Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 30, 24 July 1880 — Page 4
| This text was transcribed by: | Brandye Garnett |
| This work is dedicated to: | Mokuahi / Garnett Ohana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuoka me ke An Okoa
I HUIIA
@ Mai@1.
@ Kuike ka Rula.
KOMITE HOOPONOPONO.
Sam'l Kaaikaula,
Hezekia Aea.
POAO@O IULAI 24, 1850.
ME @EO KAH@
Ke polo@ ah@ na kahu k@la Sabati a p@ ap@. n@ kula S@un@ @kup@i o Molo. k@ m@ Ha@w@ K@ Kala@oo @ mw Pe@ek@. E ho@ po @ko@ me @'u @a ka la 30 o ke@ m@ o @ 880 oia ka Po@ma hora 12 @ m@ Kalu@. Molokai. E @ooman@.
J W M PooHEA.
Kahu Kula Sabati @ ka mokupuni o Molokai.
HOOLAHA KULA SABATI
Ma ka Ahahui kula Sabati o na kuia Sabati o ka paeaina o Hawaii nei, ma Honolulu. ua koho pnon la mai au i Kahu kula Sabati nui no ka puali hikin@ nei o M@l. @ol@lia. ke p@lpal la @ku nei @ kul@ Sabati. e liuliu. e makaukau, e @i@ aku ana au e hoike i na kuia Sabati iloko ae nei o ka @ nina o Aug. E hoomakaukau no k luiu kula Sabati @ kul@ Sabati a pau i koolaha ia, e makaala @ kula Sabati apana a pau, a e hoolah@ aku i k@au k@ul@ Sabati he lulu kek@h@ ha@ i loau he waiho@ ma ka @i@a o ka Puuku nui ma Honolulu, ala a h@ku au, alaila. e palapala moa aku a@ kula Sabati a'u e hel@ inua aku ai, @ nae ko oukou i keia, a @oi@ kuu a hiki mai ia wa .
J K losEPA.
Kahu kula Sabati nui o Maui Hikina. Wananalua, Ha@ Mau Hikina. lulai 13,1880.
Ka Lima Alakai.
THE GUIDING HAND.
Colonial Singer. No. 166.
1
Ninau. Ke ala anei @ei@
Pane Ae, oia @.
E hele o@ ma @a@ @oo @o,
Ke makemake @ hiki i ke au,
Kou home maluna'e kou home
maluna'e.
2
N. He enemi maanei.
P. Ae, oia no,
He nui no na mea kuee
Ma keia ao: e lanakila nae
Ke nana iluna'e , ke nana iluna'e.
3
N. Pouh no maa@
P. E pili ia"u.
E pili ia'u i ka Makua ou.
Owau kou Alakai a hiki io,
Kou home name, kou home nani e.
4
N. E hina paha au.
P. E nana mai,
E paa ko'u lima a hahai a mau
A biki io e hoomaika mai ia'u.
Kuu Alakai maikai, kou Alakai
maikai.
5
N. Ke luhi nei no au.
P. E kau kou poo
Maluna o'u o kou Makua nei.
A na'u no oe e kai io ae,
I kahi maha mau, i kahi maha mau.
Hawaii.
Kaawina Kala Sabati.
Helu 6. Sabati Aug. 8, 1880.
KUMUHANA.
Aberahama me Lota. Pauku Baibala. Kin.
13 ; 1-18.
Pii hou mai la o Aberama mai Aigupila mai, oia me kana wahine, a me kana mau mea a pau, a me ia no o Lota, i kau wahi o ke kukuluhema.
2 Ua waiwai nui loa o Aberama i na holoholua, i ke kala a me ke gula.
3 Hele ae la ia i kona hele ana mai ke kukuluhema mai a Betela, kabi i ku ai o kona halelewa mamua, mawaena o Betela a me Hai:
4 Kahi o ke kuahu ana i hana'i mamua : ilaila o Aberama i kahea aku ai i ka inoa o lehova.
5 @ A o Lota hoi, ka mea i bele pu me Aberama, he hipa no kana me na bipi a me na halelewa.
6 Aole i pono ka aina no laua, i noho pu ai laua, no ka nui o ko laua waiwai, aole i hiki ia laua ke noho pu.
7 Hakaka ae la ka po@ kahubipi @ Aberama me ka poe kahubipi a Lota : e uoho ana no ka Kan@ana @ me ka Perezi ma i@ aina i@ mana@.
