Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 52, 29 December 1899 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

 

Hoolaha Mana Liooko

 

 

            O ka Poakahi, Dekemaba 25, 1899. oia ka la Karikimaka, ame ka Poakahi. Ianuari 1, 1900, oia ka la Makahiki Hou, e malama ia no laua he mau La Kulaila Aupuni, a e paniia na Keena Aupuni apau o ka Repubalika ma ia mau la. ALEX. YOUNG. Kuhina Kalaiaina. Keen.@ Kalaiaina, Dekemaka 22, 1889 2727 3t.

 

 

HOOLAHA WAI.

 

           

            I Kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXVI., o na Kanawai o ka 1886.

            O na poe apau e paa ana i na pono wai, a i ka poe hoi e hookaa ana i na uku wai, e hookaaia ana na uku wai no ka manawa e pau ana i Iuune 30, 1900 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu, ma ka la 1 o Ianuari 1900.

            O na wai apau i hookaa ole ia iloko o 15 la, mahope aku o ka wa e hookaa ai ia mau uku, e kauia no he uku-kaulele o 10 pa-keneta.

            O na Pono Wai apau i hookaa ole ia ko lakou mau uku ma ka la 15 o Feberuari, 1900 (30 la mahope iho, e lili no he uku wai kaa ole) ua hiki ke okiia ia mau Pono Wai me ka hoolaha hou ole ia ana aku.

            Ma ke Keena Oihana Wai ma Kapuaiwa Hale e hokaaia ai na uku wai ANDREW BROWN. Luna Nui o ka Oihana Wai. Honolulu. K. H. P. Dek. 22, 1899. 2787-3t.

 

 

$25.00 MAKANA.

 

 

            I keia la i hooko@ua aku ai o William Hookuanui Esq., i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Koha@a Hema, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o John Crowley i waiho mai.

            Eia na hoa o ka Papa: Geo. Bell, Lunahooma@u; David Koki, ame William Hookuanui. ALEX. YOUNG, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dekemaba 16, 1899. 2786-3t.

 

           

            I keia la i hookohuia aku ai o N. Omsted, Esq., i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Hana, Mokupuni o Maui, a e mana ana hoi ma Ianuari 1, 1900, ma kahi o W. H. C. Campbell, i waho mai.

            Eia na hoa o ka papa: N. Omsted, Lunahoomalu D. H. Napihaa ALEX. YOUNG, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dekemaba 19, 1890. 2786-3t

 

 

HOOLAHA HUI I HOOHUA.

 

            Ma ka hana e pili ana i ka Hoopau ana i ke Kilauea Sugar Company.

            Oiai, ua waiho mai ke Kilauea Sugar Company, he Hui i Hoohuiia, i kukuluia, a i paa malalo o na Kanawai o Ko Hawaii Pae Aina, elike hoi me ke Kanawai ma ia ano hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina he noi e hoopau ana i ua Hui la i Hoohulia, me kekahi palapala hooia pu i hoopili pu ia me ia, elike me ke Kanawai.

            Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma kela i ka poe apau i kuleana ma kekahi ano iloko o ua Hui la i Hoohulia, e waihola ,mai na kumu kue no ka aela ana o ua noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Poakahi, a mamua ae paha, la 19 o Feberuari, 1900, a o kela ame keia e makemake ana e loheia kona manao ma keia hana, e hele mai ma ke Keena Oihana o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, ma ka hora 10 A. M. o ua la @a, no ka hoike mai i kumu, nokeaha la e ae ole ia ai ua noi la. ALEX. YOUNG. Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dekemaba 15, 1899. 2786-9t

 

 

HOOLAHA HUI I HOOHUHA.

 

            Ma ka hana e pili ana i ka Hoopau ana i ka Paauhau Plantation Company, he Hui i Hoohuiia.

            Oiai, ua waiho mai ka Paauhau Plantaion Company, he Hui i Hoohuiia, i kukuluia, a @ paa malalo o na Kanawai o Ko Hawaii Pae Aina, elike la hoi me ke Kanawai ma ia ano hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, @he noi e hoopau ana i ua Hui la i Hoohulia, me kekahi palapala hooia pu i hoopili pu ia me ia, elike me ke Kanawai.

            Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia i ka poe apau i kuleana ma kekahi ano iloko o ua Hui la i Hoohuiia, e waihoia mai na kumu kue no ka aeia ana o ua no@ la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Poakahi, la 19 0 Feberuari, 1900, a o keia ame keia e makemake ana e loheia kona manao ma keia hana, e hele mai ma ke Keena Oihana o ka mea nona @a inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hola 10 A. M. o ua la @a. no ka hoike mai i kumu, nokeaha la e ae ole ia ai ua noi la.  ALEX. YOUNG, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dekemaba 15, 1899. 2786-9t

 

 

HOOLAHA I NA HUI I HOOHUUA.

