Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 41, 9 October 1886 — Page 2

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Uilani Paalua Campana
This work is dedicated to:  William H. and Ruth L. Paalua

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA.

No ka Makahiki $2.00 No Eono Mahina 1.00

KUIKE KA RULA.

Poaono…Okatoba 9, 1886

 

Na Hoolilo Luna Aupuni

Malalo o ke poo “Ma ke kauoha ma ka nupepa @ keia mau hoolaha, a @ penei. Ua hookohuia @ Iaukea i Kiaaina no ia no ka mokupuni o Oahu ma kahi o Hon. D@@@ i waiho mai, a o Mr. J @ o ka mokupuni o Maui ma kahi o J.O. Dominis i waiho mai.

 

O na kumumanao @ kiekie he mau @ he mau @. .  Malia ma o ka laua laweia @ ina i ka oi kana e @ loa ia aku.  @ ka hoomua i ko ke au i ha’a () A holopono o na hana he mea ia na @@ lahui e hiinai @ ai, a o ia ano no ka @@@ i loko o ko makou @.  Ma ko makou aoao ao o makou i @ na ho@@ maikai he @ mahalo @ i a M@ i kona @ i ka @ ana @ pono a me @ i ka ihi ihi o ka mua a ke aupuni a pau aku.

 

KA AHAOLELO.

He ea ua ikamanawa ka aina kiekie i hooholo ia iho nei e ka hale ma o kekahi @ e ka mea hanohano @.  Ua ike @@@ i ka h@@@hou i a make ia o i @ i ka wa hookololo @ ma ke a ana @.  Ua hoike @ ma ka @elua. @.  No ka mea @ keka i @ no a pau @.  Ua @ ke kanawai, a ko @.  He hanau i @ i ka @ ke wawai o ke @ kanawai.  Ina e he lo@ @ i ke neia kai ie @.  He wahi @ hookaumaha keia.  @.  Na ka poe wa wai na ponoia i ka @ aku nei mai a la ko @.  Ma ka ikaika @ke’a a me keia kanaka auhau, mau na @@@ e wahine a me na loko, ua ike me @@@@ e aku ai, a mai ina k h@  Ma@@@@ana i keia wa, wa amene ke eha hapa io o ka lakou he poe kupono @@@ @@@@ alaila e aneame pahu @@@@koikoi o ka auha maluna @@@ na k@@@@.  Ia pakele ana no ke kanaka waiwai no ka nui o kona waiwai, a o ke kanaka @lune a he ona @@@@@@ koe paia kahu i alota e @@@@ ana i ke kanaka kapono a hoouna nai no ka haaelo epale ae i keia @@@kia.  Ma ke makou no moa ana me i e la ai @ e ne’e ka poe na@ o na ieo k@@ u@@ oia o @ o  o ka pae@una. a no keia @@@la, i e ike e ia aku nei no ka no na i’i po o kekahi poe. 

 

KA BILA HAAWINA.

Ua hoea ma ka Bila Haawina i ka Bila Haawina i ka hopena o na heluhelu ekolu, a eia me ke @ hooponopono kahua hoomakaakaoia ai no kona kuina nai.  Ke kau mai nei no nae na hiohiona e komo mai ana ke mau haawina kou aia paha mawena o ka iwakalua a me ka umi lauau.  No na haawina a pau maloko o ka Bila ua hiki aku ka huna dala ma ka hoonaopopo ana i ka eha milona ka paena i ikeia.  O keia na hoolila aupuni o nei mau makahiki aku e hele nei.  Ua hoohiehie mo loa ia kekahi mau hawina i maopaopo ole ke ola o ke aupuni a me ka pomaikai o ka lahui.  He haawe koikoi keia malana o ka lahui e ka make u ke kanaka ina iho i ka hua ana i wahi pono e kaa ai na koina a ke aupuni. E uku ana kela me keia kanaka ka poe i ka auhau i keia manawa he elua haneri dala lokahi a oi aku a eia mai paha.  A ma hoi e pau loa ka lahui i ka uku auhau.  alaila e pu kanalima na dala ma’ona o ke’a me keia poo kanaka.  mai na kane.  wahine.  me na keiea.  He mea pohohihi ke alahe’e o keia mau ia iho.  a kela kakou e ninau iho ai, heaha la ka hopena?  O na auhau koikei wa’e no ke kumu e ala mai ai na kue ikaika a me na haunaele.  Aole paha kakou e poina ana no kela kaua loihi ma Amerika no na auhau pooleia, a i hookahe ia ke koko o ke kanaka.  Aohe ala maalahi e ae o ke kanaka ma keia hookaumaha, aka o ka noonoo makua iho no he pilikia keia a he kaulike hoi kela, alaia hana aku ke kaulike.  Ke hihiikii paa ia nei o Hawaii me ke koina o ka eha miliona, ka elua miliona ole.  Ke kanawalu kaukani aie kanawaiole a ka aha kuhina ma auhau hookaumaha. a me ka ukuianee a nui Kuke ahua.

