Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 8, 21 February 1885 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa

-

No ka Makahiki,         $2.00

No Eono Mahina,        1.00

-KUKE KA RULA.-

 

Poaono            Feberuari, 21, 1885.

 

KE KILOHANA POOKELA.

            E pomaikai auanei ko makou poe heluhelu ke ike hou iho i ke kino o ka kakou milimili e hoea aku nei, ua hele wale a luhiehu i na manao heluhelu, na moolelo, a me na nuhou pu; a mai hoohala hoi i ka alawa ana ae i na hoolaha e puka aku nei; malalo iho nei, a malalo o ke poo, "Ka Halawai i malamaia ma Kawaiahao," e loaa pu iho ai i na makamaka, ka waiwai nui o na mea i hoikeia ma ua manao la, a e heluhelu iho a lawe i kumu hoohalike no ka noho'na ohana, a noho na lahui no hoi, a he waiwai pu no hoi i ka poe e hoomakaulii nei ma ka oihana loio. E heluhelu iho.

 

Ka Halawai ma Kawaiahao i ka po la Sabati,

Feb. 15

 

            E like me ka hoolaha mua ia ana, ua kamailio o Professor Wayland imua o ke anaina ma Kawaiahao i ka po o ka la Sabati iho nei i hala. Ma o ka maheleolelo la kana kamailio ana, a no ka pomaikai o ka poe e heluhelu ana i keia pepa ke hoopuka aku nei makou malalo iho i ke ano nui o kana mau olelo.

            Hoike mua mai la oia i ka hauoli o kona manao no ka launa oluolu ana me kekahi anaina o ka lahui Hawaii, oiai ua lohe mua oia no na hana hoomalamalama mawaena o keia lahui.

            Ua ano kamaaina no hoi oia i ka lahui mamuli o kona ike mua ana ia Kauka me kana wahine, a me ko laua mau keikikane me na kaikamahine e ola nei.

            O kekahi no hoi o na buke i aoia iloko o na kula kiekie o keia aina, o ia ka Wehewehe Hala, he buke ia i hanaia e kona makuakane. O ke kumu kahiko no hoi i noho ma Kawaiahao, o ia o Binamu, ua ao pu ia oia ma ke kula hookahi me kona makua. A ua noho no hoi ma ke kulanakauhale hookahi me ko Mr. Wayland ohana. Pela ke ano o na olelo hoolana i hele mai ai a hiki i ka hoike ana mai i ke kumuhana ana i koho ai no ia halawai, o ia ke

Kanawai.

            Waiho mai la oia he ekolu mahele nui o ke kanawai. Kanawai o na mea kino; Kanawai Kivila, a me ke kanawai o ke Akua. Hoopili mai la oia me na olelo hoohalike. O ka wela a me ka ma-u, he kanawai o na mea kino; aia hiki aku i kekahi mau degere ka wela o ka wai, o kona paila ae la no ia; aia hoi a emi iho kona mau degere a ilalo a loaa kekahi ana, o ka paa ae la no ia o ka wai a lilo i hau paa. Eia hou no, o ka ai a me ka wai ke ola o ko kakou mau kino. Ina e olelo iho kekahi e waiho i ka ai a me ka wai, ua maopopo o ka make no ka hopena. He kanawai ia. Aohe kanawai i nele i kona hoopai; ke uhaiia ke kanawai, ua maopopo e ukali ana no ka hoopai.

            O na kanawai kivila, o ia na kanawai i kauia e na ahaolelo, no ka hooponopono ana a me ka hoomalu ana i ka lahuikanaka. He hemahema nae ia mau kanawai i kahi wa, a pela no hoi i hemahema ai ka hookoia ana i kahi wa. No ka mea, he mea hemahema ke kanaka, ua kuhihewa kanaka i kahi wa, a mamuli o ia hemahema i loaa ai na kina iloko o na hana.

            Hoopai hewa ia i kahi wa, a hookuuia no hoi ka lawehala i kahi wa mamuli o ke akamai o ka loio, a mamuli paha o ka hemahema o ka lunakanawai, a pela wale aku kana wehewehe ana.

            O na kanawai o ke Akua he pololei wale no a me ka hemolele. Aole hiki ke kapaeia a uhaiia paha me ka ukali ole o ka hoopai mahope iho. Ua hookola kona mau kanawai me ka ewaewa ole. O ua mau kanawai la no hoi aole i hanaia no ka hookaumaha ana i kanaka, aka i mea e pomaikai ai. Ma ka malama ana i kona mau kanawai he nui ka pomaikai.

            Ma ka hoopau ana i kana haiolelo  ua haawi mai oia i na olelo paipai a hoolana i ke anaina, e hoolohe a e malama i na kanawai o ke Akua, a e ike no lakou i ka hua maikai o na hana.

            He nui wale aku koe o na olelo hoopili, he mea hiki ole ia makou ke hoopuka aku i keia wa. Aka mahope aku e hapai hou aku ana makou i kekahi o kona mau manao.

           

KA LAHUI.

