Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 46, 13 November 1880 — Page 4

KA NUPEPA

KUOKOA me ke Au Okoa

 

                                                                       1 HUHA

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1

Imua Kuike ka Rula

 

KOMIIE HOOPONOPONO.

Sam’l Kaaikaula,

Hezekia Aea.

 

PUAONO, NOVEMABA 13, 1890,

NAUE I KE KAUA.

 

Marching on to Battle.

            Hymn Sorbiel.

 

1

E na koa no iesu,

Noho me ka makaukau.

Ala,ala, a hahai

ia iesu ke Alakai.

                                                            Ref.- Naue i i ke kaua,

Naue i ke kaua,

Naue I ke kaua,

Kaua no a mao.

2

Naue ke kena ke Lii,

Naue me ka himeni,

Me ka wiwo ole no,

Malu pono ia le@a.

Ref.- Naue, Sec.–

3

Huhu no na enemi,

Wela mai ka inaina e,

Na mea ona, ke no nei,

Me na akua wahahe e .

Ref- Naue, Sec.-

4

Palupalu no kakou;

Ikaika nae ke Lii Iesu.

Kaua nona, kaua mau,

Kaua a lanakila no.

Ref-Naue, Sec.-

 

            Hawaii.

Kaauina Rula Sabati.

 

HELU 9. SABATI NOV. 28, 1880.

KUMUHANA.

Iakoba me Parao. Pauku Baibaia, Kin 47;1-12.

            1 Hela ae ia o Iosepa, hai auk la ia Parao, i auk la, Ua hiki mai nei ko’u makuakane a me ko’u poe hanauna, a me ka lakou hipa, a me ka lakou hipa, a me ha lakou holoholona, a me ka lakou mea a pau, mai ka aina mai o Kanaana, aia hoi lakou ma ka aina, I Gosena.

            2 Lawe ae la ia i elima o kona poe hanauna, ho ʻonoho iho la ia lakou imua o Parao.

            3 Olelo mai la o Parao i na hoahanau o Iosepa, Heaha ka oukou oihana? I mai la lakou ia Parao. He poe kahuhipa kau poe kauwa nei, o makou a me ko makou poe makua.

            4 I hou mai lakou ia Parao, Ua hele mai nei makou e noho mai keia aina, no ka mea aohe ai na ka poe holoholona a kau poe kauwa, no ka nui o ka wi ma ka aina o Kanaana. No ia mea, ke noi auk nei makou ia oe, e noho makou ma ka aina i Gosena.

            5 A olelo mai la o Parao ia Iosepa, i mai la, Ua hiki mai i ou la kou makuakane a me na hoahanau ou.

            6 O ka aina o Aigupita, eia no ia imua ou: i ka aina maikai nui, e ho onoho ai oe i kou makuakane a me na hoahanau ou: e noho iho lakou i ka aiwa o Gosena. A ina i ike oe i na kanaka akamai o lakou, e hoonoho oe ia lakou, i mau kahu no ka’u poe holoholona.

            7 Alakai mai la o Iosepa ia lakoba i kona makuakane, a hoonoho mai la ia ia imua o Parao. Hoomaikai auk la o lakoba ia Parao.

            8 Ninau mai ia o Parao ia lakoba, Ehia la na makahiki o kou ola ana?

            9 I auk ia o Iakoba ia Parao, o na la o ko’u mau malihini ai, hookah ia haneri makahiki a me kanakolu. He hapa a he ino hoi na la o ko’u mau makahiki e ola nei; aole nae i Ioaa ia’u na la a me na makahiki o ko’u poe kupuna I ko lakou noho malihini ana.

            10 Hoomaikai auk la o lakoa ia Parao, a hele auk ia mai ke alo au o Parao.

            11 Hoonoho iho ia o Iosepa i kona makuakane a me kona poe hoahanau, a haawi auk ia oia ia lakou i wahi e noho ai ma ka aina o Aigupita, i kahi aina Maikai, I ka ani o Ramese, e like me ke kauoha ana mai a Parao.

            12 Malama auk ia o Iosepa i kona makuakane, a me kona poe hoahanau, a me ka ohana a kona makuakane a pau i ka ai e like me na waha o ka ohana.

 

Pauku Gula. Sol 16:31, hoopaa. Mamao nui. Hai 60:12, hoopaa. Na heluhelu ia. I Kin 45:9-28, 2 Kin 46:1-7, 3 Kin 46:8-34, 4 Kin 47:1-12, 5 kin 47:13-31, 6 Heb 11:8-21,  Hai 90:1-17.