 

KE KAKAUOLELO O KA PAPA HAWAII.

E @ ana na hoaloha lehulehu a ka Rev. A. O. Polepe. Kakauolelo a ka Papa Hawaii ke lohe ua maha kona mai a ke hoi hou mai nei ke ola i kona kino.  No kekahi mau pule loihi kona waiho ana i ka namaina i a he ikaika ina ka nui. ka hiki ana mai i kinohi.  Aka, @ ua loaa mai ia makou ka pomaikai e hai aku ma ka ma ka noonoo o ke kanaka ia paiehana oia, a he wahi ma @ iki wale no ke a hoea hou ae no @ waena o kakou, ma kana hana mau.  Mamuli o keia nawaliwali ana o Polepe ua hiki oie oia ke pane aku i na keia he lehulehu i hiki mai ma kona keena hana.  Ke hoomanawanui na makamaka a ola ea ae oia a e nanaia no nana keia a pau a e lawelawela no hoi na hana i waihoia mai ma kona lima.

 

UA HOI MAI.

Aole no paha i poina i kekahi hapanui o ka poe heluhelu i ke Kuokoa ka ohana a Kulika.  I Makiki ae nei no kahi i noho ai o na makua no kekahi mau makahiki loihi.  A o Kauka Kulika no hoi.  ka makahiapo o ia ohana, ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii no kahi i au makahiki loihi.  O Rev. O. H Kalika no hoi ke kumu mua o ke kuia hanai o Waialua a lunahooponpono no hoi o ka nupepa Alaula.  Ua kaululu kahiko ia ohana ma na kihi eha o ka honua.  Ua hele na makua me kekahi mau keiki i Iapane, a ilaila kahi i waiho ai ka lehu o na hapauea makuakane a makuahine he mau makahiki i laila ae nei.  I Sepania kekahi mau keki, i Kina hoi kekahi.  i Mesiko kekahi i hua aku la kekahi i auwana ai.  I keia pule aku nei, maluna o ka mokuahi o Kaleponi i hoi mai ai ke kaikamahine o ia ohana, oia o Miss J. A, Kuika @@@ i Honolulu o @@ nei.  Ua @ he keiki @ hoi ka mea @ i hele ai? Ua @ mai @ ua ano @ i Kauka Kulika, @ keokeo kona poo e like me ka hoi o Maunakea. Aloha no. @.

 

KO KAKOU HAKU MELE.

Ua @ no ka makou poe heluhelu o e ka ioia o kaama ia no ke ano o na @ a nawaliwali o Laiana makua e noho mai la i ka aina mauna o Waimea i Hawaii.  A no kekahi imua mahina no hoi ua paa kona leo lea i ke oli ma na mele i puka mau ma keia pepa no na makahiki loihi i hala.  Ke hauoli like nei na hoaloha a pau o Laiana i ka lohe ana ua maha kona mai, a ke @ mai la no hoi oukou ka poe heluhelu.  ke hoomaka hou nei ke kani o kona leo mele ma na lalani mele e puka mau nei ina na kolamu o ko kakou pepa.  Ua piha na Kula Sabati o ka aina me na mele maikai a keia makua kahiko o ka pono, a ke puana ae nei makou i ka manao hookahi o ka lehulehu.  e mamao loa aku ka la e waiho ai kona puni i ka hana.  No ka makahiki i hala ae ua ale na Kula Sabati e kakou i ke kaikamahine muli a Laiana no na haawina kula i hooponoponoia a hoopukaia ma keia pepa.  Ua lawe oia i keia hana a ka makuakane i ka wa nawaliwali o ua makua nei.  A me he mea la e hoomau aku i na no oia i keia hana lokomaikai no na Kula Sabati o kakou.  Ina pela e haawale ana ka makua no ka haku ana i na mele.  E aina o kana hana wale no ia.  E hooniaha uo na la palupalu, a e oli mai oia i na mele hookaika a hoolana no ka poe e hoomanawanui ana i ka luhi a me ka wela o keia mau la.  E ola oe e Laiana a kau i ka pumeane a piha ka haneri makahiki. 

 

OLU NA HANA A IOANE Ii.

Ua lone mua ka makou poe heluhelu i ka mare ia ana o Irene Haalou Kahalelaukoa Ii, kaikamahine a ka Hon. Ioane li i make, me Charles A. Brown kekahi o na haole opio o keia kulanakauhale.  E houoli like ana ka lahui ke lohe ua hoomaka koke no ke kaikamahine a ke hele ma na meheu i hele imua ia e kona makuakane.  He kanaka oli i aloha nui i kona lahui, a i ka pono hoonana i hapai la lahui iluna.