 

 

            I kulike ai me ka Pauku 2024 o ke Kanawai Kivila, ma keia ke hoolahaia aku nei na Hui apau i Hoohuiia e hana i hoike piha a pololi hoi no ke kulana o ka lakou mau hana no ka makahiki e pau ana i Dekemaba 31, 1899, a e waihoia mai hoi ia hoike ma ke Keena Kalaiaina ma ka la 31 o Ianuari. a mamua ae paha, 1900.

            E haawiia aku no na pepa pa'i hakahaka no keia hana ma ke noi ana mai i ke Keena Kalaiaina nei.

            Ma ka wa e hoo@o ole ai kekahi Hui hoike maloko o ka wa  i hoikeia, alaila, i Hoohuiia i ka waiho ana mai i ka na ke Kuhina Kalaiaina ponoi iho auanei, a i ole, na hookahi a oi aku paha Komisina e hookohuia aku ana e ia, e kauoha aku e laweia mai na buke ame na pepa o ka Hui i Hoohuiia a e ninaninau aku hoi i kona poe luna malalo o ka hoohikki, no kana mau hana. ALEXANDER YOUNG, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Novemaba 11, 1899. 2781-7t.

 

 

            Ua Piha Kona m@u la ma keia Ao, ua hoi aku Mao

 

 

            Ma ka wanaau o ka Poaha, Dekemaba 21, 1899, maloko o ka Halemai Moiwahine (Haukipila) i hookuu mai mai ai o Miss Makuaikai i keia ola ana, a moke ae la ka pawa o ke ao, a komo uli mal la ka aahu eleele o ka po, he po wale hoi e, he po. Ae-- Ua hala o Makuaikai, a ua pau kona ike hou ana i na maka o kana lei aloha, he keiki, ka luhi ana i luhihoomanawanui ai, ka hoa hele a pili o na wahi apau i heleia ai e ia. Pau kona ike hou ana i kona ohana ame kona mau hoaloha he nui. A maluna ae o na mea apau, pale, kaawale ia mai kona makua aku o ka nohona ma ke kino, ka hoa i noho ai a kamaaina a kupa ia Honouliuli. Aloha wale ke one kuilima laula o

            Ewa,

Aloha ka wai o Waipahu, wai kapipi

            a Kaahupahau;

Aloha o Moanalua aina Edena,

Kahi i kupu, a i ulu ai ke kino a nui; Aloha Honolulu i ka huikau a na kaa; E hano haweo ai ka helena a ka wahine Hea mai na lei Poni Moi o ka Nekina, Ani peahi ma lei ilima a ke aloha, Aloha ka uhane i hele aku la me ia maika no apau, Aloha  kuu kaikuahine leo ole mai ia'u. He minamina-- he minamina.

            Ua hanauia oia ma Moanalua ae nei, ma ka makahiki 1865: a nolaila he kanakolu kumamaha ame na la keu. O oe ka ia e Makuaikai, I hoala mai ai i ka wanaao e, E hai mai ana ia'u, eia au la. Aohe wahi i koe. Hoea aku au i Halemai, Haha iho au i ko kino, aole oe i loaa ia'u. Aloha, aloha kuu kaikuahine, Hala aku la oe i ke ala koi-ula a Kane. Haalele oe ia'u me, ka nui o kaua. Aloha wale kuu paumako ia oe.

            Ano i hai aku au i na makamaka ame na hoaloha pili paa o kuu pokii aloha @ hala aku, mai ka Ua Kukalahale o Honolulu a ka I'a Hamauleo o Ewa; mai ka makani Kaiaulu o Waianae i ke anu o Kaala, a ka "Ehukai o Puana" i Waialua: mai na pali hauliuli o na koolau, a hoea aku i na mokupuni e aku i noho ai kona mau kini makamaka apau. Ua hala kuu pokii kaikuahine o Makuaikai, ua kuu kona luhi, a na hoomaha oia: aole nae mamuli o kona makemake iho, aka, mamuli o ia o na anai ana a ka ma'i i kona kino, a hoonele iho la i kona uhane i ka hale noho ole. Aole oia i @anaho i kona mau hoaloha a hala aku la oia.

            Hului na lima a ke koolau makani,

            Lilo kuu mea aloha, kuu minamina;

            Lele pua-o, lele kolulu ka uhane

            O kuu pokii--lele i Nuumealani,.

