Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 14, 3 April 1880 — Page 2

Page PDF (2.06 MB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Langues Tirees Translation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ma ke Kauoha.

OLELO KUAHAUA.

O Makou, KALAKAUA, Moi o ko Hawaii Pae Aina ma ka loko maikai o ke Akua, ke kauoha aku nei:

{ Sila Alii. }

O ko Makou oluolu, elike me ko Makou Kumukanawai, e akoakoa mai na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo, ma ko Makou Kapitala o Honolulu no ka lawelawe ana i na hana Aupuni, ma ka hora 12 awakea o ka Poalima, ka la 30 o Aperila, A. D. Umikumamawelu Haneri me Kanawalu.

Haawi ia malalo o ko Makou Hoailona Alii, ma ko Makou Hale Alii malokoo ke Kulanakauhale o Honolulu, i keia la akahi o Maraki, Umikumamawalu Haneri me Kanawalu, a o ka ehiku hoi o na makahiki o ko Makou noho alii ana.     KALAKAUA R.

Na ka Moi :

SAM'L G. WILDER, Kuhia Kalaiaina.

MA keia, ke hoolaha ia aku nei. ma ka Poakahi Mar. 20. iho nei, ua koho hou ia o Rev. Herman Koeekman oia ka hoa ekolu o ka Papa Kula no ka Apana o Honolulu nei.

W. JAS. SMITH.

Luna Kula o ka Apana o Honolulu.

Keena Hoonaauao, Mar. 30, 1880.

HOOLAHA A KA PAPA OLA.

OIAI ua hoomaopopo ia mai imua o ka Papa Ola, no ke an o ke kanu ana a huna ana i na poe make ma kekahi mau wahi lehulehu o keia Pae Aina, mamuli o ka waiho wale ana o na kino make iloko o na hale uuku me ke kanu ole ia, a kanu papau ia paha, he mea kue loa ia i ke ola o ka poe a pau e noho kokoke ana, a he kumu maopopo o ka mai.

Nolaila, owau ma ke ano he Peresidena o ka Papa Ola, ke hoolaha aku nei ma ke akea, o na kino make a pau i kanu ia ma ia ano, a i ike ia he ino, e hoihoi pono ia malalo o ka lepo---a mai keia la aku, aole e ae ia kekahi kanu ana i kue i ke ola o ka lehulehu.  Hookahi mahina mai keia la aku ke haawi ia i wa e hooponopono ai na ino e waiho mai nei, a ma keia ke kauoha ia'ku nei na aliimakai a pau, a me na hope Aliimakai, a me na agena o ka Papa Ola ma na wahi a pau o ke Aupuni, e hoopii malalo o ke kanawai e hooponopono ana i ka Papa Ola i ka poe a pau e hooko ole ana i na olelo o keia hoolaha.     SAM'L G. WILDER, Peresidena o ka Papa Ola.

Maraki 13, 1880.

UA hookohu ia aku i keia la o J. D. Neal i Agena Hooiaio Palapala Kepa no ka apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Alfred H. Smith i waiho mai.

SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.

I mea e kulike ai me ka Pauku 3 o ke Kanawai i kapa ia he Kanawai e hoololi ana i na Pauku 184, 185 a me 186 o ke Kanawai Kivila i hoaponoia Iulai 29.  1872, ua hookohu ia i keia la na keonimana no lakou na inoa malalo iho i poe komisina nana e hooholo na peho i koi ia e ka poe ona waiwai i hoopoino ia ma ka panai hou ana aku i ke Alanui Liliha; oia hoi R. F. Bickerton, H. Waterhouse a me J. Moanauli.

SAM. G. WILDER. Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mar. 24, 1880.

UA hookohu ia aku o Mr. S. w. Pa i kela la i luna haawi Palapala Mare no ka apana o hilo Akau, Hawaii, ma kahi o J. Kaaukai.

SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina,

Keena Kalaiaina, Mar. 22, 1880.

UA oluolu i ka Moi ka hookohu ana aku ia Jas. H. Boyd Colonela ma ke kulana he ukali no ka Moi.

UA oluolu i ka Moi ka hookohu ana aku ia Antone Rosa i Major ma ke kulana he ukali no ke Kiaaina o Oahu.

O KA apana Kula mua o na kula aupuni no keia makahiki e pau ana ma ka Poalima Aperila 9 e hiki mai ana, a o ka apana kula elua e hoomaka ana ma ka Poakahi Apr. 19 1880.

W. JAS. SMITH, Kakauolelo.

Keena Hoonaauao, Mar. 23, 1880.

NA KANAWAI NO NA KULA.

Ke kauohaia aku nei na Makua, na Kahu malama, a me na Makua hoohiki o na keiki e hele ana i na kula, e nana pono i keia mau Kanawai i hooholoia no na kula, a e hoolohe.

Mai ke Kanawai Kula mai i aponoia ma ka la 10 o Ianuari, 1865, a me na hoololi.

NO KA HELE ANA I KE KULA.

Pauku 20.  Na na makua me na kahu, a me na makua hoohiki o na kamalii mai na makahiki eono, a i ka umikumamalua, e hoouna mau i ka lakou mau keiki i kekahi kula kupono, e ao ia lakou ma ka noho malie a me na kumu mua o ka ike.

Pauku 21.  Ina e paakiki kekahi keiki i ka haalele i ke kula, na kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, ke hoopii ia imua ona e ke kumukula, lunakula, a o ke Kahukula Nui paha. e kena aku e hopuia ka makuakane a makuahine paha, a kahu hanai paha a makua hoohiki paha o ua keiki nei, a me ke keiki pu kekahi, a ina e maopopo ua hooikaika ole ka mea nana ka malama ana i ke keiki e hele mau oia i ke kula, alaila, e hoopai ia oia aole e oi aku i na dala elima, a i ole ke dala, e hoopaahao ia ma ka hana oolea, aole e oi aku i na la he umikumamaha; a ina no ke keiki ka hewa, na ka Lunakanawai e hoouna aku iaia ma kekahi kula hoopololei me ka hana lima, malaila e noho ai no ka manawa aole e emi malalo o na malama eono, aole hoi e oi aku i na makahiki elua, a i ole ia, e hoopai iaia ma ke dala, aole nae e oi mamua o na dala elua, a i ole ia, e hoopaahao iaia me ka hana oolea no na la i oi ole mamua o ka umi.