8 laku la o Aberma ia Lota. Ea, aole make bakaka kaua, kekabi i kekabi, aole boi ka'u poe kahubipi me kau poe kahubipi; @o ka mea, be mau boabanau kaua.
9 Aole auei ma kou alo ka aina a pau! ke noi aku nei au ia oe, e hookaawale kau@: ioa oe ma ka lima bem@, alaila e hele au @ ka lima akau ; a ma ka lima akau oe, alaila e hele au ma ka lima bema.
10 Alawa ae la ko Lota mau make, iko aka la i na wabi papu o loredane, be nui ka wai ma ia wabi a pau i kou hele ana mai i Zo@, mamus o ko lehova luku ana ia Sodoma a me Gomora, e like me ka mahinaai o lehova, a e like me ka aina i Aigupita.
11 Alaila. wae iho la o Lota i ka papu a p@ loredane : a hele a @u la o Lot ma ka hik@a, @ hookaawale ae la Loa i ke kekabi me kakabi
12 Noho iho la o Aberama ma ka aina i Kaneana, a noho a@u la o Lota m@ na kulanak@obale o ua pa u l@, a ku@ulu iho la i k@a halelewa ma Sodoma.
13 A o na kanaka o Sodoma, he poe hewa lakou, he lawehala loa imua o Iehova.
14 @ Olelo mai la o lehova ia Aberama mahope mai o ko Lota hookaawale ana ae mai ona aku la, E alawa ae oe i kou mau m@ka @na aku mai kou wahi e noho @ k@ k@kukuakau a i ke kukuluhema. @ i ka @ @ ai ke komohana:
15 No ka mea, oka aina a pau au e ike nei. na'u ia e haawi aku nou, a no kau poe mamo mahope mau loa aku.
16 E hoomahuahua aku no wau i kau
p@ ma@o e like me ka lepo o ka honua : in a e hiki i ke kanaka ke helu i na huna lepo o ka nonua, alaila e helu ia kau poe mano.
17 E ku ae ; e kaahele i ka aina ma kona loa a ma kona laula ; no ka mea, na'u no ia e ha@wi aku nou.
18 Alaila lawe ae la Aberama i knoa halelewa, hele aku la ia a noho iho la ma na l@au oka no Mamera, a@a no ma Heberona, a hana iho ia ia ilaila i kuahu no lehova.
P@ Gula. p. 8. hoopaaia me p. 14-18.
Manao nui. Ke aloha hoahanau.
Na heluhelu la, 1. Kin. 10-20. 2. Kin. 13 ; 1-18. 3. P@1. 2 ; 1-15. 4. Hai 133 ; 1-3. 5. I lo. 4 ; 7-21. 6. Ro@. 12; 10-21. 7. Rom. 4 ; 1-25.
Mele. "Wa hana nei." Lei Alii, p. 96
Pule i ala a hana ano no, &c.
Ka Wehewehe me ka Ninau ana.
Haalele kakou ia Aberama ma mahea? No ke aha ka hele ana i Aigupita? Owai kai hele pu me ia ilaila? Noho malihini lakou ilaila malalo ae o ka malu owai ? Pehea. ua loaa no ka waiwai malaila. Mai noho a loini ioa malaila ma ua noho hala ole Aberama. [ ] eaha ka hala o Aberama? Kana ao ana i kana wahine e huna i ke aha? A e oleio, c aha oia no Aberama? Oiaio no he hapa kaikuwahine oia no Aberama. Mok 20 ; 21. Aka ua puni no Parao ma ia ole. Nolaila, lilo ia olelo, i olelo hoopunipuni. Heaha ke kumu? Ka makau i ke kanaka. Pehea lesu? Mat. 10 ; 28. A mai aha? Mai poino nui A heaha ke hope? Kipaka ia aku lakou mai Aigupita eku.
Mok. 12 ; 11-20.
Mok. 13 P. 1. No keaha ko Aberama hualele ana ia Aigupita? Oia me wai? a me ke aha pu? A hele ihea? Ke kukuluhema, Heberona paha ia, kahi i noho ai lakou i ka wa i kau mai ai ka wi. Aia no ia ma ka hema o ludea.
P. 2. Heaha ko Aberama waiwai? Ma ke aha i lona'i? Ha. 112 ; 1-3. Sol. 10 ; 22. Make aha e loaa'i ka waiwai ia oukou?
P. 3, 4. Noho iki lakou ma ka hema alaila ku a haele aku ihea? I ka akau a hiki i ka Betela. Kahi aha? nana mok. 12 ; 8. Heaha kana hana malaila?
