Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 16, 19 April 1884 — Page 3

Page PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  Chai Blair-stahn
This work is dedicated to:  Jennifer Blair

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Paiia e THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS."  Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.  E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poaha a pau.  Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka hora i hoikeia maluna.  E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.  E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia a e i keia Keena.  O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

 

NUHOU KULOKO.

@ nei i keia wa na kenieni

@ nei ke k@la ana o ka @

@ komo mai ka moku @ iloko nei o ke ana

@ mau la na @ o @ s ike ia aku @ kulana @

@ i ka po @@@@ o ka la @

@ dala Amerika ka i hoouna @ mokuahi M @

            He ike alii ka ke 'lii ka Moi iluna o @ Manawa i ka P@@@@  @ hoi mai ai @ me ka m@@.

            I ka Poalima o kela pue ka hoo@ ana o ka hapaha hoomaha o na @ aupuni, a i ka Pakahi ka la 28 e @ ai ka hapaha kula hou.

            @ @ia mai nei ma Kapaa @ dala no ka p@hiop@ @ Po@ nei, na ka @ h@@@e ma@ @.

            Na ke @@@oa Lincoln o ke kul@na.  @ nei e kukulu ana ka hale @ hai o Sp@@@@ ma.

            Ua k@@@ aih@@@@ ka hale mua o W@@@ l@w@@ i ka po la Sabati nei, a ua lilio @@@ mau @@@ a he mau manu kaka@ A@@@ i @@@@ ka ea aihae.

            Ua ka mai i ka po la Sabati o kela p@@@ ka mokuahi Kulanakauhale @ K@@@@, a i ka Poakahi nei kona holo ana no Kapalakiko.

            Ua oleloia he hele mau @a i kela a me keia @@@@@ @ @kula @@@@@i a pau o ke kulanakauhale o @@@@a ma @ara@i.

            E h@@@@@a e na makamaka i na @@@@@ @ aina a ka @@@@ @ A@@@@@, e p@ka aku nei ma @@@@ wahi e ae o ka p@pa.

            He Aha mele ka i haawiia e ka hui @@@@i M@@@@ ma Waikiki kai i ka Poaha nei, malalo o na hooponopono a @@@@ ana ka Hoo@@@@ Ahi.

            @, oia ua ike aa i ka po Po@@@@ o kela pule aku nei ke h@l@ la @ @@@ ka ihu kau a @@@ o ka haal@@@@@ @ mea o k@.

            I ka auina la o ka Poanono o kela @ i hai ae ai na  lala o na hui kin@ @@@@popo @@ Ulalani, @ @@@@popo ana.

            Ma na @@@@ i loheia mai na P@@@@@@@ @ Hema, na oleloia i ka la 14, oia ka Poakahi iho nei o keia pule, ka heihei waapa ana o Hana@@@@ me kona hoa heihei.

            O ka Poa@@@@ ka la 2 o keia mahina @@ e haawi ai ka Puali Kinai Ahi o Honolulu nei i ko lakou hookahakaha makahiki ma na alanui.

            Ua oleloia, eia no i ka Hale D@te Aupuni kahi i waiho ai no elua makahiki ae nei, na p@@@ no ke kukulu ana i ka hale ipukukui ma Kalaeloa.   

            Ua oleloia, no elua hora ke kali ana o ka mokuahi Kulanakauhale o K@@@@ @@@waho o ke awa i ka po Sabati i hala no ke p@@@@@ a eia ke kumu e kani @@@ kona @@@@ k@@@ p@@@@.

            Ua komo @@@@@@ ka hale noho o P@ @ Waikiki, a ua laweia he mau lole,  @ maa h@@@@@lu, a me kekahi mau waiwai e ae. Ma ka paka ke komo @@@ ma o ka wawahiia ana.

            O na mea e pili ana no ka hoike o @@ hihia o Holokahiki a makou i hoike @@@ ai i kela pule e hoolahaia aku ana @ keia pule, ua kaulua hou a keia pule @@ no ka mea aole i makaukau i keia wa.

            Ma ka hora 8 A. M. o ka Poalua iho nei, Aperila 15, ua hoohuiia ma ka @ o ka mare, e ka Rev. J. Wai@@@@, o Mr. Mu Kapea me Mrs. Mary K@@@@@, maloko o ke keena o Mr. J. Kaulahea.