            He mea ano nui i ke kanaka Hawaii noonoo ka nana ana aku i nalahuianolike ole e komo mai nei i ka aina i keia wa. Eia ka lahui Pukiki, na Pake, na lahui like ole o na mokuaina o ka moana Pakipika, a i keia mau la hoi ke komo mai nei ka lahui Iapana. Mawaena o na lahui lehulehu like ole e noho nei, o ka lahui Hawaii ka hapa uuku ma ka heluna kanaka, ke hoohalikeia oia me ka huina nui o na lahui e ae e noho nei. Ae, pela no ma ka heluna kino kanaka; aka ma na mea e ae, ma ke ano malamalama, ka ike a me ke ano naauao o ka noho ana, o ka lahui Hawaii no ka oi, koe wale no na poe Europiana e noho nei me kakou. Ua kahiko loa ko lakou malamalama, he mau haneri makahiki, aole mea e hoole, ua oi ae lakou mamua o na lahui e ae, e like me ka oi o ka hua i @o mamua o ka hua opiopio. Mawaho ae o ka Europiana, ua maopopo loa o ka Hawaii no ka i oi aku o na lahui like ole e noho nei.

            O ka mea i makemakeia, o ka hoomau aku o ka lahui Hawaii i kona noho ana ma ke kulana malamalama, a i lilo ai hoi oia i kumu alakai kupono no na lahui e ae e komo mai nei. A pehea e hiki ai? He ninau kupono keia a na kanaka Hawaii noonoo e ninau ai no lakou iho. O kekahi o na poino nui nana kakou e hoopilikia ma keia mua iho, ke ole kakou e makaala, oia no ke poi ia o ka malamalama iloko o ka lahui e ka pouli mawaho mai. "Ina i lilo ka malamalama iloko ou i pouli, aole io o ka nui o ua pouli la."

            O ka makou leo paipai i ka poe heluhelu i keia pepa, e hoomau i ka nee ana imua ma ka malamalama, ka hana Maikai ana a me ka pono o ka noho ana. O ka noho ana maluna o ke kahua Kristianom, ua like ia me ka noho ana maluna o ka pohaku paa.  Makemake keia pepa e ike i ka lahui Hawaii he lama ku malamalama, a he alakai kupono no na lahui e ae e komo nui mai nei iloko o ka aina.

 

