Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 31, 30 July 1897 — Page 2

Page PDF (1.36 MB)

This text was transcribed by:  Lynda Patterson
This work is dedicated to:  In Memory of Edmund Y.M. Fu

  Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA

Kuahaua Koho Balota.

Oihana Kalaiaina,

Honolulu, Iulai 28, 1897.

I kulike ai me na hooko ana o ka Pauku 80 o ke Kumukanawai, ke hoolahaia aku nei ka lohe, e maiamaia, ana he Koho balota Nui no na Lunamakaainana a puni ka Repubalika mawaena o na hora 8 a.m. ame 5 p.m. o ka Poakolu. la 29 o Sepatemaba, 1897.

 

O na Apana Koho Balota, na Mahele Koho, na Wahi Koho ame na Luna Nana, eia lakou malalo iho:

APANA 1.

Hilo, Puna ame Hamakua, Mokupuni o Hawaii.

Mahele ekahi-O kela apana apau o Puna e hookoe ana ia Keaau ame Olaa.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Pohoiki.

Na Luna Nana:

            H. J. Lyman,

            H. Rycroft,

            Richard Lyman.

Mahele Elua-Na aina o Keaau ame Olaa ma Puna, ame kela hapa o Hilo e moe ana mai ka palena o Puna a hiki i ke kahawai o Honolii.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Hilo.

Na Luna Nana:

            G. K .Wilder.

            G. W. A. Hapai,

            W. A. Hardy.

Mahele Ekolu-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Honolii a hiki i ke hakawai o Kawainui.

Wahi Koho: Halekula ma Papaikou.

Na Luna Nana:

            G. E. Thrum,

            R. T. Forest,

            A. F. Linder.

Mahele Eha-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kawainui a hiki i ke kahawai o Waikaumalo.

Wahi Koho: Halekula ma Honomu.

Na Luna Nana:

            J. K. Dillon,

            W. D. Schmidt,

            B. B. Macy.

Mahele Elima-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Waikaumalo a hiki i ke kahawai o Kaula.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Laupahoehoe.

Na Luna Nana:

            Wm. G. Walker,

            E. W. Barnard,

            Richd Ivers.

Mahele Eono-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kaula a hiki i ke kahawai o Kalopa (kahawai o Kuliu).

Wahi Koho: Halekula ma Kaohe.

Na Luna Nana:

            A. Lidgate,

            Robert Horner.

            ...

Mahele Ehiku-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kalopa a hiki i ke kahawai o Malanahae.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Honokaa.

Na Luna Mana:

            F. S. Clinton,

            Edwin Thomas,

            M. V. Holmes.

Mahele Ewalu-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai o Malanahae a hiki i ka palena o Kohala.

Wahi Koho: Halekula ma Kukuihaele.

Na Luna Nana:

            Wm. Horner,

            George Koch,

            L. R. Madeiros.

 

APANA 2.

Kohala, Kona ame Kau, Mokupuni o Hawaii

Mahele Ekahi-Oia o Kohala Akau.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kohala.

Na Luna Nana:

            W. P. McDougall,

            G. P. Tulloch,

            L. Haina.

Mahele Elua-Oia o Kohala Hema.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waimea.

Na Luna Nana:

            W. S. Vredenberg,

            J. Crowley,

            H. Akona.

Mahele Ekolu-Mai Kohala Hema a hiki i ka palena Akau o Holualoa, Kona Akau.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Kailua.

Na Luna Nana:

            George Clark,

            S. Haanio,

            Thomas Aiu.

Mahele Eha-Mai ka palena Akau aku o Holualoa a hiki ame ke komo pu aku o Keel, Kona Hema.

Wahi Koho: Halekula o Kona Waena.

Na Luna Nana:

            Wm. Wright, Jr.

            D. P. Namanu,

            R. Wassman.

Mahele Elima-Mai ka palena Hema o Keel a hiki i ka palena Akau o Kau.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Hookena.