            Ma ke awakea Poalua i holo aku ai ka mokuahi M@@@@@@ no Kapalakiko. Ua lawe aku oia he 3,116 tona ukana a maluna no hoi on a i kau aku ai ke @@@@ alii Likelike me kona ukali, Mrs. @@@ Beckley, a me kekahi poe e ae.

            Ua oleloia, iloko o ka hap@po pouli o na po o kela pule aku nei o kahi mea @@@@, a@@@ he hoala o na ipukukui o kekahi mau h@@@a alanui; a o na ipukukui i hoala, ua kiola ae la lakou i ko lakou mau kukuna malamalama me ka hapopo.

            Eia mai ka kakou olomana ke oili aku nei i ka wanana.

            O ka mea malama halekuai mua ma ke kahua hookahakaha no ka lole hou no keia mau kau aku. o Meleki no ia. E nana i kau Olelo Hoolaha ma kekahi wahi e ae.

            O ka moku Kapela Reniljio a ku mai i o kakou nei mai Ausetaralia e ka p@ ukana lanahu, kekahi ia o na moku Kalepa kahiko o ke ao nei o ka moku ia a ka  haole Tasman i holo ai a loaa ai ka mokupuni Tasamania i ka makahiki 1642.

            Oiai ka mokuahi Kulanakauhale o Kikane he mau la mawaho mai o Kikane ma, ki iho la kekahi haole ohua ona iaia iho me ka pu a make.  Ma ka huliia ana o kona kino, ua loaa he palapala e i ana, e haawiia na dala he 5,000 e waiho ana iloko o kona pahu i kona kaikuahine.  Ua kanuia kona kino kupapau iloko o ka hohonu o ke kai.

            Ke lonolonoia nei, o na inoa o Keoni Kamaki.  Henere Matina, a me Samuela Maikai, he hoopiha ana ma na noho o na alii o ka hale Ahaaolelo e waiho hakahaka nei, a he lono no noi e i ana o kapena Tripp ana ka luna paahao nui o Kawa, a he lono hou no hoi e i ana e k@h@a ae ana ka Ilamuku nui mai kona wahi ae.

            Ma ka po Poaono a ao ae ka la Sabati la 18 loaa iho la i na makai he kanaka ua on a i ka rama, e waiho ana ma ke alanui, hopu iho la ua mau makai nei a hoihoi aku la ma ke alapii a iho o ka hale o kahi alii elemakule Hon. P. Kanoa.  Eia ka mea kupanaha i ka makai, aole hoi ia o ka Halewai, he molowa maoli no paha? lawe nae i ka hale o ka mea makemake oli i ka ona.  D.A. MANUIA.

            I ke aumoe o ka po Poaha o kela pule aku nei i ikeia ai he punohu uwahi e puapuai ae ana mai ka hale noho o Mose a ke alanui Alakea.  I ka hele ia ana aku e nana, ua ikeia o ka hale o Mose i oleloia e a ia ana e ke ahi, a mamuli o na hooikaika ana a kekahi mau makamaka kokoke, ua kinaiia a pio ua ahi la me ka laha nui ole, a me ka haawi oleia o na hoopuoho ana.

            Ua kaa ka hanohano oi o ka hookaa pau loa o na uku nupepa Hawaii a pau elima ia J. H. Naoho o Manoa, Oahu, ma ka la mua o Ianuari 1884, a he kumu no hoi ia e hoala ae i ka manao o ka lehulehu o ka poe lawe pepa a pau o Hawaii.  E uleu ae i ka hookaa @ ke ika mai lakou, ua makana ae kekahi On a Nupepa i ka makana hanohano ia J. H. Naoho, a no kekahi makahiki hou ae.

            No ka pomaikai o @ nana a me ka lehulehu pu, e ku mai ana i ka wanaao o ka Poaono ka la 26 o keila pule ae, ka mokuahi Kinau mai Hawaii a me Maui.  E haalele ana o Kinau ia Kawaihae ma ka hora 10 o ka Poalima ka la 25, ia Mahukona i ke awakea o ia la no, a ia Maalaea i Maui i ka hora 6 o ia ahiahi no, a ku mai i Honolulu nei i ka wanaao o ka Poaono elike me ka olelo maluna.