            Naha ka manawa i ke aloha,

            E kaomi ana e nalo--

            Hai@aia ae no e ka waimaka.

            Hanini la, eha, loku i ke aloha.

            Ua haalele iho oia mahone nei, he kane i hoo@elieia i ka wahine ole, he mau keiki hoi, i ka makuahine ole; he mau kaikunane i ke kaikuahine ole, a he kaikuana hoi i ka pokji ole: a he heluna @ui hoi o kona mau hoaloha pili paa, "walohia wale kona hala anaa aku la."

            He makuahine oia no na lehulehu apau e kina aku ana i ona la, a he puuwai hamama hoi ma na ano apau. O kona mau holoha he mau mea nui ia iaia, me he la ma ka nana aku, he mau mua ia nona, a he mau pokii hoi, aka, ua hal oia ma ke alahele o na mea apau, a ua puanuanu hoi ka hale a ke aloha i noho ai, aka. Me ka manaolana, aia no he wahi maha mau ma-o. A no ka mea ke hea mai nei Iesu "hele mai e ka poe luhi ame ka poe kaumaha, Na'u no oukou e hoomaha aku."

            "Pomaikai ka poe i make, ke make iloko o ka Haku Iesu." Me ka luuluu. J. K. MALUO, JR. Honolulu, Dec. 26th 1899.

 

 

 

            Ma ka aoao ekahi o ka makou pepa o keia la e ikeia ai ka Olelo Kauoha a hoonaauao a ka Papa Ola no na Keehina hana makaala ma ka mea e pili a@ i k m'i hulau "Fiva Eleele," i kapaia he "Bubonic;" a pela pu hoi me na olelo hoakaka waiwai nui e ae e pili' ana i keia mai weliweli.

 

            Ma ka po Poalua nei i paani mua loa ae ai ka Hui Keaka Lyric Opera maloko o ka hale-keaka. "Orpheum," a ua hele nohoi ka hale a piha "kui ae, kui ae," i ua mea he kanaka. He oluolu loa kahi auhau, he 75 keneta wale no; aole hoi elike me ia 2 pohaku o Honolulu ma ka Hale Mele Opero.

 

            E awaiauluia ana ma ka Poakahi "Hapa Nuia" nei o ka makahiki, 1900, ma Auwaiolimu ae nei o Miss Luukia Daniele me Master Joe Green, a e malamaia ana he papaaina me ke ohaoha.

 

 

KA Nupepe Kuokoa

           

 

            No ka Makahiki -- $2.00 No Eono Mahina ---1,00

 

Kuike ka Rula.

 

            PUKA ANA. 1 PULE 2 PULE 3 PULE 1 MAL. 2 MAL. 1M@k.

            Iuiha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00

            2 Iuihia.. 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 15.00

            3 Iuiha. 2.50 @.50 4.50 5.00 9.00 12.00 18.00

            4 Iuiha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.50 21.00

            5 Iuiha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 21.00

            6 Iuiha.. 4.00 @@.50 7.00 8.00 13.00 16.50 27.00

 

 

            O na olelo Hoolahe @ pa@ @ hoouna @@ mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa e hoouna pu mai me ka auhau aina aole, @o@@ hookomo ia.

 

@OOP@K@@@ @ @@

HAWAIIAN GAZETTE CO

A. W PEARSON, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo po@o ono. Honolulu, Oahu

 

POALIMA--DEKEMABA 29, 189

 

KA MAKAHIKI 1899

 

 

            Mamua o ko kakou hoea ana aku i ka hora 12 o ka po o ka la Sabati ae nei, ka la 31 o Dekemaba nei, ka wa hoi e okiia ai ka hipuu hope loa o ka paa ana o keia makahiki me kakou e ola ana ma ka "aina o ka poe ola" ma keia Poepoe Honua, a opiopioia ae la hoi na mahina, na hebedoma, na la. na hora na minute ame na sekona apau i piha ai "na manawa," o keia makahiki 1899, e pahola aku makou i ko makou aloha no ka Makahiki 1899, e pau ana, a owiliia aku ia iloko o ka "polikua, poliuliu o ka manawa hoi hou ole mai i keia Ao; alaila, ma ia wa hookahi nohoi, e huli ae ai makou, ame oukou pu, e ko makou poe heluhelu, a haawi aku i ko kakou aloha no ka makahiki Hou e hoea mai ana, ma ke koele ana o ke sekona mua loa e hoopiha i ka hipuu o ka minute mua e loaa ai he hora ekahi mua loa no ka la 1 o Ianuari ae nei Makahiki 1900.