Mele. “Ala Kamalii” Lei Alii, 148. Pule i aia na haumana, a paio no ka poao.

            Ka Wehewehe me ka Ninau ana. Pau ke kamailio ana o Iosepa me kona mau hoahanau me ka honi ana o kekahi me kekahi, kena oia ia lakou e kii aku i kona makuakane me kona ohana apau, me na holoholona, me ka ukana, e lawe ia lakou i Gomena ma Aigupita.

            A nana no iakou e hanai. No ka mea, makahiki wi e koe ana. Kokua Parao. Haawi ma I na kaa, i na hoki, i na mea e pono ai ma ke alanui. Makaukau iakou e kii. Olelo Iosepa. E ao o paio oukou ma ke alanui.

            Puka lakou ma kahi o iakoba, a hai aku. Ke olele nei Iosepa. A, oia ke kiaaina o Aigupita. A ua ku ia oe e hele e iki ia ia, o oe, me kou ohana @@ a pau. A eia na kaa, na hoku, @@ e hiki ai. Oliola iakoba, a ae e hele a ike hou i kana keiki punahele mamua o kona make ana.

            Aia no lakou a pau ma Hebezona. Hooliuliu iakou a hoomaka e hele. Aia no Beereseba ma ka hema, ma ke alanui e hele ana. Kipa iakou ilaila, kahi i kipa mua ai Aberahama, me Issaka, a hoomaikai aku i ke Akua.

            Ma ia po halawai pu Iehowa me Iakoba, a hoohoihoi i kona manao, me ka i ana. Mai makau oe i ka iho ana aku i Aigupita. Malaila oe e lilo ai i lahui kanaka nui. A e hoi hou mai no mamo i keia aina hooilina.

            Hele auk no iakou he aneane 70. A puka no lakou i Aigupita. Hele e o luda e hui pu me Iosepa Hele mai Iosepa e halawai pu me kona makuakane. Hui laua. Aloha, honi, uwe pu a loihi. Ano, e pono ia’u ke make, wahi a Iakoba, no kuu ike ana i kou maka, no ka mea, e ola ana oe. A kuhikuhi Iosepa ia Gosena kahi e noho ai. A elelo, e hele au a hai auk ia Parao, ua puka mai oukou.

            A hiki oukou imua ona, a ninau ia. Heaha ka oukou oihana? E pane auk, he poe hanai holoholona, he poe kahu hipa makou. He oihana haumia ia i ko Aigupita poe. Makau paha iakou i na kahu hipa, no ka hana ino na mai paha ke hele mai kahi e mai. Mok 45:9-28.46:1-34.

            Mok47, P 1. Ua aha Iosepa ia Parao? P2-3. Lawe Iosepa i ehia hoahanau ona imua o Parao? Heaha ka ninau a Parao me ka lakou pane ana?

            P 4. Heaha ke kumu i hai ia no ko lakou hele ana i Aigupita me ke noi ana ia Parao?

            P 5-6. Heaha na olelo a Parao ia Iosepa? No kahi e noho ai? No na mea akamai o lakou?

            P 7-10. Ko Iospea makuakane. Lawe oia ia ia a hoonoho imua owai? A aha mai, oia ia Parao? Heaha ka Parao ninau? A pane aku Iakoba pehea? Hai mai i kekahi mau kupuna o Iakoba? Ehia makahiki o Sema? O Aberahama? O Isaaka? O Metusala? He mau makahiki aha ko Iakoba? Heaha ke kumu o kona mau makahiki ino? Pili ke kumu ia ia iha, ia Rebeka, ia Labana, i kana mau keiki. Pehea? No ka hewa anei na pilikia a pau? Pehea na pillikia o Ioba, o Daniela o Iosepa, o na kaula, o Iesu, o Paulo ma? Ina hahauia ka poe pono he mea aha ia? Pehea Hai 90:10-12?39:4,5,10-12,Iak 4:14.

            P 11-12. Hele auk la Iakoba mai ke alo aku o Parao. A hoonoho Iosepa ia ia me kona mau ohana @@ a pau Mahea? E like me ke kauoha owai? Ramese, Gosena ka inoa mua. Mahepe paha ka inoa Ramese, mamuli o kekahi kulanakauhale a ka poe Iseraela i kukulu ai no Parao hooluhi, Puk 1:11.