 

Ua haawi o a i kona ola mamuli o na hoomalamalama i na ‘lii a me na inakaainana o na ua i hala.  O Irene kana keiki hookahi, a ke hoomanui nei oia ma na hana a ka makuakane.  O kekahi o na hana mua a keia wahine opio hahope o kona mare ana, oia no ka lawe ana mai i kekahi inau kaikamahine elua o kona lahui o ka apana o hiwa, a hoolono aku la iloko o ke kula hanai o ka Waiahao. me ka lawe aka nana e uku na iilo a pau o ka hoomanao ana ia laua.  He hana keia i ku i ke aloha.  Ua like keia ina na hana a loane li.  Ola aku la ka inoa a me na hana pu kekahi a ka makuakane ma o ke kaimahine la.  A ke auanei e neie ka hauoli o na hoaloha o li i ka lohe ana i keia hino lokomaikai a ke kaikamahine. 

 

AHAOLELO O 1886.

Koena mai ka aoao eha.

Buke Wai o Honolulu

Uku Luna Wai Nui me Makeke $4800. holo.

Kakauolelo ekahi Oihana Wai $3000 holo.  Kakauolelo elua Oihana Wai $1,800. holo.  Lilo hoohana Oihana Wai $6000 holo.  Hana hou me pakui Oihana Wai $75,000. 

 

BURO HOOULU MEA KANU

Malama no na kahua hooulu Mea Kanu 12,000. holo.  Kamaki Kuea $3,000. holo.  Ema Kuea $700.  holo.  Kapiolani Paka $5,000. holo.  Ahahui Mhiai Alii $1,000. holo. 

 

PAPA HOOPAE LIMAHANA.

Lilo mau o ka Papa $6.000. holo.  Uku o ka Luna Nui $5,000. holo.  Luna Iapana me Maheleolelo $4,000.  Kakauolelo o ka Papa $1,200. holo.  Kela me keia lilo $1,500. holo.  Hoohoihoi hoopae Limahana $150,000.

 

BURO O NA HANA HOU.

Uku Luna Nui Enegima Kivila $6,000. holo.  Lilo kaahele me oihana $500. holo.  Hoopaa Aha Hoomalu o Honolulu $26,000. holo.  Hoakea me hoomaemae Hale Leka $7,500 holo.  Hoomaemae Hale Dute $8,000.  Hoomaemae me lako Aliiolani Ha’e $6,500. holo.  Keena mae Pahu Hao Kiaaina o Kauai $2,000. holo.  Lilo Batari kipu o Kakaako $4,500, holo.  Hoomaemae me lako Halealii Iolani $8,500. holo.  Hoomaemae pa alii Iolani maloko a mawaho $5,000. holo.  Hale Lio no ka Halealii $15,000.  Hoomaemae i na Hale Aupuni, Haawina kuikawa $10,000. holo.  Hale Papaa Hou o ka Hale Dute $8,000.  Hale Hookolokolo me Hoopaahao o Koolauloa $1,500. holo.  Hale Hookolokolo me Hoopaahao o Kona Akau $1,500.  Hoakea hale Hookolokolo me Hoopaahao o Hana $500.holo.  Hana hou ana i ka pa o ka hale hoopaahao me Hookolokolo o Waimea, Hawaii $500. holo.  Pa no ka Hale Hookolokolo o Kapaa $100. holo.  Hale Hookolokolo ma Kau Hikina $500, holo.  Hale Hoopahao ma Honuaula, Maui, $600. holo. Hana hou ana i na hale Hookolokolo me Hoopaahao, Apana o Hilo, me ke kukulu hou ana i hale Hoopaahao, Hilo $3,000. holo.  Hale Hookolokolo me Hoopaahao o Kohala Akau $1,000. holo.  Pahu hao Waihona Palapala, Hale Hookolokolo o Waialua $200. holo.  Hale Hoopaahao ma Waipio me Honokaa $1,000. holo.  Lilo hoonee hale Hookolokolo mai Makawao a kukulu ma Paia $1,000. holo.  Hana hou i ka hale Hookolokolo me Hoopaahao o Wailuku $5,000, holo.  No ke ana me ke koho ana i na lilo no ka hoolako ana ia Wailuku me Kahului me ka wai $1,000. holo.  Paipu wai no Wailuku me hoomoe ana $10,000, holo.  Paipu wai me hoomoe ana no Lahaina $3,000. holo.  Paipu wai me hoomoe ana no Hilo $15,000. holo.  Paipu wai me hoomoe ana no Laupahoehoe $1,500. holo.  Na uapo, haawina kuikawa $10,000. holo.  Na uapo me hana hou ana $40.000. holo.  

 

Kokua aupuni no ka uapo ma Honuapo, kea auhau ole na ona i ka uku uapo maluna o na ukana me na ohua, a e hana ia i palapala e pili ana no ia mea, a e haawina i ke aupuni $5,000. holo. Uwapo ma Hookena.  Hawaii, $3,000. holo.  Hoakea uapo me awapae o Lahaina $4,000. holo.  Hana hou me hoomaemae awapae ma Makena, Maui $500. holo.  Awapae ma Hamoa. $500. holo.  Uapo ma Keauhou, Kona $2.500. holo.  Na hana hou i na awapae mawaho o ke awa o Honolulu haawina kuikawa $5,000. holo.  Uapo ma Pukoo, Molokai $2,000. holo.  Na awapae ma Napoopoo me Hoopuloa, Kona $800. hola.  Awapae ma Kailua, Hawaii $1,000. holo.  Uapo ma Kaunakakai, Molokai, $2,000. holo.  Awapae me uapo ma Kamalo, $1,800. holo.  Awapae ma Waimanalo, Oahu $1,000. holo.  Hoomaemae awapae o Heeia, Koolaupoko $1,000. holo.