P. 5-7. Heaha ka Lota? Piha ka aina i ke aha? I na holoholooa. Heaha ka pililia no is piha aua? Haiki paha kahi hanai holoholona. Huikau hoi ko Aberma mau holoholona me ko Lota. Hoopaapaa a hakaka na kahu no ka wai paha, no ka hele hewa paha o na noloholona, a hana ino i na mea ulu ko kekahi i ko kekahi. Me ia ma Hawaii nei. Komohewa kou mau bipi i na mahina o kou loalauna, &c. Ala ka huhu, ka hoopaapaa, ka hakaka ka hoopii i na aha hookolokolo. &c. Owai na kamaaina ia manawa?
P. 8, 9. Heaha ka Aberma i hoopuka aku ai ia Lota i mea e pau ai ka haka, a hiki ke noho kuikahi? Haahaa loa Aberama! Oia ka makua, oia ke poo, oia ka hooilina no ia aina a pau. He keiki hooilina ole Lota' Ae nae ka makua e koho Lota, i kahi e noho a. Ina ma ka hema Lota, pehea Aberama? Haahaa loa ea! pehea ka poe hoohaahaa ia lakou iho? lak. 4 ; 10. Pehea hoi ka poe akahai? Mat. 5 ; 5.
P. 10-11. Ae anei Lota i ka ka makua olelo e koho mua oia kahi e noho ai? Ae, bilabila ole, hookiekie e! Koho oia e hele mahea? No ke aha? Ua like ia papu me ke aha? Ka mahinaai a lehova, ka mala o Edena paha i@. Ka aina o Aigupita, he aina ai ia ka mala ai no ke ao nei. Owai na kulanakauhale malaila ia wa? Ua aha ia lakou mahope? No ke aha?
P. 12, 13. Noho Aberma mahea? A o Lota mahea? Pehea hoi kanaka o Sodoma? A aha lakou ia Lota? nana 2 Pet. 2 : 8. Mihi paha oia i kona koho koho ana ia wahi e noho ai.
P. 14-17. Mahope iho o ko Lota hookaawale ana a kukulu ana i kona halelewa ma Sodoma, heaha ka levoha mau olelo hoolana manao ia hea? E haawi ana oia ia aina nowai? Pela anei ka ke Akua olelo mamua? Mok. 12 ; 7. Owai ka inoa nui o ia aina? E like ana ka nui o na mamo me ke aha? Owai na mamo? Na ludaio. me ka poe manaoio ia lesu. Kauoha ke Akua ia Aberama, e ku a@ a aha?
P. 18. Ke ku ae no ia o Aberama a lawe i kona halelewa, a hele aku ihea? Hoi hou i ka hema. Noho mahea? Nowai na laau oka? Mamere, ke lii paha ia o ia wahi. Owai ka inoa o ia wahi mahope? Heaha hou Aberama malaila? He mea aha kekuahu? Malaila e kaumaha i@'i @ mohai, @a bipi. @ bipa a hoomao@ ia lehova.
Mele. hele mai na kamaiki." Lei Alii, p. 97
Na ninau a na Kahu
Na Kane. Heaha ke kumu hana o keia helu? Aia laua ihea ma ka heiu 5? No keaha ka hele @ Aigupita? No @ aha ka taalele @ ia Aigupita? Heaha ke pilikia malaila?
Na Wahine. Heaha kekahi hewa o S@? Nawai ia i paipai e hana pela? Owai k@ wahine p@p@ ke kane e @ookuli? Mai aha S@i no ke@a ae e boo@nipuni? Heaba ka hope o ia hoopunipuni ara? Ehia kip@ku ia'na no ka hewa? Heaba ke kipa ku hope loa ke pau ka hookolokolo ana?
Na Ui me na Keiki. Nui ka waiwai, na bipi, na bipa, na kamelo o Aberama, a o Lota. A piha ka aina e iawa ole. Heaha ka hope? Hiki ole ke noho pu me ke kui kahi. hakaka na kahu. Heaha ka mea i pau ai ka hakaka ana? Papa Aberama. Aole make e hakaka kaua, no ka mea, he mau hoahanau kaua. Pono ole ke hakaka na keiki me na makua, na makua me na hoa me na hoa. E imi i ka mea e pau ai ka hakaka, ka mea e hiki ai ke noho kuikahi. E noonoo i ka mea e hiki ai a hana.