            O kekahi hapa o na lio keaka a Seremana, ua kuaiia ma ke kudala e Lyons me Levey ma ko laua Keena kudala i ka Poakahi nei, a ua lilo me keia mau kumukuai malalo nei: He 600 dala no ka paa lio ulaula, lilo i ka Hooilina Moi, lio ahinahina, lio ia A. G. Ellis no 184 dala, lio ulaula, lilo ia Len Lien,lio keokeo, lilo ia Keoni Beka, no 160 dala, lio ulaula wahine Arabia, lilo ia W. Holt no 182.50 dala.

            Ma ka huakai hope aku nei a ka mokuahi Zealandia i Kapalakiko, ua ku e aku oia ilaila he eono hora mamua o ka mokuahi Rio Janeiro, a he umi hora mamua o ka mokuahi Mariposa.  E hoomanaoia, ua haalele ka mokuahi Rio Janeiro ia Honolulu nei i ka Poalima la 21 o Maraki, a o ka mokuahi Mariposa i ka Poaono la 22 mai, a o ka mokuahi Zealandia i ke ahiahi o ka la Sabati ka la 23 o ia mahina no.

            Ua unuhiia mai e makou keia malalo iho mai ka nupepa puka la  Bulakina o ka Poalua nei:  Ke olelo nei na lono, o ka Bila Haawina e manaoia ana e noi imua o ka Ahaolelo, e oi aku ana ia maluna o 5,000,000 dala, a o kekahi lono e pahola nei, e lilo ana o Keoni Kamaki o Waimanalo a me Samuela Maikai i @ aa alii no ka hale Ahaolelo.

           

Kela me Keia

            Ke mamanoia la e kukulu i kaheluka nui no na wahine ma ke kulalakauhale o Nu Ioka aia a loaa ka huina dala i makemakeia.

           

            He 149,466 ka huina nui o na keiki e hele ana i na halekula aupuni ma ka mokuaina o Conetikuta i keia makahiki, a i kela makahiki aku nei, he hapa kanaiwa o ia huina i hel i na kula.

 

            O ka huina dala i hoounaia aku ma ke ano kokua i ka poe pilikia i kela halana wai nui ma Ohio i na komite ia lakou ka hooponopono ana o ia mea, aole ia e emi iho malalo o 130,000 dala.

 

            Ua ano akakuu na nune kaua ma Aigupita ma, i keia wa, mamuli o ka haawiia aku o Baker Pasha ma ke ano he pio i ka puali koa Beritania.

            I ka wa i hele aku ai ka hooilina Moi o Geremania e ike i ka moiwahine o @@@@.ua oleloia ua makana @@@ @@ hooilina Moi la i a moiwahine he kuke, a me ka olelo pu aku he makana ia e ike ai ka moiwahine i na ano mea ai a pau e hana mau ia ana ma ko lakou alo Emepera.

           

            I ka wa a kekehai mau haole e peani pahupahu ana ma kekahi hale pahupahu ma ke kulanakauhale o Hamabuga ma Geremania, a i a ka i hookui ai o na ulu ua a ae la ke ahi a pau iho la ka pakaukau i ke ah@. Ua oleloia e hoopii ana ka on a o ua hale pahupahu la i ka mea nana i kuai aku i ua mau ulu la iaia.

 

 

            Ua puka, a ua ae ia e lawelawe i ka oihana lapaau, he ewalu mau haumana negere, mai kekahi halekula kauka ma ke kulanakauhale o Nasavila i ka mokuaina o Tenesi.  He kanakolu kumamaliama haumana negero ka i puka mamua aku mai keia kula hookahi, a ua oleloia, ma ka lakou mau lawelawe ana ua holopono maoli.

 

            O ka ninau e pili ana no ka ae ia o na wahine e hookomo ma kekahi kula nui ma ke kulanakauhale o Montreal, Kanada, he ninau nui ia e noonoo nui ia la e ka papa kahu o ua kula la.  A oiai no hoi he nui no na lala o ka papa kahu i apono no ia kumuhana, eia nae ua ano kanalua ka Peresidena o ua kula la, a nolaila ua holo aku ua Peresidena la i Europa no ka ninaninau pono ana no ia mea.