Na Luna Nana:

            T. K. R. Amalu,

            D. K. Naahielua,

            J. S. Kauwa.

Mahele Eono-Mai ka palena aku mawaena o Kona Hema ame Kau a hiki i ka palena komohana o Punaluu.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waiohinu.

Na Luna Nana:

            J. H. Waipuilani

            W. J. Yates,

            O. K. Apiki.

Mahele Ehiku-O ke koena aku o ka Apana o Kau.

Wahi Koho: Halekula o Pahala.

Na Luna Nana:

            W. P. Fennell,

            Ikaaka,

            G. W. Paty.

 

APANA 3.

Na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai.

Mahele Ekahi-O kela hapa o Molokai e komo pu ana o Kalawao ame Kalaupapa.

Wahi Koho: Halekuai o Kalaupapa.

Na Luna Nana:

            ...

            ...

            ...

Mahele Elua-O ke koena aku i koe o ka Mokupuni o Molokai.

Wahi Koho: Hale Hookiolokolo o Pukoo.

Na Luna Nana:

            Geo. Trimble,

            H. Manase,

            A. Kamai

Mahele Ekolu-Ka Apana o Lahaina ame ka Mokupuni o Lanai.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Lahaina.

Na Luna Nana:

            Henry Dickenson,

            A. N. Hayselden,

            W. J. Sheldon.

Mahele Eha-Ka Apana o Kaanapali.

Wahi Koho: Halekula o Honokohau.

Na La Nana:

            R. C. Searle,

            David Taylor, Jr.,

            David Kapuku.

Mahele Elima-Oia ka hapa o Wailuku e moe ana ma ka Akau o na puuone me ke komo pu o Waihee ame ka Mokupuni o Kahoolawe.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Wailuku.

Na Lana Nana:

            Goodale Armstrong,

            D. L. Meyer,

            W. T. Robinson.

Mahele Eono-O ka hapa i koe o Wailuku, koe aku ka Apana o Honuaula.

Wahi Koho: Hale Dute ma Kahului.

Na Luna Nana:

            E. H. Bailey,

            ...

            W. O. Aiken

Makele Ehiku-Ka Apana o Honuaula.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Honuaula.

Na Luna Nana:

            J. M. Napulou,

            G. K. Kunukau,

            S. E. Kaleikau.

Mahele Ewalu-O kela hapa apau o ka Apana i ikeia o Kula ame kela hapa o ka aina o Hamakuapoko e moe ana ma ka Hema ame ke Komohana o ke awawa o Maliko a mauka o ka laina e holo ana mawaena o ke alanui mai Kaluanui a hiki i ka halepaahao o Makawao, ame ka laina e moe ana mailaila aku.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Makawao.

Na Luna Nana:

            F. W. Hardy,

            Geo, Forsyth,

            Manuel Cabral.

Mahele Eiwa-Ke Koena o ka Apana o aMkawao a hiki i ke kahawai o Oopuloa.

Wahi Koho: Halekula o Hamakuapoko.

Na Luna Nana:

            W. F. Mossman,

            W. E. Shaw,

            P. N. Kahokuoluna.

Mahele Umi-Kahikinui, Kaupo ame Kipahulu.

Wahi Koho: Halekula o Kipahulu.

Na Luna Nana:

            Patrick McLean,

            W. B. Starkey,

            J. K Piimanu.

Mahele Umikumamakahi-Mai Kipahulu a hiki ame ke komo pu ana o Makapuu.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Hana.

Na Luna Nana:

            F. Wittrock,

            J. Grunwald,

            B. K. Kaiwiaea.

Mahele Umikumamalua-Ka Apana o Koolau a hiki i ke kahawai o Oopuloa.

Wahi Koho: Halekula o Keanae.

Na Luna Nana:

            James P. Saunders,

            D. W. Napihaa,

            G. W. Kaiohai.

 

APANA 4

O kela hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ka Hikina ame ke Komohana o ke alanui o Nuuanu, ame ka laina e holo pololei ana mai ka Pali aku o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.

