi mau dala ; aole nae lawa ; nolaila, ua manao na kumu, e kokua oluolu main a makua, a me na haole, a me pake e noho ana ma Waialua, ke kukulu laua i wahi hoike iloko o ka Luakini.
He hapalua ke kokua o na kanaka makua pakahi, ke komo lakou iloko o ka hoike ; a he hapaha ko na kamalii. He kanalima dala ($50.00) a keu aku ka i loaa mai ma keia hoike. Ua lawe paha na dala ; o ke kuai i ka ogana ka i koe.
Ona i ka Panini ma Lanai.
E ka Nupepa Kuokoa E ; Aloha oe : -
Oiai, ia’u e lai malie ana no i ka olu o ka makani o keia aina o Maunalei, hoea mai ana kekahi kanaka me kana mau huaolelo, oia hoi kela poo e kau ae la maluna, “Ona i ka Panini ma Lanai,” nolaila, ulu mai ka manao imua o na hoa puni mea hou. Nolaila hoi, ke noi nei au i ka Luna Hoopuka nupepa a me na keiki ulelē hua kepau o ka Halepai, e hookomo iho i keia mau wahi lalani mea hou, ma kahi kaawale o kona mau kolamu.
Eia ka mea i ulu ai o ko’u manao no keia lohe, ua ulu mua ae mamua aku ka hakaka ana noloko mai o ka ona, a me ka hoomau ana no ia hana ino, a me ka law@ pu ana mai o lakou i ka la Sabati i la ona no lakou, aole lakou i manao, he la kapu ia no ka Haku, he la ihiihi no lehova Sabaoka, e like hoi me ka Baibala i hoike mai ai ma Pukaana, Mokuna 20, Pauku 10, e i ana, “o ka hiku o ka la, he Sabati ia no lehova no kou Akua, aole loa oe e hana ia la,” a i keia aina ka hoi, lilo ia la i mea lealea wale ia no, he kokoke wale no na luakini, aole nae he hele ia ae o ka pule, a hoopiha hoi i kona hale, ka ipuka hoi o ka lani, ka puuhonua hoi o na kanaka ma keia ao, nolaila, ke ninau aku nei wau imua o ka lehulehu, aole anei e hiki i na makai o keia aina ke hopu iho no keia hana ino he ona, a puka mai hoi kana keiki, o ka hakaka, a hananu aku hoi kana moopuna, o ka waawaa a me ka poholehole o na lae a me na ihu, i keia hana ino loa o ka ona.
Kupanaha keia hana iwaena konu o ka malamalama o ka pono. a me ka maluhia o ka noho ana.
Eia hou, no ka makai ole paha, a no ke kanawai ole paha ou wa aina nei, ke kumu i hope ole ia ai, a ina pela, e pono i na mana kuhina ke hoouna mai i mau makai, a i mau buke kanawai hoi, i ike ai lakou, he mea maikai ia imua o ka poe e malama ana i ka maluhia o ka aina, a me ka pono a ke Akua, imua o ke kanalima o kona mau makahiki i Hawaii nei. Nolaila, e pono no i na mana kuhina a ke aupuni i waiho aku, ke hoomakaukau mai i mea e pio ai keia hana ino, ma ka mokupuni o Kaululaau, a he mau wahi mea hou ia e “Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.”
Me ke aloha no i na heiki o ka Halepai.
S.W.K. Kalawaia.
Maunalei, Lanai, Oct. 2, A.D. 1871.
He Kanikau no P. Manihi.