 

Awapae ma Waimea, Kauai $1,000. holo.  Awapae ma Kapaa. Kauai $2,000. kapaeia.  Awapae ma Kaunaloa. Puna $200. kapaeia.  Awapae ma Mokulau.  Hana $300 kapaeia.  Awapae ma Kula. Puna $500. holo.  Awapae ma Ookala. Puna $1,000. holo.  Na Heleuma me Mouo $3,000. holo. Hale Ipukukui hou awa o Honolulu $4,000. holo.  Hale Ipukukui hou Makena $500. holo.  Hale Ipukukui hou Lae Makananaloa $600. holo.  Hale Ipukukui o Kalaeloa $3,000. holo.  Hoomaemae me na lilo hoohana o na hale Ipukukui $13,000. holo.  Kukui Uwila no Honolulu $35,000. holo.  Uwea moe moana pili aina $65,000. holo.  Kuai Mokumahu Kolomoku Eleu $39,839 18. holo.  Kuai Lana Mokumahu $5,000. holo.  Lilo hoohana mokumahu kolomoku $15,000.  Eli hoohohonu ana i ke awa o Honolulu $40,000. holo.  Ma ke noi, ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 9:30 apopo.

 

LA HANA 115, SEPT. 30.

Hora 9:30, Hope Peresidena Aholo ma ka noho.  Pule ke Kahunapule. 16 hoa i hiki mai.

 

HOIKE KOMITE WAE.

Na Likikini, ua kakau poepoe ia kekahi mau bila.

 

OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

Hoolaha mai o Kipikona he bila e hoololi ai i ke kanawai aie lahui i hooholo mua ia e ka hale.

 

Ae ia ke Kuhina e heluhelu mai i ka bila.  Heluhelu elua ia ma ke poo.

 

Noi o Kaulukou e kakau poepoe ia ka bila a heluhelu ekolu i ka la i o Okatoba.  Hooholoia.

 

Na Kaunamano he olelo hooholo e kauoha ana i ka makai o ka Hale e hoolako mai i 100 pooleka elua keneta no na hoa a pau o ka hale, a e uku ia mailoko ae o na lilo hou o keia kau i hooholoia ia ai.

 

Hoololi o Dickey, i na hoa wale no e makemake ana e haawi ia ai.  Na Dole hoi. i ka poe nele wale no e haawi ai, a e haawi pu ia aku i mau pahi kolikoli kekahi.

 

Hooholo ia ka olelo hoohole mahope o ka haule ana o na hoololi.

 

Heluhelu mua mai o Kaulukou he kanawai no ka hana ana i na mea ulu o ka aina i alekohola wai, ala a mau wai e ae paha.  Heluhelu elua ia ma ke poo a haawina i ke Komite Waiona.

 

Kapae ia na rula a hoike mai o Dole no ka bila o ka hookui  halawai o na moku ma ka moana, ua hookomo ke komite he mau hoololi no ka bila a noi mai e hooholo.  Waiho ia ka hoike a noonoo pu me ka bila. 

 

Hoomaha ka hale hora 11 awakea.  Hora 1, 13 hoa iloko o ka halo.  Hora 1:10, 3 hoa hou.  Hora 1:20, 6 hoa hou mai.  Hora 1:22, lawa na hoa.

 

Na Kaunamano, he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kakauolelo o ka hale e hoolako mai i na hoa me 75 buke moolelo o ka Ahaolelo o 1886, i hoomakaukau ia e Mr. Godfrey me ke kii o na hoa i pai ia ma ka $3 pakahi o ka buke.

 

Na Kaulukou, he hoololi, o ka hana o ka hale a hiki i ka hookuu ana, me ke komo pu o ka haiolelo a ke Alii ka Moi.  Hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi. 

 

Noi o Dickey, e hapai hou i ka olelo hooholo, haule.

 

NA HANA O KA LA.

Ka heluhelu ekolu ana i ke kanwai no ka Oihana Koa o ke aupuni, hooholo loa ia. 

 

Ka heluhelu ekolu ia ana o ka bila e hoololi ana i ka paukau 5 o ka mokuna 86 o ke Karaima, no na Papa Nana Koho Dalota, houholo loa ia.

 

Ka heluhelu ekolu ana i ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 12 o ka mokuna 44 o na kanawai o 1882, e pili i na palapala ae kuai waiona, hoopanee loa ia ka bila. 

