Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 44, 1 November 1884 — Page 3

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Rob Escuadro
This work is dedicated to:  ko'u anakala Benjamen "Puna" Baker

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

     @ @ @ THOS. G THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS."  Keena hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

     E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma Keena Hooponopono mamua ae o ka hora @ @ ke awakea o na Poaha a pau.  Aole e @ @ @ na Olelo Hoolaha ke laweia mai @ @ ka hora i hoikeia maluna.  E hooko @ @ ana makou i keia rula maluna.

     E @ mai i na leta a pau a me na kauoha me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA @ Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia @ @ @ poe lawe, e hai mai me ka hakalia @ @ Keena.

 

NUHOU KULOKO.

     O ka moku kialua birigi Dora ua ili poino ma kahakai o Kaleponi Lalo.

     I keia la e holo aku ai ka mokuahi  @ no Kapalakiko.  Nov. 1.

     Ua make o Mrs. Kanikapoo Swin@ i ke 63 makahiki o kona ola ana.

     Ua make o Daniela Kalua kekahi o na keiki puhi ohe o ke aupuni ma Koo@ @ Oahu i ka Poakahi iho nei.

     Ua hopuia he elua mau kalaiwa ma ka Poalua nei no ka holo nui ma Kapiolani Paka.

     Ke kokoke mai nei ka la e kulaia ai @ aupuni, oia ka la hanau o ko kakou @.  E holomua na hana o ia la kulaia

     He onawaliwali ko ka Hon. G. W. @ i kela mau la aku nei, a ua pale@ nae oia i keia mau la.

     Ua poinoia na lima o ka Wiliki Nui @ Kamikana o Iwalani, oiai oia e hana @ kapoino o na ohe mahu o ka ipuhao

     Ke pii awiwi ae nei ke Kulanui Sana @ a e makaukau ana na rumi kula i @ malama o Ianuari o keia makahiki ae.

     Ke wawahi ia nei na pohaku mamua hookahale kamana o Sorrenson ma @ heo.  Ua pau paha kaa i ka haki.

     Ua loaa hou i ke 'Lii ka Moi he waa @ heihei hou eha hoe; a o ka makemake nae o ke 'Lii he waapa eono hoe.

     O Rev. Mak Man To ke kahunapule hou o na Pake.  O ka makamua keia o kona lawelawe ana i ka hana.

     O ka mokuahi Kilauea Hou, oia ka moku mua loa i komo iloko o ka muliwai o Wailuku ma Hilo; a ia koma @ no nae kau no i kula no 33 hora.

     Ua hoike ae ka nupepa Manawa o Ladana, ua hooihia kekahi kaua ma kahakai o Tamui; he 3,000 pake i make, @ uuku wale no ko na Farani poino.

     He wahi uluaoa mawaena o ka luna hou o ka makeke kuai ia a me ka luna mua i hoopauia.  Kipaku aku a kipaku mai, owau ka mana, a pela wale aku.

     E nana ae e na makamaka i ka hooaha kudala kuike nui a ka luna kudala E. P. Adams no na waiwai lole he nui @ ka halekuai o ka Hui o Hakafila.

     Ua weheia he kula haole ma Waimea, Hawaii, malalo o ke alakai ana a ko makou hoa uhaiaholo o ka imi naauao Abr. K. Naipo.

     Maikai na haiolelo hoike mea hou o pa aina e a Henry Waterhouse ma ka luakini o Kawaiahao i ka po la Sabati nei; nui ka poe i akoakoa ae, a ua maluhia pu na hana.

     Ma na lono, e hoau mua ana ka mokuahi hou W. G. Hall no na awa mau o Lilinoe ma Maui a me Hawaii i keia @ule ae malalo o ka hookele ana a ke @apena Bates o ka mokuahi Lilinoe.

     He elima manuwa Farani ma Kelung he ewalu ma Tamasui; e hana ana na pake i mau palekaua no lakou.  Ua hoomahuahua ae na pake i ko lakou ikaika ma ke komo ana mai o na Foamosa.

     Ua kauoha aku ka Luna o na makai o Sana Peterboro i na ona o na hotele haleaina a me kekahi mau hale ano like me ia, e hookaawale i ke kii o ka Emepera mai ko lakou mau hale aku.