Pauku 24.  E hiki no i kela a me keia kumuao ke hoopai kupono i kana poe haumana iloko e ke kula, aole hoi e hihia ke kumu no ia hoopai ana pela.

Pauku 26A.  Na na makua, a na na kahu paha, e hoolako i na haumana iloko o na Kula Aupuni, i na buke, a me na mea e ae e pono ai ko lakou imi ana i ka naauao.

Mai ke Kanawai Kula mai i aponoia ma ka la 18 o Iulai, 1870---

Pauku 1.  Ma keia, ua papa loaia ka poe malama i na Hale Inu Kope, Hale Aina, na Hale Kuai rama, Bilioki a me na Hale Maika, a me na Hale Wiliko, i ka ae ana aku i na keiki hele kula, keikikane a kaikamahine paha, e noho mai ma ko lakou mau wahi i kekahi manawa mawaena o na hoa o ka napoo ana o ka la, ke ole e hele pu me ko lakou mau makua a kahu paha.  Ina e loaa kekahi keiki hele kula, keikikane a kaikamahine paha, ma kekahi Hale Inu Kope, Hale Aina, na Hale Kuai Rama, Bilioki a me ne Hale Maika, ke ole e hele pu me na makua a kahu paha, alaila, e manaoia, ua hana i ka ofeni ka mea nana i malama i ua hale la, a e hoopaiia i ka uku hoopai aole e oi aku i na dala he iwakalua, ke ku ka hewa iaia imua o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha; a e hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ke lawe ae i ka palapala ae, e like me ka mea i manao ia he pono.

Pauku 2.  Ina hoopaakiki na keiki hele kula mai ke kipakuia ana aku e kekhi o na moe malama hale i haiia ma ka apuku maluna, e hiki no ia lakou ke kahea aku i na makai e kokua mai, a na lakou e kauoha aku i na keiki e hoi i ko lakou mau wahi ponoi; a ina aole e malama ia e na keiki ia kauohal no na makai no e hopu ia poe keiki i hoi ole aku i ko lakou mau wahi ponoi, a e hoopaa ia lakou ma kahi paa a hala ia po, a e lawe ia mai ma ia kakahiaka ae imua o ka Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, a e hoopai ia lakou e like me ke Kanawai e pili ana i na keiki haalele kula.

Mai ke Kanawai Kula mai i aponoia ma ka la 21 o Iulai, 1870, no ka Hoonohonoho i na hua Ao Hanalima a me ka Hoopololeli.

Pauku 5  Ma keia, ua kauohaia na Lunakanawai Hoomalu a me na Lunakanawai Apana, e hoopia aku iloko o na kula ao hanalima me ka hoopololei i na lawehala a pau, malalo iho o na makahiki he umikumamalima, ke manao ka Lunakanawai, ua oi aku ka pono o ia hoopaa ana mamua ae o na hoopai e ae i kauohaia ma ke kanawai.

Pauku 6.  Na ua poe Lunakanawai la i olelo ia, mamuli o ka hoakaka ana mai o kekahi o na hoa o ka Papa Hoonauao, na hope o ia Papa, ka Loio Kuhina, a o kona hope i hookohu pono ia, ka Ilamuku a o kona hope paha, a o ka Luna Makai a o kona hope paha ma kela a me keia mokupuni; he inana ko ua poe Lunakanawai la e hoolohe a e hooholo, i kela a me keia hihia, a e hoopaa aku no kekahi manawa emi malalo o ka wa i oo ai iloko o kekahi o na kula ao hanalima me ka hoopololei, i kekahi keiki malalo o na makahiki he umikumamalua, i noho palaualelo a auwana ino wale ana, i na paha ua make na makua; a ina paha hoi e oia ana, aka hoi, no ka ona mau, a no kekahi mau hana ino e ae paha, ua malama ole ia ka hoolako ana aku i ua keiki la i kekahi hana kupono, a i hoopolei ole i ua keiki la ma kona noho ana.

W. JAS. KAMIKA.

Kakauolelo o ka Papa Hoonaauoa,

Keena o ka Papa Hoonaauao,

Maraki, 31 1880.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2.     Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

POAONO, APERILA 3, 1880.

MA ka Poaha o keia pule imua o ka Aha Hookolokolo Hoomalu, ua hoopai ia o J. S. Kekukahiko no ka pili waiwai, he umi dala me na koina o ka Aha, a me eono hora iloke o ka halepaahao.  He umi keia poe i hopu ia, o Naehuelua ka mea nona ka hale kahi i hana ia'i ka hewa, a ua hoopai ia oia he iwakalua dala ; a o kekahi poe iho, o Henry Long, Abby Long kana wahine, Miliama, Kanakaole, Hokii, Kaoaka, Kanamu a me Pika, ua hoopai ia lakou he umi dala pakahi.

O keia kanaka Kekukahiko, ua kamaaina ma Honolulu no kekahi mau makahiki lehulehu, a ua olelo ia, ua ike mua no oia i ka hewa o ka pili waiwai, a ua hoohiki aole e lawelawe hou kona mau lima ma ia mea.  Aka, mahope mai ua kuko hou ka naau i ka mea i haalele ia, aka, ua makau no nae no ka hoohiki, nolaila, me na laau liilii oia e ohikihiki ai i na pepa, aole hoi hoopa iho ka lima, me ka manao pela e pakele ai oia i ka hewa o ka pili waiwai, a me ka hoohiki wahahee.  Oia na lono i lohe ia, a ua ikemaka ia no kona ohiki ana i na pepa.  Eia ka he mea ole keia hana akamai imua o ka Aha Hoomalu.  He mea hilahila keia ke hoolaha aku ; aka, no ke ao ana i ko kakou poe opio i komo ole iloko o na hihia o ka pili waiwai. nolaila makou e hoopuka nei.  E nana i ka hopena hilahila o ia hana.