 

Ka heluhelu ekolu ia ana o ka bila e papa ana i na hale hotele, hale paina a hale inu ti, aole e pa’ipa’i awiliawili, hoohuinui a hoonawaliwai i ka ikaika o ke kope.  Haawi ia ka bila i ke komite e hooponopono ae a maikai.

 

Koho ia ke komite, oia a Kakina, Nahinu, Kaunamano, Nahale a me Kikikini.

 

Ka heluhelu ekolu ana i ke kanawai e pili ana i kekahi mau bila aie i ka wa Poni Moi.

 

Hoololi mai o Kikaha.  e kapae ia ke kikoo ana o ka Puuku o ka Moi i ke dala o ka waihona aupuni, a e hookomo ia ke Kuhina Kalaiaina ma ia wahi.

 

Noi o Dole, ehoopanee loa i ka bila. 

 

Ma ka ninau ia ana o ka hoopanee, ua haule.  Hooholoia ka hoololi a Kikaha a me ka bila. 

 

Ka heluhelu ekolu ia ana o ka bila e hoololi ai i ka pauku @ o ke Kivila a @ ana i na laikini hooholo loa ia.

 

Ka heluhelu ekolu ia ana o ka bila e papa ana i ke Kuhina Waiwai, aole e haawi aku i ka uku o na luna aupuni e hele ana mawaho o keia aupuni.

 

Waiho mai o Kalua he hoololi.  koe ko ka Moi ae ana mai e loaa no i ana ka uku.  Haule.

 

Na Kakina he hoololi. aole uku ia ina e oi aku mamua e eono pule ana e hele ai, hoole ia.

 

Ka heluhelu ekolu ana i ke kanawai hoolilo ai i ke kanawai koho haloia ma ke kapae ana i na huaolelo kupono ke koho balota ma ka palapala hookaa auhau ma ka wa koho.

 

Noi o Brown e hooholo ioa ia ka bila ma ke kakau ia ana o na ae me na hoole ma keia mea.

 

Noi o Kaulukou e hoopanee loa. 

 

Ma ke kakau ia ana o na ae me na hoole, he 16 ma ka hoopanee, oia o Kipikona, Creighton.,Kuihelani, Kaae, Kikaha, Lilikalani, Kaulia, Kaulukou, Pahia, Kaunamano, Nahale, Aholo, Palohau, Kaukau a me Kauai.

 

O ka poe ma ke kokua i ka bila, oia o Bihopa.  Dominis, Bush, Parker, Kauhi, Amara, Brown, Wight, Kalua, Kaai, Likikini, Dickey, Kakina, Paehaole a me Dole.  Huina 15.

 

Mahope o ke koho ana, ua hoololi o Brown i kona koho ma ka aoao hoopanee, a he 14 ma ka hoole.

 

Nei o Kaulukou, e hapai hou i ke koho ana.  Apono ia.

 

Lilo hou na hoa i ka hoakaka no ka bila, a ma ka ninau ia ana, ua ho ole ia ka hapai hou i ka bila.

 

Ma ke nui ua hoopanee ka hale i noho hou i ka hora 9:30 apopo.

 

LA HANA 110, OCT. 1, 1886.

Hora 10;05. lawa iho la na hoa a heluheluia ka moolelo.

 

NA HANA O KA LA.

Kapaeia na rula a heluhelu elua ia ke kanawai e pili ana i ka opiuma ma ke poo.

 

Noi o Kaunamano e haawiia ka bila i ke Komite Malama Ola.

 

Na Kalua, e hoopanee loa ia ka bila. 

 

Noi o Dickey e kakauia na ae me na hoole no ka hoopanee loa i ka bila.

 

He 8 ma ka hoopanee loa i ka bila, a he 21 ma ka hoole, nolaila, ua haole ka hoopanee i ka bila.

 

Haawiia ka bila i ke Komite Malama Ola.

 

Hapaiia ka noonoo ana i ka Bila Haawina.

 

Noi ke Kuhina o na Aina E, o ka itamu e pili ana i na Koa Kiai o ka Moi i $80,244.  Hooholoia.

 

Oihana koa aina a me moana, $21,000.

 

Noi o Kakina e kakaeia na ae me na hoole no keia itamu.

 

Hooholoia ka haawina $21,000 ma 23 kokua, oia o Kipikona, Creighton, Kanoa, Dominis, Kuhelani, Bush, Kaae, Kapena, Parker, Kikaha, Keau, Lilikalani, Baker, Kaulia, Kaulukouo, Pahia, Kaunamano, Nahale, Nahinu, Aholo, Kaukau, Kaai a me Kauai.

 

O ka poe kue i ka haawina, oia o Kauai, Amara, Wight, Likikini, Kakina, Dickey, Paeha ole a me Palohau, Huina 8.

 

N ke Kuhina Kipikona i waiho mai he itamu hou no ke kuai ana i makumaha no ke aupuni, $100,000.

 

Noi o Dickey e kakauia na ae me na hoole no keia haawina.  Aponoia. 