     Ma ka la 15 o Oct. i ala ae ai hehaunaele ma Hono Kaona; ua ki aku na ma@ me na pu i ka poe hoohaunaele, a he lehulehu o lakou i make.  Ua papa aku ke aupuni o Kina i ke kalepa pu @.  mawaena ona a me Europa.

     Ua hoike mai kekahi makamaka ia makou, oiai oia e holoholo ana ma ke alanui Nuuanu i ke ahiahi Poaono nei, ua ike aku la oia i kekahi kanaka on a rama e hele hikaka mai ana a e noke ana i ka ai hele i ka i a maloo ma ke alanui

     E hoomanao na makamaka no ka la apopo a ma ka hora e hoi, oia ka manawa i hoolahaia iho nei no ka hoolewa ana aku i ke kino lepo o ka Hon. Mrs. Bernice Pauahi Bihopa.  E nana ae i na palapala kuhikuhi o ka huakai hoolewa.

     Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei, ua holo pupule ae kekahi lio kauo kaa kikaue i piha i ka wahie ma ke alanui papu, a ua hookui aku la ke kaa make paipu wai mauka ma Monikahaae, oia ka paipu wai o Mr. James Dodd.

     Ma na kolamu o kekahji mau pepa o kela pule aku nei, ua hoolaha ia ae ka inoa o ka mokuahi hou o Poka ma oia o James G. Blaine, a ma kona ku ana mai nei, o W. G. Hall.  Ua haohao kekahi poe a me makou pu no kela inoa, a ma ko makou ninau pono ana, ua hoikeia mai ka oiaio, o ke kumu i kapaia ai keia inoa hou, oia no ka inoa o ka haole nana i hana mai nei.  Oia iho la.

     Iloko ae o ka la mua o ka mahina o Mei e heihei hou ai o Hanalana a me Beach no ka inoa moho o ke ao holoo koa.  E heihei ana no hoi o Hanalana me Clifford no ka pili he @200 o ka aoao hookahi, mamua a i ole mahope iho paha o ka mahina o Mei. 1885.

     Ua hoopauia e ka Abaolelo i hala ka puali Makai Kiu; a ua kauohaia e kudalaia na lio.  Aohe i ike ia ka hooko ia ana o keia kauoha.  A, ai la i hea keia mau lio?  Ina eia no i ke aupuni he haawina no anei ko ia mea i ukuia?

     Ke hoohakahakaia nei he elua mau keena aupuni i keia mau la, oia hoi ke Keena Kalaiaina a me ka Hale Leta; ua maalo iki ae ke Kuhina Kalaiaina i ka Poalima o ka pule i hala; a o ka Luna Leta Nui hoi, eia oia ke noho nei iloko o ka rumi pouli no ka maka eha.

     Ma ka Poalua nei, ua komo aihueia kekahi hale maauauwa poi ma Kamoili ili oiai ka poe a pau o ka hale a kahi e aku, ua laweia aku kekahi mau waiwai e ka mea kolohe, a eia ka maikai ke kiu nei ma kona meheu.  Eueu wale.

     Ua loaa aku na palapu kukonukonu i na manamana lima o ka lima akau o Mose Kaniau he keiki hana ma ka hale hana mahu o Luka, ma ka hemahema a nanea paha o ka lawelawe ana i kekahi pahiolo papa, a moku pu ae la.

     Ua hoike ae ke Daily Report o Kapalakiko i kekahi lono mai Nu Ioka mai i ka la 11 o ka malama i hala, no ka hopuia ana o C.C. Moreno no ka hihia laibela.  Penei ke ano o keia hihia:  O Josepjh K. Vallasco ka Lunahooponopono o kekahi nupepa Italia; ua hoinoino ae ia ia Moreno, me ka olelo ana ua kipaku ia akuoia ai Hawaii aku nei, oiai oia e noho ana he Kuhina Nui, a nui wale aku; a ia Moreno i kii ai i palapala hopu no Vallasco, hopu ia iho la oia no ka hihia laibela.

 

Kahuakai i ka

aina gula o Kaleponi.

(Kakauia no ke Kuokoa.)