Na Pokii. I na he mau hua ono, nui kekahi a uuku kekahi pehea la e hana'i i ole e hakaka ke lawe ia? I na koho kekahi i ka Pela ma na mea like ole e ae, e pale i ka huhu, i ka hoohalahala, i ka hakaka. He mau hoa kula oukou. Heaha ke kauoha no ke aloha?
Ke kula a pau. Ma ka hai ana o ka Baibala i na hewa o ka po i kapa ia he poe po no aole a nei i hoomaopopo ia na ke Akua mai ka Baibala? I na ke kanaka mai, huna ia paha na hewa o ka poe i kapa ia he poe pono.
He kanaka pono Aberahama. Aole nae i hemolele loa. Aohe kanaka hemolele loa ma keia ao Iesu wale no. Pono anei ke hoopunipuni i pakele i ka make, a i kekahi pilikia e ae? Pono anei ke hana hewa i mea e loaa'i kekahi pono?
I mea e pale ai i ka hakaka, a loaa ka noho kuikahi e hoohalike kakou me wai? Hai mai i ka pauku gula me Rom. 12 ; 18. Heb. 15 ; 14. 1 Kor. 6 ; 7.
Mele. "Nau'we mau." Lei Alii, p 98.
Pule i nauwe mau aku me ke aloha &c.
Haawina no Aug 15, Km 14; 12-24.
Na Misiona.
Helu 40.
Belegiuma. Aia no ia ma ka akua aku o Farani. He aina katolika nui ia. Aka, ua oluolu no ke aupuni e komo na kahuna euanalio malaila e ao i na kanaka, a i na keiki ma ka Baibala, a ma ke Kauoha Hou, a ma na mea e pili ana i ka naauao. Nana luna auponi hoomalu, a kokua i ole e hoomaau ia na kumu euanalio. Ua lawe hoi ke aupuni i ka o@hana kula. Ua hoopau i na kapu. Ua kau i ke kanawai e hele na @ i na kula aupuni. Huhu no na kahuna katolika ke hele na keiki a na makua katolika i na kula aupuni, a kipaku i na makua mawaho o ka Roma ekalesia. Makau ole nae oa makua. Paa ka manao e hele ka lakou mau keiki i na kula aupuni. Na makua hoi i uki ia e na kahu katolika, hele lakou i ka halawai euanalio.
O kekahi ohana okoa, ua oki pau loa ia e ke kahu katolika no ka hele ana o kekahi keiki i ke kula aupuni. Hele ke kahu e hai aku ia oki ana i na makua. Pane aku ka makuahine, maikai no, aole makou makemake e hele hou i kou luakini.
Nui oa katolika e kuai ana i ka Baibala me ka heluhelu me ka olioli me ke ao aku i na keiki, e olelo a@a, aole buke maikai e like me ka Baibala.
E piha ana o Belegiuma i na Baibala i na kula aupuni, na kula Sabati, na ekalesia euanalio. E hoomaikai ia'ku ke Akuna no keia nuhou hoohauoli. e hoomau ia.
Irelani komohana. Kekahi hapa ia o Beritania naauao. N@ nae ka naaupo o keia hapa. He wahi katolika ia. Kehai la, he la nui ia no ka Viregine pomaikai, Lede Maria. he huakai hele nui ma ia la, nui ka poe oopa, mumuku, makapo, lala maloo palupalu e naue ana me ka noi ana i wahi hapawalu no ke aloha i ka iregine pomaikai. E hele ana lakou ihea?
Aia he p@ pohaku he wahi kahawai mawaho: noho ka huakai malaila wehe i na kamaa na kakini huki a hoopaa i ka lole iluna'. A ae ia kahawai. Alaila hoonioe lakou ia lakou iho ilalo, a kolo ma na kuli he mau kapuai 150 paha, a puni ia p@ pohaku hoano. Pa iwa ka hoopunipuni ana pela. moe lakou ma ka puka o ka pa, me ka lepo loa a me ka eha o na kino a paapu i ke koko. Alaila, ua wehe ia ka puka a komo ka huakai iloko o kabi haiki ma na kuli no. Aia iloko ka luawai laa. Hoauau kela me keia iaia iho me ia wai laa. inu no kaha kea ma ka lae. Uku lakou i ke kiai lua: A pane oia, e hoi pomaikai oukou. He mau la noa ko oukou, ua hookuu ia e hana e like me ko oukou makemake, no keia huakai hele ana mai. He hana pegana ea! Naaupo! Aole pau ka hewa i ka wai o keia luawai hoopunipuni. E pule nui kakou no ia poe hoomana naaupo ma Irelani komohana.