 

He 22 ma ke kokua i ka haawina, oia o Kipikona, Creighton, Kanoa, Kuihelani, Bush, Kaae, Kapena, Parker, Kikaha, Keau, Lilikalani,, Baker, Pahia, Kaulukoe, Kaunamano, Nahinu, Kalua, Aholo, Kaukau, Dole, Kauai a me Palohau.

 

He 10 ma ke kue i ka haawina, oia o Kauhi, Amara, Kaulia, Wight, Nahale, Likikini, Dickey, Kaai, Kakina a me Paehaole.

 

Noi o Kikaha e hapai hou i ka noonoo ana o keia haawina, a noi mai la e ninau ano ia.

 

Kokua o Dole i ka hapai ko i ka noonoo ana, a kamailio mai la maluna o ke kupono ole o ka uhaai wale i keia haawina nui hewahewa, i mea kuai mokumahu aupuni kuai no ka halilo ana i ka hoopae malu ia ana mai o ka opiuma.  Ma ka nana ana i keia haawina, e koi hou ia mai ana kakou no na lilo o ka hoohana ana i ka moku.

 

Ma ka ninau ia ana o ka hapai hou i ka haawina $100,000 ua haule, nolaila, ua hooholo loa ia ka haawina.

 

Hoakaka o Wight i kona manao no ka bila opiuma.  he kue loa oia i ka bila, mamuli o kona kaawale ana mai ka Hale aku, ua haawiia ka bila i ke komite i aka, aia oia ma ka aoao kue.

 

Na ke Kuhina Kipikona i waiho mai he itamu no na lilo hoohana o ka moku aupuni $50,000.

 

Nui ia e kakauia na ae me na hoole no keia haawina.  Aponoia.

 

He 21 ma ke kokua i ka haawina, oia o Kipikona, Creighton, Kanoa, Kuihelani, Bush, Kaae, Kapena, Parker, Kikaha, Keau, Lilikalani, Baker, Pahia, Kaulukou, Kaunamano, Nahale, Nahinu, Aholo, Kaukau, Kauai a me Palohau.

 

He 12 kue loa i ka haawina, oia o Bihopa Kauhi, Amara, Kaolia, Wight, Kalua, Likikini, Dickey, Kaai, Kakina, Paehaole a me Dole, nolaila, ua hoohoonia ka haawina.

 

Hoomaha ka Hale hora 12 awakea.  Buke o na Alahaka me na Alanui.

 

Uku o na Luna Alanui $18,000. hooholoia.

 

Auhau alanui i hoolilo ole ia, a e hooliloia ma na apana i ohiia ai penei:

 

HAWAII

Apana o Hilo $4,364.00. holo.  Apana o Puna $116.00. holo.  Apana o Kau $10,268.66. holo.  Apana Kona Hema.  $523.71. holo.  Apana Kona Akau $2,444.00. holo.  Apana o Kohala Hema $433.48. holo. Apana o Kohala Akau $11,511.10. holo.  Apana o Hamakua $3,517.52. holo.

 

MAUI

Apana o Lahaina $1,779.36. holo.  Apana o Wailuku. $13,887.71. holo.  Apana o Makawao. $8,672.39. holo. Apana o Hana $2,000.00. holo.  Mokupuni Molokai. $2,176.86. holo.  Mokupuni Lanai $16.00. holo.

 

OAHU

Apana o Kona $2987.98. holo.  Apana o Ewa me Waianae. $1859.62. holo. Apana o Waialua. $430.35. holo. Apana o Koolauloa $1679.08. holo.  Apana o Koolaupoko. $8,783.84. holo.

 

KAUAI

Apana o Lihue $4,347.92. holo.  Apana o Koloa $3,198.00. holo.  Apana o Kawaihau $920. 80. holo.  Apana o Hanalei $2,280.79. holo.  Apana o Waimea. $1,099.05. holo.  Mokupuni o Niihau $248.37. holo.  Huina $82,592.17.

 

Auhau Alanui o 1880 me 1887 e hooliloia ma na apana i ohiia ai $120.000.  Hooholoia.

E nana ma ka aoao ekolu.

 

NA HOOLAHA HOU.

 

HOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.  Mamuli o kekahi mana kuai i hooikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Domingo Lopez Ka@o o ka aoao mua a me J. P. Mendonua o ka apau elua. ma ka la 20 o Aperila, m. h. 1884. i kakau kopeia ma ka Buke 01 aoao 132 a mamuli o ka uhaiia ana o na koina aelike o kela morake, nolaila ke hoolahaia aku nei e ka me i nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai. a ma ia hooko ana. e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki. ma ka POAKAHI la i o NOVEMABA. 1880 ma ke Keena Kuila a o Lewis J. Lanfy, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la.

 

Aia ma kahi o S. Selig Hope.  Hanaia i keia la 7 o Okatoba 1880.  J. P. Mendonoa. Mea Moiki Mai.