     O ke kumuhana oia halawai no na mea e pili ana no ka waiona, ua noi ia mai au e hoike no na mea e pili ana i ka waiona ma Hawaii nei, a ua kamailio pokole au no ia mea.  I ke ahiahi oia la, ua hele aku la au e makaikai i ka Halealii o ke Daimana (Palace Diamond), ua pomaikai au i ka halawai pu ana me kekahi keiki haole i hanau ma Hawaii nei, oia o Charles Booth keiki a Keo Bu a nana i alakai ia'u e hooma kaikai i keia hale i piha me na mea nani o kela a me keia ano, ma na paia o keia hale, he mau kii i pena ia, a ma ka a i o keia mau kii ua okomo ia na pohaku daimana; a he mau haneri tausani dala paha ka waiwai o keia mau daimana.  Ua nui ko'u hoomaikai no ka lokomaikai o keia keiki o Keo Bu, ma kona haawi ana i kona manawa e hoomakaikai ia'u i kekahi mau wahi nani o ke kulanakauhale o Kapalakiko.

     July 15 ua kau aku la au maluna o ka mokuahi a holo aku la i ke kulanakauhale o Okalana, i ka halawai hui o na Ekalesia; ua hookipa ia au me ke aloha pumehana; o keia halawai he halawai keia i malama ia i kela hapaha a me keia hapaha makahiki, a ua koho kela a me keia Ekalesia i mau elele e hoouna ai i keia halawai; o na hana o keia halawai oia na hoike kihapai a me ka heluhelu kumumanao a me ka hoike ana i na mea hou, ma keia halawai ua kono ia au e hoike no na mea e pili ana no ke Kula Kahunapule ma Honolulu, ua hoike au e like me ka hiki ia'u, a na Rev. Frear ke kahu mua o Kaukeano i hoike aku i na mea i koe ia'u.  Mahope o ka hoomaha ana au paina liilii iho la makou me na haole, ua nui ka lokomaikai o na kamaaina.

     O keia wahi luakini a makou e halawai nei, he wahi luakini uuku loa, ua like paha me kahi hale halawai o Waikiki kai, a o ke Kahu o keia luakini he haumana no ke kula Kahunapule i puka i ka makahiki i hala, oia o Rev. Cooke.  I ka pau ana o ka paina liilii ana, ua noi aku la au i ka oluolu o na kamaaina e hookuu mai ia'u, ua ae mai la lakou ia'iu me ko lakou haawi pu mai i ka lulu lima aloha pumehana.  Ia'u e hoi ana ma ke alanui, au nalowale iho la ke alanui, e hele hoaa ana a hala he hookahi hora me ka hapa, ua komo koke mai la hoi na manao pihoihoi iloko o'u, oiai aole a'ui Palapala Aina kuhikuhi no keia kulanakauhale o Okalana, a hopohopo no hoi au ke ninau aku i ka haole o pakike hou ia mai elike me mamua, aka, ua auwana hele aku la au me ka maopopo ole o ke alanui, a ua kokua mai nae ke Akua ia'u ma keia auwana ana, oiai ua loaa aku la ia'u ke alanui kaa ahi, a malaila ko'u hookolo ana a hiki i kahi hoolulu o na kaa ahi.  Kali iho la au ma ia wahi no 15 minute, a hoea mai la ke kaa ahi e holo ana no ka uwapo mokuahi; kau aku la au me ka maha o ka manao, a hiki i ka uwapo, kau ma ka moku, huli hoi no Kapalakiko.

     Iulai 16, ua hele aku la au e makaikai i ka Hale Pai o ka Nupepa Pakipika, a i ko'u komo ana aku, ike aku la au, o ka poe nana e hoonoho ana na hua kepau, he poe kaikamahine wale no, a he palanehe maoli no ko lakou mau manamanalima ma ka hopu ana i na hua kepau.  I ka pau ana o ko'u makaikai ana i keia hale.  au hele aku la au i kahi o ko kakou Kanikela.  H. W. Severance Esq., he keon@mana oluolu oia, a ua aie nui au i kona lokomaikai.  Ua hoouna oia i kona keiki hana e lawe ia'u e hoomakaikai i kahi noho o na koa.  he 3 a eha @ ka mamao mai ke kulanakauhale aku.  He nani maoli keia wahi, a he maemae na hale a ua hoopuniia na hale e na kihapai pua nani i malamaia me ke maemae loa.  I ko'u hoi ana mai mai ka huakai makaikai, ua kono mai la oia ia'u e paina pu me ia ma kona home a ae aku la au i kona lokomaikai.  o kona home he wehiwehi a nani maoli a ua malama ia me ka mikioi e like me ka nani a oluolu o ka home pela no ka haku wahine o ia home.  He lede oluolu a waipa he a he hookae ole i ke kanaka haahaa elike me a'ui, a ua nui ko'u hoomaikai ia laua no ko laua hookipa ana ia'u me ka lokomaikai.