Kakauia no ke KUOKOA

            E LIKE me ka makou i hopohopo ai, a i hoike ai ma keia nupepa, he poino nui ke pahola mai ana maluna o ka aina mamuli o na hana kanawai a kanawai ole a keia papa Kuhina, pela no na hua e ikeia nei iloko o keia mau mahina i kaa hope aku la a hiki wale i keia la, a i ka nana aku aole keia o ka palena, aka, o ka oi loa aku koe a hiki mai. Ua nui no ko makou kanalua a hopohopo no na hookele ana a keia aha kuhina ma o kona alakai, oiai he moolelo maikai ole kona he mau makahiki loihi mamua aku o kona hiki ana mai i Hawaii nei, a aole hoi he nana a ku hoi i ka mahalo ia kona kulana mua i hiki mai ai a me kana mau hana iwaena o na kanaka Hawaii i paheleia e kana mau olelo malalo o ka aahu o ka hoomana ana i lawe ae ai nona iho, a hooliloia e ia i uhi no kana mau hana i hookumu ai me kakou. Me ia mau ano no oia i hoomau mai ai i kana mau hana a hiki wale i keia wa, a he nui no ka poe i punihei i ka nahe o kana mau olelo, aka, he manawa ko ke kanaka e ae ia ai, a he hopena no ke loaa ana iaia, ana hoi i hoomaopopo ole ai, a me he la, ke hookokoke mai nei ia hopena. Mai ka noho ana ae o keia kanaka i poo no na hooponopono aupuni ana makou i hakilo ai i kana mau hana me ka loli ole o ko makou hoowahawaha iaia ma na ano a pau e pili ana i kona ano he kanaka. E like me ko makou hilinai ole iaia, mamuli o ka mea i ikeia nona, pela no ka hua o kana mau hana e hoapono mai nei i ko makou koho ana aku iaia he kanaka kupono ole e lilo i alakai no na hana e pili ana i ka pono o ka lehulehu. Ua hoike mau aku no makou i ka moolelo o kana mau hana, a pela no makou e hoomau aku ai, i hoomaopopo pu mai ai kakou i ka io o kana mau hana i kulike ole ai me kana mau olelo. No ia kumu, ua lawe mai makou i na hana a keia Aha Kuhina, i kela a me keia manawa, a hoike aku ia oukou i ike pu iho ai ka kou i na mea i hanaia, oiai, oia mau hana no oukou ia, he poe kauwa lakou i hoonohoia e malama i ka pono o ka lahui. Ma keia wahi, ke hoopuka hou aku nei makou i na mea e oiliili mai nei e pili ana i kekahi o na kumuhana nui i ili aku maluna o ka Papa Kuhina, oia ka aie lahui a me ke dala i hiki mai i o kakou nei mamuli o ia mea. Me he la i keia au malamalama, ua ike o Hawaii nui a me Hawaii iki i ke ano nui o keia mea he aie; me ka nihinihi a me ke akahele loa e pono ai kona lawelawe ia ana, a e lilo ai oia i mea hoopomaikai, aka, hemahema a kapulu iki iho no kona lawelawe ia ana, he mau hopena poino ke loohia ana i ka mea i makahehi i keia mea he aie. He nui ko makou hopohopo no keia kumuhana i hoolahaia ai i ke kau ahaolelo nana i hooko ke kanawai aie, aka, ua punihei no nae ko kakou mau wahaolelo i na hiohiona o keia mea he aie. O na Kuhina a me ka aoao o na makaainana ka i hooikaika a hiki i ke ko ana o ke kanawai a ko kakou Moi i kakau inoa ai. Ua puka mai ka leo kanalua no ka aie lahui mai kekahi mau alii o ka Ahaolelo i kamaaina i ke ano o ka aie a me ke kalepa ana, aka, ua lilo ia mau leo akahele i mea ole mamuli o na alakai e kalele ana maluna iho o ka noonoo o ka hapanui o na wahaolelo a kakou i koho ai i mau kiai no ko na makaainana mau pono. O na hoa no o ka aoao kuokoa ka i mau i ko lakou mau kahua hoole aie. Malalo o kekahi kanawai o keia Kau Ahaolelo iho nei, ua hanaia he kanawai, malalo o ia mau alakai ana e hoohana ia i dala Hawaii. Ma o keia mau kanawai a elua i loaa aku ai ka mana i ka Aha Kuhina e hoohana aku i na aie. Oiai, e noho ana he mau hoa e ae elua iloko o ka Aha Kuhina, a i haalele i ko laua mau noho Kuhina mahope iki mai, ua hoohoio ka Aha Kuhina e hoaie ke aupuni i ekolu haneri tausani dala, hookahi hapa ma ke gula a ma ke dala keokeo kekahi hapa, aka, aole nae ia manao i hookoia. Ua lawe ae no ka Aha Kuhina hou i na manao o ke poo o na Kuhina, a hoohana aku i ka aie ma ke dala keokeo Hawaii wale no malalo o na hoohemehema imi maalea e pono ai a e pomaikai ai na aoao nana e hookele ana ka hana-a o ka hua o ia hana- he mau dala keokeo Hawaii he hookahi miliona ka i pae mai i Hawaii nei, a nona ke kumu waiwai e kalepa ia nei i keia la no ke kanawalu keneta, aka, ua kaki ia nae ke aupuni Hawaii e hookaa i keia aie ma ke gula. Ua ike no kakou i na hana lauwili a keia Aha Kuhina i hana iho nei e pili ana i ka auhau, ua hoole mai i ke dala a lakou i lawe mai ai iloko nei o ka aina, a ike i ka pono ole o ia hana ua hoololi hou ae. Pela iho la na hoao ana o keia Papa Kuhina e pale ae i na poino e hookokoke mai ana mamuli o ka lakou mau hewa mua i hana ai ma ka aie, a ke hahai nei no ka poino o ia mau hana a hiki i keia wa. O ka mea kamahao nae i ka poe i kamaaina ole i ke ano o na hoa o keia Aha Kuhina a me kona alakai, o ka hoole a o ke kapili aku i ke kumu o ka hewa maluna o ka poe kalepa, a maluna o na alii kue i ka aie lahui ke kumu hewa. No keia kuhi ia aku o ka hewa a me ka pilikia a na kalepa ana a pau e pono ai ko kakou noho ana, maluna o ka poe kalepa, ua hoopuka ae lakou a me ka baneko i ka moolelo o ko lakou hoao ana e kokua i keia Aha Kuhina mahope iho o ka ili ana mai o na poino ia Hawaii, i ulu mai ma na hookele ana a ka Aha Kuhina a ko kakou Moi i hilinai nui ai. Aka, mamuli o ka hewa mua, ua pakui aku a pakui hou aku na hewa o ka hooponopono hou ana aku e maemae hou ae ke kulana mua, a oiai o keia mau hoao ana a ka Aha Kuhina he mau hahaki kanawai wale no, ua lilo ka lakou mau hana i ke dala i mea hoopoino i ke kulana kaepa a me ka mahiai o ka aina, nona na pono e hoolako nei i ko kakou mau makemake, a e pahola nei i ka loaa e hiki ai ke malama ia aku ke ola o ke aupuni, a no ia mea, a no keia epa nui e hoolaha ia nei e ka Aha Kuhina no ka poe kalepa ka hewa, ua ku iho ka poe kalepa ma ko lakou pono ma ke kanawai, a nonoi mai i ke aupuni e hookaa aku i kona aie e like me ka nui o na dala pepa o ke aupuni e waiho ana ma ko lakou lima. A heaha ka hana a ke aupuni? Ua ku i ka maewaewa o Hawaii, ma o lakou nei ae. Hookahi wale no hana a he hookahi pane a ke kolohe, he hoole aku aohe he dala e hookaa ai i kona kikoo. He banekarupa ke kulana o ke aupuni, a no ka ike mai o ka poe mea dala o loko nei a me ko na aina e i keia kulana o ke aupuni Hawaii, ua lilo kona inoa i mea hooheneheneia, a ua hiki ole ia lakou nei ae ke hoaie hou aku. Mai ka noho aupuni kuokoa ana o Hawaii nei a hiki i keia wa, aole loa i loaa iaia keia kulana, akahi wale no i keia au, a malalo o ka keia poe Kuhina mau hookele ana. Aole makou e paipai aku ana ia oukou e na hoa heluhelu o keia nupepa, e hana i kekahi hana hahaki kanawai ma keia ea, aka, e waiho aku ana makou i keia manao i kumu no oukou e hoomaamaama ia ai i na mea e hana ia nei no kakou a i alakai no kakou no keia mua aku; he mea e kono ana i kela a me keia kanaka e hoomaopopo i kona mau pono a e hookanaka i kana mau hana, oiai, o ke kumu mua o keia hewa ma o ko lakou mau waha olelo no i koho ai no ka Ahaolelo, a ma o i apoe no ma keia mua aku e hoi hou mai ai na pono a me na pomaikai o ka aina, a me kona kulana hanohano mua.