 

Penei na aina kudalaia ana: 

1.    1.     O kela aina i hoikeia ma ke Sila Nui Helu 2923 ma ka inoa o Kamaipelekane. 23-10 Eka ma Kalihi, Oahu, a i hooliloia mai i ka mea o ka aoao mua ma ka Palapala kuai a Kamaipelekane, i kopeia ma ka Buke 86 aoao 324.

2.    2.     O na aina i hoikeia ma ke Sila nui 503 ma ka inoa o Kanaina, a hooliloia i ka mea o ka aoao inoa ma ka Palapala kuai a Uwe i kopeia ma ka Buke 70 aoao 67, he 39 23 100 Eka ka ili.

3.    3.     O ka apana aina i ikeia o ka apana 111 ma ke Sila nui Helu 2921.  he 2 13 100 Eka aina ma Kalihi, Oahu.  2097-3t.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka Hooponopono Waiwai. 

Ma ka hana o ka Waiwai o Irene H. H. Ma ke keena inoa o ka Lunakanawai McCullyy.

 

Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana inoa ka Palapala Nui a me ka Papa Hoike o A. F. Judd a me S. B. Dole, na kahu malama o ka waiwai o Irene F. H. H. no Honolulu.  A noi ana e apono ia na hoolilo he $3798.35.  e hoike ana o na mea i loaa mai ia @ $4161.60, a e noi ana e nana a e apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e nahelena na waiwai o waiho ana ma ko laua lima i ka mea i kuleana malaila, a e hookuu ia laua a me ku lani mahope mai ko laka a noho ana mai apau.

 

Ua kauahoia o ka Poaono, ka la 13 o Novemaba 1886. ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, me ke Keena ma ka Hale Hookolokoia ma Honolulu.  Oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hoike i oleloia ia a o ka poe a pau i pili malaila e holomai a e hoike i ke kuona ina he kumu io ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia kauoha ma ka olelo Enelani me Hawaii. e pai ia maloko o ka Hawaiian Gazette me Kuokoa he mau pepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu.  I ekolu pule manawa ae o ka manawa i oleloia a no ka hoolohe ana.

 

Kakauia ma Honolulu, i keia la 4 Okatoba, 1886.  L. McCully.  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.  Ikea:  Henry Smith, Hope Kakauolelo 2097-31.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE

Ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o Esther Waha o Kona Hema, Hawaii. i make kauoha ole.  Ma ke Keena inoa o JUDD Lunakanawai Nui.

 

Ma ka heluhelu a me ka waihona ana mai o ka Palapala Noi a Rev.  Samuel H. Davies oia wahi hookahi no, e hoike ana ua make kauoha ole o Esther Waha ma Christ Church School, Kona Hema, Hawaii. i ka la 31 o Dekemaba. 1885. a e nui ana e hoopukaia ka Palapaia Hookohu Luna Hooponopono waiwai ia Rev. Alpeko Willis, Bihopa mo Honolulu.

 

Ua kauohaia o ka Poalua ka la 26 o Okatoba. 1880. ma ka hora 10 kakahiaka. ola ka mana i kohu ia ao ka hoolohe ana i ua noi la imua o oa Lunakanawai nui la makaea keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no. e hele mai ai na mea a pu i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua uila.  A e keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke Kuokoa Nupepa ma Honolulu.  Kakauia ma Hooolelo, Okatoba 188.  A. F. Judd. Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.  Ikea:  Henry Smith, Hope Kakauolelo.  2097-31.

 

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

Ua hookohuia ka mea no na ka inoa mahalo iho i lunahooponopono no ka waiwai o William Adams i make o Niu Oahu.  O ka poe a ka mea make i aie aku ai e waiho loko i ka lakou mau koina kupono me na hooia, ma na ane a pau ia o ma ko’u keena ma Alanui Moiwahine, Honolulu, iloko o na mahina 6 mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia.  A o ka poe i ale mai i ka mea i make, e hookaa mai.  Antone Vogel.  Lunahooponopono Waiwai o William Adams.  2096-4t.

 

NA HOOLAHA HOU.

Aha Hookolokolo kiekie ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana @@@ John Fogo o Waiahole, Koolaupoko, Oahu, i make kauoha ole.  Ma ke @@@ o ka Lunakanawai nui A. H. Judd.

 

Ma ka heluhelu a me ka waihona ana ma ka Palapala Noi a me ka Papa  @ Kahauleilo (w) a me Kaua @@@ hooponopono o ka waiwai o John @@ aleloia, e noi ana e apono ia na @@@ a e hoike ana o na mea @@@@ he @@ noi ana e nana a e apo@@@ mea a e kauohau e maneia ia na @@@ iho aua ma ko laua lima i na @@@ malaila, a e hookoo ia laua a me @@@mahope mai ka laua noho ana ma a ie.