 

            O Mr. Blake, ka haole o ka mokuaina o Masakuseta nana i hana mua kahi e kamailio ai ma ka uwea telefone, he amara kana oihana mamua aka i kela wa ke noho nei ia ma ke ano he on a maluna o na tausani tausani dala, a ua like loa kona noho ana i keia wa me he keiki alii la.  He rumi kona o kona hale nui i hanaia me he hale amara la, a ke upu ae no na manao iloko on a no kana oihana mua, alaila e komo aku no oia iloko o ua rumi la a noke i ke kuipalu i a hao e like me kana hana mua.

 

            O ka Hon. J. B. Grinnell, ka haole nona ka inoa i kapaia ai ke taona o Grinnell ma ka mokuaina o Iowa, ua olelo oia penei: "O ka taona o Grinnell, aole he mau hale inu rama, a aole he mea i hoounaia i ka halepaahao, a aole no hoi i ka hale ilihune, no 25 makahiki poloei i hala ae nei.  He hiki ia makaou ke hoomanawanui i ka makani puahiohio ikaika i pa iho maluna o ke taona, aka o ka pahola ana o ka a wao @@  @nawanui, a o ka hookaawale koke ka hana pono.

 

            He 9,876,064 dala ko ka waihona dala o ka Papa Hoonaauao o ka mokuaina o Misuri i keia wa, a kee pii mahuahua la no.  O ke kumu i mahuahua ai o ka waihona o keia Papa, oia no ma o na makana, manawalea, a ma ke kahi puu dala i hookaawaleia, a i hui pu ia me keia heluna dala maluna, he 9,289,409 dala ka waiwai io o na aina kahi o na halekuai e ku nei a e kukuluia aku ana, malalo o na hooponopono ana a ka Papa Hoonaauao.  A maluna o na mea a pau, he nanaina holomua ko na halekuai aupuni a pau ma keia mokuaina wale no.

                         

HE WAHI MOOLELO KAAO.

 

NO NA INOA KUEWA WALE EKOLU, NA KEIKI A KE ALII, A O NA LEDE OPIO NOHEA ELIMA O BAGADADA.

Mai "Na Po Hoohialaai o na Arabia."

                          I ke au o Califa Harouna e nohoalii ana ma ke kulanakauhale o Bagadada, e noho ana kekahi kanaka hana ipu lepo palolo malaila, a he kanaka no hoi ia o ke kulana oluolu a waipahe; a oiai oia e okuu ana ma kona wahi pupupu hale ma kekahi kakahiaka me kekahi hinai nui mamua on a, a he mea maa mau no hoi iaia ke kali ana no na kauoha e hiki mai ana, puiwa ae la oia ma o kona ike ana aku i kekahi lede e ku mai ana mamua on a a i uhiia kona mau maka me ka pale maka o ka lole maselina, a me ka leo malie pane aku la ka lede iaia: "E ke kanaka i hoopapau nui ma ka hana, e hali ae i kau hinai a hahai mai iaʻu."  A oiai he kanaka oluolu wale oia a waipahe, hapai ae la ia i kana hinai nui a kau maluna o ke poo a hahai aku la i ka lede me ka hooho iki ana ae i keia mau wahi mapuna leo hauoli, "O, ka la hauoli wale, O, ka la o ka laki a me ka pomaikai!"

                          Ku iho la ka lede ma kekahi puka a kikeke aku la; puka mai la kekahi kanaka i hele kona auwae a paapu i ka umiumi loloa a ua kuakea no hoi, waiho aku la ka lede he mau apana moni ma ka lima o ke kanaka me ka hoopu ka ole aku i kekahi huaolelo; aka, ua maopopo i kela kanaka kana mea i makemake ai, komo aku la oia iloko a hali mai la i kekahi hue lepo nui i piha i ka waina maikai loa.  "E hali ae i keia ma kou hinai a hahai mai."  ua hookokokeia ke kauoha, a hahai aku la, a o ka hana no a keia wahi kanaka o ka hooho, "O, ka la o kuu hauoli, O, ka la o ka ulia pomaikai!"