Ke Koa Iulesia S. Kalani.

Ua hooholo ia a ua paa ka manao o kahi mau heluna nui lehulehu wale o ka aoao Repubalika o Amerika e koho hou ia U. S. Kalani i Peresidena.  Ua kamoe ma ia ala hookahi na makaainana o na mokuaina o Nu Ioka, Penesilavania, Ilinoisa, Misouri a me ka Hema holookoa.  Ua hoike piha ia ka manao paa no keia hopena, a me he la, ke puka'e ka huaolelo e puana ae ana mai ka lehelehe ae o ua koa a makua aupuni kaulana nei e "ae" ana e holo Peresidena hou, me he la e huliamahi ana ka lahui, a e hiki ke hoohalikeia me he la he waikahe ikaika nui, i ike ole ia mamua'e ma na kaiaulu o Amerika, ke kahe like o na manao iini o na makaainana no ke kahua o ka makemake.  O na hana maikai a aloha a ke kanaka i hoomakua ia no kekahi lahui, oia ka lei kalaunu nana e hoopui iaia iho me ke aloha pili pea o na makaainana, aohe kau nana e mawehe.  O ka makou kii makana o ka hiona nani no ia o keia makaainana Moi, a o ka aneane koe e pau.  Owai aku koe ?

Ua Lilo !

He mea e nune ia'i iwaena o ka poe loea, ka lilo ana aku o na hana i kuluma a maa mau i na lima hana Hawaii ponoi, oia ka poe i kapaia "Hui Poola" mai ko lakou lima aku a i ka lima o na Pake i keia mau la.  O na hana i maa mau ia lakou, ma na uwapo, ua loaa mai ka pono a me ke ola o ke noho ana mailoko mai oia mau hana ma na uku hana maikai i loaa ia lakou, aka, mamuli o ke ano mau o kanaka e piikoi ae i loaa mahuahua ae me ka noonoo mua ole i na kumu kupono o ia hoopii ana, ua lilo ia i mea e hoomohala mai ai na haku hana mai ko lakou umii ana ia lakou malalo o ka lakou mau hana a haawi aku i ua hana la i na Pake.  O ka uku mau o na Poola, he elua dala ($2.00) no ka la , he mau uku maikai no e loaa'i ka pono i kekahi poe e noho nei ; aka, na piikoi ae la a i $3.00.  No ka pii loa o keia mau uku, nolaila, ua loaa na Pake ma ke $1.50 wale no no ka la.  Ma ka lilo ana o keia hana mai ka lima aku o na kanaka a i na Pake, aole i manao ia e hoi hou mai ana ia hana i na kamaaina e like me ka uku mua.  Me he mea la, o ka hookahua loa aku la no ia o na pake ma ia mau hana e pomaikai ai a nele na kanaka.

Ma keia, ke manao nei kekahi poe aole e nele ana ke ala ana mai o na manao wela mai keia poe i hoonele ia, a e hoomaka mai no auanei lakou e hana ma na hana manawaino ke ole e loaa he hoomalamalama maikai ana iwaena o lakou.  Nolaila o ka hoomanawanui ka pono ma ka uku kupono.

Ka Waiona no 1879.

O ka huina nui o na dute i loaa mai i Honolulu nei i kela makahiki aku nei, ua oi ae mamua o $356.000.  He $120.000 a oi no na dute maluna o na waiona.  He 107,945 galani waiona ka nui i hookomo ia mai iloko o ia manawa, a ke puunaue like ia mawaena o ka lahui, ua hiki ke haawi ia ielua galani no ka makahiki i kela a me keia kane, wahine a keiki e noho nei maloko o keia aupuni, malolo iki iho o ka hapalua o na galani i hai ia ae la, oia hoi he 64,779 galani, he ela me ka bia ; o ka bia ; o ka barani he 14,010 galani ; Gini, 11,998 galani ; Wisike 8,578 galani ; na ano waina 6,738 galani.  Ke hui aku ka nui o na galani wai o ka awa i mamaia a inu ia he mea weliweli ke hoomaopopo iho.  Ihea la keia mau galani wai mulea awaawa e kahe nei?  Aia iloko o ka opu o na ano kanaka e noho nei ma Hawaii nei,---mai ko na aina e a ko ke one ponoi.  A me keia mau mea e hoike nei, e ae ana no anei kakou e hoomau ia, a e hoopa. kela ia'ku ka nui ma ka hoonoa ia ana o ka rama ia kakou Hawaii nei?

Mesiko, a me kona Peresidena

manao maikai.

Maloko o na nupepa hope loa i loaa mai nei mai Amerika mai, ua loaa mai kekahi lono ano nui, i haawi ia na mahalo piha e na nupepa lehulehu ma o a maanei, no ka maikai a me ka hanohano o ke kulana ; a ke haawi aku nei makou i ua lono maikai nei imua o ko makou poe heluhelu. mailoko mai o kekahi o na nupepa lehulehu wale e haawi nui nei i na mahalo, a penei no ia :

" Ua hoopuka ae ka Peresidena Diaz o ka Republika o Mesiko, he olelo kauoha, e kuahaua ana me ke kuoo, e papa loa ana i na Luna Makai, na Luna o ka oihana kaua, na Luna Leta a me na Luna Telegarapa, aole loa lakou e lawelawe a kue paha i na hana koho balota e hiki mai ana, a o ka mea e kue ana i ua kauoha nei, e hoopau koke ia no ia.  Ua haawi pu ia ma ua kauoha nei ka lanakila o na makaamana ma ke kahua koho balota me ka nana ole ia o ke kulana o kahi a me kahi."

