Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 49, 4 December 1875 — Ka hoike Kula Sabati o ka ekalesia o Ewa. [ARTICLE]

Ka hoike Kula Sabati o ka ekalesia o Ewa.

Ua wehe ia ka hoike Kuia S•»b>tī o ks c&a!cs!a o E*a uei, ka halo lnlai*.ti o II »- 1 oouiia'.i ma ken U 16 o Nov. M. H. 1875, mala'.o o ke alnkai ana a K. H. Kuaenialii ke kohn kola Sdbati o keia ekaleeia. O na , hao», oia la, o na mele himeni, a me aa me. ; le puhi ohe, hookam po me na pahu. O oa | a haawina kola in« Kin. mok. I a h:ki i ka mok. 7, me na haawina pa»nt»n ; ma na wahi a pau i paa naau ia. Mahope ; I o keia ua \*che ia k« hniuielo akea, e ke- i | kahi haomana hoo oia o 13. K. Kapah.au k i He hoahanaa oia no ka ekale.iia Pope, a ! i ma kona launa pinepiue an» me J. Wele-1 ! wele, Kahle ka mea lawelawe ua ka Ilaku 1 | ma Ewa nei. Nolaila ua loaa ia ia na bc- | hikuhi e alakai pono ana i kona iunaikehala ; t a penei kana Kumuinanao: j He makua ka oiliana kula S »bat« no na i pouo a pau. Auo ua hoohako koi ia ko'u | lunaikehiU e na iioi piha o ka manaolana, : mamuli o ka lana malie ana o.na kuko ilo-1 ko o ko'u puuwai ; aole nae wnn i ike i ka | wa e hooko ia ai, aka ; aia i ka manao o ' ka mea nuna e hana i ke kino a nie ka uhaue, oia paha ka wa e ko ai ia inau mea. I ka oana ana iho ina haua a ua keoni- | mana hanohaoo a me na li.de opiopio, a me I na keiki maka palupe.lu, a me na kaikamuhine papalina lahilahi, na ekaUs»a hoi i ko- j mo ia e ka manaoio haoa, e ana i ; keia oihana nui iliiho, i hookau ia iho ai > malona o ko oukou mau poo, a oukou hoi i hoomakaulili ai i ka welao ka la ke aouann a me ke koekoe. Nolaila, ua hilinai paa ia ko oukou maneo maluna o ka oukou hana, a ua kukulu i;i hoi ka oukou hana maluna o ka oinio hiki 010 ke hopau ia e ka inanao ' kanaka. A ke hookokoke aku nei ko oukou : alakai ana i ka puka o ke ao maikai, oiai ; oukou e lawe pu ana me na hipa auwana, i j hoopuehu ia e na īlio hihiu hhe. O ka aoao ! Pope hilahila ole, i ke kapa ana ia ia iho, . he poo no ka ekalesia ma ka honua nei, he hooihna ka kona mai ke Akua mai, lie luuahooponopono waiwai ka no ke Akua. A ; 0 lakou ka ka pc:e nana e kala i na liola o | kanaka. Ke hoike oiaio nei au imua o ke- j ia anaina maikai. " Aohe oiaio o ua aoao : hoomana la o'u ! Ao!e no hoi ona wahi aa ; 1 kokolo aku iloko (» ka ke Akua oh-10. O - ai hoi ua huhihu mawaho o kī*. Baibila ko lakou hooponopono ana O ka mea hoi nona keia kumumanao e puka nei i keia hora ; oia kokahi i noho ma ia aoao ponli, a ua ; lilo hoi au i hoa'loha no na kahn oia ekale-; | sia poo ol». A i kuu loaa ana ia J. W. Kaa- i Ie ka Juna haiolelo hoomanawanui i ka hoi- , ko nna i ka oiaio o ke Akua iwnena o ke- 1 j ia apana. Ma kn Lue o kn ia i kai o Puu- : ' loa, ma kana nlakai ana a ma kana kauo | ha ni.i ia'u. E heluheln oui au i ka pala-; p;»la Hemolele me ka pule mau i ke Akua. ; I A i kuu imi mau ana i ke kuleana paa o ; i ua hoomana'la a'n i hilinai kuhihewa ai.! I 1 Iloko o ka be Akua olelo, i mea nana e j hoopaa i kuu manaoio, e hooko hoi i ko'u | lini. Ua ike an aole wahi pilikana iki oia | hoomana iloko o ka ke Akua olelo, aole no | hoi i hooaikane me ka pono io maoli. No- j UiU ke mmauiina nui uei au i ka lahui e : alo ia nei e keia Hipopokamu, nana na poo j a me na pepeiuo hao he »mi i palapala ia i ma Hoikeana, a he iua »bi hoi keia nana e ! pulehu ina kino a me oa uhane iloko o ka j make mau, a ke waiho mai nei ka olelo ao j a ko kakou hoola iho ieuua o kakou. E ma-1 Uma īa oukou no ka poe kaula hoopunipu-1 ni ke hele mai io eukou Ia me ka a&hu hipa ;; aka maloko, he rnau llio hihiu hae l&koo. j Aka, aolu ke kanaka i hoopaa i kooa ma-1 nao maluna o ka mea hookahi, ua hookau j liilii ia akn ia ma o a maanei. Nolaila, ke ' hookahua nei aa i ka pono iloko o'u, a ke j hooholo nei kuu lunaikehala. O ka ekalesia j Karis:ano ka mea i kukulu ii koua hale ma-j luna o ka pohaku. Ilaule mai Ia ka na, kahe mai la ka wai. nou mai U ka makani, a pa iho la i ua hale U, aole ī kiolo ; no ka niea, ua hookuma ia maluoa o ka pohaku. Pela i kukulu paa ia »i ko oukou iiui maluna o ka oukou hana, a eīa k:a la ehoomths ai ko oukou mau lohi, a e Uilo ana oukou i poe aUkai no ka malamaUma, oia hoi keia hana a oukou i kukolu ai. O kalua keiao ka'u ike ana i keia hana maikai i hoonlu ia e oukou ma keia ekalesia a ma keīa apana o Ewa nei a he hana nani keia i ©i akn. He oihana maikai ka oihnna kula Sabati he oiea e hoolaha aoa i ka pono, a me ka maluhia maluna o ka honna, he mea hoi e pahola ana i ka oiaio maluna o na lahoikanaka lehulehu o ko ao oei, a e lula ana i ka hua m»ikai iloko o kela iiaan keia naao, oia ka mea e laha aku ai kn pooo ma ket« vrahi keia wahi, iwaoma o na lii a me oa makaainana, malaoa hoi o ka poo waiwai j

• me p«e U.t«ue, be ho«it>&» iui q<j k* poe ilofco ok» pooli—Ma k* bo«c o piha : ana o mea o«o& i biko io€« ke«a ko*o?- : manao. Uj iike ka eib*oa kol» Sibiti loe : k* oi.noa kaaka lspsaa Oiai, uka oihso» , • «oka, L« oibAO« Ī4 e Ikk>U »oa ica «aoj»* . i lo*a iaa boop;iikii aka make i k*u 'ho ■ miluaa o Ukoo, ao k& rt,ei boi i ike ika , o:b toa fapaao, oīa ka mea hiki ke hoola i feeia pvic,o, 040» hoi e piiepale keia mau p;i:ku a paa e like me kooa ikeUpiau.peU ota e hana s». Fcl& oo hoi ka eiLaoa koU Ssbiti. He eihaoa ta e hoola aoa i ka m%x o na uhane o ka poe e uoho »n* tiuko oka < poal», eao ako soa hoi e ioaa ke oU nui i,

hooooho ia mai ao ka booo& ue», e koi ako ao& ioa hooaialok» e ike i ka oiaio, •me ; ka poe m&kapo i ike i ka maiamalama, o ■ ' keia hoi ke alaoui kabi e be!e aku ai a ko-1 oio i ka puka o ke ao maikai a e loaw ai ia | kakou he kooaoooo, abe hoopouo, e bik> | ai boi ke wcbe«»ebe ioa mea poh>thibio ke | Akua oielo ke kukui aa malamaiama nei j ! iwaeoa o keia Uhoikauaka, ke,kumu Taaa ; ; bua nei a Am«rika i lawe raai ai a kaou | ' iho ma keia pae aina, a i ka manawi, e hooenaka mai ai kona lau e opiopio, a ko- ! kolo mai ia kona mau lah mnloko o ke ki 1 hapai, kahea m*i ai oia i kekahi oba oo lesj, e pipi mai ia'u i ka wai i mohala pooo | uo kuu :nau lau, i pal * memele hoi kuu mau | hua, a i maikai kuu ulu ana iwaena o keia | [ lahui. Nolaila, ke ike oei au ika haua a ] ka Uaku, ua holo pooo ka oihaoa kula Sa- | , b-A\ mai Hawaii a Niihau. A oia ka hoike | • oiaio