     July, 17.  Ua hele au me ke kaikamahine a Limaikaika e makaikai i ka hale ao kaha kii ma na paia o keia hale ua hoopuni ia me na kii o kela a me keia ano a na haumana i kaha ai a he mau kaikamahine kahi e ao pu ana i ke kaha kii.  I ka pau ana o ko maua makaikai ana au lawe aku la oia ia'u e hoomakaikai ana ua lawe aku la oia ia'iu e hoomakaikai i ka Merchant Exchange, he h ale keia kahi e kuai ia ai o na (share) ma ke kudala a he kohu hakaka ke ano o ke koho ana, a ua kuhi maoli no e hakaka ana lakou oiai e kulai aku ana kahi i kahi me ke aumeume ana a i ka wa e aumeume nei ua olelo aku la au i ke kaikamahine a Limaikaika "ke hakaka mai la lakou," akaaka mai la oia a olelo mai la he akaaka mai koe o lakou, a he mea kahaha io no hoi ia'u ka ike ana aku e akaaka mai koe o lakou, a he mea kahaha io no hoi ia'u ka ike ana aku e akaaka mai ana mahope iho o ke aumeume a me ka wiliwili ana o na puupuu i ka maka o kahi a me kahi.  I ka pau ana o ko maua nana ana i keia hale ua alakai hou aku la oia ia'u i ka Mercantile Library, he hale keia i piha i na buke o kela me keia ano a he lehulehu wale na ano i hiki ole ia'u ke hoomaopopo no ka nui loa ma keia hale e ike ia ai na nupepa o kela me keia wahi o ka honua, a he mau nupepa i pai ia ma Hawaii nei kekahi a'u i ike maloko o keia hale, nawai no hoi e ole ka nni o ka ike o ka haole no ka nui o na mea e hoonaauao ai ia lakou.

                                                                                                                                                            (Aole i pau.)

 

NUHOU O NA AINA E.

     He lono ka i laulaha ae ke makaukau la ke keena kaua o Enelani e hoouna aku i 8,000 kanaka i Aferika hema no ka huli ana i ka aina i ike mua ole ia, a ua manao ia e ohi ia ana kekahi hapa o keia poe mailoko mai o kekahi pualikoa o Inia Hikina.

     Ua hoike ae ko Farani kuhina kaua, aole loa i komo aku o Farani iloko o na noho na kuee me Enelani, aka, ke hoomakaukau la nae na Farani i na mea kaua no ka hoolele ana aku maluna o Enelani ke ole oia e ae aku i ka Farani mau koina no kona mau kuleana maloko o Aigupita.

     Ua loaa mai he lono ma o Dongola ae e hoike ana, ua hoouna aku o El mahdi he elua mau puali kaua no ka makaukau e lele kaua aku maluna ona, a ke hoohahani nui la ma na kapa wai o ka muliwai Nile.

    Ua lilo i mea nune nui ia e na mana aupuni nui ka lono e hoike ana i ka pilikia i loaa i ka Duke o Brunswick ma o kona loohia ia ana i ka mai ikaika, oiai oia i ke kanawalu o kona mau makahiki me ka oaa keiki ole.  O kona hope aku ma kona kulana oia no ka Duke o Cumberland Moi o Hanova.

     Ua panai aku nei ke aupuni o Sepa nia ia Farani i na pomaikai pili kalepa me na mokupuni o Inia Komohana ma ke ano nohona kuikahi pu e like me Amerika Huipuia i keia mau la.

     He lono ke hoike ana ua hoolimalima aku ke aupuni o Farani i na ona o kekahi makuahi Pelekane no ka halihali ana aku i ka pualikoa Farani i Kina.

     Ma ke awawa o ka muliwai Lu Kuana ua lele kaua aku na Pake maluna o na Farani, a he kaua hahana ka i hooukaia e na aoao a elua iloko o na hora eono, a o ka pilikia ma ka aoao o na Farani  he eha koa i make me hookahi kapena koa, a he iwakalua i hoehaia; a ma ka aoao o na pake ua nui loa ka poino a me ke auhee pu ana.