He hana io no keia i ku i ka mahalo ia ; no ka mea, ua ike kela Peresidena, ke alakai hoi o ka lahui Mesiko, he mea kupono ole ke komo ana aku o kona aoao, (oia hoi ke aupuni, ma o na Luna 'la,) e hoao e lawe ae a e pakaha paha i kahi wahi lihi uuku iki o ke kuleana hookahi i haawi ia i na makaainana iloko o ke aupuni ; a nolaila kona hoike i kona manao maikai ma ka hoolaha ana i keia kauoha paa.  He mau aupuni e ae kekahi i ano like me keia, he mau kanawai paa nae e papa ana i na Luna koa a me na koa, na Luna Makai a Lunakanawai a ano Luna e ae paha, oiai e noho ana ma ka oihana malalo o ke aupuni, aole loa e lawelawe ma na ano a pau, ma keia wahi mana a kuleana uuku o na makaainana i ke aupuni.

Pehea oe e Hawaii ? Ua olelo ia, o ke aloha kou panepoo.  Ua hoike ia anei keia kulana hanohano ma kou mau kapakai nei i ke koho balota ana iho nei ? Aole ! aka, ma kahi o ke kau ia ana o ke kauoha, ua hookuu makawalu ia mai la na 'Lii koa, na Lunakanawai a me kahi mau Luna e ae, a ua lawe ia a pakaha ia kahi pono uuku, oia hoi ka palapala "hookaa auhau" e na pelo, na hoomakaukau na apana dala a me na omole gini---haalele ia ke kahua oiaio, o ke ku lanakila ana a koho lanakila ia !  He mea hilahila nui keia, a no ka ike ia o keia mea, ua wiwo ole iho la kahi o na Kuhina o ka Moi i ka hoao ana e kokua i na makaainana, mai ka hooke ia ana e kahi mau mana aupuni me ka lakou mau hana hoohaahaa i ke kulana a me ka inoa o'u e Hawaii.  O ka hopena o ia mau ano hana, aole ia makou ke kilo ana, o ka haupu wale ae no ka makou e maalahi, ina no he mea i maa mau ka olelo ia---" e like me ka ino o ka mole, pela e ino ai ka muo"---o ka ma naolana no ka makou.  He mau hiona maikai nae keia no Hawaii nei e ukali aku ai ma keia hope, a hookahua iho, ina o ka pono kai manao ia no ka hooko ana.

Hoopololei.

E KA NUPEPA KUOKOA E.  Aloha oe:---

E oluolu oe e hoakea aku i kela mea e pili ana i ka inoa o ka lahuikanaka o Maikonisia Hikina.  Aole lakou e pono ke kapa hou ia ma ka inoa lelewa ; aka, e kapaia lakou mamuli o ka inoa o ko lakou Paeaina ; ka poe o ka aina Kilibati ; a ma ia inoa e kahea ia ai, Ka Lahui Kilibati, a e kahea ia na kanaka, he poe Kilibati ; he wahine Kilibati ; he keiki Kilibati.  A ina no e kahea ia na kanaka Tarawa a kanaka Apaiana, kanaka Marakei, kanaka Peru, a pela aku mamuli o na inoa pakahi o na mokupuni o lakou, he pono no ia, aka, he mau inoa liilii wale no nae ia.  E ka Lunahooponopono: e kukala akea aku oe ma na nupepa Hawaii o ko Hawaii nei Paeaina i ike na mea a pau, a e hoopau loa ia kela inoa kuamuamu, hailiili a na holokahiki i lawe mai ai, a ao iho i ka Lahui Hawaii ma kela inoa pelapela he lelewa.  Ina e wehewehe ia kona ano maoli, he ku i ka hilahila a me ka hoowahawaha ia.  Aole kohu pono ka poe naauao, a me na kanaka hanohano. ka poe maikai o ka aina e olelo ma ia inoa, a ina e olelo mau ana kakou ma ia inoa he poe lelewa kela poe kanaka, alaila, e kamailio mau ana kakou i ko lakou mau wahi hilahila, na wahi huna o ke kanaka ; a aole ia i kohu pono i ke aupuni Karistiano a me ka lahui naauao ; oiai ke hoohui ia mai nei kela lahui me Hawaii nei, nolaila, he pono kakou ke ao iho ma na mea maemae, alaila, e alakai ia kakou ma na mea pono a pau.  Me ka mahalo, owau iho no      J. H. M.

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Kale (k) no Hilo, Hawaii, i make.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kaukini (k), e noi ana e hoonoho ia o Akao Hapai i Lunahooponopono no kona waiwai.  Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua, oia ka la  4 o Mei, 1880, ma ka hora umi kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.    

F. S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Maraki 24, 1880

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Keliilawaia (k) no Moaula, Kau, Hawaii, i make.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a  Kapahee k, o Moaula, Kau, Hawaii i make, a e hoonoho mai iaia i kahu malama no ke keiki @o ole a Keliilawaia, oia o Mele, a me kona waiwai.  Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua, oia ka la  4 o Mei, 1880, ma ka hora umi kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.    

F. S. LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Maraki 24, 1880

 

A HA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.   Ma ka waiwai o Kimo (k) o Hanapepe, Kauai, i make kauoha ole.   Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a  Kahui o Waimea, e hoike mai ana, o Kimo (k) no Hanapepe, Kauai, ma ka la -- Sepatemaba, M. H. 1857, a e noi ana e haawi ia ka Palapala Hookohu LunaHooponopono Waiwai ia J. H. Kapuniai.  Nolaila, ua kauoha ia, o ka Poalua, oia ka la 18 o Mei,1880, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia'i ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i Ekolu pule ma ka Nupepa "Kuokoa" he nupepa i pai ia ma Honolulu.

Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 16, 1880.

JACOB HARDY,

Lunakanawai o ka Apana Eha.

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Andrew Walter no Lahaina, Maui, H P A i make.  Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a  Jacob Walter,  e noi ana e hoonoho ia i kanaka kupono i Luna Hooponopono no hoapono ia kona moowaiwai a e hookuu ia mai ka oihana.  Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka waiwai o Andrew Walter no Lahaina, Maui, i make aku nei.  Nolaila, ke kauoha ia'ku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poaha, oia ka la 22 o Maraki, 1880, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A.