                          Hiki aku la laua ma kahi kuai o na hua ai a kuai aku la ka lede i na hua o kela a me keia ano a kauoha pu aku la no hoi i ke kanaka e hookomo ia mau mea ma ka hinai a e hoomau aku hahai ana iaia.  Hoea hou aku la laua nei ma kahi kuai o na io bipi, a kauoha aku la ka lede i ka mea kuai e hookomo ma ka hinai i iwakalua kumamalima paona o na io makamaka hou.

                          Hiki hou no laua nei ma kahi kuai o na hua ai hoonoonno a mikomiko na @ kuai aku la ka lede i keia mau mea a lawa kena makemake.  I ka hookomo ana o ke kanaka iloko o kana hinai ua piha ae la ka hapalua o ka hinai, ia wa i pane aku ai oia.  "E ka lede, ina paha hoi oe i olelo mua ae nei iaʻu e hele ana oe e kuai i keia mau mea liilii a makena wale, in a ua lawe i on a kamelo nana e hali keia mau mea liilii, o ke kaumaha auanei keia a kana mai e hiki ole ai iaʻu ke hapai. Hene ae la ka aka a ka lede, a olelo aku la no e hoomau i ka hahai ana aku iaia.

                          Hele aku la laua no kahi kuai o na huaaala, na waiala, a me kekahi mau mea e ae, a hoopiha aku la i ka hinai a ke kanaka, a kauoha aku la no e hahai aku.  Hoea aku la lau nei ma kekahi hale nani loa, ku iho la laua ma ka puka pa, a kikeke aku la.  Weheia mai la ka puka no laua e kekahi lede, a hele aku lakou nei ekolu mawaena o na ala ololi e moe kikeekee ana mao a maanei o ka mala pua, aia i waenakonu o keia mala pua e ku ana kekehi ipu ai mabala i kinohinohiia me na mea hoonani a i piha hoi ka wai aiai a maemae e kahi mai ana mailoko maia o waha o kekahi kii liona, a ua lilo hoi ia i pulakaumaka nana e hookuia i ka noonoo o ke kanaka e hahai nei a e hiki ai iaia ke puana ae, o keia ka oi kelakela o ka nani mamua ae o ka Hale Alii o ke Califa Harouna o ke kulanakauhale o Bagadada.

            Oiai oia e hialaai ana no keia mau nani, ke hoolauwili pu ia nei no kona noonoo no ka like a like o ka nani o keia mau lede ana e hanai nei; aka, me he holona la nana i hoohikilele ae iaia, ike aku la oia i kekahi wahine opio i oi ae kona nani a me ka ui i ko keia mau wahine, a he mau nanaina waipahe kona, a e noho ana oia maluna o ke kau wahi bela nolu uuku.  Ua kapaia  keia lede o Zobeide, o ka lede nana i wehe i ka puka pa, o Safie, a o ka lede hoi aia nei i hahai mai ai, oia no o Amina.  Alaila pane mai la o Zobeide: "E oʻu mau kaikuana, aole anei olua i ike ua aneane keia kanaka e make malalo o kana ukana kaumaha e hapai mai nei, aole anei olua e haawi aku i wahi kokua nona e hoomama ae i kona kaumaha?  Alaila lala@ @ @i a kokua pu mai la o Zobeide a waiho ana ilalo, alaila unuhi ae la o Amina he mau apana moni mailoko ae o kona eke a uku aku la i ke kanaka me ka maikai (Aole i pau.)

 

Ka Hooweliweli Kipu.

 

            Mamua iki iho o ka hora 1 me hapa o ka auina la Poakahi nei, ua ulu ae he hoopaapaa mawaena o kekahi haole hana o ka hale hana kaa e ku nei ma ke alanui Moiwahine, a me kekahi haole amara e hana nei ma ke ala huki moku ma Kakaako.  Mahope iho o ka puka ana o na huaolelo kupono ole, huki koke ae la ka haole amara i kana pu panapana a kau aku imua o ka haole hana o ka hale hana kaa i oleloia maluna, me ka manao no paha e ki aku iaia, aka, aole i ko kona manao no ka mea ua lalau e ia aku la ua haole amara la mahope a kulaiia aku la i hope a kailiia ae la ka pu.  Ua hoikeia aku keia hana i  ka makai, aka, no kekahi mau kumu aole i hiki aku ka makai i ka wa i hanaia ai keia hana hooweliweli.