no ko'a kukulo maoao ana, a kapa j ! pono ia ai e ko oukou pokii ; ke poo o keia ! j knmnmanao. He tnakua ka oihana kula i ! Siboti oo na pono a pau loa. I kukulu ia ; |aie ka poe kar ! siano oiaio. A owan 08. ! i K- Kopahou ua pau kao kanaiua a he he'e ! | oei on maluna o ke kahua a na luoa olelo j i a me na kaula i kukulu ai. O les<j Kfcrtso | ,ho no ka pohaku kumu o ke kihi, kahi a i na Kur siano i kukulu paa ai iko lakou i manaoio. Aoie boi maluna oPi tero ka- i | oalua, a na Katolika e ao hewa uei a puni j ■ loa au malaila a mai haule au i ka poino j i loa ona. E ole ka leo o ka ke Akua elele e | i hele hoomanawnuui nei. E hooia sna ika j oiaio oka Haku ma keia Te<> hoolana m - uoo ; E ala, a e nana aku i ke keiki hip.i I : ake Akua, ka mea nana e la»e Hku ika j ' hala oke ao nei. Ahe olelo oiaio keia. j Auhea oukuo e o'u hoa i puni bia i na hoo- ! : walewale ame na ao liewa ia ana o keia ! ; hoomana Katolika Pope. E haalele aku ot- ; ! kou ! Eia ke ala, huli mai oukou a pau, a j ! e lilo o lesu i elauui no kakou e hiki aku j |aii ke ob. E like me ka hoike nua mai a j ! J. W. Kaale a ka Biibila i hooiaio mai ai, | . a ka uhane īke e kokua nei i kuna kauwa | nnwaliwali ; Aole ma ke akamiii o kanaka. i : Aka, ma ke kokua an-i mai o ke Ahua i he- ! lopouo kana Euaoei'io. Aloha oukou. j ; B K. K APAHAL K- j ! Ai ka pan ana o keia haiolelo, liora 2 ; ! wehe »a kn paina no oa mea ai i hoolako ia j e na kamaoina —hookohi paha huva ka lni- ; hi ; ka poi kalo ka ai, o ka puaa ka inai, ; ua ai a lawa a koe oku. A pau ka wa pai-; i na. Wehe hou ia na hana oka la—ne ka : haiolelo a J. W Kaale uo ka la hauau o ; Kalani ka Moi D. Kalakaua. Aia hooma- ! ha ka haiolelo ana. Alaila, puana mai la o ; S. Kaaloualn he kanaenae e helnhelu ana |i ka iuoa. He nalu nae ku mai—a pel » ! aku me ka leo moakaka pono, hauoli oli- ! oli pu kakou. \N r chc hou o J Welewele ; Kaale, i ka haiolelo, ua like me ka svai ka- ; he ke hoolohe aku, lealea, kaniuhu, piha no i hoi ka naau ika olioli Ia ia no a hooma- i j ha, wniho hoa mai la S. Kaalouahi he ka- j j naenae. Oka waa nu : —a pela akn. Wa- ! j iho mai la o J- W. K. i kana haiolelo hope ■; i E nonoi ana, e malama ia ke ola o ka Moi j | ke Keiki Alii W. P. Leleiohoku na Moiwa- j j liine, na Alii hanau o ka Bioa, me na luna j :o ke aupnni me na maknamaoa. EoU i 1 |ke Akua a kau ika pua aneane. Ka ha?- I i olelo elua o ka la. Na K. 11 Kf)umialii no | jnoka la haoau D. Kalakau?. Ka haiolelo j | ekolu, na Kauaohilo, a i kana kamaiiio ana i j a hoomahn iho la, waiho mai la o ūuiu hnlu j |i ke kanienae. Ke waiho mai nei ke kini, ! 1 a pela wale aku. Olioli ka oaau ikoke j ; Akua malama ahonui aua aole ma ko ke \ ! kaonkn poao aka ma kona lokomaikai wale i i m»i i oa keiki hewa a Adamu kahikoi j Wehe ia ka haiolelo la hanau nie ke me'e. j < E ke lii mana mau, me oa ohe, me na pabu, ■ ; a me ke mele Lahoi a hookun ia na hana | |oka la me ku pule a J. W. Ka le. Ua | | maikai na hana aole ike ia k» haum»ele. j E aloha auanei na keiki ulele hua, ke hoi < nei ko Kualakai ke>ki. j 5 W. B. KA?COf:nKUāT.AKAT. j Kai&hamauleo Ewa Oahu, Sov. 18, IS7o j