 

UA HOI AKU NEI.

 

            He puolo waimaka ka'u e hooili aku nei a nau hoi ia e lawe aku ma na kihi a pau o ko kaua mau paemoku, a oia iho hoi keia malalo nei :

            O Ahakuolo Oleloino, he kupa no Moanalua, i Kona, Oahu, a ua hoi aku nei iloko o na la o ke kanikoo mai keia ola ana a i kela ao.

            O Moanalua no kona one hanau, a malaila no hoi kona hanu hope loa.

            Ua oi aku mamua o ke 80 kona mau makahiki. Aole no hoi i loaa iaia he keiki me kana wahine iloko o ko laua mau la.

            Ua komo oia i ka Ekalesia o Kaumakapili i ka makahiki 1837, oia kekahi o na hoahanau iloko o "kaailau" i oleloia, he 431 ko lakou huina o ia la hookahi. Ua makee i ka pono i na la o keia noho kauwa ana na ka Haku, ua piha na makahiki he 48 o ka inoa hoahanau maluna ona. He luina lawelawe me na Kahunapule o keia mau Ekalesia, a na ka nawaliwali i waiho mai i ka hana, a na ka hanu hope loa o ka po i kii mai a lawe aku la i kona uhane, a waiho iho la i ke kino e oni ole ana, a oia kela mau huaolelo maluna'e, "Ua hoi aku nei." O ke kua mai nei i na ohana i koe, a o ke alo i kona Makua a i ko kakou Makua, a i kona Haku a i ko kakou Haku.

            Kuu ka luhi, pau ka eha o ka naau, a me na luhi o keia noho ana.

 

Kokua ia J. H. Keliinokaha

            E ka nupepa KUOKOA; A oha oe@-

            Malalo o na kumu maopopo oiaio, ma ko'u ano he kupa kamaaina no Kohala, ke noi aku nei au malalo o na rula o ka poe naauao, i ka puuwai o ke Kilohana Pookela ka nupepa Kuokoa, a me ka Liona puuwai o "Ko Hawaii Pae Aina," e hoopau i ka hookomo ana i na manao pane o D. H. Kaailau ke kanaka ano lio ahiu e puiwa wale ana, a me kau pane e ka mea hoouna mea hou o Kohala me ka oiaio J. H. Keliinokaha; ua maopopo no i ka poe hoopono o Honomakau nei, ua hana no o Kaailau ia mea o ke kuai @ama me ka pee malalo o ka malumalu a ke kanawai i ae ai, eia nae, "O ka leo ka leo o Iakobo, a o na lima, na lima o Esau."

            Aole a'u pane no na mea i ikeia e a'u, aka, e noi aku ana au e hoopau i ka olua kaka pahi ana, oiai, ua mama ko Kaailau mau paona, a oiai no hoi "e o-u ka maka o ka wauke oi opiopio." Na kau pane puiwa e no i o la honua i hoike mai o kau hana ia e Mr. Kaailau, mai hilinai maluna o ka ike loio o Jos. M. Poepoe, a manao oe e pakele; mai hilinai ma ke akamai o ke kanaka. Nolaila, o ka'u wale no e waiho imua ou e ka makamaka, a uilani ae ka manao, i mea e maloo ai ka pii ana o ko hou i ka Hale Leta i ka la 11 ino nei ma Puehuehu. Ua lawa, a e noho malie na aoao elua. Owau no ke kupa o Honomakau.

                        Jos. M. Kanehiwa.

 

Pane ia S. B. Hoonanea.

            O ka pane a S. B. Hoohemo-pahemo, e pane ana i na makai kupanaha ma ka Nupepa Ko Hawaii Pae Aina, Buke 18, Helu 6 e olelo ana : Hiki no ka ia laua ke hopu a hoo iloko o ka Halepaahao me ka palapala hopu ole.

            E ka mea kuhihewa, i hea oe e pee nei, a mahea oe e nalo ai? O ko waha hu ae la ia i ka lapuwale; no kou ike kanawai ole, nolaila; hoike ae nei oe i kou kuhihewa imua o ka lehulehu.

            A penei ka manao o ke kanawai o ka Mokuna 40, Pauku 1 o na Kanawai Hoopai Karaima. "Ua hookapuia na walaau ano ole a pau i ka po."

            Ua makaukau mau au i na manawa a pau me ka a-la paa o Kaueleau no ka pane ia mai.       P. W. Waha.

            Hookena, S. Kona

 

HOOLAHA EUANELIO.

                        E halawai ana ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina, ke hiki aku ma la 11 o Maraki, oia ka Poakolu elua. Nolaila e hoomanao na lala o ia Aha a me na e@@@@; aia ma Kalapana ma Puna kahi e halawai ai, a e hoomakaukau i na haawina a me na hoike kihapai.

            J S Kalana.