Lahaina, Maui, Maraki, 1880

A HA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Imua o ka Lunakanawai Nui Chas. C. Harris.  Ma ka waiwai o Makakoa k o Waiahole, i make kauoha ole.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Kuikanoa k, ka makuakane ponoi o Makakoa k. i olelo ia e hoike mai ana o Makakoa o Waiahole, i make  kauoha ole ma Waiahole, Koolaupoko, ma ka la ----- o -----, 1878, a e noi ana e haawi ia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia J. Kalawaia o Laie, Koolauloa.  Ua kauohaia o ka Poakahi, ka la 19 o Aperila, 1880, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ka Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma la wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka "Nupepa Kuokoa," he nupepa ma Honolulu. 

Kekauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Mar. 29, 1880.

CHAS. C. HARRIS

Ikea     Lunakanawai Nui o ka Aha.

A. Rosa, Hope Kakauolelo.

A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Imua o ka Lunakanawai McCully. Ma ka waiwai o Kau w, o Pauoa, Honolulu, i make kauoha ole.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Hannah K Davies Adams w, a me James L. Kole k. e hoike mai ana, o Kau w. no Honolulu, Oahu a make kauoha ole ma Honolulu, ma ka 11 o Novemaba, 1877, a e noi ana e haawi ia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia Simon K. Kaai.  Ua kauoha ia, o ka Poakolu, ka la 21 o Aperila, 1880 ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolahai a ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka "Nupepa Kuokoa," he nupepa ma Honolulu.

Kekauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Mar. 27, 1880.

LAWRENCE McCULLY,

Ikea:     Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

A. Rosa, Hope Kakauolelo.

A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. 

Ma ke kahu malama waiwai o Kaina k, Wilimana k, Paona k, a me Kaunuliula k, he mau keiki oo ole.  He kauoha e hoike i ke kumu ma ke noi, e hookohu ia i kahu malama waiwai.  Ma ka heluhelu ana a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Naweli w, makuahine o ua mau keiki oo ole nei i olelo ia, e noi ana e hookohu ia oia i kahu malama i ke kino a me ka waiwai o ua mau keiki oo ole nei i olelo ia, a e noi ana no hoi e haawi ia ka mana e kuai i kekahi waiwai paa o lakou, a e hoike ana i kekahi mau kumu kupono ma ke kanwai e kuai ia'i ua waiwai paa la.  Ma keia ke kauoha ia nei, e hele mai ka poe i pili i ua mau keiki oo ole nei i olelo ia imua o keia aha, ma ka Poakolu, ka la 14 o Aperila, A.D. 1880 ma ka hora 10 am ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi  e hoike mai i ke kumu a ae ole ia'i ke noi olelo ia.

A ua kauoha hou ia, e hoolaha ia ke kope o keia kauoha, aole emi malalo o na pule elua mamua o ka ia i olelo ia e hoolohe ia'i keia noi ma ka Nupepa Kuokoa, he nupepa i pai ma Honolulu i olelo ia.

Kekau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Apr. 1, 1880.

LAWRENCE McCULLY,

Ikea:     Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

A. Rosa, Hope Kakauolelo.

HOOPANEE KE KUAI A KA LUNA

HOOPONOPONO I KA

WAIWAI PAA.

UA hoopanee ia ke kuai ana o ka waiwai o Charles Kanaina i make i hoolaha ia no ka Poaono, Aperila 3 1880, e hoolaha ia aku no ma ke akea ka manawa e kuai ai.

W. C. PARKE,

Lunahooponopono ma ka waiwai o C. Kanaina.

KE papa ia aku nei na mea a pau, aole e hele a hookuu wale i ko lakou mau holoholona bipi, lio, hoki, hipa kao, puaa, maluna o kuu aina ma Kaohe me Keonepoko e waiho la ma Puna Hawaii ; ua kapu loa, aole e hele wale ke kanaka me kona kuleana ole, i na e loaa i kuu luna Kamohai k, hookahi dala ka uku o ke poo hookahi.     KAPELA w.

Kakaako, Honolulu Oahu, Mar. 31, 1880.

O MAUA na mea nona aa inoa malalo iho nei, ua hookohu ia mai maua i mau Lunahooponopono no ka waiwai o  Ikeole k, o Puealuu, mokupuni o Oahu i make ; nolaila, ke kauoha ia aku nei na poe a pau i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai i ko lakou mau aie a o ka poe he mau koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make e hele koke mai lakou ia maua iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i oie e hele mai iloko oia manawa, alaila, e hoole loa ia aku lakou.

W. C. LANE me PELANI w,

Na Lunahooponopono,

Hauula, Mar. 29, 1880

MA ko'u kookohu ia ana mai e Hon. A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni o Maui i Lunahooponopono no ka waiwai o Andrew Walter o Lahaina, Maui i make ; nolaila, ke kauoha ia aku nei na poe a pau i aie i ka mea i make, e hele koke mai e hooponopono i ko lakou mau aie me ka hoohakalia ole ; a ke kauoha pu ia aku nei no hoi ka poe a pau he mau koina ko lakou ma ua waiwai la e hele koke mai lakou iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i oie iloko e hele mai, e hoole loa ia aku no.

H. TURTON,

Hana ia ma Lahaina, Mar. 29, 1880.

O KUU aina kuai, o Keopa Akahi ; e waiho la ma Kailua, Kona Akau, Hawaii.  Ke hoolaha aku nei au ua kapu loa ka hookuu wale i na holoholona, e uku ia na holoholona komohewa, lio, bipi, hoki a me ke kekake ; ma ka hapalua pakahi o ke poo, o ke kao a me ka hipa, ma ka eono keneta pakahi o ke poo, a o na ano holoholona e ae, ma ka olelo pu ana me ka mea aina.     JOHN KUPAKA,

Kailua, Mar. 1880.

$5 Makana !