            A aha Iosepa i kona makuakane me kona mau hoahanau a pau? Mele. “Mai paupahuaho.” Lei Alii 149.

            Na Ninau a na Kahu. Na kane. Heahea ke kumuhana? Mahea Iakoba mamua? Mahea Heberona? A hele Iakoba mai Heberona a hiki i Aigupita. No ke aha? Me ke aha? Ma he aha? Nohea na kaa?

            Owai ke lii o Aigupita? Owai ke kiaaina? Heaha ka hana ma Beereseba? Heaha ko kakou pono ke manao e hele auk i kahi e? Ehia ka nui o ka poe i poe i hele pu me Iakoba i Aigupita? Ehia la mile mai Heberona a Gosena? No ke aha i hoonoho ia ai Iakoba ma ma Gosena?

            Heaha ka mea haumia i ko Aigupita? Heaha ka mea haumia i ke Akua? Komoanei kekahi mea haumia i ka lani? Pehea e hiki ai ke komo iloko o ka lani?

            Na wahine. Ehia wahine i hele pu me Iaokoba I Aigupita? Mahea na wahine elua a Iakoba?

            Ka moe aha a Iosepa i hooko ia ma ka hele ana o Iakoba ma i Aigupita e noho pume Iosepa? Owai ka wahine nona kekahi mea i ino ai ko Ioakoba ‘ola ana?

            Heaha na mea i ino ai ko Iakoba mau makahiki? Heaha na mea e ino ai ko kakou mau makahiki? Owai ka poe nona kaolelo, aole iakou e ola a pau ka hapalua o ko iakou mau makahiki? Hal 55:23. I

            Na ui me na keiki. Heaha ka pauku gula? Pehea ka nui o na elemakule Hawaii? He lei aha ke poohina ke aha ia? Mahalo anei oukou i na poohina? Aole anei oukou i henehene a kuamuamu, a hoomaewaewa i na poohina, i na ohule? Owai ka mea ohule I hoomaewaewa ia?

            Heaha ka hope o ka mea hoomaewaewa? Heaha ka mea e ino ai, e awaawa ai na makahiki o ko oukou mau makua, mau kupuna? Ka makou hana hewa paha, me ke kolohe me ka hookuli.

            Ke kula a pau. Mai paio oukou kekahi me kekaki ma ke alanui. Pili ia ia wai? I na haumana, i na kumu, i na hoalauna, i ka poe i hana hewa pu, a mahope loaa na pilikia, a ola ka hoahewa aku, ka hoahewa mai. E mihi like ka pono. A noho oluolu kekahi me kekahi.

            Mele. “Kahakai Olino.” Lei Alii 150

            Pule i ala a hoomakaukau e hele aku I ka aina maikai mao.

            Haawina no Dec 5. Kin 48:8-22.

            Ma Maliko i Maui, he nui na ia ku malaila, a ke hoonua la ko kaila poe. He kahala, kawakawa, opelu kohokoho ae na makaula I ke kumu o keia ku ana o keia mau ia, e like me ke ano mau ia Hawaii nei.

No ka Paeaina Kilibati

Tapitecea, Sept. 17, 1880

Rev. H.H. Paleka;-

            Aloha nui oe a me Mama, a we oa kaikuahine. Ke kakau e nei au i keia paapule mamua ae o ke ku ana mai o ka moku Hoku Ao. No’o iho-he oluolu maikai no ke ola i kekahi wa, a he onawaliwali no i kahiwa.

            No ka ka Haku ma Tapiieuea-Mai ka malama o lone, 1879, a hiki i lune, 1880, he maikai wale no na hana o ko’u kihapai, aole i ikena kekahi kanaka a mau kanaka paha e ona ana I na wai awaawa o ka niu, ua ikeia e hele ana imua oa hana maikai. O ke ano o pa kanaka I ka nana aku, me he mea la ua ano hou io ka poe i huli mai, a ua ku mai no a hoike io mai i ko lakou mau hewa, me ko’u paipai ole aku ia lakou, me kuu makemake e ike i ke ano io maoli o ko lakou mau manao, a he ano makaala ko lakou ma no hana makai, a he ano lokomaikai a me ke akahai i ka nana aku. A ma ka la Sabati, ua oia mau no ka maluhia o ko ke Akua la hoano, aole lawaia ma ke ao o ka la Sabati, aole no hoi ma ka po, ua kapu loa ia mau mea ma ka ia Sabati, a ina he ano hoopaapaa ma ka la Sabati, e hoopai ia no kela kanaka no kona kue i ka maluhia o ka la Sabati. No na kanaka no keia manao, aole no’u aku, a ke paa nei keia mau mea a hiki i keia la a’u e kakau nei.