 

            Mahope iho o ka pau ana o ka moolelo o Keaomelemele, e puka aku ai ka moolelo o Tonerita, ka mea i olelo ia "Ka Anela o ke Aupuni o Mesiko." Ka lua o na moolelo Paniolo e like me Toneiahuanu i hoopukaia ma Ke Au Okoa.  Mose Manu.

 

HOOLAHA HUI KALEPA.

            Ke hoikeia aku nei ma keia, ua hoohui ae nei ma keia la o SAMUEL J. LEVEY a me WILLIAM H. ALDRICH o Honolulu, ma ke ano kalepa no ka lawelawe a kuai i na mea ai o kela a me keia ano ma Honolulu, malalo o ka inoa hui S. J. LEVEY & CO.

            (Kakauinoaia)  S. J. LEVEY,

                        W. H. ALDRICH.

                        2010-2ts.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(Maunakea.)

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

He Luna Hooiaio Palapala.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala ma ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

           

            Keena Hana:  alanui Kalepa   tf.

 

G L. FITCH, (KAUKA PIKA.)

            Ua wehe ae nei au he Keena Lapaau ma Alanui Maunakea, Honolulu, Helu 70, a e loaa no au ma ke Keena @@@ ka hora 9 a ka hora 12 o ke kakahiaka o kela a me keia la, hora 3.30 a i ka hora 7.30 ahiahi.            9007-@

 

W. C. AKANA (KALAUKI.)

He Mahele a Unuhi-olelo ma ka olelo Pake me ka olelo Hawaii. Ua makaukau no hoi e huna i na Palapala Kuai a Hooli@nali@a a p@@a aku wawaena o na Pake a me na kanaka Hawaii. E loaa no au ma ke Keena Helu 7, Alanui Moi, ma kahi e kokoke ana i ka @@apo o Hoaliliamanu.      2010-@y

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale o na ano a pau, a me ua me na pono a pau no ka hale.

Kihi Alanui Moiwahine me Papu.       tf.

 

WILLIAM AULD.

I una Ho@ialo Palapala Kepa Paahana no ke Apana o Kona.

            Keena Hana: Ma ke Keena Wai o Honolulu.  tf.

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

Hale Hana: Helu 11 alanui Nuuanu.

 

J NO. M. KEALOHA.

 

LESA Hoolalo Palapala Kepa Paahana no ka apana o Kawaihau, Kauai. He Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka apana o Kawaihau, Kauai. He Ko@i@ina Palena Aina ua ka apana o Kawaihau, Kauai, a he Luna Hooko Mora no ka Pae Aina @@@@@k@a.

1103-1@@.

 

NA HOOLAHA HOU.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu  o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Makalele @@@@ P@@moi, Hilo, Hawaii i make.

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Kaaihue (w.) e noi ana e hoonohoia o B. E@ia@@@@ 1 Luna Hooponopono no ka waiwai o Makalele k. no P@@moi, Hilo, Hawaii i make.

            Nolaila, ua kauoha ia na mea a paa i pili, o ka POAKAHI, oia ka @@ 16 o MARAKI. '85, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia kahi a me ka manawa i ko@@@@ no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.     F. S. LYMAN.

            Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko H. P. A.

            Hilo, Hawaii, Feb. 10th, 1885-           2012-@@s.

 

Ma KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o PUHIPUHI (@@@ no Kahewa, Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Moke k. e noi ana e hoonoho ia D. Kamai, i Luna Hooponopono no ka waiwai o Puhipuhi (w.) no Kahewa, Hilo, Hawaii, i make.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oia ka la 16 o MARAKI, 1885. ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.

                        F. S. LYMAN.

            Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae aina.

            Hilo, Hawaii, Feb. 10, 1885.   2012-3t.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Kamaipiialii (k,) no Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaonohiula (k,) e noi ana e hoonoho ia oia i Luna Hooponopono o ka waiwai o Kamaipiialii (k,) no Weloka, Hilo, Hawaii i make.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, OIA KA LA 16 o MARAKI, 1885. ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.

                        F. S. LYMAN

            Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

            Hilo, Feb. 10, 1885.    2012-3t.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KUEHU (k,) no Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka Palapala Noi a Keamo (k,) e noi ana e hoonohoia oia i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kuehu k. no Hawaii, i make.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oia ka la 16 0 MARAKI, 1885, ma ka hora 10 A. M. ma ke Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

                        F. S. LYMAN

            Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

            Hilo, Feb. 10, 1885.    2012-3t.

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO Waiwai : Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o KAAUWAI (k,) no Waikapu Maui, i make, e ka Hon. Abr. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua. Ma keia ke kauoha ia aku nei ka poe a pau he aie ko lakou i ka waiwai o ka mea i oleloia, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, a o ka poe a pau he mau koina ko lakou i ua waiwai la i oleloia, ina ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, e waiho mai i ka lakou mau koina me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai ka la e puka aku nei keia hoolaha, ma keia Keena hana ma Wailluki, a i oie pela, e hoole mau ia aku lakou.

                        J. W. EVERETT.

            Lunahooponopono o ka waiwai paa o Kaauwai k. o Waikapu, Maui i make.

                        2012-4ts.

 

Kuai a ka Lunahooponopono no na waiwai paa ma Lahaina, Maui, a me Molokai. Ma ke kauoha a ka Aha i hoopukaia e ka Hon A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma keia la 5 o Feb. 1885, ua loaa mai ia'u ka mana e kuai aku ma ke kudala ana, ma ke alo iho o ka hale oihana ma Lahaina, Maui, ko H. P. A. ma ka POAONO, MARAKI 14, 1885, ma ka hora 1 P. M.

