Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 13, 27 March 1896 — He Hoomanao no ke Kaiaulu o Waian ae. [ARTICLE]

He Hoomanao no ke Kaiaulu o Waian ae.

He wahl ohua au ma ka "Hall" o k& la 24 o Dec.. 1895, mal Kona mai, no Honolula. A ma ka la 25, oia hoi k« KaxlBimaka, oiai e hi-o ana kela ame keia no k& h&uoli o i& U, ua hooholo iho la au, il&lo o Waianae ka*o maka o )a la, a ma ka hora 9 a.m. k&u aku la makou ma ke kaa ahi o ka p&pa 2, a loaa m&i la na kikiki, ao ka. holo aa& «ne ka hoi ana mai, a he paina aw&kea manaw&lea ko lalo o Waianae no na ohua. I& wa e ooi ana imaa a 1 hope, a kani aa la ka heie, o ka holo no ia; aole no hoi o k& holo a iohe mai j k« ao» hala hope ae ia ke koia o Kalvi> uia a e kahela m&i aaa ke knia ioa o Kalihi, he pah«e la, hoomaoiio ae la aa la Koaaleie, kahi kukioi laawa a lmal>

kalani, i aiu&l&ia ai e Kabaoi. ki apoowai o Ko&leahala, iaa paha oia kaii. uawai la ke eo a iau&. Aole i 11 iho, kani ao& ka bele. o Aiaa ia. hoomaha iki ao eiima minute, 10 to nee *ku U no la a hoomaha i Manana, a ilaila akn hu ka aka, lele aku eei kahi poe a ao ko'u ano malihini oo paha, aoho iho la uo. ela ka kela e holo nei e hoi hoo mai ana no, he kohu muhee ka holo maa, eml hope; pela hoi ka apa ana. holo hou aku la a Hoaouliuli mili hou ilaiia, a haaieie iho ia no Waianae. Oiai ke kaa e holo nei. nana aka la au ia oka e ki-pu mai ana ka ua Waahila, a hoomanao ae ta au — 'la huli Halawa i ka oa a ka Waahīia, Ke lawe nei ka mahu, oia no oe Ka paihi o na pali Koolau." Haiia mai ia ia'u o ke kuia ka ia o Kanoenoe,nana aku la i ka nukuo Puuloa, ina paha he wahi huiuhulu awa, loaa kahi makana na Kaahupahau, a ilaiia hoomanao ae la au i keia mau ; wahi lalani: "0 ia kai ke awalau o Puuloa. | Iluna o Waakoielehia—lani," &c. Haalele hope iho la ka ike ana a ka | maka ia laila, a huli aku la na maka imua. a ke okuku mai ia na ao opua o ka moku o Mano, e oni ae ana o Kalaeloa, e ku kinikini mai ana na puu, e ho-aiki mai ana o Makua, kahi nona ka maile laulii e iniki ana i ka ihu. Eia makou ke aneane loa aku nei e hiki i Waianae, koe wale no ua paa mai i ka ulu kiawe, a eia ke Kaiaulu ke hoomaneoneo nei i ka ili, a nahe io no! "Aheahe mai ana ke Kaiaulu, Ka makani kupa o ka aina; Me he mea la e f mai ana, Eu hoi maua la e pili." Ma ka hoomaopopo iho a kou mea kakau he nani maoli io no ke Kaiaulu e nahe ana, ano malino no kona mau aekai, aka, "Aole no elike aku Me Kona Kaiopua i ka lai, Opua hinano ua malie, Hiolo na wainaoa a ke kehau." He aina o Waianae iloko o kahi mau puu e ku kinikini ana, a he pili loa I ke kai, a e uhi paa ia ana e ka ulu kiawe, a pela i ano ahona iki ai. Hora 1:45 awakea. hiki aku Ia makou a ku ke kaa ahi, a haawiia mai la ke kauoha ia makou e hele no kahi i hoomakaukauia, a malaila makou i paina | awakea