Mahele Ekahi-O kela hapa apau o ua Apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e moe ana ma ka Hikina o alanui Punahou, ame ka laina e holo ana mailaila aku a mauka a makai.

Wahi Koho: Hale Hooulu Mea Kanu o ke Aupuni, hookui ana o na alanui Moi ame Waikiki.

Na Luna Nana:

            Geo. Manson,

            A. C. Pesano,

            John Kea.

Mahele Elua-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena Komohana o ka Mahele Ekahi ame ka laina e holo ana penei malalo iho: Mai kai loa mai o ke alanui Hema, pii ma ke alanui Hema, i na alanui Moi me Alapai, a mai ke poo o Alanui Alapai a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina; mailaila aku ma ka lapa ma ka aoao hikina o ke awawa o Pauoa a hiki i ka piko o ka mauna.

Wahi Koho: Halekula Alanui Beritania.

Na Luna Nana:

            J. A. Magoon,

            W. C. Wilder, Jr.,

            M. I. Sylva.

Mahele Ekolu-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Elua ame alanui Nuuanu, a mauka o alanui Kula ame ka laina e holo pololei ana mai ka huina o na alanui Kula ame Puowaina a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina.

Wahi Koho: Ma ka hale i ke komo ana aku i ke kahua o ka luawai i kai nei, ma alanui Nuuanu.

Na Luna Nana:

            W. H. Hoogs,

            J. D. Holt,

            F. P. McIntyre.

Mahele Eha-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona a e kaupalenaia ana e na Mahele Elua ame Ekolu, na alanui Beritania ame Nuuanu.

Wahi Koho: Halekula Alii.

Na Luna Nana:

            J. M. Vivas,

            James Nott, Jr.,

            T. P. Cummins.

Mahele Elima-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e ka Mahele Elua, ke alanui Beritania, alanui Rikeke ame ke awa.

Wahi Koho: Kapuaiwa Hale.

Na Luna Nana:

\           Alex. Lyle,

            G. W. King,

            D Logan.

Mahele Eono-O kela hapa apau o ua apana i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e alanui Rikeke, alanui Beritania, alanui Nuuanu ame ke awa.

Wahi Kono: Hale Bele.

Na Luna Nana:

            Henry Smith,  

            W. L. Eaton,

            J. M. Camara, Jr.

Mahele Ehiku-O kela hapa apau o ua apana ia i komo ai ka apana hookolokolo ame auhau o Koolaupoko, a e moe ana ma ka Hikina ame ka Hema o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.

Wahi Koho: Halekula o Waimanalo.

Na Luna Nana:

            ...

            ...

            ...

APANA 5.

O kela hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ke Komohana ame ka Akau o ke alanui Nuuanu ame ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.

Mahele Ekahi-O kela hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolaupoko e moe ana ma ke Komohana o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lea o Makapuu.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kaneohe.

Na Luna Nana:

            Wm. Henry,

            E. P. Aikue,

            Frank Pahia.

Mahele Elua-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolaulaoa.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Koolauloa.

Na Luna Nana:

            C. J. Judd,

            W. K. Rathburne,

            J. H. Barenaba.

Mahele Ekolu-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waialua.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waialua.

Na Luna Nana:

            Edward Hore,

            Frank Halstead,

            Alfred Kalii.

Mahele Eha-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waianae.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waianae.

Na Luna Nana:

            Sam'l Andrews,

            G. W. Nawaakoa,

            Isaia Halualani.

Mahele Elima-O keia hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Ewa e komo pu ana o Hoaeae ame Honouliuli.

Wahi Koho: Keena Heluhelu o ka Mahiko o Ewa.

Na Luna Nana:

            H. J. Gallagher,

            D. B. Murdock,

            Joseph Fernanadez.

Mahele Eono-O ka hapa i koe o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Ewa.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Ewa.