            No ke Kula Sabati-Ke Oia mau nei no ko makou Kula Sabati, he Kula Sabati no ka poe apio, a no ka poe elemakule a me na luahine. He wahi ano huhu nae ko ka poe ano aoo i ka poe opio, no ka lawe ia o ka lakou mau ninau e ka poe opiopio, a hu ka aka ia lakou.

            Na hoahanau-Ua hookomo ia i ka Ekalesia he 312 ka nui o na hoahanau iloko o keia makahiki, a ua maie ia kekahi poe.

            Na luakini-Ua paa maikai ko makou mau luakini elua iloko o keia makahiki. O ka loa o kekahi luakini he 141 kapuai, 67 kapuai laula, 45 kapuai kiekie; a o kekahi luakini he 90 kp loa, 48 kp laula, a he 40 kp ke kiekie. O ka pou o keia mau luakini, he mau pou pohaku no, he 16 pou o kekahi hale, a he 12 pou o kekahi, a o ke kiekie o keia mau pou, he 6 kapuai. Ua hanaia keia mau hale me ka uku ole aku i na kanaka, ua paipai ui nae kekahi haole kalepa e uku aku au i na kanaka no ko lakou hana ana i keia mau luakini, ua hoole aku au me ka i aku, “aole keia he hale moe no’u, no na mea a pau keia hale, aole pono e kuku aku ia oukou.” Ua kokua kekahi mau haole mahope o’u, a ua pane nui mai na kanaka me ka olelo mai, “no makou no keia luakini, aole no Kapu, e hana no makou me ka uku ole. I ka nana aku, he mau hale maikai no, aole he Maneaba ma ka mokupuni o Tapiteuea e like me keia ka nui a me ka maikai. Ua hoolaa ia keia mau hale ma na la 18 a me 20 o lune, 1880.

            No ka Bele-Ua loaa iho nei ka hele o ko makou luakini, a ke kani oeoe nei oia maluna iho o ka makou halepule, he wahi hele uuku no, o ke kumukuai he $75, a ma ka niu maloo ke kuai ana. Ua paipai nui au e kuai i bele me ka hua niu, a ua ae mai na kanaka me ka olioli, a ua kauoha mai na kanaka e hele au e ohi i na hua niu mai ia lakou mai, a ua loaa he 9,000 niu, a no ka lawa kupoho ole, ua noi hou aku no au, me ka hele maoli aku ma ko lakou mau hale i ohi ai. Ia’u nae e hele nei e ohi, lohe aku la nu i kekahi mau kanaka e hoopaapaa ana, me ka olelo aku o kekahi, e haawi i uku no ka bele, hoole mai kekahi me ka olelo ana, ua papa mai o H B Nalima aole e haawi i ka niu ia Kapu, aole he waiwai o ka bele, a aole o Kapu ka mea e ao nei ia oukou, a he makehewa ke haawi. Ia wa nui ka hoopaapaa ana iwaena o lakou, a puka mai ke ao ole aku o Nalimu ia lakou. Aole au i pane aku, noha malie aku la au hoolohe, a pane aku la kekahi, mai hoolohe i kana olelo. Ia wa koke no i kii aku ai kela a me keia mea i na hua niu a haawi mai, he pa 10 ka ka mea hookahi, a ua loaa ko makou bele, he uuku nae, a no ia uuku, ua noi hou aku au e lawe hou mai i bele nui, a ua ae mai kela e lawe hou mai.

            Kaapuni ana i ka aina o Tapitauea-Hookahi wale no ko’u kaapuni ana i ka aina holookoa a me kahi kokoke iho, e hele mau ana au a me ko’u hoa H B Nalima i kela Sabati keia Sabati, a me ha hele pu no me na kanaka he nui wale i kela Poalima keia Poalima e hele ai, a e hoi na au ma ka Poakahi, a pela mau e hele ai ma kela wahi keia wahi, aole he wa e hooluolu iho ai a me keia hele mau ana ma o a ma o, ua ulu nui mai ka hauoli iloko o na elemakule, e hele pu me a’u a ua olioli nui kuu manao no keia mea, mai ke Akua mai no nae keia hana, aole mai ke kanaka ae.