     Ua haalele aku ke Suletana o Moroko ia laila no ka hele ana e kau aku i ka hoopai maluna o ke kiaaina o Dermah iloko o ka halepaahao no ka hoomaau a me ka hana ino ana i na Iudaio malaila.

     Ha heluna nui o na mea kaua ka i hoouina ia ae no Kina mai Enelani ae

     Ua hoopauia mai nei ke Kulanui ma Kieff mamuli o ke kauoha a na mana aupuni, a aole e wehe hou ia a hiki i ka malama o Ianuari e hiki mai ana.  He 168 o na haumana kula i hopuia a hookolokoloia no ka hui ana e kokua i na hana puwai eleele a ka poe Nihiliki.

     Ma Nu Ioka ua hanau mai la kekahi keiki kupanaha loa, aohe on a mau lima, a aohe no hoi he mau wawae, a oia mau omolemole pu wale iho no o ka pauku kino.  O ke kino o keia keiki, he nui olulu, a o kona ili he manoanoa kupaianaha no hoi na hana.

     Ke hiki aku i ka la 30 o keia malama, o ka piha pono ana ia o ke 73 makahiki o ka Emepera o Geremania.

     Ma ka la no iho nei o Sept. ua hoao iho la o Sir Jas. Lumsden Seton.  kekahi o na Barona waiwai loa o Sekotia e lawe i kona ola iho me ka pu, a ua make aku la oia iloko o ke kanahakumamaiwa o kona mau makahiki.

     Ma Farani, ua hoaoia mai nei ka hoolilo ana na ka uwila e wehe a e pani i na puka nunui o kahi a na kaaahi e komo aku ai.  a aole e like me ko na la i @ na ka @ kanaka.

     Ke pahola la ka mai fiva lenalena ma ke kulanakauhale o Nashville, Tenesi; a he nui na ola kino i lilo i luahi na keia mai ahulau.

     O ka hapalua o ka @ nui o na uwea Telegarapa iloko e Farani ua hoomoeia malalo o ka lepo me ka holopono o na hana.

     Ma Ladana, ua hiki aku i ka 2,300 kanaka i hopuia i ka makahiki i hala, no ka lele kaua ana aku maluna o na makai, ka poe e malama ana i ka maluhia o ke kulanakauhale.  A ua hoopaiia lakou e hana ma @ hana oolea no ke aupuni.

     O kekahi o na huakai holo loa i holoia e kekahi kaaahi mawaena o Penscola a me Loko De Funiak; maluna o ke alahao o ka Atelanika a me ka Penscola, ua holoia no kanahiku mile i k a hora.  Ua holo keia kaa malalo o na kauoha a Col. Hikey ka ona o ka Hotele Continental, no ka lawe ana i kekahi mau kaahele maka hanohano ma kona Hotele ma ka Loko o Funiak.

     Ma Middleton, Ohio, ua hoao ae kekahi poe hui powa e wawahi i ka hale paahao, no ka hoohemo ana ae i kekahi o lakou i paa iloko; aka.  oiai lakou e hoao ana e hooko aku i ka lakou hana kuye kanawai, ua hooleiia mai la iluna o lakou ka malamalama o ke kukui uwila e ke kiai, a pau aku la lakou i ke auhee me he la he poe e auhee ana imua o ka waha o ka pu; oiai o keia poe he mau kanaka kuonoono keia, a aole o lakou makemake e ikeia ko lakou mau helehelena a e ikeia hoi e hana ana i keia hana.

     Ua wawaia'e ua kauoha aku ke aupuni o Beritania Nui i kekahi hapa o ke aumoku kaua e holoholo ana ma ke kowa o Dover e kipoka ae i ka papu o Dover, no ka hoao ana i kona paa.

     Ua kauoha aku ke aupuni o Kina i kekahi hui kapili moku o Geremania i mau moku hao paa elua, aka, mamuli o na keakea a Geremania ua nele o Kina; ua lawe ae la ia i na moku, a ili iho la ke poho maluna o ka mea kapili moku.