Ka Ekalesia Karistiano Kuokoa o Italia.
No loko mai o ka poe katolika keia ekalesia. Ua haalele na lala i ka ekelesia katolia. Ua kukulu ia na lala i ekalesia kuukoa. Na lakou i malama ia lakou iho, aole na ke aupuni, aole na hai. Ua hoomakaia ia ekalesia ma ka mak. 1870, ka mak, i komo lanakila ai Niko Emanuela iloko o Roma a hoopau ia ko ka Pope mana aupuni o keia ao. Pau ka mana o ka pahi kava e hoomaau ai i ka poe hoole Pope. Mamua aku aole hiki ke kukulu ia iloko o Roma he ekalesia hoole Pope. Kakaikahi hoi ka poe kristiano ma I talia ia wa. No ka nui o. na mea keakea. Aole hoi i pau na mea keakea i keia wa. Aka. e hiolo i @l@i ana no na nei keakea. Ma ke komo a @ n@ Baibalabali me na hahuua euanelio. @ me na kumu euanelio e ao a @ na kanaka. @ hookaakaa ia na maka a ihe na kanaka. ua oi lua na pono o ke kristiano euanelio mamui i ko ke katolika. Ua ike ia ou o na haole euanelio. akou ka poe aloha, a koku nui ia lakou : n@ w@ poai he h p@e kokua ana o na kahu katolika. Hele nui lakou i na halawai euanelio. Hoouna nui na makua i na keiki i na kula euanelio. Nui ke kuai ana i na Baibala me na buke euanelio.
E nana ma na kulanakauhale o Italia.
1 Alebano. Nui ka hoomaau @ ana o na haipule. hoonele ia na makua i ka oihana e ola'i ke ae e bapetizo ia na keiki e na kahu euanelio, mahuahua nae ka poe i huli mai 50 huli ma kekahi halawai, imi ia ke ola o ka haiolelo, ua hoopakeleia nae.
2 Bari. 30 hoahan@u ma ia wahi, nui ka poe hele i ka halawai, nui na baibala i kuai ia, kokua na luna aupuni i ka hoomalu ana.
3 Basigenana. Ua hele no ka bihopa Katolika e papa i na kanaka, aole make e huli mamuli o na kahu euanelio. Oia ke kahu maikai, ua like oia me Galesiela, wahi ana, ua hele mai e hai i ka nuhou hoohauoli. Aole nae i hoolohe na kanaka iaia, huli no mamuli o na kahu euanelio, kupaa ka ekalesia. Noho maluhia, mau ka hana.
Aole paha hiki hoike pakahi i na kuianakauhale. Ma kekahi wahi, nui ke keakea ana, makemake no na kanaka e huli, makau nae i ka hoomaau ia. i ka hoopilikia nui ia.
Ma ke kauwahi nui ke kuai ana i na baibala, kuai kekahi poe no ka makemake e heluhelu i ike i na mea maikai iloko.
uai kekahi põe i ka baibala, a puhi ia i ke ahi, ka hana kahiko ia a na Katolika. Pane aku na kahuna euanelio, hiki ia oukou ke puhi i ka pep o ka baibala i ke ahi, aka, o na manao, na kauoha, na kanawai, e mau loa ana lakou, aole hiki ke puhi ia i ke ahi.
Eia ka hunia, 36 ekalesia euanelio @ a Italia, 30 kahu, 49 luna, 67 diakono kane, 11 diakono wahine, 1,800 hoahanau, 625 huli, 724 haumana kula Sabat, 4000 paha i hele i na halawai, nui no ke dala kokua, holo iki no ka hana a ke Akuna ma Italia.
Aferika Komohana. Eia kekahi mea maikai, na kamalii, ka poe nui, hoolimalima ia e na kumu, a o kokua mahina hou. a o ka poe kupono ole e hoolimalima ia makemake no lakou, heaha ko ou kou kokua? Aole o makou kenikeni, eia nae ko makou kokua, e waiho makou i ka ai no ka la hookahi, aole e ai, e kuai ia ia ai, a o ka loaa no ia o ko makou mahina hou. Pololi paha oukou. Aole makou makau i ka pololi, makemake nui e kokua i ko na aina naaupo.
Pehea na keiki Hawaii, aole anei he pono ke hoohalike me na keiki ma aferika Komohana. Aole i pau.
He wahi Manao.