He kanikau aloha keia, Nou hoi la o P. Manihi, Kuu wahine mai ka la wela o Kapuukolo, Mai ka pihe uwa lua la e Ulakoheo, Kuu wahine i ke alo o na kauka haole, E imi ana hoi i ke ola kino, aole nae he loaa Kuu wahine mai ka ka wai ono o ka piula e, Elua male no kaua i alo ai i na pilikia o ke kino, Kuu wahine mai ka makani anu he Waikoloa, Ua loihi no ko kaua noho ana i ka la ikiiki e Kapuukolo, Kuu wahine mai na po anu la o ka hooilo, Kuu wahine mai ka leo o ka bele o Kaukeano Hoanoano wale mai an@ no ko aloha ia’u e noho nei, Kuu wahine mai ka ua kukalahale o Honolulu, Ke hulahaole mai la i ke Kaona, Hoolohe aku kaua o ka leo o ka bele o Kawaiahao, Haohao iho nei au i ko kaua noho ana, Ua haalele iho nei oe ia’u a me ka lei aloha a kaua he moopuna, Kuu wahine mai ka ai haaheo a ka haole, He mea ole kahi kapu o na’lii ia kaua, Kuu wahine mai ka malu inia e Papakanene Aloha ia wahi a kaua e noho ai, Kuu wahine mai ka nuku o Mamala, Ke malama nei no au I ka mea aloha a kaua he moopuna, Kuu wahine mai ka ehukai o Kalaeloa, Nana i na ale huli lua la e Kaieieawaho, Kuu wahine mai ka luna o Haupu, Upu mai ka manao o ke hoa pili he wahine, Ua wehe mai nei i ka pili hookoo ia loko, Kuu wahine nai ka wai au o Hulaia, Eia hoi au ko aloha pau ole, Kuu wahine mai ka hale kiure la e Kuhiau, Au ae nei au aole oe, Kuu wahine mai ka malu hale la e Nuhou, Mai ka ulu kukui la e Lihue, Hu-ea mai ke aloha me ka waimaka, Kuu wahine mai ke kula la e Ahuli, Huli mai kaua e ke hoa ua anu au, Anuanu mai nei ka moena hoa ole, Kuu wahine mai ke kula la e Leponui, He nui hoi au nau e ke aloha, Aloha ia kula a kaua e hele ai, Hele aku kaua o ka hala e holola, Auau aku i ka wai o Opaeula, Kuu wahine mai kaua omuku lau o ka hoea Aloha ia wahi a kaua e noho ai, Mai ka ua popo kappa la e ke Oki, Oki ko kaua hele pu ana, Kuu wahine mai ke kula o Kamauukahua, E hiki aku ai i ka haiki i ka ililaau, Ke hoolaau mai nei ke aloha i kuu nui kino, O ka ukana no ia a kaua i malama ai i na makahiki eono.
Auwe ! kuu wahine-e !
IOANE KAAHIKI.
Honolulu, Okat. 9, 1871
$5.00 MAKANA !
UA LAWE koloheia kekahi Pahu Panana i uhila i ka il manoanoa, e waiho ana ma Kulaokahua, i ke ahiahi Po aha iho nei. Ina e hoihoi pono la mai ia’u me na mea lilli o loko aole e ninaula ka mea nana i lawe. Ina hoi aole, ke haawiia nei Elima Dala no ka hoomaopopo ana a me ka ha pono ana i na maka i keia aihue. C.J. LAIANA.
515 tf Helu 30, Alanni Puwaina.
UA HAULE !
HE EKE DALA me na $20.25 iloko, ma Alanui Nuuanu paha. E ol@olu ka mea e loaa ai, e aoihoi mai ia Mr. Mason, ma Pauoa, a i ole maloko o ka Ilalekuai Buke o Wini.
515 lt A. MASON.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i ka poe wai wai, na haole, na pake a me na kanaka a pau o keia ano keia ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine ma re ia MRS. PIIPII,
No ka mea, ua haalele kumu ole mai keia ia’u no na ma kahiki 3, a ke nono nei ma Haiku, ma kea no manuahi. Nolaila i@a oukou e hoaie mai iaia, maluna no ona ko oukou poho, aole au e hookaa i kana aie. NAIHE 1.
Ulupalakua, Okat 3, 1971. 515 lt*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea mona ka inoa malalo nei, ke hai aku
Nei au ma ke akea, ua kuai aku au me Mr. OPUNUI (k) i na apana aina ona e waiho nei ma Aiea. Ewa, Oahu, oia hoi o WAIHILUNA a me KALUAOPUU, a ua lilo mai ia’u no na $10 00, ma kea no kuai lilo loa a hiki i ka hopena. Ke papa a ke hookapu aku nei au i ua mau aina kuleana la o’u, aoie e hele kekahi kunaka, wahine, keiki, haole, pake, pukiki, pipi, lio, hoki, piula, a puaa, a me kekahi mau mea e ae a hoopoino i na mea ulu o ua mau aina kuleana la o’u. E hoomaka ana ke kapu ma ka la e puka ai ma ka Nupepa Kuokoa. NAWEHEKAPU.
Kalauao, Ewa, Oct 5, 1871. 515 2t*
OLELO HOOLAHA
EIA ma ko’u lima kekahi lio wahine keokeo, i kunila i ka hao TTT ma ka uha hope ä kau. He elua a’u makahiki i uka ai T ka @uhau o keia lio. Ke kahea la aku nei ka mea nona keia lio, e kili mai, me ka uku mai he $10 00. E loaa no au ma Kailua, Koolaupoko. Ina e kii ole mai a hala na le he 15, e kuni no au i ko’u hao. J.R. KAILIAHI.