     Ua hoolaha ae kekahi mau nupepa Farani, iwaena iho nei o ka wa uluaoa kaua ma Tonquin, ua hooikaika nui ka poe kalepa e hoouna i ke ti i hookomo pu ia me ka laau make, iloko o Farani.

     Ua loaa aku ia M. de Lesseps he mau kokua hou ana no ka hooholo mua ana i kana hana nui ma ka eli ana i ke alawai o Panama, mai Farani mai.  A he kunana wale aku no hoi ka Enelani me ke kokua ole aku.  He kumu nui ia nona e nana ia mai ai e na mana nui o ke ao.

     Ua hoahu ae ka wahine a ka Elele i ke kulanakauhale o Conetanatinopela, he @10,000 no ka makahiki no ke kokua ana i ka poe ilihune.  A iwaena o ka poe ilihune a me na keiki makua ole ka hapa nui o kona manawa.

 

Ka Leo Walohia hope loa o ka Lahui Hawaii.

     I ka la Sabati apopo, oia ka la 2 o Novemaba 1884, e manele ia aku ai ke kino make o ka kama'lii wahine Kalani Pauahi ma ka Ilina o na Lani e hiamoe kau mai la mauka o Maunaala, nolaila, e komo pu mai e Hawaii o Keawe ma ka hea inoa ana ia -        

"Eia ua wahi Kapu la e Hawaii,

He loaa iloko o Keopuolani,

Ka momokuahi hoomau kanaka o Maui,

Ka ulu maka nana e kaa ke kahua,

Ka pikoi nana e hoolana ka moku."

E Maui o Kama, na Hono o Piilani,

kulia mai iluna, amo a mai ke kahili o

Hawaii-loa me Eleeleualani hea ia mai

ka inoa o -

"Kukulu i Maui ka pou o ka hale,

He hale palaila moku no Kalani,

E auhau mai nae a hala ilalo,

I lohe aku o Molokai me Lanai,

He hale no Kalani o Haleakala."

E Molokainui - a Hina a me Lanai a

Kaula, lawe ia mai ka manele me na

laau olokea, hea ia mai ka inoa o -

"Po Puna i ka uwahi noe o ka lua,

Ia aleale e popoi Kilauea,

Hohonu lipolipo i ka awaawa,

Luuwai i na Lehua o Mokupane,

Pane ku ka ua nuua o ka hala,

Oia!  O ke aloha ia i hiki mai nei."

E Oahu o Kakuhihewa, huliu ia mai

- Hapai ia mai ka pahu - hoonoho ia

mai ka huakai, hea ia mai ka inoa o -

"Kuu hoa pili i ka ua lani polua,

Me he po la ke aumoe o Koolau,

Kuu hoa o ka malu ki,

Malu kuikui o Kahoiwai la - e

E aloha ae ana ia oe - e

Kuu hoa pili i ka ua popokapa o Nuuanu,

Ke ahai la ma ke kua -

 Pulu elo maua i ka ua a ka waahila."

E pii e Kauai o Mano me ka la kowelo

i Lehua.  E wiki mai oe, halii ia

mai ke alanui, hoomalo ia mai ke kaula,

huki ia imua i ka piina o Maemae,

hea ia mai ka inoa o -

"Lele Kaula me he manu la i ke kai,

Ke oni mai la maluna o Kawaihoa,

He hoa ka pali kala hale no Halalii,

He lii ka lani na mano o ka lani po,

He hoolili no ka imu ahi - a likoliko

Minamina ino, aloha wale a - ."