            Na halawai-Ke mau ne na halawai o na Poakolu a me ka Poalima a na wahine, aole au e mele mau ana i na Poakolu ma kahi hookahi wale. I kekahi Poakolu elua luakini e pau, a me kekahi Poakolu ae, elua no halawai, kakahiaka me kekahi wahi ahiahi ma kahi wahi e aku, ao ka po no ia o ke la, no kau hana ole no, ua waiha au i ke kula a ua hele no ka halewai, e malama ia no nae na halawai ma na wahi e ae aia no ka hana i na hoahanau, ua mahalo no au, eia nae, i na owau pu kekahi me ia halawai, ua piha mai la o loko o’u i ka molowa, no ka nui o ka poe e ku ana e hai i ka olelo a me ka poe e pule ani, o ko lakou makemake nui o ka pia loa no o ko lakou poe i ke ku e pule, a e haiolelo, ao ka halawai wahine, ke noke ae nei no na wahi luahine i kek kuekaa i ka hele ana i o a i o, e malama a e halawai pu ai me ko laila poe wahine. O ka nana aku i na wahine, ma keia hana, he poe anu haipule io i ka nana aku, o waho nae ka’u i ike aku, koe aku ka manao.

            Kuia-Aole no au e hai hoopunipuni aku ana aole o’u ao i na keiki kekahi mau malama o ka makahiki i hala ae nei ua paa pono ka la i ka hana ia a koe aku ka po i wa ho lualu o ka’u hana, oia ke kakolu ana i na luakini, ao na kumu kamaaina o lakou ka poe nana e ao. Ua nui aku ka makemake o na kanaka i keia wa i ke ao kula, a ua kauoha nui mai lakou ia’u e hele aku au e ao ia lakou, a ua pane aku au e kali iki a paa ae na luakini, alaila hele aku au, e ao ia oukou, aia no ka oukou mau kumu o na keiki ao i oukou, ua makemake no makou ia oe, ke kii okoa mai nei no ua poe kue ino nei i ke ao, i na makahiki i hala aku la aua loa ka makemake i ke ao, i keia wa a na ao iki noa au a o na keiki a lakou na kumu e ao nei, a he uaka ka’u ao ana aku ia lakou ma na hua A E I a pela aku. A oka nui o na haumana kula 325 na na kumu kamaaina e ao nui nei. Ina e hahu mai ana oukou ia’u no keia mea ua pono ia aole au e hune a hai hookamani ia mea.

            Na Buke-Ua makemake nui ia na buke i keia makahiki.

            Kela me keia-He maloo ka mokupuni o Tapiteuea, aole haole nui mai na paka ua, he oki loa no, a make pu na niu a me na hala, a aneane pilikia mai na kanaka no ka ai ole, a i keia wa nae a’u e kakou nei, ke haole nui mai nei na paka ua, a ke ulu mai nei na niu a me na hala, a ke hookua mai nei i na hua, a he mau malama ua nui keia o ko makou wahi mokupuni nei.

            He nui no ka naaupo a me ka @ouli o keia poe kanaka, a me ke kuhihewa maoli, aole i pau ke ano naaupo. A he nui no ko lakou huhu ia’u i kekahi wa, me ka pane maoli mai no ma ko’u alo, na’u no ka i paa ka ua ma ka lani, wahi a lakou, no ka mea, ia’u aku nei i holo ak ai i Oahu, he olulu lakou, a ua haole nui mai ka ua, e ia’u i hoi mai nei, au pilikia lakou no ka ua ole, a hula ole, inu ole i ka rama, a me na hana lealea a pau, a me ka lawe wale ana o kekahi i ka aina o kekahi. A o ka hapanui o na kanaka, ua makemake nui lakou i ka pau ana o keia mau mea ino, a me ka okioki ana aku o kekahi i ke kino o kekahi, a kahe mai ke koko, a ke makemake nei no nae e hoopii hou ae ka hoopai o ka mea hookahe koko i elima niu, pela ka lakou olelo i keia wa.