Kailua, Okat 7, 1871 515 2t*
OLEO HOOLAHA
Ehooloha e na mea a pau loa, aole au e hookaa ana! Kekahi aie i hanaia ma ko’u inoa, ke ole ka’u olelo kauoha kakau. Wm. RYAN.
Honolulu, Sept 22, 1871. 513-3t*
OLELO HOOLAHA
O NA mea a pau i aie mai ia KIALOA (k) i make, no Kailua, Kona Akau, Hawaii, a me na mea a pau ana i aie aku ai, a me ka poe a pau he kuleana waiwai ko lakou iloko o kona mau waiwai, e hele mai lakou e hoike mai imua o’u, ma Kailua, Kona Akan, Hawaii. E wiki ! LAENUI.
Lunaboopoooponowaiwai.
Sepatemaba 25, 1871. 514 4t
OLELO HOOLAHA
E IKE auanei na kanaka a pau, Haole, Pukiki, o na ano kanaka a pau ke naua mai, owau o ka mea @ona ka inoa malalo iho, ke kahea aku nei au i ka poemea lio, bipi, hoki, kekake, e hele nei maloko o ka pa aina mahi kalo o ke konohikima MOKAUEA, Kalihi-waena. E kii koke mai iloko o na la he umi kumamalima. Ina e kii ole mai iloko o na ia i halia ae ia maluna, e hopu no au, a e uku ia no $1.00 no ke poo hookah, a ina aole e uku mai, e lawe no au i ka pa aupuni.
S. KAUWENE, Luna malama Anina.
MOKAUEA, Kalihi-waena, Okat 5, 1871. 514 3t*
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
-O KA-
MOKUAHI HAWAII
“KILAUEA.”
HAALELE ia Honolulu i na Poakahi a pau – Hora 5P.M.
“ Lahaina i na Poalua a pau-hora 7 kakahiaka
“ Maalaea “ “ 10 “
“ Makena “ “ 12 awakea.
KA HUAKAI HOLO I HILO.
HAALELE ia Honolulu i na Plakahi aha o ka malama.
“ ia Kawaihae i ka Poalua ae hora 9 P.M., a me @iahukona i ka hora 11 o ia po.
HULI HOI ANA MAI HILO, MAI.
HAALELE ia Hilo, Poakolu - Hora 5 P.M.
“ Mahukona, Poaha, “ 4 A.M.
KA HUAKAI HOLO I KONA.
HAALELE ia Kawaihae na Poalua Hora 9 P.M.
HULI HOI MAI KONA MAI.
HAALELE ia Kealakekua i na Poakolu Hora 12 awakea
“ Kailua i na Poakolu “ 6 P.M.
HULI HOI LOA ANA I HONOLULU.
“ Kawaihae i na Poahu a pau “ 12 awakea
“ Makena i na Poalima a pau Hora 6 A.M.
“ Minalaea “ “ 9 “
“ Lahaina i na Poalima a pau “ “ 6 P.M.
SAMULE G. WILDER (WAILA),
@14 tf AGENA
HALE KUAI LOLE
NA LAKO HAO, PENA AILA, na mca
KALEPA. HALEKUAI makepono loa.
Alanui Nuuanu (514 6m*) GOOKIM.
E.O. HALL & SON.
(E.O. Hall A Me Ke Keiki)
NA MEA JUAI LAKO HAO, LOLE, NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.
Halekuai ma ua huina o Alanui Moi a me Papu. 475 ly
“KILAUEA” NO KAUAI !
E HAALELE ana ka mokuahi “KILAUEA”ia Honolulu nei, ma ka Poaha, Okatoba 12, ma ka hora 3 anina la, no Kauai. E ku ana ma Hanalei, Waimea, Koloa a me Nawiliwili.
SAMUEL G. WAILA,
Honolulu, Sept 14, 1871. (519 3ts) Agena.
I KA POE AIE LOLE.
E NA KANAKA, PAKE@H AOLE, a me ka poe a a pau i aie mai i na waiwai mailoko aku o kuu HALE KUAI LOLE ma Hanalei, Kauai, ke kahea aku nei au ia oukou e hele mai e hookaa ia’u iloko na MALAMA ELUA ma Hanalei, Kauai, a e oooponopono pu hoi. Ina aole e hookaa koke mai, mamua o huu holo ana i Kina, alaila e waiho ia no ka ohi aku i na aie kaluna o Apoe kua k@ikaina ma ka hale kuai.
m4t* KOKA, (Pake.)