     E na lei hulu mamo Olaa, a me na lehua o Mokaulele, aole olua e haaheo hou ana maluna o kona poo.  E ka ua Kanilehua o Hilo, aole oe e hoopulu hou ana @ @ @ @ @ hala.  E ka makani @ @ @ Hana Ualanihaahaa a me ka Uaoninip@ia i ka moana aole ia e honi hou ana ia olua, ua niau kololani aku nei oia.  E ka ua Ulalena o Piiholo a me ka malu Hekuawa o Wailuku, aole olua e halawai hou ana me ia.  E ka makani Maaa a Lahaina, a me na Ulu o Lele, aole e kolonahe hou ana kou mau welelau ma kona mau papalina.  E na ale hanupanupa o Pailolo, aole e haulani hou ana iaia.  E ka lae o Kalaau aole ia e kaaio hou ana mamua @.  E ka hae puarose o Kaimuki, aole au hoailona i koe nona.  E Daimana Hila, aole oe e kiei hou iho ana iaia.  E ke kai aloha o Mamala a me Kuloloia, aole e pehi hou ana kou mau huna kai ma kona kino.  E ke kapitala o Honolulu, aole e niniu hou ana na huila o kona kaa ma kou mau alanui.  E Kawaiahao a me Kaumakapili, aole olua e ike hou ana i kona mau hiohiona.  E ka home o ka Lani Pauahi, e Haleakala, ua pau kou lohe ana i kona leo a me ka nehe ana o kona mau wawae ma Aigupita Pa E Keoua Hale, kahi nana i kaili pulelo aku i ka hanu o ka Lani Pauahi i ke awakea, aole ia e hiolani hou ana me oe.  E ka ua nui o Hanalei, aole oe e hoopulu hou ana iaia.  E na wailele o Namolokama, ua pau ko ka Lani Pauahi inu ana ia oe.  E na hala o Naue i ke Kai, a me ka Lauae o Makana, aole ia e kaunu hou ana me olua.  E kanikau e na makani eha, e paiauma e na kai ewalu, e makena e na kualono, e huro e na kuahiwi, pau pu me na kai.

     Ia ka wahine hele la o Kaiona, ua haalele mai nei ia kakou me ka luhi ou kupuna alii Lani i hale e aku la.

     Aka, e hoomanao kakou, ua naiohia o ka Lani Pauahi he muo, he ao, he liko, he wohi, he pua iuka o Kakae, mai o kakou aku nei; aka, aia he wa no na mea a pau e halawai hou aku ai kakou me ka Lani Pauahi, oi loa aku ma kela ao Lani me ke Alii o na Alii a me ka Haku o na Hako, me na nani pau ole i ka helu ia.

                                                                                                                                    Me ka walohia.

                                                                                                                                    MOSE MANU JR.

 

Papa Hoonohonoho

- o ka -

HUAKAI HOOLEWA

- O KA MEA HANOHANO -

Mrs. Bernice P.Bihopa.

Mea hana pahu

Hamuku o ke Aupuni

Hui Mechanic's Benefit Union

Oihana Kinai Ahi o Honolulu

Hui Kuokoa Odd Fellows

Ahahui Opiopio Puuwai Lokahi

Ahahui Poola

Ahahui Opiopio Imi Pono Karisetiano

o Kaumakapili

Na Kauka lawelawe

Konohiki o na aina o ke 'Lii make

Pauahi.

Ka Mea Mahaloia ke Kiaaina o Oahu

a ma na Ukali

Puali Puhi Ohe

Puali Mamalahoa

King's Own

Prince's Own

Kings Guard

Na Kahu ponoi o ka mea make

Na kahuna o ka Ekalesia Katolika

Roma.

Ka Bihopa o Olba, Vika-Apokolo

ma Hawaii nei.

Na Kahuna o ka Ekalesia Anagalikana

a Hawaii nei.

Ka Haku Bihopa o Honolulu

Na Kahuna Hoole Pope

Ke Kahuna nana e pule.

Mahele Koa Kaua Lio

Na Kahili NUnui

Na Kahili Liilii

Na Hapai Pahu

Mahele Koa Kaua Lio

Na Kahili Nunui

Na Kahili Liilii

Na Hapai Pahu

Kaa o ka Mea Hanohano C. R. Bishop

Kaa o na Ohana o ka mea make.

Kaa o ka Moiwahine

Na Ukali o ka Moi

Kaa o ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine Likelike.

Kaa o ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine Poomaikelani.

Ka Lunakanawai Kiekie

Na Kuhina o ka Moi

Na Komisina o na Aina e

Na Alii o ka Ahaolelo

Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie

Na Hoa o ka Ahakukamalu

Na Kanikela o na Aina e

Na Lunakanawai Kaapuni

Na Kakauolelo o na Keena Oihana Aupuni.

Ka Luna Dute Nui, na Lima e ae o ka Oihana Dute.

Na Makai Nui o na mokupuni a pau Na Loio.

Na Makaainana Haole

Na Makaainana Hawaii

Na Makai.

     E hoonohonoho ana ka hjuakai ma ka hora 1 p.m. Sabati., Novemaba 2, ma Alanui Ema.