            Kaua hou-He kaua hou no i ka la 25 o Sepatemaba, 1880, o keia makahiki no, he kaua weliweli no keia, a nui ka poe make o ka aoao kipi, no keia, a nui ka poe make o ka aoao kipi, a ma ka aoao o ka pono, hookahi no mea i make, a ua eha nae kekahi poe aole pilikia. Ma ka la 7 o Sepatemaba, o keia makahiki no, ua makaukau no au e hele kaapuni hou i ka aina o Tepiteuea, ma ka aoao hema o ka aina. No ka mea, ua kali no au i ka moku “Hoku Ao,” a ua hale ka wa kupono, ua manao wale au ua pilikia ka moku, a ua pilikia pu no hoi makou aoka ai ole, a no ke kauoha ikaika mai o kela poe o ka aoao heina ia’u e hele aku, a ua ae aku no au e hele. A ma ka la 7 o Sepatemaba, ua hele no au a me H B Nalima, a ua hele pu no me na kanaka, a ua makemake lakou e hele pu me makou. I ka nana aku, o ka oi paha keia o ke kaapuni ana o k anui hewahewa o na waa, a me na kanaka, mai ko’u noho ana mai a hiki i keia kaapuni ana, o ka nui o na waa 190, a o ka palena o lalo o na kanaka mai ka eha aku, a o ka palena o luna, aia ma kahi o ke kanaha a me kanalima, a e hele wawae ana kekahi poe, la makou e hele nei a hiki na kekahi wahi aina moe maiaila, a kekahi la ae hele hou aku no a moe hou ma kekahi aina uuku aku, a makemake mai la ko laila poe e hele pu, a hele pu aku la no me kua manao e hiki loa aku i kahi i kauohaina mai au e hele aku; a no ke ino o ka makani o ia kakahiaka a makou e holo nei a me ka ikaika pono ele, ua hoohuli ai la na i ko’u wahi waa o kahi aina kokoke iki mai, ia’u no a huli ae me ko’u wahi waa, o ka hoohuli mai la no ia o na waa a pau, e hookokoke ae i kela wahi mokupuni, a o ka maloo iho la no ia o ke kai. A ma keia wahi mokupuni ekolu no hale, a hookahi no kanaka e noho ana he wahine, ua okioki ia ke kino i ka pahi, a ninau aku la au. Auhea na kanaka o keia wahi, ua hele aku nei i Tewai? A hea hoi mai. Aole e hoi mai a hiki aku oe ilaila, ae aku la au ae, ua pono ia.

            A ninau hou aku la no wau i ua wahine nei. Heaha kou mea e hoopaa nei i kou kino me keia moena, aole anei ou wela? Akaaka mai la ka nui o na kanaka ia’u a me na wahine, no kuu ninau pinepine i keia wahine, no ka mea, o na wahine la he kapu loa aole e kamailio me na kane e ae, aole nae o’u manao ua hewa keia ninau ana. A ua paue mai kela wahine ia’u me ka i mai, “ua okioki ia kuu kino i ka pahi.” A ninae hou aku la au; heaha ke kumu? aole pane mai, inu paha oe i ka lama? “aole au i inu, aka, i kamailio aku nei aku i ke kane a kela wahine, ua lili kela ia’u a lele mai la e okioki i kuu kioo i ka pahi.” Pane aku la au, Ua hewa io no ka oe. Kalou iho l kela, a akaaka nui mai la na kanaka ia’u, a o ko’u mau hoa hoi ke noho mai la i ka wela a ka la me ka lakou mau keiki, ia makou nae e namea ana me ke kamailio ana kekahi me kekahi no ka hele ana, hiki mai la kekahi wahine a me ke kane a hai mai la no ke kaua.