            Aloha ka makahiki e pau ana, aloha ka makahiki e hoea mai ana. Aloha no ka poe i ola mai nei, mai ka hoomaka ana mai nei o keia makahiki a loaa ka Makahiki Hou. Aloha no ka poe o kakou i hala aku ma kela aoao o nei ola ana, e moe i ka hiamoe no ka manawa iloko o ka opu o ka honua, a hoea hou mai ke ala hou ana, ma ka wa e hookoia ai ka leo kani a ka anela i hoike e ia mai ma ka olelo hemolelo a ke Keiki Hiwahiwa a ke Akua.

 

 

            NO MAKOU IHO.

 

 

            Mai ko makou helu mua mai o ka puka ana ma ka pule mua o keia makahiki 1899, ua haawi makou i na hooikaika ana e lilo na kolamu o ka makou nei pepa i mea holawa aku i na pomaikai heluhelu o na hoaloha apau i pili paa mai me makou. A ke lana nei ko makou manao, o lakou no na hoike o ka oiaio o keia a makou e hoike aku nei. Ma ka mea e pili ana i na Mea Hou mai na Aina E mai, ua hoolawa aku no makou ia mau mea, elike me ka hiki ke hanaia e ka holo loa o ke kanaka e hana ana ma ia mahele hana iloko o ka manawa i alanaia ai oia e lawelawe aku. Ma ko makou mau manao alakai, ua kukulu aku makou, ma kekahi hapa nui o ka manawa, i na manao e paipai nui ana i ka lahui oiwi o ka aina, e imi i ke alahele o ka hookuonoono ame ka hoomahuahua i ka nohona ulakolako. Ma na mea e pili ana hoi i ko kakou noho ana maloko o ka malu o Amerika Huipuia ke Aupuni a makou i nana aku ai, oia ke Aupuni a Makua no Hawaii Pae Aina, aole loa makou i alo ae mai ke kulana a mai ke alahele mai hoi i hoopaa ai makou ia makou iho, e alakai aku i ka lahui oiwi o Hawaii, e hookuio i ka noonoo, a e hookanaka makua ae hoi, ma ke ano, aohe Aupuni e ae a kakou e kiola aku ai i ka kakou mau pulama ana, aka, o ke aupuni wale no e haawiia mai ana e ua Aupuni Makua ia no kakou. Ke ole makou i kuhihewa, ua haawi aku makou i ka makou mau kakoo ana i na kahu Aupuni e noho nei i keia wa, ma kela ame keia manawa a makou i ike ai he pono; a ma na wa hoi i hookakanalua ia ai ko makou mau noonoo ana no kekahi mau keehina hana pili aupuni a pili nohona lahui hoi, i kulilke ole me ka makou mea ana kaupaona o ka Pono Kaulike ame ka Pono io maoli, aole loa makou i kapae ae i na hoike akea ana aku i ko makou mau manao alakai. Aole hiki ke nalowale ka Pono o ka Pono ole; ke Kaulike i ke Kaulike ole. He oiaio e hiki ana i ka pono io; aka, aia no nae ke moe la ua Pono la, me he pio la a paahao e hoopaaia ana e Pono ole. Pela hookahi no me Kaulike io e uhiia ana e Kaulike ole. Aka, he wa, he mau wa, a he hapa no ka wa, a lanakila no ka Pono ame ke Kaulike, a e loaa ai he uku panai kupono a pololei no na hana i okoa ae ia mau haawina makamae.

            Na keia kulana i laweia e makou i kahi wa, i loaa mai ai ia makou na leo mahalo mai kekahi poe hoaloha mai o makou ,a loaa mai la nohoi he ahewa ana, mai ka poe i kulike ole ko lakou mau noonoo me ko makou. Ua kupaa nae makou ma ka moto a makou i hoike e aku ai imua o ko makou poe heluhelu i ola honua, e kokua ana makou i ka Pono, a e kue ana makou i ke Kaulike ole.

            Ma keia wahi o ka makou kuka olelo pu ana me oukou e ko makou poe heluhelu, e hoike ae makou, ua lilo ke kulana kuokoa a makou i lawe ae ai i moto no makou, a pela pu oi, me ko makou kapae a kiola loa ana mailoko aku o na kolamu o ka makou nei pepa i na olelo hoino pilikino, a nema manaoino wale i kekahi mea hookahi, oia na mea nui loa na laua i hapai i ko makou nee ana mai ke kulana o eha aoao heluhelu a hoea i ka eono; a ke lana nei no ko makou manao, ma ka hoea ana mai o ka makou helu mua o ka Makahiki 1900 ae nei, e halawai ana ko makou poe heluhelu, me ke kino i hoomahuahuaia ae ka nui o kona mau aoao heluhelu.