He wahi manao ko'u imua i na hoa hana maloko o na pa waina a ka Haku. E ae like ana no paha kakou a pau he kihapai o Hawaii nei na ka Haku. Ua hoouna mai ka Haku i kana poe mahiai i ka makahiki 1820 a me na makahiki mahope mai. A ua hoala mai Oia he poe @ahi pu me lakou mai loko ae o ka lahui ponoi o ka aina. O Ka@humanu a me kona poe hoahanau o lakou kai mahi a luiu pu no hoi i ka hua o na pono kino a me na pono uhane maluna o keia kihapai Hawaii. Ua hooka ia mai no hoi ka olelo a ka Haku nona ke kihapi: "owau pu me oukou a hiki i ka hopena." Ua ike ia, ua ko ka olelo a lehova ma Isais: "Aole ia "kana olelo" e hoi nele mai ia'u. aka. e hana @o ia ka mea a'u e makemake ai." Ua ika maopopo ia ka hua mamuli o ka lakou mau lawelawe ana i kokua ia e ka Uhane o Kristo. Ua pau ka lakou hana ma keoa mahina ai, a eia ka hana i keia wa iloko o na lima o na keiki ponoi o ka aina.
E nana kakou i ka poe e kanu nei i ka aina. ma na mahiko, a ma na kihapai raiki o ka aina e ku nei, makea la kahi i maikai ai na kihapai a i mahuahua ai na hua? Ma kahi anei i nawaliwali ai na lawelawe ana? Ma kahi paha i makaala ai ka poe mahi ai? Ae, ua maopopo loa, ma kahi i makaala ia ka hana i na la a pau, kahi i waele pono i aka nahelehele, a kanu ia ka hua maikai, a hookahe pono ia ka wai, malaila kahi i ike ia na hua ohaha maikai. O na he luna hoopalaleha ko kekahi o keia mau kihapai mahi ko a mahi raiki e kipaku koke ia ana oia e ka ona. A in a paha e lawe ana kekahi poe mahiai o kakou a kanu aku i ke aina i hoomakaukau mua ia no ke ko a me ka raiki, pehea la ka manao o k on a nona ia kihapai? Aole anei oia e huhu loa? Ae, e huhu no oia; a he huhu kupono ia.
Pehea hoi na hoa mahiai ma ka pa waina a ka Haku, ma ke kihapai uhane o Hawaii nei? Ua makaala anei ma ka hana? Ua waele anei i ka nahelehele? Ua hookahekahe anei i ka wai mailoko ae o ka muliwai ola, u@ lulu anei i ka hua maikai, aole anei o ke kikania pu kekahi. e noi ana au i na hoa hana. e lawe pakahi i keia mau ninau. a e ninau kela a me keia ia ia iho, no ke ano o kana mau hana e hana nei iloko o ka pa waina. PALSKA.
Kawaiahao, Iulai 18, 1880.
Kuu Lei Aloha ua Hala.
E ka Nupepa Kuokoa e. Aloha oe: -------
A oluolu oe, a me lou Lunahooponopono e hookomo ia ma kahi kaawale o kou kino lahilahi. i keia wahi moolelo e pili ana i ka make ana o ka'u kaikamahine i aloha nui ia oia o Miss Ellen Kemamo Keone.
Hanau ia oia ma Manana. Ewa. i ka 1878.
i ka malama o Feb. 7. oki oui o ko@a @ m@k@niki o ke oa na ma keia ili @ua, ke eiua mak@nik@ el@na mil@ma, ei@ma la. iloko o k@ m@li opio, ua @oho ma A@a@ia. Kauai. mak hi o k@ mau makua i noho @ no ka lawela@e ana ma k@ h@i eua@e@o. nia@ no oia i noho ai a piha @a makah ki hoakahi. me u@ malama, hoi mai i ka aina hanau.
Ua hoi mai me ka mai ole. @ noho ma ka aina han@u no n@ malama ehiku me elima la, he kaikamahine i aloha nui ia e kona makua me kona mau kupuna. he hoolohe i ka leo o na kaikuaana, o kona mai he kun@ ka hoomaka ana mai a me ka wela. ekoiu malama a pau ae la, a mahope oia pau ana, a oluolu iki, a mahope mai pii hou mai ana ka mai. a wiwi ke kino. me ka huli no i kahi e pono ai. me na laau haole. a me ka lana o ka manao e ola ana. aole ka pela ko ke Akua manao ana, a hala aku la kela i ka la 12, o lulai, 1880. Ua nui no ke aloha e noho nei, aka. Na ke Akua i haawi mai a na ke Akua i lawe aku, e hoonani ia ka inoa o lehova
E welina auanei oukou. No ka inuiuu hoi au. G.M. KEONE.