E haawi ia'ku @o ka Makana e kau ae la maluna i ka mea a mau mea nana e hoihoi mai kuu lio hulupala kane, keokeo @oihi ma ka lae a hiki ma ka ihu, keokeo malalo o kona mau wawae hope, hao kuni K maluna o ke ka, uha hope akau KIP, ma ka aoao akau keia poe hao kuni.  Ua nalowale kela lio ma Ewa he elua ae nei mahina i hala, e loaa no ka uku i hoike ia maluna ke hoihoi ia mai ia.     M. KIKAU, ma

Kaowaiwai, Kapalama, Honolulu.

EIA KA MANAWA.

O ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ua makaukau oia e kuai aku i ka poe e makemake ana e lawelawe ana ma ka oihana HOOKELE KAA, ELUA mau KAA kupono maikai me na ILI pu no ma ke KUMUKUAI EMI LOA i na ma ke kuike.

O na waiwai i hoike ia ae la maluna no Jms. Chater i make.

C. T. DILLINGHAM.

Lunahooponopono.

OLELO HOOLAHA.

OLELO HOOLAHA.

KE kauoha ia aku nei na mea a pau i loaa na kuleana iloko o ka PA ILINA MA KAWAIAHAO e hele koke mai a e hoomaemae i ko lakou mau pa, malalo o na kuhikuhi ana a D Manuia, ka luna nana e kiai nei ia wahi.  O ka poe hoolohe ole i keta, mahope o ke kali ana no ka wa kupono, e manao ia aohe o lakou kuleana ; a e lawelawe ka poe nona kahi e like me ka lakou i ike ai he pono.

OLELO HOOLAHA.

O NA Keena Oihana Loio o ka poe malalo iho, e pani ia ana ma na Paono a pau ma ka hora 1 P. M. ma keia mua aku, e hoomaka ana ma ka Poaono Feb. 7, 1880.

EDWARD PRESTON.

CASTLE & HATCH.

R. F. BICKERTON.

W. C. JONES,

CECIL BROWN,

J. M. MONSARRATT.

OLELO HOOLAHA.

OWAU  o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kauoha aku nei au i kuu kane mare ia Ani Pake, e hoi mai e malama i kuu oia, oiai na haalele kumu ole mai oia ia'u iloko o na makahiki loihi he umi a oi aku, a lua aole oia e hoi mai iloko o na mahina ekolu, alaila, e huli hou no au i mea nana e malama i ko'u oia.     Owau me ka oiaio,

MRS. NAILI

Palolo, Maraki 17, 1880.

OLELO HOOLAHA.

E IKE ananei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa loa aku nei au i na mea a pau aole e hookuu wale i ko lakou mau holoholona maluna o kuu aina hoolimalima ma Kauleoli, Kona Hema, Hawaii.  Ina e loaa ia'u na holoholona maluna o ua aina la e hopu no au a hoouku ia lakou ma ka $2.00 pakahi.  Ke papa pu ia'ku nei no hoi, aole e komo wale na kanaka ma ua aina la ; i na e komo a loaa ia'u, e uku ia oia i $5 00.  Ua kapu pu ke kii wale ana i na limu, opihi, kamokoi, upena kuu ma kahakai.  Ke hookohu aku nei au ia Kalanui a me Pii i mau luna, ua laua e hopu i na holoholona komo hewa.  K lilo keia i kauawai paa a mau loa aku mai ka la e puka'i ma ka nupepa.

E. H. ELEPINE MALAKA.

Kona Hema, Mar. 12, 1880

Kuai a ka Hamuku.

Mamuli o kekahi olelo hooholo i hoopuka ia e ka Aha Hoomalu o keia Kulanakauhale o Honoiulu nei, Ian. 16, 1880 no ka pono o J. G. Dickson e kue ana ia Joseph Aress no na dala he 167, ua hoomalu au i na waiwai malalo iho : 1 Hale noho a me ka Hoolimalima o ka Aina i kapaia Waaloa ma Manoa, Oahu, i hanaia i Aperila 18, 1877 no Umi makahiki, ma ke $@0 o ka makahiki.  He mau mua, puaa, he lio, hoki, pipi a me ka Halekuai me na pono a pau maloko. a e kuai ia aku ana ia mau waiwai ma kahi i hoike ia ae la maluna ke hiki aku i ka Poaono.  Aperila 17, 1880 ma ka hora 12 o ke awakea, ke ole e uku ia mai ka uku panee a me na lilo mamua iho.

O na Aina a me ka Hoolimalima i hoike ia ae la maluna, ua lilo aku ma ka Moraki no $300.00 me ka uku panee e pau ana i Novemaba 15, 1881.  Ua kanuia ka aina i ke Kalo a me ka Maia a he aina waiwai keia.

OLELO HOOLAHA.

KE papa ia aku nei na mea a pau aole e hele a hookuu wale i ko lakou mau holohona ; paip, lio, hoki, ako, puaa a pela aku maluna o ka aina i kapa ia Kakaako, Oahu.  Aole no hoi e hele wale na kaa lealea maluna o na aina nei, no ka mea, aole alanui malaila no ka lehulehu.  O na holoholona a pau e loaa'na maluna o ka aina i hai mua ia, e hopu ia ana a hooukuia.

O ka poe e hana ana i na mea ino wale ma na auwai-kai e hoopii ia ana lakou.  Ua haawi au i ka mana hooponopono o keia aina ia Hon. David Kahanu a nana e hooko na olelo o keia hoolaha a me ka hoouku ke kue ia.

JAMES DOWSETT (Kimo Pelekana)

Hoolaha Hooko Moraki.

MA keia hoolaha ia'ku nei mamuli o kekahi mana kuai ma kekahi Palapala Moraki i hana ia i ka la 28 o Ian. 1878 e Nakoana k, me Kahinu w, kana wahine mare ia Alex. J. Cartwright, a i kakau kope ia ma ka buke hoopaa 54 ma na aoao 11 a me 12. a mai ia ia aku, ua hoolilo ia aku ia Thomas Brown (mea malama waiwai) i hana ia i ka la 27 o Maraki 1879, a i kakau kope ia ma ka buke hoopaa 60 ma ka aoao 105, a no ka uhai ia o na olelo aelike, i hoakaka ia ma ua palapala moraki la, nolaila o na waiwai a me na pono a pau i hoike ia ma ua palapala moraki la mahope iho o ka hala ana o na la i ae ia ma ke kanawai. e kuai ia aku no ma ke kudala akea no ka uhai ia o na olelo aelike e like me na mea i hoike ia ae nei.