Na Luna Nana:

            Frank Archer,

            J. M. Ezera,

            S. Hookano.

Mahele Ehiku-O kela hapa o Honolulu, a i ole o Kona, e moe ana makai o alanui Moi mai ka laina mai o Ewa a hiki i ke alahaka o alanui Moi, ame na wahi apau mauka o ua alanui la mai Ewa mai a hiki i ke alanui e pii ai i uka o ke awawa o Kalihi.

Wahi Koho: Halekula Hoopololei.

Na Luna Nana:

            W. L. Wilcox,

            W. R. Sims,

            J. F. Clay.

Mahele Ewalu-O keia hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, e moe ana ana mauka o alanui Moi mai ke alanui nui mai e pii ai i uka o ke awawa o Kalihi a hiki i alanui Liliha, ame ka laina e holo ana mai ke poo mai e kamoe ana i ka laina o alanui Kauka a hiki a pili i ka lapa ma ke Komohana o ke awawa o Nuuanu.

Wahi Koho: Hale o ka Hui Kaa Hapaumi, kihi o ka pa Kula o Kamehameha.

Na Luna Nana:

            Ed. Towse,

            R. W. Cathcart,

            R. H. Baker.

Mahele Eiwa-O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, e moe ana mawaena o ka Mahele Ewalu ame alanui Nuuanu, a mauka o ka laina e holo ana ma alanui Kula, ke kahawai o Nuuanu ame alanui Beriania.

Wahi Koho: Halekula o Kauluwela.

Na Luna Nana:

            A. V. Gear,

            C. A. Peterson,

            Peter Souza.

Mahele Umi-O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e kaupalenaia ana e na alanui Moi, Liliha ame Kula, ke kahawai o Nuuanu, na alanui Beritania ame Nuuanu.

Wahi Koho: Hale Kaawai Pake.

Na Luna Nana:

            J. Effinger,

            Aki K. Akau,

            Henry Davis.

 

APANA 6.

Na  Mokupuni o Kauai ame Niihau.

Mahele Ekahi-Ka Mokupuni o Niihau.

Wahi Koho: Halekula.

Na Luna Nana:

            ...

            ...

            ...

Mahele Elua-O kela hapa o ka Apana o Waimea e holo ana mai ka Mahele Elua mai a hiki i Puanaana.

Wahi Koho: Halekula o Kekaha.

Na Luna Nana:

            W. E. Smith,

            David Kua.

            ...

Mahale Ekolu-O kela hapa o ka Apana o Waimea e holo ana mai Hanapepe a i laina i kaupalenaia mawaena o Waimea ame ka Mahiko o Kekaha a e holo ana me ka hoomau ma ia laina a hiki i ke kai.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waimea.

Na Luna Nana:

            J. F. Scott,

            C. B. Hofgaard,

            J. H. Kapuniai.

Mahele Eha-Mai ame ke komo pu o Kalaheo a hiki ame ke komo pu o Hanapepe.

Wahi Koho: Halekula o Hanapepe.

Na Luna Nana:

            H. C. Perry,

            ...

            Kamaka.

Mahele Elima-O ka Apana o Koloa a mai ka hookui ana mai Lihue a hiki ame ke komo pu o Lawai.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Koloa.

Na Luna Nana:

            J. K. Burkett,

            W. H. Neal,

            J. K. Farley.

Mahele Eono-Ka Apana o Lihue.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Lihue.

Na Luna Nana:

            R. W. T. Purvis,

            W. T. Lucas,

            H. D. Wishard.

Mahele Ehiku-O kela hapa e moe ana mai Papaa a hiki ame ke komo pu ana o ka aina o Wailua.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kapaa.

Na Luna Nana:

            S. N. Hundley,

            F. B. Smith,

            J. Kawelo.

Mahele Ewalu-O kela hapa e moe ana mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki a komo pu me Papaa.

Wahi Koho: Halekula o Kilauea.

Na Luna Nana:

            John Bush,

            W. P. Huddy,

            J. Lono.

Mahele Eiwa-O kela hapa i koe mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki i ka palena Akau o ka Apana o Waimea.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waioli.

Na Luna Nana:

            J. Kakiha,

            C. H. Willis,

            J. C. Davis.

                        J. A. KING,

                        Kuhina Kalaiaina.