Hanalei, Kauai, Sept. 16, 1871.
OLELO HOOLAHA PAPA !
MAI keia la aku, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, aole e hopuhopu a hoohole wale i ko’u mau lio a me na lio e ae malalo o ka’u malama ana, me ko’u ae ole aku, no ka mea, aia ka malama o na lio malolo o mailalo ko’u kanaka, mai keia la aku.
SAMUEL ANARU.
Kailua, Oahu, Sept 6, 1871. 510 6m
HONOLULU DISPENSARY
LAAU LAPAAU HAAWI WALE, no na mai a pau o kela ano keia ano, ma ka Hale Kauka o
G.P. JUDD. Helu 31, Alanui Papu, Honolulu. 509 2ms
E NA KANAKA A PAU
E maliu mai, ke poloai aku nei au ia oukou a pau e na kanaka e lawe mai i kou oukou mau kamaa buti n’au e hana hou a aulii a oki paha i na he loihi, no ka hana hou ana i na kamaa i ano kahiko e hana no wau me na ili pipi Palani paa maikai, eia kekahi aole i maopoopo ia’u ka Manawa e hemo hou ia mai aole wau e hana ana ia kamaa. Eia kekahi na’u e hana i puu aulii maikai i 75ct ka uku ina hala na malama elua a ekolu paha a ano kahuli iki e hoihoi hou aku i ka 75ct oia a me a’u hele pu maua ma ka hale Hotele aina na’n e uku .50ct. Eia kekahi e malama oukou ina pepa e haawila aku ana ia oukou. Eia kekahi ina he mau noho paniolo kahiko ko oukou e lawe mai ua’u e hana me ka uku oluolu. Eia kekahi he nui na lala noho lio maapei mau kaula keehi-a pela aku.
Eia kekahi ina wau e kali a hala na malama ekolu, alaila e lawe no wau i ke kamaa, o oukou i ka hale kudala no ka mea he haiki ko’u hale humu kamaa.
O wau no me ke aloha
AGIU (Pake).
July 1 st A.D. 1871 501-6m.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kakaka o na ano a pau loa, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei ae ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia
MRS. ULAULA KAPUA,
no ka mea, ua healele kumu ole mai @a ia’u, a ua hele aku oia mamuli o kona makemake, a ua imi au iaia ma na hale makamaka, aohe nae he loaa. Eia ia oia ihea kahi i noho ai? A ina oia e loaa ma kekahi hale aku a me kekahi mea e aku paha, a ua lawela aku paha maluna o kekahi moku i ka aina e aku, e hopuia kekahi o ia poe e a’u, a i ole, e kekahi makai paha a’u e hoouma aku ai a e hoopiiia ma ke Kanawai o ka aina. Me ke-aloha no. J. PEA.
Wahiawa, Waialua, Oahu, Sept 27, 1871. 513 4t*
HALE KUAI LOLE HOU!
E WEHEIA ANA I KEIA POAONO,
SEPATEMABA 16,
-NO-
KAMAKI A ME PEREDA,
HAYSELDEN BROTHERS,
Na Keiki ma ka Hale Kuai o Ake mamua.
Ke kono aku nei laua i na kanaka o
Honolulu,
A me ka Lehulehu a pau, me ka kukala aku, ua lilo aenei ia laua kela wahi maikai ma ke
Kihi akau o na huina o na Alanui
Papu a me Alii!
ME KA MANAO E HOOLILO 1
HALE HOAHU a KUAI LOLE
MALOKO
Ke oleloia mai nei, ua piha pu ke Kaona i na Hale Kuai, aka, he hilinai nei laua, mamuli o ka hoomanawanui loihi ana i awili pu ia mai me ka oluolu a me ka hoolohe a me
KA MAIKAI O KA LOLE
E Kuai ia aku ana!
Ka mea e loaa mai ai ke kokua, a hoohuliia mai ka lehulehu, I ka wa a lakou e ike ai.
IA OUKOU
E NA WAHINE!
KA MAUA E KAU NUI AKU NEI, E KOMO MAI.
105 3m@
HALE KUAI NU HOU!
HALE KUAI
-O-
UILAMA
MAUKA O MAEMAE
Malaila na me@ a pau kualia’i.
501-6m
JUDD A ME LAYTON.