 

NO NA EKALESIA.

            Ma ke Sabati la 6 o Apri. ua lulu dala na aoao hoomana elua, Pope a me Hoole Pope e no ke ola o ke kahu o Waihee, a ua loaa na dala he 30 ma ke kahwawai o Kahakuloa.

            Ma is la no ma Waihee, ua lulu dala ka ekalesia no ka ahaaina Kula Sabati he 30 dala, no ka hale kahu o Lahaina he 15 dala, no na buke Kula Sabati he 5 dala, ka huina $50.  Ma ke ahiahi iho iloko o ka halawai O. I. P. K. --ua hoakaka aku ke komite o ke ola kahu imua o ua halawai la: emoole ua haawi mai la lakou no ke ola o ke kahu mai ko lakou waihona ae he 30 dala.

            Ke waiho nawaliwali nei ka Peresidena o ka Ahahui Opioio o Waihee nei i keia mau la, oia o Mrs. Maraea Kealoalii, mai na lani mai ka lokomaikai e pono ai.

 

E hoomanao.

 

            E paniia ana na buke Helu a ka Puuku o ka Papa Hawaii no keia makahiki, i ka la 15 o Mei e hiki mai ana.  No laila ke kauohaia aku nei na Ekalesia a me na Kahu Ekalesia a pau, mai Hawaii a Kauai, e makaala, a e hoouna e mai i ko oukou mau koena kokua no na oihana Kuwaho a me na oihana Kuloko a kakou ma ka lima o ka Puuku, W. W. Holo Esq. ma Honolulu nei, mamua ae o ka la 15 o Mei, i keia ko oukou mau kokua iloko o ka Hoike makahiki a ka Puuku imua o ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina o Hawaii nei.  A. O. POLEPE

            Kakau Leta o ka Papa Hawaii

Punihei

            He wahi moolelo keia malalo e pili ano no ka punihei ana o kekahi makai i na olelo pahele a kekahi mau haole powa komo hale.  oiai eia ma kana huina me ke kahi kulanakauhale o Nu Ierese ma Amerika a penei ua wahi mooelo nei.

            He makai oluolu a akahai no hoi keie e oleloia nei, a he oluolu kona mau launa kamailio ana ma na ano a pau.  I kekahi wanaao oiai no hoi oia ma kona huina a e holoholo ana mai kekahi kihi a i kekahi ike iho la oia i ka ipuka o kekahi hale kuai mea ai ua hamama iki ae.   Ia wa olelo iho la oia iloko on a, hemo kakahiaka nui ka hoi keia halekuai, e hele ana au e nana.  Ko ianeei hele no ia a komo ana a i nana aku ka hana, ike aku la oia i kekahi mau haole e noke ana i ka puolo i na ea ai a ku ke ahua, a e ohikihiki an iluna o kekahi kaa e ku ana mawaho.  Ike mai la ua mau haole nei iaia nei kuhea mai la laua e komo loa aku iloko a e noho ma kapuahi e a ana a e hoopumehana.

            Ae aku la keia, alaila hele loa aku la ka lakou kamailio ana no ke ano puanuanu o ua kakahiaka nui nei, a me ka nui o ka hana, a pela wale aku na kamailio ana.  A ia lakou e kamailio nei me ke puhi ana i na kika a e no noho pu ana a puni kahi kapuahi, ia wa i ano kunewanewa hiamoe ai ka makai, a o ka wa no ia i puhalahio aku ai kekahi haole powa a puka ana i waho a kau maluna o ke kaa a holo aku la a  nalowale.  O ka lua hoi o na haole, hoonohonoho iho la oia a hiki i ka hiolani niponipo loa ana o ka makai, a o kona wa no ia i puka aku ai iwaho a pani mai la i ka puka a paa a nalowale aku la.  Aole i ala keia makai a hiki i ka wa a ka on a o ua halekuai la i hoea aku ai, a ia nana ana a hoomaopopo iho ka hana, ike iho la ua komo aihueia ka halekuai e oleloia nei, a ua lilo he heluna nui o na mea ai, a ua nalowale  na mea aihue, a o keia mau hana a pau, ua hanaia me ka maiau imua o na maka o ka makai: He punihei maopopo keia.