2661-9t

 

Hoolaha Mana Hooko

I keia la ua hookohuia aku o Charles H. Pulaa, Esq., i Agena Hooiaio Palapala Aelike Hana no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.

            J. A. KING.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1897.

2660-3t

OLELO HOOLAHA PA AUPUNI.

I kulike ai me ka Pauku I o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, i keia la ua hoololi au i ke ku ana o ka Pa Aupuni, ma ka Apana o Kohala Akau, Hawaii, mai Honomakau aku a i Honopueo, Kohala Akau, Hawaii.

            J. A. KING,

            Kuhina Kalaiaina.

Honolulu, Iulai 19, 1897.

2660-3t

 

I kulike ai me ke kuhikuhi o ka Mahele 4, o ka Pauku 103 o ke Kumukanawai:

 

MA KEIA KE HOOLAHAIA aku nei o ka hoololi i manaoia malalo nei i hooholoia ai kona heluhelu ekolu ia ana e ka Hale o na Lunamakaainana i ka la 12 o Mei, 1896, a iloko o ka Hale Senate i ka la 16 o Mei, 1896, penei:

 

HE HOOLOLI I MANAOIA I KA PAUKU 63 O KA REPUBALIKA O HAWAII, E LIKE ME KA PAUKU 103 O IA KUMUKANAWAI.

 

O ka Pauku 63 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai elike me keia mahope iho nei:

 

PAUKU 63-NA POO O NA KANAWAI. "I hookahi no manao ma kela ame keia Kanawai, a e hoakakaia ma kona poo."

            J. A. KING,

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 1, 1897.

2657-12t

 

HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.

Ma ka Poakahi, Augate 9, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala akea ia aku ai:

 

Ka Hoolimalima o 744 eka o ka Aina ma Honokaia, Hamakua, e moe ana mai kahakai mai a hoea ma kahi aneane elua mile mauka aku oia wahi.

 

Eia keia aina i keia wa malalo o ka hoolimalima i ka Hui Mahiko o Honokaa, a e pau ana hoi ma ka la 1 o Okatoba, 1898.

 

Manawa Hoolimalima-21 makahiki mai ka la 1 aku o Okatoba, 1898. Ka uku hoolimalima oi aku mamua o $2,776.00 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.

 

No ke Kii o ka Aina, a no na mea aku i koe, e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu.

 

            J. F. BROWN,

            Agena o na Aina Aupuni.

Honolulu, Iulai 12, 1897.

2659-td.

 

KA

Nupepe Kuokoa

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

Kuike ka Rula.

 

PUKA             1          2          3          4          5          6         

ANA.              Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

 

Iniha                $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $3.50

2 Iniha             2.00     2.75     3.50     4.00     4.50     5.00

3 Iniha             2.50     3.50     4.50     5.00     5.50     6.00

4 Iniha             3.00     4.00     5.00     6.00     6.75     7.50

5 Iniha             3.50     4.75     6.00     7.00     8.00     9.00

Iniba                4.00     5.50     7.00     8.00     9.00     10.00

 

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C. G. BALLENTYNE, Luna Nui

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu.

POALIMA     IULAI 23, 1897.

Ke Koho Balota o na Lunamakaainana.

 

Ma ko makou pepa o keia la e ikeia ai ka hoolaha Aupuni no ke Koho Balota Nui a ke Kumukanawai i kauoha mai ai no ke koho ana i na Lunamakaainana a puni ka Pae Aina. O ka la e lawelaweia ai kela hana, e ka poe i loaa na kuleana no keia hana, aia no ia ma ka la 29 o Sepatemaba, 1897 ae nei, aneane elua mahina mai keia la aku.