     O ka poe e hele ana mamua o ke Kupapau, e hoonohonoho ia lakou mawaena o ke alanui Beritania a me ka Ema Kuea, a o ka poe mahope mai, ma alanui Ema mauka aku o kahi noho o Mr. Bihopa.

     I ka hora 2 p.m. ponoi e hoomaka ai ke kai ana o ka huakai, a e hele ma ke alanui Beritania a ke alanui Nuuanu, huli iuka a ka Ilina Kupapau o na 'Lii ma Maemae.

     Malalo o ka hooponopono a me ke kuhikuhi ana a ke Kiaaina o Oahu me Maui.    

                                                                                                                                    KEOUA HALE.  Oct. 24, '84.

 

     O ka inoa o ka mokuahi hou o Poka ma e lauhea ia mai nei, o Kaiona, a i ole o Malulani.  Pela io paha, ea?

 

NA HOOLAHA KUMAU

 

KAKELA & KUKE.

E kaa na pahiolo, koi hole,

hamole, koi nui a me liilii, kila,

wili oaa, rula, apuapu, kui o na ano

a pau, kala kaa, hao hoopaa puka,

pohaku hoana, kepa, lei iho, kaula

hao ilio, pahi, upa, paha umiumi,

kalapu, kope hulu, pulupulu, oepa kalakala,

liua hao, ami, keehi, a me ke

- KAULA OPU -

 

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, koala, pe, kipikua,

hao kope, au ho a pela aku,

kua bipa, lei bipi,

kaula hao bipi, uwea pa,

uwea keleawe, hao pili

piula, kaa palala.  ipuhao, ipu ti

PA PALAI MAKAU ME KE AHO

 

NA HOOLAHA KUMAU.

J T. WATERHOUSE.

(Walakahaui.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIIL.

Ua paha pono me na waiwai makamae

hewa ai na maka i ka ani o ka ledea.

Heaha no la hoi ia

- MALAAILA -

Na Apa Kilika o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a pau,

Hahahipa o na ano a pau,

Na Huluhulu @

Na keokeo Paina,

Lilina kau puu.

Wetoria,

Leponalo,

Lainakini,

Ahina pelekane,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloko o na wahine,

Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

Na Kihei uhi moe.

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka nunui a @

- Eia hou. -

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLU

O NA KANE A ME NA KAMALII.

Na Apa paina maikai loa,

Polu manoanoa a lahilahi,

Huluhulu manoanoa a lahilahi,

Na Apa huluhulu a pahee,

Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

Na pililakeke loloa a pokopoko,

Na Palule kaula o na ano a pau,

Na Palule keokeo,

Na Palule kalakoa,

Na Paleili.

Na Papale wahine i kinohinoh@ me na paa

me na hulu nani, a he holuna nui o na

kane a me na kamalii o na ano a paU

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa buka,

Na Kamaa laho@,

Na Kamaa weleweka.

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAI@

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua,

a mahope o kela a

me keia ano.

NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

Na Aila honua helu 1 he aiai me ho wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

Keokeo,

Eleele,

Polu

Melemaia,

&c.,  &c.,  &c.,  &c.

Ina Iho Ina Iho.

Na ipuhao, na ipu ti,

Na koi nui a liilii,

Na pahi nui a liilii,

Na pahi oio, pakani

Na pahi oio palna

Na @ nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amala,

Na kamaa lio,

Na moe hao,

Na pela awea

NA LAKO MAO, MA KA AINA A ME KA WAI

Na lako pu,

Pa nui a liilii,

Na hola,

Na kiaha aniani,

Na aniani kilohi,

Na ipukukui o na ano a pau.

HE HELUNA NA MEA AI.

Palena poepoe,

Palena poepoe palupalu,

Palena huinaha,

Palaoa o na ano a pau,

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano lini,

Paakai o Livapolu,

Paakai ina,

Paakai hu,

Mauu Kaleponi,

Palani ai a ka lio.

 

he hahina nui o @ maawaiwai aiwaiwa

ko'u mau halekuai aole i pau i ka huaha aku

na oukou no e hele mai a kilohi no oukou

Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, @

Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono

a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii me

na kauoha mai na mokupuni e hookoia ma ka eleu loa.

J. T. WATERHOUSE

(WALAKAHAUKI.)