iho ai, ma ka oluolu o B. F. | Dillingham. Ua ai a lawa, aohe wahi | i koe, a ia wa hui iho la kou mea kakau me Rev. J. Kekahuna, a nana au i lawe aku e hoomaikeike i ka ulu niu o | Poka-i, ame ka niu oKanepuniu, ilala kahi i uwe ai o Kanepuniu i ka wela a la, a hiki aku i kahi i pepehiia ai o Kaopulupulu ame Kahulupue, kana keiki, e Kahahana*kela alii hooiuhiluhi. Hakilo pono loa iho la au a ulu mai ia ia'u na hoomanao ana no ka moolelo o | ua Kaopulupulu la, oiai oia e mahiai ana ike aku ia oia i ka pi'o okeanuenue ma ka puka o ko laua hale, a i aku la i kana keiki, akahi no la o ka make ua hele iho la ke ao Akua a nikii i ka puka hope iho o ka hale o kaua. Ua hooko io ia mahope iho, a o kana olelo hope loa i kana keiki, oiai ka make e ailiili ana, "auhea oe e ke keiki, i ikaika a pa ka ili i ke kai no ke kai ka hoi ka aina." Auwe! Walohia wale!! Ua hiki mai a ua hookoia ia leo, a pela kou mea kakau i hoomanao ae ai, ua ku ka pao a ua j kaeaea la, aohe loea i ka wai oopu, aohe kanalua, ua hooko io ia. A hoomanao ae la kou mea kakau ia Kauluiki ma. Oiai e mihi ana, pai no o J. Kekahunā ina kaua, a hiki ma ka hale hookolokolo, ua kuhihewa kou mea kakau ho hale la no ka poe kumakahiki, eia ka oia ka haie hookolokolo. Malaila niakou inanea ai, a haawi i na kipona aloha no J. Kekahuna, ka makamaka heahea o ua aina lai la o ke Kaiauiu. Kau hou ma ke kaa ahi a wehe aku la o uahi, a he manawa ole hiki aku la i Manana, a mai laila aku no ke taona, hora 4:30 p.m. Hiki ma ka hale e kuku ana ke ehu o na mea ai a o ka haupa iho la no ia, haule iho la o ka nolu o Huleilua, he nanea ia la. Holoholo wahi laona iho la hoi, a ma ka i Poalima, Dec. 27, kau ma ka "Hall" ma ; ka hora 10 a.m. I Hala hope aku la na nanaina oke | taona oiai na ale ahiu e luaiele ana, a | i puoho ae ka hana o Kalaeokalaau keia . Ua hoopill loa ia aku ka moku a he ike aku no oe i ke kau mal o ka opihi Koele. aole hoi o ka Makaianli, a ke nana iho oe he pakika ia. Ua hiki no ke kaena no Capt Simerson o ka "H&U " a ke kanaka Hawaii no e hauii ae ai. Hora 5:30 p.m. hiki ma Lahaina, a pili an& i ka uapo, a hui me na makamaka, a haalele aku ia lakou e okuu ana. Hora 9:30 p.m.. haalele ia Maalaea a eku mai la o n& aie ahiu o Aienuihaha. Hora 4:30 a.m., Dec. 28, lele no Kailoa a hui me ka ohana. Maanei ia, ua hiki Iho la kou mea %akau ika home, Ke haawi nei aa | kuu mahalo nui no B. F. DUUngham no kona oluolu, & U J. Kekahuna no kona ahonui e hoikeike ia*u i na mee hou o W&ianae, & i& Capt. Simerson o ka W. G. HaU no kona olu waip&he. Ua iawa aku la lakou t ke poo ame ka hiu. a ia oe hoi ka pauku w&ena e Mr. U. H.. a i na keikl oka& laau ame na keiki lawe po&hi o kou keena ka anoi pau ole. Aloha no a nul, ke hoi nei ko Kona keiki u& ahiahi, ke iuii mai ia ka lau o ka ama*u. J«)w N. Kona, HmiL