 

O keia kau koho e hoea mai ana, oia ke kau koho balota mua loa a ke Kumukanawai i hoakaka mai ai e malamala ma keia la. O keia koho ana no na lunamakaainana wale no ia, oiai aia ke kohoia ana o na "Senate" ma ka Poakolu hope o Sepatemaba, 1899, aneane hookahi makahiki a oi iki mamua mai o ka wa i koila ai ka lahui koho balota o Hawaii malalo o ke Kumukanawai, e koho i Peresidena hou no ka Repubalika o Hawaii ma o ka Ahaolelo la.

 

O ka poe e puka ana i poe Lunamakaainana ma keia koho ana o lakou na wahaolelo o ka lahui e noho aku @ ma ke Kau Ahaolelo e noho mai ana ma ka Poakolu ekolu iloko o Feberuari, 1898. Ua ili ke koikoi maluna o keia poe, ma ke kau ana ame ka hooholo ana i na rula hooponopono, oia hoi na kanawai, no ka pomaikai laulaha o ka lahui holookoa, ma na mea e pili ana i ko lakou mau pono kivila na hooulu pomaikai kuloko o kuwaho, ame na launa pili Aupuni e ae. O ka hemahema e hanaia ana e keia poe, ua ili mai no na hopena oia hemahema maluna o ka lahui, a o ke Aupuni paha. Nolaila, o ka loaa ana o na kamaka makaukau a kupono e lilo i poe wahaolelo iloko o keia Kau Ahaolelo @ oia ka hana i koiia ai ka lahui koho balota o Hawaii nei e hana aku ma ka la 29 o Sepatemaba ae nei. A mai keia wa aku a hoea i ua la la, he mea pono i ka poe i loaa na kuleana koho balota e kaana pono iloko o lakou iho no na poe kupono ke lilo mau wahaolelo no ka lahui ma keia kau koho balota ae.

 

Kela Ninau Iapana.

Ma ko makou pepa o keia la e ike ai na poe heluhelu o keia pepa i kekahi mau manao hoakaka mai a Kuhina Kupa mai o Hawaii nei no kona aoao e ku nei ma ka ninau pili ia Hawaii nei ame Iapana ma ka hoopaapaa hoopaelimahana.

 

He aneane o ka hapalua okoa o na mea i puka ma ka nupepa Advertiser o ka Poaham Iulai 22, 1897, ke puka aku nei ma ka pepa o keia la, a he hapalua okoa aku paha ka mea i koe.

 

Oiai, ua kali makou i ko makou manao hoakaka akea no na mea i hoopukaia e ke Kuhina Hawaii a hiki i ka loaa ana mai, a loaa ole mai paha, e ka pane a ke Kuniha Iapana, oiai nae ua lomalomaia mai e pane ana no oia ma ke ano pili Aupuni no kekahi mau mea i kamailioia e Kuhina Kupa ma kana olelo hoakaka. Aka, hookahi a makou mea hoike aku imua o ke akea, oia hoi mamuli o ka nee pili Aupuni ana ae nei o ke Kuhina Hawaii imua o ke ao naauao holookoa o ka poepoe honua, ua lilo keia kumuhana mawaena o Hawaii nei ame Iapana i keia wa i waiwai no ka lehulehu, oiai nae he hoike ex-parte (hookahi aoao) waie no i ikeia ae nei imua o ke akea, a ina e kue ole ia keia keehina hana a ke Kuhina Hawaii e Iapana, ma o kona Kuhina noho la maanei, a i ole ia, e hoolaha akea ae nohoi ke Kuhina Iapana i na olelo hoakaka ma kona aoao o keia ninau, no ke kue ana paha i kekahi mau mea i hoolahaia e ka Kuhina Hawaii, alaila, ua haalelel like na aoao hoopaapaa ma keia ninau i na kuka'i olelo pili Aupuni oihana keena ana, a ua koho laua a i elua e lilo ko ka lehulehu manao (public opinion) i lunakanawai nana e kaupaona like i ka laua mau hoopaapaa ana; nolaila, ina ae o Iapana, ma o ka hana ana a kona Kuhina noho maanei, e oili ae a ku imua o ke akea ma na kalai olelo ana no ka ninau i awaiaulu ia ai mawaena o ko laua mau Aupuni, alaila, aole anei he mea maikai no Iapana e ae ai oia i ke koi a ke Kuhina Hawaii, he oi aku ka pono e noonooia keia ninau imua o kekahi Aha Uwao i aponoia e na aoao elua.