            Na kuleana a me na pono a pau o Ellen Mowlein, no Lahaina, Maui, i make, a me 1/2 o na pono i hookaawale ole ia iloko o ka apana aina a me ka hale pohaku e ku la ma Lahaina, Maui, e pili pu la me ka hale o Mr. E. L. Pond, nona na (poles) he 27 a oi aku a emi mai paha. E hoomaka ana ke koho no ke kumukuai mai ka $200 a pii aku. O na iilo no na palapala me ka mea kuai.

            A ma ia wa a ma ia wahi no hoi e hoolilo ia aku ai ma ke kuai he apana aina e waiho ka me Kaluaaha, mokupuni o Molokai, nona na eka he 2.88-100 a oi a emi mai paha; a maluna iho he hale e nohoia nei e E. Lililehua, ka hope Makai nui. A o kekahi o na waiwai o Ellen Nowlein i oleloia, mai ka $150 ke kumukuai o lalo a pii aku.

                        Thos. W. Everett.

            Lunahooponopono o ka waiwai o Ellen Nowlein i make.

            Lahaina, Maui. Feb. 11, 1885.            2012-4ts.

 

HE OLELO HOOLAHA AKEA : Ke kahea aku nei au i ka poe a pau i hoolimalima ia Kanahena, Honuaula, Maui, he kuleana ko lakou i ka aina o ke Alii Pauahi Bihopa, e hoihoi mai lakou i ko lakou mau dala ma kuu lima i ka la 1 o MARAKI, o ka 1885, ma Kanahena, Honuaula, Maui.

            Ke kauoha pu ia aku nei no hoi oukou, oiai haawi oukou ia J. Kamawae. E hoolohe i keia mai poina.                     J. A. KAIANUI.

            Kanahena, Honualua, Maui, Feb. 19, 1885.

                        2012-1t

 

Olelo Hoolaha :-Ua loaa ia'u kekahi waapa me ka upena maluna, makai o Kualakai, a ua lawe mai au i ka upena eia ma ko'u hale noho ma Honouliuli nei. E kii koke mai ka mea nona keia waiwai iloko o na la he 15 mai keia la aku e puka nei keia hoolaha. Ina aole e kii mai a hala keia mau la i oleloia maluna, e lilo loa ia'u. Me ka hoihoi pu mai i ko'u lilo no ka hoolaha ana.

                        B. K. KAPAHAU.

            Honouliuli, Feb. 19, 1885.      2012-1

 

OLELO HOOLAHA :-E ike nuanei na kanaka a pau ma keia hoolaha, ua apoaoia mai ka mea nona ka ino malalo iho e ka Moiwahine Kapiolani, i Luna no ke One, Pohaku, a me ka Lepo, ma ka aina ma Auwaiolimu; nolaila, o ka poe a pau e makemake ana e kii i ua mau mea la, e hele mua mai e hui me ka Luna ma Kapauhi, Alanui Emma.

                        ALAKEMA NAONE.

            Luna.               2012-3

 

OLELO HOOLAHA :-O ka poe a pau a Antone Fernandez o Makawao, Maui, i aie aku ai, e hoike mai lakou i na mea nona na inoa malalo nei iloko o eono mahina mai keia la aku o hoole loa ia auanei. E lawe mai i na hooiaio kupono no ia aie a na o kapae loa ia auanei e maua. KILIKINA (w.)                        Wm. FORNANDEZ.

            Na Hooko Kauoha i hookohu ponoia o Antone Fernandez i make.

            Makawao, Feb. 13, 1885.       2012-2t

 

NA MEA I LOAA NO KA PAPA HAWAII NO KA MAHINA E PAU ANA OKATOBA 31, 1884.

No na Misiona Kuwaho.

Mai ka ekalesia o Helani-S. W. Kawewehi     $13.60

Ekalesia o Kohala-E. Bo@a   200.00

Ekalesia o Kaakea@o-J. A. C@@@@          65.53

Mai ka Kili@@@i ma Keeaha Kauai 1@.20

Mai ka aina hoolimalima ma Hilo       30.00

Mai a L. Kaaua- Vernon, Cala            @0.99

Mai Po@ape, @o@lock, Re@ @@ Pui@lap, @@ o Rev. E. T. D@@@@           72.75

Mai ka Pae@ok@ Kih@@@-Re@ E. A. Walkup    19.@0

            $4@@.70

No na Baibala Amerika

Na buke i kuaika ma Poeape-D@a@e            2500

Na buke i kauika i ka Paenina Kilibati            @2@@ @@@@@@

No ka pomaikai o ka Oihana Pai Palapala ma Kilibati.          

 

NA HOOLAHA HOU.

MA KE KAUOHA.

 

 

            Ua hookohuia o SAMUELA L. KAWELO i Lanakanawai Apana no Hilo Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o D. K. Pa i waiho mai.

                        POOMAIKALANI,

                        Kiaaina o Hawaii.

            Hilo, Hawaii, Ian. 16, 1885.               2011-4ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o W. W. WEED a me kaua wahine o ka aoao mua, a me KALE T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 1 o Iune 1880 i kakau kope ia ma ka buke 65 2020 199, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ina ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela no olelo hoakake no keia mea.

            Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.

                        KALE T. KULIKA,

                        Mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana :

            O kela apaoa aina e waiho la ma Lahaina mokupuni o Maui, a he apana kukulu hale maikai; he 45-100 eka ka nui, me ka hale maluna iho, a me na mea a pau e pili ana, a i kupono no ka home oluolu. Ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1176 a Kuleana Helu 487 ma ka inoa o Kaailau.

                        200-4ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o S. Kauwa o ka aoao mua, a me C. S. BARTOW no ka Hui I. O. O. F., a i hooliloia ia C. T. Gulick o ka aoao elua, ma ka la S o Sepatemaba, 1877, i kakau kope ia ma ka buke 51, aoao 232; a kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.

                        CHAS. T. GULICK,

                        Hope o ka mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana :

            O kela apana aina e waiho la ma Punaluu, Koolauloa, Oahu, he 1 1/2 eka ka nui; he aina kanu kalo maikai, a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1294, a Kuleana Helu 4364 ma ka inoa o Kukaumiumi.                   2011-4ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o S. W.KUAIWA o ka aoao mua, a me C. S. BARTOW no ka Hui I. O. O. F., a i hooliloia ia C. T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 28 o Augate, 1877, i kakau kope ia ma ka buke 52, aoao 140; a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia moraki, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.

                        KALE T. KULIKA,

                        Hope o ka mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana :

            O kela mau apana aina e waiho la ma Kapaka, Koolauloa, Oahu, a penei :   1st.

He 3 mau loi kalo a loi raiki paha, a me ka apana pa hale, he 76-100 eka ka nui; a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1442, a Kuleana Helu 10804 ma ka inoa o Naku na. 2nd. He mau loi kalo 3 a me ke kahua hale, nona ka nui he 1 1/8 eka, e like me ia i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6564, a Kuleana Helu 10780 ma ka inoa o Puaa.            2011-4ts.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI : Mamuli o kekahi mana Kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o MO@PONO IA EA o ka aoao mua, a me C. S. BARTOW no ka Hui I. O. O. F., a 1 hooliloia ia C. T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 2 o Maraki, 1878, i kakau kope ia ma buke 53, aoao 362; a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.

                        KALE T. KULIKA,

                        Hope o ka mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana.

            O kela mau apana aina e waiho la ma Wailua, Hilo, Hawaii, ma ka Hui o Wainaku, a ma ia apana aina he 7 72-100 eka; he aina maikai loa i ke kanu ko a kalo paha a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 961 ma ka inoa o Iaea.       2011-4ts.

 

HOOLAHA hooko Moraki me ke Kuai. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi paiapala moraki i hanaia mawaena o Kaanaana a me Pelekini kana wahine o ka aoao mua, a me Samuela Savidge o ka aoao elua, ma ka ia 31 o Maraki 1884 i ka kau kopeia ma ka buke 86 aoao 462 a mamuli ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 16 o MARAKI 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la. Aia ma kahi o W R Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 10 o Feberuai 1885.

                        Sam'l. Sayidge.

                        Mea Moraki mai.

            O na aina e kudala ia ana aia no ma Kalihi a me Kaumakapili, a he aina kalo maikai a he kula no hoi. 1 O kela mau apana aina ma Mokawa, Kalihi, Oahu, ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila nui helu 1616 Kuleana helu 1041 ma ka inoa o ua Kaanaana nui, a ma ia mau apana aina he 8 65-100 eka.         2 O ke kuleana a pau loa o na mea o ka aoao mua ma kela apana aina i hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila nui helu 1119 a Kuleana helu 2041 ma ka inoa o Kihe, he 85-1000 o ka eka aia no ma ke kihi o ke alanui Hotele a me ke alanui Kamika.  3 O kela apana aina kukulu hale ma Kaumakapili e kokoke ana i ke alanui Kamika, a i hooliloia ia Pelekini ma o ka Palapala kuai la a Keamalu i kopeia ma ka buke 61 aoao 413, a i hooliloia mai hoi ia Kaanaana ma o ka Palapala Kuai la a J. Wahineaua i kopeia ma ka buke 71 aoao 31.         2011-4t.

 

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. Ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hookohuia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Cp@@. Thos. Spencer o Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau he mau koina ko lakou e hoike koke mai me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau ia aku no lakou. A o ka poe he aie ko lakou i ua waiwai la, e hookaa koke mai.        C. S. Kittredges.

            Lanahooponopono Waiwai o ka waiwai o Thomas Spencer, me ka Hooilina i huiia.

            Hilo, Oct. 5, 1884.      2000-6m

 

NA HOOLAHA HOU.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o AIKANE (k,) no Naopuu, Kaupo, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a MAKUAOLE (w) a me KAILIOHA @@ @@@ ana e hooponoponoia ka waiwai o Aikane @ no Naopuu, Kaupo, Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 21 o Februari, 1885, ma ka hora 11 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Makawae, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.

                        ABR. FORNANDER.

            Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Ian. 14, 1885.           20@@

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUMI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o MAKOLEKU (k) no Kipahulu, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a A. Unna, ka Luna hooponopono no ka waiwai o MAKOLEKU (k) no Kipahulu, Maui, i make, e noi ana e hoo@@@@@@ ia @@@@ @@@ wai, a e hookuu iaia mai ka oi@@@@, hooholoia ka waiwai i na hooilina.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA, oia ka la 12 o Feberuari 1885, ma ka hora @ A. M.  ma ka hale hookolokolo ma Hana, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

            ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Ian. 14, 1885.           2@@@ @@.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai KAAIAKAMANU (k) no Kipahulu, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAUHANE (w), e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o KAAIAKAMANU (k) no Kipahulu, Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina .

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la @@ o Feberuari, 1885, ma ka hora 10 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

                        ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Ian. 14, 1885.                       @@@ @@.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o @@@@@@ KIKOOPAOA (k) no Pauwela, Hamakualoa, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAMAKA (w), e noi ana e hoopononoia ka waiwai o kana kane, o PALEKA K@@@@@ OA, no Pauwela, Hamakualoa, Maui, @ @@@ a e hoonohoia i kahu no na keiki @@@ @@@.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la @@ o Feberuari 1885, ma ka jora 9 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na kue ke hoikeia..

                        ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Ian. 14, 1885.

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o KUPALA (k) no Hana, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Keauhee (k) e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Kupala k. no Hana, Maui, i make a e hooholoia i na hooilina.

            No laila, ke kauoha ia aku new na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI oia ka la 1@ o FEBERUARI, 1885, ma ka hora 9 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hana, oia ka la me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.

                        ABR. FORNANDER

Lunakawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.,

            Lahaina, Jan. 23rd, 1885.        2009 @@.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ke Waiwai o PAAOAO (k) no Kipahulu, Maui, i make.

            Ua heluheluia a woihoia ka palapala noi a Kamai (k) kekahi o na Hooilina o ka waiwai noi ana e hoonohoia i mau Comisina, na @@ @ e mahele a hookaawale i ka aina o ka Paaoao la mawaena o na Hooilina.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 1@ o Feberuari 1885, ma ka hora 10 A. M. ma ka hale hookolokolo ma Hana, oia ka la me kahi i kohoia no ua noi la, a me na mea kue ke hoikeia.

                        ABR. FORNANDER

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

            Lahaina, Ian. 17, 1885.           200@-@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

            Mamuli o kekahi o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kakahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o KAHOOMAKUA @@@@ oa, mokupuni o Oahu, o ka aoao mua a me NATHANIEL B. EMERSON, o ka aoao elua, ma ka la 10 o Novemaba, 1882, i kakau kopeia ma ke Keena o ka Luna ka@@@ @@@ ma ka Buke 76, aoao 496-7, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela @@@@ oia hoi keia, ka hookaa ole ia ana o ka @@@ panee o ua moraki la i oleloia, nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i kaaina i hoikeia ma ia moraki, elike me @@@ -kaka ana malalo iho, ma ka POAONO @@ o FEBERUARI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, mokupuni @@ Oahu, ma ka hora 12 o i la.

            No na mea aku i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.

                        Nathaniel B. Emerson,

            Mea Moraki.

            Honolulu, Ianuari 14, 1885 :-O ka aina e kudalaia aku ana oia no kela apana aina e waiho la ma Pauoa, ma ka mokupuni @ @@@@ nona ka ili he 2 76-100 eda, a i hoak@@@@@ ka Palapala Sila Nui Helu 4195. Kuleana Helu 1595, i haawiia ia - Kekuhina. U@ @@@ limalimaia ka apana aina i oleloia i ka i ka @@@ no hookahi haneri dala noka maka@@@ hookaa ia ana ma ka la 1 o Ianuari, 18@@ @ hiki mai ana.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hoopnopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waia@@@ SARAH KAILIWELA, he keiki @@@@@ no Honolulu Oahu i make kauoha ola M@@@@ Keena imua o JUDD Lunakanawai Nui.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mua ka Palapala Noi a Cecil Brown, Kahu mala@@ o Sarah Kailiwela, he keiki oo ole, @@ @@ ana ua make kauoha ole o Sarah Kailiwela @ oleloia, ma Honolulu i oleloia, i ka la 15 o Ianuari 1884, a he waiwai kona e waiho nei, @ @ noi ana e hoopukaia ka Palapala

H@@@ @@@ Luna Hooponopono Waiwai iaia.

            Ua kauohaia, oa POALIMA ka la 13 o FEBERUARI, M. H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a me a wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili @ @@@@ mai i ke kumu, ina he kumu oiaia kauohi e @@@ lahaia ma ka olelo Hawaii me Beretania @@@ Gazette he mau Nupepa ma Honolulu.

            Kakuia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina Ianuari 16, M. H. 1885.

                        A. F. Judd.

            Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

            Ikea : Henry Smith,

                        Hope Kakauolelo.       2008-3@.

 

EIKE auanei na mea a pau loa ma keia. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu aku nei au i na holoholoia Lio, Bipi, Kao, Hoki, Miula a pela aku, aole e hele wale maluna o kuu aina e waiho la ma Manawaikohao, Hamakua, Hawaii. A ke hookohu aku nei au ia Mr. Keola i Luna nana e hopu i na holoholona e hele wale ana maluna o ua aina la, a oia no ka mana ma ua mea a pau ma ke Kanawai.

                        MRS. KAHOOILI.

            Kaala, Hamakua, Hawaii,       Ian. 24,  1885.

                        2008-4t