No Ka "Nupepa Kuokoa."
Ua loihi no na la o ka noho ana o ka malamalaina iwaena konu ou e Hawaii. Ua loihi hui na l@ a me na manawa a ke Akua i poina ole ai ia Hawaii, ua hookomo ia ka manao maikai iloko o kekahi poe o na kau i nee hope aku la, hana no lakou i na kanawai i mea e malama ia ai ka pono, a e maluhia ai ka noho ana, hookaawale no lakou i kekahi mahele o ke kanawai, a olelo iho, o ka mea pepehi i ke kanaka e make no ia, a ua kulike ia me ka ke Akua kanawai. aka aole nae i makau ke kanaka i ka poino o kona oia iho, hookomo no oia i ka mea i maopopo loa he hiki ke noho alii maluna o ka noonoo, (rama) a lilo ia i mea e hookomo aku ai i kona kino iloko o ka poino a me ka make.
Ua nui no na kanawai i hana ia i mea e maluhia ai ka noho ana o kanaka, a e paa ai hoi ka noho alii o Hawaii nei, aka, he mea ole wale no nae ia i ka manao o ka poe puni rama.
Eia imua o ko kakou Hale Ahaolelo i keia manawa ke kanawai e ae ana e inu na kanaka Hawaii i ka rama, ae, he mea pono io no ka loaa ana i na mea a pau ka pono kaulike mamuli o ke kanawai, aka e pono nae ke noonoo mamua o ka olelo ana i kekahi mea.
Ua kamaaina loa iwaena o keia lahui a me na lahui e ae a puni ka honua, i na inu ia ka rama e ke kanaka, e on a ana no ia, a o ka ukali o ka on a, he hana pono ole a hoohaunaele wale. hoopuka i na oielo i maa mua ole iaia, pepehi wale aku me ka noonoo maikai ole, @ wale aku i kona da@, kona waiwai a he ilihune mahope.
Ua m@nao no hoi ka poe luea kanawai e hoopai ia ka mea i on a, @olaila, hana no lakou i kanawai e hoopai ia ai ka mea on a, ma ke akea a wahi kanaka paha, aka nowai la ka hewa mua, no ka mea inu a on a paha, no ka mea k@u@ha mea maopopo o ke kumu alakai ka hewa mua.
I na aole hana ia ke kanawai e inu rama, he mea maopopo aole paha e ha@kei ka manao e inu a on a i ka rama, alaila hopo hoopai ia. Ua maopopo ioa no, aia iloko o ka rama ka laau make kahi i waiho ai, i na ua ike ia he mea e make ai iloko o ka wai on a, pehea ia, pono anei ke ae ia aku ka lehulehu e inu i ka wai on a. i mea e make ai lakou, aole. aole loa no.
O ke kaoji mai ka pono. a hooikaika loa aku i ka p@pa ana aole pono e inu rama kanaka Hawaii a @a oi loa aku ka pono i na e hana ka poe loea kanawai i kanawai e papa ana i ka lehulehu o na ano kanawai e papa ana i ka lehu;ehu o @a ano kanaka a pau o keia aupuni aole e inu i ka rama, he oi loa aku ka pono oia.
Ke nui mai nei na lahui kanaka o na aina e iloko o Hawaii nei. a he mea pono ke hana ia o na kanawai kopono i paa ai ka olelo "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono."
Ke mau nui mai nei ka hauaaele, haka@a, pepehi kanaka, a puni ka aina i keia manawa, o ka on a rama no ke kumu nui.
Nolaila, aole auanei he pono i na Hawaii oiaio e malama ia lakou ma na mea a pau e pomaikai ai lakou, aole hoi i na hana e poino ai a e nele maopopo ai. Aloha ka ohana i noho alii ia ka makua e ka wai hoopoino i ka noonoo maikai.
Na ke Akua e hoopomaikai ia Hawaii nei. H. M.
OLELO HOOLAHA.
Ua papa ia na mea a pau, aole e komo hewa a lawaia @ a na kai o ke Ahap@a o @, mai Puuloi aku a hiki i Waimananalo, ma ka mokupuni o Oahu. apana o Ewa. Ua hookohuia o AAKONA HATTUN i luna malama no na kai lawaia o H@li@, @ mea e @e.
Kakauia ma Honouliuli, Oct 9, 1879.
933 @ JAMES CAMPBELL.
S . B . DOLE.
HE LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.