 

Ma ko makou manao, he keehina "poo-loihi" keia a ke Kuhina Hawaii e hoonee hana aku nei imua o ko Iapana poe loea kalaiaina a kalai Aupuni hoi.

 

NA MEA HOU O KAWAIHAE.

He elua mau hale inu kope o Kawaihae nei i keia wa, no na keiki no o ka aina pua, oia hoi, no Choy Chong a no Ah Soy, i noho poo ia nae e Mrs. Rahaba Kaaihue. O ka hale hope nae ka oi aku o ka laki, e piha mau ana @ na la a pau.

 

Ma ka la 3 o July, ua malamaia he paina luau maloko o Keaolani Hale, no ko makou hoaloha maikai William Hookuanui, no na makamaka a me na hoaloha i kokua aku iaia ma ka hoolana ana i ke kuna Niaulani a me ka moku kiakahi Hiilawe. Ua malama ia he mau lealea ku i ka hauoli mai ka hora 2 p.m. a ka hora 10 o ka po me ka maluhia, aole he mau leo o ka okala i loheia. Eia na lealea i malamaia: 1. Hulahula haole; 2 Himeni; 3. Hookani Guitar me Violin a na keikikane a me na leo sweet o kekahi mau kaikamahine ohohia ma ia hana. Ua ai ke anaina i na mea i hoolakoia e William Hookuanui a ua lawa. Malaila pu ae ma ia papaaina o Mr. J@ Maguire. He heihei lio kekahi ma ia la i malamaia mawaena o Mr. Hookuanui me K. Pai, a ua eo i ka lio o Mr. William Hookuanui.

 

Ma ka la 10 me 12 o July ua malama hou ia he paina hoomanao no ka pakele ana mai make o 14 poe lawaia o Kawaihae nei i hele i ka lawaia Aku ma ka la 11 o July, 1891. He elua wahi i malamaia ai ka paina ana, ma kahi o Mr. J. Kanehaku no k. Pai a me kahi o Wm. K. Davis. He luluu i na mea ai a ua mau keiki olulo la o ka moana. E mahalo nui ia keia hoomanao ana oiai ua loaa ka palekana mai ke Akua mai.

 

Ili a Naha a Schooner Niaulani.

Ua ili a naha o Schooner Niaulani ma Makalawena, aia ma ka lae o Pohakuloa, oiai o Capt. Wm. K. Maialoha ua hoi no uka o ka aina a o ka malama moku. Jno. W. Mailou, ua holo aku no Kona i Kailua no ka lawe ana i kekahi mau ukana ma ka waa me ka kahi mau sela. Ua ku ka moku me ka hilinaiia hoi he paa ke kaulahao hou loa. oiai o ka loaa ana mai no la ma Honolulu mai ia pule, eia nae ua hau@ ia manaolana ana pela. Oiai ke kape@ e hiolani ana no uka, ua ikea aku la e kekahi poe aia o Niaulani i uka o ka hao ao a e ku nei me kona mau kia a o lalo ua weluwelu. He nui ke aloha o kou mea kakau la Wm. Hookuanui, ka ona o Niaulani, ma kona hoomnana-wanui ana, me ka li'a nui ana i pono no keia mua aku e loaa mai ana mai keia luhi ano nui ana i hapai ai. E hoomanao e ka makamaka a e hookanaaho i ka manao kaumaha, oiai o ke Akua no ko kakou luna nui maluna ae o na mea a pau. "Aia hoi, he wa ko na mea a pau. He wa hauoli a he wa kaumaha. E kau aku i ko kakou mau kaumaha maluna ona." Owau iho no me ke aloha nui i ka ona o Niaulani a me ka ohana a pau.

THOS. S. K. NAKANELUA.

Kawaihae, Hawaii, July 23, 1897.