 

Ua kauohaia o ka Poalua @ Novemaba m.h. 1880.  ma ka @@@ kakahiaka, imua o na Lunakapawai @@ ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma kahi a me ka manwa @@@ ka hoolohe ana i ua No, la a @@@ hoike i olelo ia, a o ia poe @@@@ e hele mai a e hoike i ke kumu.  Kumu io ko lakou, e ae ole ia ae@@@ malaila e hoike mai ai na hoike @@@ kuleana maloko o ka waiwai:  @@@ A @@ kauoha ma ka olelo Hawaii a me P@@@@ a maloko o ke Kuokoa a ma @@@ he mau nupepa a i pae hawaii ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae i ka @@@@ olelo ia no ka hoolohe ana.

 

Kakau ia ma Honolulu, keia a M.H. 1886.  Lunakanawai @@@  Ikea:  Henry Smith, Hope Kakauolelo.  @@@

 

OLELO HOOLAULA.

E ike auanei na kanaka @@@ pa i ke nana @@@ i keia @@@ a ka mea nona ka inoa @@@ na aina kuleana o Akaa@@@ iho ana ma N@@@, K@@@, M@@@ ia Kamaka@@@ kana kai@@@ hoike aku nei au.  ua @@@ keia @@ka aina o Ohia ma Naupau.  K@@@ K@@@ ka apana @@@pahu.  Papa@@@ Kipa@@@ M@@K. Iokeia:  a o na waha @@@@lilo, nolaila o na, palapala @@@noolanai ma mahope ae ne a @@@aku, aole he mana ia @@@@ mea a mau mea a me ai @@@ ka’u wahine e waiho ea i ka @@ na makahiki elua @@@@ maluna o na apona @@@@ nei a me kona @@@@aole i hoopono@@@ i make ka @@@@ nolaila, e hooponopono o la @@ la ma keia mea aku @@@@ Kaapuni o ka M. K@@@@, Va.

 

Owaa ao o L@@@@ .  Kama@@@@.  Kapahulu, E. M@@, @@@, 188@.

 

HOOLAHA HOOKO MO@@@

Mamuli o ka mana o @@@@ Kalapaia M@@@ H@@@@@(i) ikeia a Hamakua, Hawaii, @@@ (k) ola wahi hookahi no, oia la ia @@@@rila, 1884: a i k@@@ ma ka @@@@ aoao 78 @@79: a mamuli o ka @@@aa olelo i oleloia makeke oia pai, paia@@@@dala aka ana ka aoao ohia @@@hookeia malalo iho ma ka la @@@ Toba, 1880. m Laupahoepahoe, Hawaii.

 

Eia na apana ana @@@ ia @@.

1.    1.     O keia mau apana aina @@@ Kekualele, Hamakua, Hawaii. @@@ apana aina a Kap@@@@ Adams@@@ ma kekahi palapala ia ka la 100 Okatoba. 1884, Heluhelu 5@ @ ka.

2.    2.     O ka la @@@@@@@ Helu 7@50 o jpp@@@@ K@@@@ mare a K@@@@oa K@@@ ma ka la @@@@1884. na hooliloia mau @@@@@@@ ia Adams @@@@.  No na mea i koe e ninau la M@@@@ Laupahoehoe.  Sept. 23. 1886. @@@

 

KA WAIWAI O KA HILINAI.

Ka ayer @@@@wahi a pau @@@@hiki i @@@@lawe @@@@iwaena o na @hana lapaaou.  O keia.

Laau Sasaparila @@@@Sasaparilla li @@@ maoli:  ua loaa mana poomaemae ioa @ hui pu ia ai @@@ kekahi mau aa laa@@ me ao kono @@@@.

He@@@@a wili pu a nui me na @@ mai ikaika.  A @ hui pu anei me na wai auaawa @@.  Na keia.

Aau@@@@a maikai.  O na kauka ia laau a pu@@@@@@ i ike i @@@@@Av@@@ana mai @@@ pu ia aka o keia wale ea.  @@@

Hoomaemae ana i @@@@hookahua @@@ ana i na mua a pau @@ kahi mau ano mui i ikeia, o ka @@@ parila wale no ka iaau @@@@ hakalia ole mamua ae o kekahi @@ae:  o ke

Koko ino hakuhaku @@@@holo pono ana ma ke kino @@@@ a e hooikaika pu ia ao hoi ma o @@@keia Laau Sasaparila@@@@@ he.

Maikai@@@@hookaawale pu ana @@@@@@@ pono@@@@.  He lehulehu wale na hooia ana @@@ a pau o ke ao nei i @@@ mamua o kahi mau laau e ae.

A hilinaiia@@ka ikaika@@oia kino, ma ka m@@@ make pu ia na nui, pela aku.  @ laau hoomaemae koko i hoolaha walewale ia malalo o na inoa lehulehu ai @@ hilinai a nie na h@@@@@ maluna o ka

 

AYER LAAU SASAPARILA.

I hoomakaukau ia @

Banka J. C. Ayer & Co. , Lowell, Mass.  Hollister & Co. Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.  Helu 100.  Alanui Papu, Honolulu, 2036-tf.