 

Ka Lai a Ehu.

            Ke ike mau ia aku nei na pakaua i keia mau ahiahi; e aho hoi ia, ma-u iki iho keia panoa nui.

            Muimuia ke awa o Keauohu i ka Poanono Lilinoe.  Lele liilii na pai ai i hooleleia mai i uka nei.  He hoike ia no ka pili hou mai no o ua hoaloha kahiko nei no o Kona, he wi.

            Hihio lua na auwaa i kela mau kakahiaka aku nei, eia ka, ua Aku Kekaha, hi no ka pa, hi no ka malau.

            Ke nee mai na na Pake i ke kukulu halekuai, he ano paonioni i na kanaka Hawaii.  He mea kupanaha no ia kakou kanaka, aia ke kau nui iluna o na Pake ; mai ka poe i komo i ka Hui, a ka poe mawaho.  Pela anei ka pono ia oe e Hawaii?  Kai no hoi e pokaa iho no ko kakou loaa ia kakou, eia ka he maka-e mai i ka io o kou io.  O kaʻu ia oe e Kona Akau mai ka uka a ke kai, e hookomo pololei i na wahi kenikeni i na Halekuai Hui o kakou, e aho la, nolaila e ao kanaka mai, a ike ia kakou hoakanaka.  Pela me na apana e ae, a puni keia "Pae Aina"  E hoolohe i keia leo uwalo aku, no ko kakou kuokoa.

            Pohai lua na kumu kope i ka pua ; he kau kope aku ana keia o Kona.

            Ua hooneleia na Ekalesia Hui Helani o ka ae ole o Rev. W. N. Lono.  Na ka Haku e haaawi hou mai i paahana no kona Kihapai.

            Ma keia la, ua loaa ia Lewi o Kahaluu, na dala he $140, no ke kope.  Poka no ia taata.

            Ma ka la 2 o Aperila, ma Kahaluu nei, ua haalele iho i keia ola ana, o Kaukihelani (k) i ke 80 a oi paha o kona  mau la.  Ma Kaumalumalu, ua hele pu no ma ia ala hookahi, o Hekilikui, i  ka 20 paha o kona mau la.  Aloha ia kanaka opio o ke Au hooulu lahui, me ka ohana koʻu u pu ana, Na ka Haku e hoomanaia mai i na kaumaha.  E aho keia wahi nu.  J. K. NAHALE.        

            Kahaluu, Kona Akau

 

            He moolelo hou ka ka pepa a kakou a puka aku i keia pule ae.  He  moolelo walohia.

            Oihiohi ka lima o ko makou Spout, kiai hoi kahi East, halo hoi kahi Poul, mokuahana hoi Zack.

            Ma ke kakahiaka o ka Poalima nei ua hookomo mai la he elua moku, a i ke kokoke ana mai i ka Haleipukukui, ua ili ae la kekahi o laua oia o Mana mai puhi keoka in a i Puuiki kahi i ili.

            E eleu mai oe e ka mea kakou o na Nuhou o na Ekalasia, no ka mea, ua nele keia pule me na Nuhou o na Ekalesia o kela pule aku nei.

            Ma ka pohai o na lio lele o Puluka ma Huehue, ua kaa ka hanohano o ke ahia poai puni no na manawa eha i ke keika alii Kuhio, i panaiia aku me na paipai lima a me na leo huro

            Ua hao iho la kekahi Pukiki pupule i ka meaono a ka Pake ma ka po Poaha nei, ua komo aku la no hoi oia iloko o ka hale kuani rama Bee Hive, a hoohaunaele iho la, ua haliia aku la oia  no ka halewai.

 

Na HOOLAHA KUMAU.

 

HALEKUAI HOU

 

CHAS. J. FISHEL.

 

KA WEHE NUI ANA O KA

 

HALEKUAI HOU O

 

Chas. J. Fishel.

 

KIHI ALANUI NUUANU ME KALEPA@

 

Na Waiwai hou o ka hoea ana mai nei no ia ma ka mokuahi Mariposa no keia Halekuai hou.