            A @ohe au he kaua, aole au manaoio i kela olelo, a hiki hou mai la no ka lohe, he kaua aia ma Kaukau, a kipaku aku la au i ka mea nana i olelo mai. E hele oe pela, a ma ia oi ya @ui ae la ka pioloke o na kanaka, a ma pepa aku la au me ka olelo aku he hoopunipuni wale no, a me ke kakahiaka me o ka la 10 o Sept. na holo aku na auwaa, a na papa aku le au i ne nuwaa aole e pii @@ka, owao wale no ke lele a me Nahinu loa he kaua ma ka aina, aole e pono @e lele, ina aole he kaua e lele kakou ioka e @@e ai a ao ae, pela io no, a hoomaka aku la ka holo o na waa, a puke e aku la no ko’u wahi waa manua, aole au i kau aku me ka waa, ua koi mai o Nahinu e ae aku au ma ka waape, a ua hele aku la au i hiki @@ kahi i kauoha ia mai @@ au e hele aku e ao, aohe one na kaukea alii o la wahi a kena aku la au e kii aku e hele mai i ka Mane@hi, aole hele mai, a kamailio io la au me na hoaha mau, a me kekahi poe opio, a hele mai kekahi kanaka me k@na laau me ka manane lakou i ko mana mau keiki hoe waapa, a ua paa ia e kekahi kanaka a pau hooa hohu, aole nae huhu o keia poe kanaka ia’u hohu ao ia lakou iho, no ka hele aku i ko lakou wahi, ke makou hoi aku la no ia a kau i kahi waapa, o ka iho ae la no ia o ka puali kaua, a o ka auwaa, aia no e lana ana ma ka noku o ke awa, a o ka huki me la no ia o na hele@@@ o na waa, a hoomaka e hookaawale aku, no ka mea, ua papa iakaiki loa “kaau ia lakou, aole e hekaka. O keia Puali kaua e au ana i ke kai, a o kahi waapa e holo ana mawaena o ka poe kaua e alai hele ana, a okeia poe kipi mae ua nui loa ka huhu i ka poe e hele pu nei me makou i ke ao, a puka mai na huaolelo ino, a me ka pane mai e wawahi i na poo, a e lawe i na wahine e kela poe, a kauo pu mai i ka lakou pu kuniahi i hoopiha me ka paule a na haoe kuai o Tapiteuea ne, a ua kauoha aku no au i no kanaka e hele makou a hiki i ke kihi o ka aina, aole nae lakou la i ne mai no ke ino o ka makani, a me ke kai kupikipikio a pau iho la kekahi mau waa i ka nahaha, a o makou holo ako la e ike ia Aberahama Takapope, a e launa pu me ia, no ka mea, oia kekahi Karistiona oiaio o kupea ma ke pono, a me kona home makou i moe ai a ao a kakahiaka ae o ka Poaono me hoi mai, a hiki me Berapatu, aia no na hoa e kali ana la makou, a ua hoouna aku la nae e kii i ko lakou poe e hele mai e kaua, ua papa aku au a me ko’u hoa, aole pono ke kaua, he hana ku ole ia i ka pono a me ka maemae, aohe hoolohe mai o ua poe pegana nei, a pane mai la aole o makou makemake e inu rama kekahi poe, a e hula a e hiolo i ka ke Akua olelo.

            Aohe makemake o kela poe o ka aoao hema e hele aku keia poe e hoopau i ka hula a me ka ona, a e kau i kanawai no ka aina, a ua inoino loa ka manao, a o keia mau mea ka hoomaka ana o ke kaua. A ma ka la 15 o Sepatemaba nei keia kaua weliweli ana, nui ka make o ka aoao kipi, aneane 300 paha, pela kuu manao, a ma kekahi aoao, hookahi no, a ua eha nae, aole e make ana, He kaua nui keia a weliweli hoi.

            Kai no hoi na pau na o Tapiteuea, ae, ua pau no, ua huna ka keia poe kipi i keia pu kuniahi ia’u, me ka olelo mai ua kiolaa ia i ke moana a ua lohe na mea a pau, ku i ka hoopunipuni keia hana, aole nae au i ike, o ke Akua kai ike.

            No na moku ohi kanaka-Hookahi no moku ohi kanaka, ke hele nui mai nei mai Fiji, Samoa, Tahiti a me Oahu mai, aole hiki nui mai o na moku mai Oahu mai, hookahi iho nei no moku no Oahu mai, oia ka moku kiakolu o Hawaii kona inoa, a o Kapena Beni W. a me kona maheleolelo H P Moors. He moku maikai no keia e ohi nei i na kanaka, a ua hoopaa ia iho nei nai ka maheleolelo e na kanaka a kuu wahi nei, a ua kii no au e hoihoi i ka moku. He moku aloha keia ia’u, ina aole keia moku, ina paha ua make e au inamua o ke ku ana mai o ka Hoku Ao, ua ku mai ka Hoku Ao i ka la 17 o Sepatemaba, a me ka la 20 oe ke ku ana mai o ka moku ohi kanaka, no ka ona miliona o Kaleponi.

            Aohe mea hou e ae. E aloha nui aku i na hoahanau a pau. Me ke aloha no, W B Kaeu

OLELO HOOLAHA.           