O ka waiwai i hoike ia ae nei, aia no ia ke waiho la ma Pianui, Manoa, Oahu, a ua hoakaka nui ia ma ke Kila nui helu 113.

THOMAS BROWN,

Malama waiwai,

Cecil Brown l oio o ka mea na ka moraki.

Hana ia ma Honolulu Mar. 13, 1880.

KALE KULIKA,

LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI.

LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,

Molaki, a me na palapala oia ano.

LUNA HOOIAIO PALAPALA

Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.

Luna Haawi Palapala Ae Mare

Ma ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaa humanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.

J. W. M. POOHEA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai ; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana.  E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa.  E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o " Kalauonaona, " ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo.

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 8, Alanui Kaahumanu.  Honolulu, H. P. A.

Kuai a ka Luna Hooponopno i ka

waiwai paa.

MA ka waiwai o Kekuanoni i make ho Honokehau Maui, ma ko Keena o ka Lunakanawai Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina, e noho ana ma ke ano he aha hooponopono waiwai ma ka la 8 o Maraki, M. H. 1880, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei e kuai aku ana au @ ke akea i ka waiwai paa o ua Kekuanoni ala, ma Honokohau maloko o na pule eha he apana aina akio e waiho ana ma Hookohau Maui, i mea e hookaa ia ai kona mau aie oia apana aina 45-100 eka oi a emi iki paha, a he Palapala Sila no.

SAMUELA KAMOAHAKAU,

Lunahooponopono o Kekuanoni,

Lahaina, Mar. 20, 1880.

HOOLAHA HOOKAPU KAI

LAWAIA.

E IKE auanei na mea pau ma keia, owau o AKOWAI, ke hookapu a ke papa aku nei i na mea a pau, aole e lawaia ma ke kai o Honouliuli a hiki i Puuloa, kahi a'u i hoolimalima ai.  ua hookohu aku au ia Kaili i luna no ke kai o Puuloa ; a ina o ka poe a pau e makemake ana e lawaia, e hele mua me Kaili e olelo ai a holo.  A o ka mea kue i keia e hoopii ia no ma ke kanawai.  Na'u na     AKOWAI,

KE haawi aku ne ua i ka mana ia Piopio k, a ke hoolilo nei au ia ia i luna nana e hooponopono na Loko a me ke kai lawaia a me ka aina hana p@akai ma Puuloa Oahu.  He mana kona e lawelawe koke i na hana a pau i pili i keia mau mea.

J. I. DOWSETT  Kimo Pelekane,

Honouliuli, Mar. 25, 1880.

E IKE auanei na kauaka a pau, ke papa loa aku nei au, aole bipi, lio, kekake, puaa, hipa, kao, aole e hele maluna o kuu mau apana aina, e waiho la ma, Kula, Maui, a me na kanaka hele wale me ke kuleana oie, o ka mea e kue ana i keia, e hoopii no a@ e like me ke kanawai.

WM. H. ROGERS.

Makawao, Maraki, 11, 1880.

HOOLAHA LUNA LUNAHOOPONO-

PONO WAIWAI.

O KA poe nona na inoa malalo iho nei Hulu k, Kaili k, Paakai k, Kalehuna w, na hookohu ia aku i mau luna hooponopono ma ka waiwai o Komo k, Uliena k, Uwai k, a me Palea k, ke kauoha ia aku nei na poe a pau i aie ma ua mau waiwai la e uku koke mai keia poe ; a o ka poe a pau he mau koina ko lakou ma ua mau waiwai la e hoike koke mai loko o na mahina eono mai keia ia aku, a i oie, e hoole mau loa ia aku no lakou.

Hulu         luna hooponopono waiwai o Komo        i make.          

Kaili    "           "           "           "           Uliena  "

Paakai  "           "           "           "           Uwai   "

Kalehuna         "           "           "           Palea    "

Honolulu, Mar. 23, 1880.

HOMEPATICA

DR. E. STEVENSON,

LALA O KE KULA KAUKA

Ma Onaterio Canada, 1860.

KEENA OIHANA A ME KAHI NOHO

Ma ke kini o na Alanui Hotele a me Alakea.

Honolulu, Mar. 23, 1880.

Kauka O. S. Cummings, M. D.

HOMEOPATIKA.

Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa,

"KULU WAI LIILII"

Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou.  Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano.

OLELO HOOLAHA.

MAKEMAKEAI.

UA MAKEMAKEIA NA

ILI BIBI MIKO HOU

---A ME NA---

ILI KAO

E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke dala kuike e

HUGH MACKAY.

Luna o ka Hale Hana @ ma Kaholaloa, Honolulu.

E kuai ia aku ua Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.

Honolulu, Feb. 16 1880.

OLELO HOOLAHA.

UA papa ia na mea a pau, aole e komo hewa a lawaia ma iawai a ma na kai o ke Ahupuaa o Honouliuli. mai Puuloa aku a hiki i Waimanalo, ma ka mokupuni o Oahu, apana o Ewa.  Ua hookuhuia o AARONA HATTON i luna malama no na kai lawaia o Honouliuli, aohe mea e ae.

Kakauia ma Honouliuli, Oct. 9, 1879.

JAMES CAMPBELL.

E. O. HALL & SON.

(E. O. HOLO MA.)

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI.

Na Lole. Na Pena. Na Aila, a me

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

Kihi o Alanui Papu me Moi.

JAMES M. MONSARRAT.

[MAUNAKEA.]

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU  o keia Aupuni.  E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaie dala ana.

Keena hana maluna ae o ka halekuai buke o Wini me Robikana, Alanui Kalepa, Honolulu.