 

Na lako aahu o ua Kane a me na Keiki nan i ike oleia ma ke kulanakauhale nei ma mua, a e kuaiia aku ana me ke emi a me ka waipahe i ike oleia ma na halekuai e ae.

 

Na Kalakoa hou! Na Kalakoa hou

 

Na paa lole o na kane nui ka $6.50 o ka paa

 

a hiki i ka $3000 o ka paa.

 

E HELE MAI HOOKAH, E HELE MAI NO A PAU

 

CHAS. J. FISHEL.

 

Kihi o alanui Nuuanu me Kalepa.

 

HALEPAI O THOS G. THRUM

 

O KA NUPEPA

 

SATURDAY PRESS mE KUOKOA

 

ALANUI KAAHUMANU, HONOLULU

 

Malaila e paiia ai na ano a pau o na

 

BUKE,

HOIKE O  NA KULA,

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI,

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOTA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LETA,

BILA PAI HAKAHAKA

HOOLAHA KUDALA,

&c., &c., &c.

Iloko o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

 

A ma ka halekuai o THOS. G. THRUM

ma ALANUI PAPU, e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta " " "

Inika " " "

Penikala " " "

 

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na keiki,

Na mea paani a na keiki,

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio.

A he Agena no ke ana lole pepa o na

Keiki a me na wahine

 

            No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa ke waihoia keia halekuai me ka uku pu o ka papa inoa i makemakeia.  Uku no ka inoa hookahi me ka iniha a me ka hulu, $1,50 in a ma ka papa inoa keleawe, a in a ma ka papa inoa dala, $2.

            O na kauoha apau mai na mokupuni e hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke dala a me ka moakaka pono o na hoakaka ana.

THOS. G. THRUM

 

KA HOOLALA KUMAU.

 

J T. WATERHOUSE.

(Walakahaui.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII.

Ua piha pono me na waiwai makamae

hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.

 

Heaha no la hoi ia?

 

MALAILA

 

Na Apa Kihka o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a pau,

Huluhipa o na ano a pau,

Na Huluhulu holoku,

Na Keokeo Paina,

Lilina lau puu.

Wetoria,

Leponalo,

Lainakini,

Ahina pelekane,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahine,

Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

Na Kihei uhi moe,

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka nunui a liilii

 

Eia hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE

O NA KANE A ME KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

Polu manoanoa a lahilahi.

Huluhulu manoanoa a lahilahi.

Na Apa huluhulu a pahee,

Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

Na Pililakeke loloa a pokopoko,

Na Palule kaula o na ano a pau,

Na Palule keokeo,

Na Plile kalakoa,

Na Paleili.

 

Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua

me na hulu nani, a he heluna nui o na

kane a me na kamalii o na ano a pau

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

 

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa huka,

Na Kamaa laholio,

Na Kamaa weleweka.

 

HE HELUNA NUI O NOHO LIO MAIKAi.

 

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua,

a mahope o kela a

me keia ano.

 

NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

 

Na Aila honua helu i he aiai me he wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

 

Keokeo,

Eleele,

Polu

Melemele,

&c.,    &c.,    &c.,    &c.

 

Ina iho Ina iho.

 

Na ipuhao, na ipu ti,

Na kkoi nui a liilii,

Na pahi nui, a liilii,

Na pahi olo, pakahi

Na pahi olo palua

 

Na tabu nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amala,

Na Kamaa lio,

Na hao,

Na pela uwea

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI

 

Na lako pa,

Pa nui a liilii,

Na bola,

Na kiaha aniani,

Na aniani kilohi,

Na ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELUNA NA MEA AI.

 

Palena poepoe,

Palena poepoe palupalu,

Palena huinaha,

Palena o na ano a pau.

 

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano tini,

Paakai o Livapulu,

Paakai inu,

Paakai hu,

Mauu Kaleponi,

Palani ai a ka lio.

 

He heluna nui o keia mau waiwai aiwaiwa ko’u mau halekuai aole i pau i ka huaiia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii. na kauoha mai na mokupuni e hookoia me ka eleu loa.

J. T. WATERHOUSE.

(WALAKAHAUKI.)