Ua papa la na mea a paa, aole e komo hewa a lawaia na lawaia a @@ na kai o ke Ahupuaa o Honouiluli, mai Pauloa aku a hiki i Waimanalo, ma ka mokupuni o Oahu, apana o Ewa. Ua hookohala o AARONA HATTON @ iana malama no ua kai lawaia o Honouliuli, ahoe mea e @@.

Kakauia ma Honouliuli, Oct 9, 1879.

939@   JAMES CAMPBELL.

NU HOU! NU HOU!

MA HOPE AKU O KA LA I O IAN@AHI, 1880, E HOU           maka ana makou malalo o na rula

DALA KUIKE,

I ka Loaa ana aku o ka Waiwa@ @ ka Mea Kuai.

E hookahua ana makou i ka makou oihana malalo o ke DALA KUIKE, e kuai ia aku ana na lako waiwai e pau no ke Kumukuai malalo iho o ka

MEA I IKE IA MAMUA E LIKE ME KA LILO.

He Huina nui ko makou o na Oo, Kopala Ho, @@,@@, i kuai ia mamua ne o ka hoopii ia ana o ka auhau o ka poe nana i hana.

            HE MAU LAKO NUI KO MAKOU

O NA

PALAU

A makou e kuai aku ai no ka $7 a hiki la $7.50 Malalo iho o ke Kumukuai mua no kela a me keia PALAU.

Ano ko oukou manawa kupono e looa ai na waiwai makepono loa.

E hale mai Hookahi, E hele mai a pau loa.

DILINHAMA MA.

942@@ 37 Alani Papa.

HOMEPATICA

DR. E. STEVENSON,

LALA O KE KULA KAUKA

            Ma Ona@@rio @anaula, 1980.

KEENA OIHANA A ME KAHI NOHA

            Ma ke kihi no Manui H@@@@ a @@ M@@@

@@@@, @@ @@, 1@@@

RICHARDA F. BIKERTON,

(PEKE@@NA),

Lolo a he KOKI@ ma ke KANAWAII HELE ANA OLA @MI A O NA AHAHOOKO@@@@@ a pau o keia aapani ma aa ano hihia a paa, i na paa @@ o@@ nei, a ma na Meka@@@i e ne.

@a makaakaa mau oia i ka aona ana , oa Faapaia p@ @@ nawai o keha a @@ kela ano.

@ahiki no hoi iala ke aole dala aku me ka ma@@ki @@@ @@ alaa, ma ka akap@@@ haahaa ka.

E @@ @@@@ oa @@@@ me ka hiki@@@@ a me ka aka @@@@@

Kaena hana Hela O ALanui Kalepa. @@@@ peka @@ e wa o ka hale kauka o Ka@@ @@@@@eole.  @@ @@

KAUKA BERODI.

(O KE KULA NUI O KANADA)

            Ua makaukau au i ka lapeaa ana i na kanaka Hawaii no na ano mai a pau. Ke kahoa aku @@ au i na poe i loohia i ka mai e hele mai ia’a

KEENA OIHANA

            Aia ma Monikahaae maluna ae o ka Hale Kuu o Mellis a me Fishel, mai ka horu @ a me@@, kakahiaka a mai 2 me 4 a mai 7 me 8 ahiae. 3-m 969

E. Cook Webb, M.D.

HOMEOPATIKA.

            (Kauka o ka Halemai Homeopatika, maka Mokupuni Ward’s N.Y.)

KEENA OIHANA.-Helu 60, Alaau Papu, Makauakau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.

HORA HANA.-Mai kakahiaka a ho@@ 10am.-2a i ka 4 pm. 967 4@

PAPA! PAPA!

NO

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAKA@

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAP O PAKAKA

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pepa a me na Aila Pepa!

NA JOI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUA ANIANI.

NA PANI PUKA  a me

NA OLEPELEPE.

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE HUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Honolulu @ @ @, 18@@  @@@@

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike,

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

KA MEA PAULA!

KOPA, AILA HONUA, ‘AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula Noho Liu,

Hulu Palaki, Na Puluini.

A HE

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao, Lainakini Maoli, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Kilika,

Na lole kupono i ka wawai, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohelo ana Lipini, Lihilhi, &c.

LIPINE, LIHILIHI, &c.

A ME NA

Mikini Humuhumu Makeponolua!

A ME

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kapaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaniana Loa

A DR. JAYNES.

Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau Hoopau Naio, Penikila Huaalo

A ME NA LAAU HANO, A PELA’KUI

840 @@