Jan. 3, 1880.

He Nui Anei Kou Makemake i na

Mekini Humuhumu Lole ?

Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai

---:o:---

KAKELA A ME KUKE.

A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a AHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.

Ka MEKINI a SINGER,

ma ke $50 pakahi, a me ke ano

MEKINI a WILCOX me GIBBS,

ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.

I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho.

KUAI A KA LUNAHOOPONOPONO

WAIWAI.

MA ke kauoha a Hon. C. C. Harris, ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie i hanaia i ka la 12 o Ianuari, A. D. 1880, o ka mea nona ka inoa malalo iho, e kuai aku ana oia ma ke kudala akea, ma ka hale kudala o K. P. Adams ma Honolulu, ma ka Poaono, i ka la 10 o Aperila A. D. 1880 ma ka hora 12 ola la, i na apana aina i hoike ia malalo iho, oia kekahi hapa o ka waiwai paa o Hon. W. L. Moehonua i make i mea e hookaa ia'i ka aie o ka waiwai i hoike mua ia ae nei, a penei:

1  O ka mahele aina mauka o ke Ahupuaa o Pulehunui, e waiho la ma ka mokupuni o Maui, L. C. A. 5230. nona ka ili 11,550 eka; o ke Ahupuaa i olelo ia, aia no ia ke moe la mai ka mauna a hiki i kahakai; a o kona palena ma kahakai, ua na aneane 1,000 kapuai.  O ke kii o na aina la i olelo ia, e ike ia no ia ma ke Keena hana o Kakela me Haki.

2  O na apana aina ma Palolo, Mokupuni o Oahu.  O kela apana aina apau i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui, kelu 2539 nona ka ili, i1 eka me 1 20-100 kaulahao kuea.

O kela mau pa hale apau i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila nui, helu 2533, nona ka ili 10 48-100 kaulahao kuea

O kela mau pa hale i hai ia ae la maluna, oia no na pa hale i hoolilo ia aku ia Moehonua, i olelo ia ma ka palapala hoolilo a Kinopu 1 kakau kope ia iloko o ka buke 21, aoao 178.

3  O na pa hale ma Manoa Mokupuni o Oahu.  Ke Ahupuaa o Puulena, Palapala Sila Nui, helu 7263, nona ka ili 35 4-10 eka.

Koe nae na apana aina malalo iho i hoolilo ia e Moehonua i oleio ia, oia hoi; 7 @ eka i kuai ia aku ia Apeo i kakau kope ia ma ka buke 6, aoao 26.

Ka apana aina i kuai ia ia Haui i kakau kope ia ma ka buke @1 aoao 266.

Ka apana aina i kuai ia ia Kaiwi i kakau kope ia ma ka buke 21 aoao 3@@

Ka apana aina i kuai ia ia Puaiole i kakau kope ia ma ka buke 27 aoao 81.

CHARLES T. GULICK.

Lunahooponopono waiwai o Moehonua i make.

HOOPAU HUI.

MAMULI o ko mana ae like ana, ua wehe ia i keia ia ka hui i ike ia ma ka inoa Bailey & Colcord, nolaila, o na aie aku me na aie mai ma ua hui ia i olelo ia, na Bailey wale no e ohi aku a e uku aku, olai oia ka mea e hoomau aku ana i ka hoomua ana i na pai ai ma ua hui ia e like me ka maa mau

E H. BAILEY

C A. COLCORD

Wailuku, Mar. 5, 1880.

OLELO HOOLAHA.

UA kapu na aina oia o Lualualei, Waianae-uka, Pouhaiauka, Kalena a me Waikakaiana, aole e hele kekahi kanaka, aole no hoi na holoholona o na ano a pau.  O keia mau aina, aia ma ka apana o Ewa a me Waianae.  Ua haawi au i ka mana hooponopono no keia mau aina ia George Galbraith, (Keoki) e hoouku ia na holoholona e loaa ana i ka auhau kupono, no ka hele ana i ka aina.  A ke kauoha ia aku nei na mea a pau, e kii mai ia Geo Galbraith i na holoholona, e @ iaia a lawe aku.

KIMO PELEKANE.

Honolulu, Jan. 1880.

Amara.

OWAU o A kamu pake, ua makaukau au e hana ma na mea hao a pau loa.  Na Mekini Humuhumu, na Laka Pahu i poloke, na Pu, na Kepa Bele a me an kapuai @ me ka uku oluolu loa.  he 75 keneta ka uku no na wawae mua a he $1.50 no na wawae a pau.  e hana no au me ka eleu a me ka mikioi loa, a he oluolu loa no hoi ka uku hana.  E loaa no ko'u hale hana ma alanui Maunakea, helu 10, maikai iho o ka uapo a Kamika ma ka aoao ma Ewa.

OLELO HOOLAHA.

MAI ka la 1 aku o Ianuari, 1880, he

ELUA DALA

ka uku o na ohua oneki maluna o ka mokuahi JAMES MAKEE mawaena o na awa o Oahu a me na awa o Kauai.

T. H. FOSTER & CO. (Poka Ma.)

ASA KAULIA,

Loio a Kokua ma ke Kanawai.

UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu.  E loaa no au ma Koolaupoke, Heeia. a ma Honolulu i kekahi wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.

DR. RODGERS,

---OIA O---

KAUKA LOKEKE.

UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ail@ ma Monikah@ a iloko o ka Hale Mu, heia @ Alanui Papu.

Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai.

O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai.

KALE NILEKONA,

KAUKA LAPAAU,

Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele,

HONOLULU.

O na mai o ka Maka,

Pepeiao a me ka Puu.

UA MAKAUKAU OIA MA K LAWELAWE ANA.

NO KE KUAI AKU.

AIA he mau apana aina e waiho ia ma Kahakuloa, Mokupuni o Maui, no M. Kanui lakou mamua; a e kuai ia'ku ana lakou i ka poe makemake ma ke kuike kekahi hapa, a ma ka hoaie kekahi hapa, e ninau ia

HENRY WATERHOUSE.