E hike no iaia ke laweiawe i na hihia o keia a me keia ano imua o na Ahahookoiokolo a paa o keia aupuni. Keena hana ma Alanui Papa, mal@na @e @i o
Honolulu, Oahu, lulai 10, 1880. 971 @.
NALOWALE A AUWANA PAHA.
$10 MAKANA.
Whaawi ia no ka makana h@ $10 i ka mea a mau mea paha e holhoi mai ana i koo kaa haulauia oa ia ka h@n k@ni i hoomapopo ole l@. i hele auwana aku p h@ mai ko'@ wahi aku. O keia lio mai Amerika mai. a he eleele kona hulu a. ia me kona hoelo ioioa. E uka ia no ka makana maluna ae. ka hoihoi mai ia H. Maefariane & Co, makai iho o ka Hale Baneko o Bihopa ma.
H. MACFARLANE.
Honolulu, Iulai 6, 1880. 971 @
Kauka O. S. Cummings, M. D.
HOMEOPATIKA.
Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou @. kanaka Hawaii ma ka inoa.
"KULU WAI LIILII"
Ua hoi mai pei oia a @ pai@ hou mai ana oia i kona @ kan@ ia kakou. Aia kona keena Laimau a oie kona wahi noho i keia wa @ kahi @ Mr. @ G, Irwin. ma ke kihi o na @lanui Papu a me Beretania. ma keia @ o ka luakini'o Kaukeano. 888 @
KA MAKEPONO!
A ME
KA OLUOLU!
Na Pila Umeume maikai.
Na Pila Hamonica.
Na Violina me na kaula Gita,
Na Kopa Aala.
Na waiwai nai o keia me keia ano.
na Pale Ili oluna,
Na Pale Ili Wawae,
Na Uhi Moe,
Na Mamalu Liilii.
O keia wale no ka hale emi a makepono. Ua lawe @ mai na waiwai.
PICKERING & Co.
Helu 98 A@ Alii. H. I. Hooiahi ipuka mai ke A@
9@
UA LE-I KA HALE!
Eia i ka Nuku na waiwai!
O keia me keia ano. Nolaila, ia oukou e na hoaaloha maikai a pau o ke one nani o Kakuihewa. e kuai aku ana au me ka makepono loa i na lole o keia me keia ano, o na lede, keonimana a me na kamalei. mai luna o ke poo ahala i na wawae. I mea e maopopo ai, e hele mai no, eia au la. ua hele a kupai ka lole i Makena
Me ka Mahalo.
Goo Kim.
Alanui Nuuana, Iulai 1880. 971 2m
CHRISTIAN CERTZ
Mea Hana Buti
ME
KAMAA MAOLI!
Alanui Papa, makai o ke Keena o Lui & Dickson
KE HAI AKU NEI OIA NA MEA A PAU.
Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,
Ilaila Oia i ohi hino mai nei na waiwai
nani a paa o kana oihana, a ke
waiho ia aku nei no ke kuai
on a no na kumukuai
o ka manawa
HE MAU WAIWAI PIHA O NA BUTI
NA KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa
no na Lede. Na Buti, na Kamaa Haahaa
a me na ano kamaa e ae a pau
no na Keonimana.
NA BUTI & KAMAA HAAHA!
A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU
NO NA KAMALII!
NA KAMAA O NA ANO HE MI
O NA KAMAIKI OPIOPIO.
O neia mau @ pau ua han @a me ke akamai loa a me @ paa o na ano lou loa. a ke hooia ia aku nei ia mau mea @ me ka mea i @ ia.
E ia we ia no na kauoha mai na M@kupuni me ka @ au me ka eleu. @m9@2
LOLE MAKEPONO
KE KUIKE.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa,
Keokeo, Leponalo,
Pena, Aila, Auiani.
KA MEA PIULA!
KOPA, AILA HONUA,
AILA HOOMALL
Kui. Kakia, Pakeke.
Tabu, Kaula, Noho Lio.
Hulu Palaki, na Pulumi.
A He
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII
NEI NO NA
Lainakini-nao,
Lainakini Maoli,
Palulu Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Kilika,
Na lole kupono i ka wawae
Palule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu,
Na Loe no ka hoohehelo ana
Lipini, Lihilihi. &c.
LIPINE, LIHILIHI, & c.
A ME NA
Mikini Humuhumu MakeponoLoa!
A HE
MAU MEA AI LAHI
Ka Palaoa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, & c
A he Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNES.
Laau Kupu,
Laau Hoomaeinae Koko,
Laau Hoopau Naio,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!
840 tf