(ALANI KAUKA A MR LEITONA.)
NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AIA
A pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lio. Hakekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu. 475 ly
OLELO HOOLAHA.
K E kahea aku nei au ia oukou, e hele mai ma ko’u ha le hana
Kuia Pepeiao,
Komo Lima,
Pine,
Komo Lima Guia,
Komo Dala o na ano
A pau-Kia hoi, ina paha he mau dala keokeo a ulaula ka kekahi, e makemake ana e hana i komo, e lawe mai a na’u e hana aku, me ka noho pu mai no hoi o ka mea nona ia komo, e nana i ka’u hana, aia a pau ka’u hana ana, alaila, hoi ka mea komo. Ina he mau komo kahiko ko oukou, e lawe mai no, a na’u e hana aku. Ina e Apiki ka mea komo ma ka lawe ana aku i kekahi mea ike, e hoihoi mai i ke komo no’u, a e lawe aku i ka’u dala ulaula a keokeo pa@a. Ina hoi he mau komo dala ko oukou, e makemake ana nae e hana i ka wai gula, e lawe mai na’u e hana, a ina e hemo ka wai gula a’u i hana ai iloko o na mahina he 11, e lawe mai no a na’u e hana hou aku me ka uku ole, a ina e-pau na mahina he 12, aole au e hana ia komo. Aia ko’u hale hana ma Aianui Nuuanu.
Honolulu, mei 12, 1871. (493 6m*) AKI (pake)
T.A. LLOYD.
MA ALANUI PAPU, HELU 76.
AUHEA OUKOU E KA POE MAI
Kaokao,
Kaokao ai iwi,
Hano a Hui,
Koko ino,
Kikala haneenee,
Puha,
Alaala,
Poohuai,
a me ka mai wahine o kela ano keia ano.
E LOAA NO IA OUKOU NA LAAU MAIKAI
loa, e ola ai o na ano mai i haiia ae ia maluna, ke kipa mai oukou ma ka Halekuai o ka mea nona ka inoa maluna, ma Alanui Papu, Helu 76, ma ka aoao ma Ewa o ka Hale Aupuni, ma Honolulu Hale.
HE LAAU HOU LOA MAI KALEPONI mai.
O ka haole nana i hana i keia laau, oia o
B.H. LYON,
a ua kupono loa no na mai i haiia maluna ; ua ola no kekahi poe iaia, i kona Manawa e lapaau ana ma Honolulu nei.
E wiki mai oukou e na kanaka Hawaii, i loaa i keia ano mai, i ulu hou ka lahui Hawaii, o ko auanei ka olelo a na poe akeakamai. Me ke aloha nui. 513 8m
OLELO HOOLAHA.
T.A. LLOYD.
Oia hoi o Kamaki.
HALE KUAI MEA AI O NA ANO A PAU.
E loaa no i na mea a pau loan a mea a ko lakou naau i iini nui ai o na
Mea ai o keia ana keia ano,
ke kipa mai lakou ma ka hale kuai o ka mea nona ka inoa maluna ma ALANUI PAPU, Helu 76, ma ka aoao ma Ewa, e kupono ana i ka Hale Aupuni ma Honolulu Hale, me ke kumukuai oluolu loa i @@kanaka makemake.
Na Berena paa, Palaoa wela, Ko, Laiki, Kulina ai a ka moa.
Na Mea Hoomomona lio o kela ano keia ano, Na Waiu bata, Waiu paa o Kaleponia, me na mea ai a pau loa a na Haole o kela ano keia ano.
Ina he poe ma kahi loihi e makemake ana i mau mea e kupono ai no ka lua o ka inaina, pono no ke kauoha mai, a e hooili koke aku no ma ka moku.
Honolulu, Sept. 21, 1871.
512 3ms.
HALE KUAI BUKE HOU!
MA KA HALE LETA MUA,
A MA HONOLULU HALE,
MEA HOU A HALE KUAI MANUAHI.
Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena Nui i haaleleia iho nei e ka Oihana Leta, a na hanaia iho nei a paa i
HALE KUAI BUKE,
e like me ka hana ana ma na aina e, kahi e loaa ai i ke kuai, na
BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.
NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,
Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakau,
Na KII NUI a liilii,
Na ano PEPA kakau a pau,
Na PENI me na INIKA,
Na POO LETA
a me na mea heluhelu a kakau maikai.
NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai iho i na Buke maloko olaila. E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MAloko o keia Hale Kuai. Me ke aloha.
HENERE M. WINI.