            Iloko o keia mau pule pokole wale no i kaa hope ae nei i hoike ia mai ai kekahi haawina hoohauoli manao ia makou nei, ame ko makou poe makamaka, no ke koe koena ole ana he mau kope o ke Kuokoa ma ka hoea ana i ka Poakahi o kela ame keia pule. Ua pau iloko o nei o ke kulanakauhale iho nei ma ke kuai maoli ia he aneane ehiku haneri pepa a oi. He hoike maopopo keia no ke ohohia nui loaa mai ia makou mai ko Honolulu poe ponoi ae nei; a he haawina hoi ia i ike mua ole ia e keia pepa, mai ka wa mai o ko makou lawelawe hana ana. A ke lana nei ko makou manao, e hoomau mai ana no ko makou poe hoaloha a poe makamaka nohoi i ka haawi ana mai i ka lakou mau kokua ulumahiehie ana elike me ia e ikeia nei i keia wa, ma keia makahiki ae; a ina no e oi aku na kokua e loaa mai ana ia makou mai ko makou poe hoaloha mai, aole nae mamuli o ka haawi wale mai, aka, ma o ka makana i panaila aku nohoi e ka makana, alaila, e hooi loa ia aku ana ko makou hookikinaia ana e imi i na mea e hoowaiwai like  ia ai na aoao elua, ka aoao kuai aku ame ka aoao kuai mai.

            I ko makou hookuu ana i keia mahele o ko makou manao hoakaka no ka makou mau mea i hana ai no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu iloko o keia helu o ka puka ana o ka makou pepa, i kela ame keia pule, a o keia helu hoi e puka aku nei ma ke ia la, ka helu hope loa o na nee ana a ke Kuokoa no keia makahiki 1899, e puana wale ae makou. Ua lilo na moolelo hoonanea a makou e hoopuka mau aku nei i mau ikaika kuloko no ka pepa, e loaa ai iaia he ola ulumahiehie ana iloko o na puuwai o kona poe puni heluhelu moolelo. A ke hooia aku nei makou imua o ko makou poe heluhelu, e hoomau aku ana makou ia mahele hana maikai, e maikai ai oukou a maikai pu hoi kakou.

 

 

KO KAKOU KULANA AUPUNI.

 

 

            Iloko o keia makahiki, i ikeia ai ka holomua loa ana o na hana hoomaemae nono ana i na alanui, na uwapo, ame na hana e ae o ka lehulehu, elike me ka mea e hiki ana ke hanaia ma ka wa pono. Ua lilo keia mau hana hou a ke Aup@@ i hana ai i mau kia hoomanao poina ole, a i mau mea hoike e hooia aku ai imua o ka lahui lehulehu i ka makou pena nei, ua makee ke Aupuni i na hana kuloko iho nei o ka aina.

            Mamuli hoi o ka hoike ana mai o ke Keena Waiwai no ka huina waiwai nui, ma ke dala, e waiho nei iloko oia Waihona i hiki aku i ka miliona dala a oi. he mea hoike no ia e maopopo ai ke kiai makaalaia ana o na loaa ame na lilo aku o ke aupuni, elike me na alakai ame na hoakaka ana a na kanawai. a pela pu hoi me ke alakai ana ana a ka poiau o ke kah@ papa e kiai a e malama ana ia Waihona Waiwai o ka Lehulehu.

            He mea maopopo ke ku nei ke Aupuni ma kekahi kulana "kamehai" loa, no ka maopopo ole o ka wa e loaa ai kona hoaloha kuloko ia ana, ma ke ano pili lahui oia hoi ka nee ana o ke Aupuni malalo o ka Mana Ahaolelo i kukuluia e ka Mana Koho Balota o ka lahui, mai Hawaii a Kauai. A ke kaulona aku nei na manaola@a e hoopauia ana keia kulana "kamehai" o ke Aupuni, ma ka wa e hooholo mai ai ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia i ke kanawai Hoponopono Aupuni Kuloko no Hawaii nei.

            I loko o keia mahina o Dekemaba nei i kau mai ai he hakoko kaumaha ma ka aoao o ke Aupuni, a pela nohoi me ka poe makee palekana apau no ka nohona ohana, ma ka onou pooia ana aku o ke Aupunim ame ko Honolulu nei poe makaainana, e hakoko me ka ikaika. no ke kinai ana i ka Ma'i Ahulau, i kapaia. he Fiva E'eele O keia mahele, ua ike makou ua pili no ia i ke ola o ka lahuikanaka; a ma ia wa hookahi no nae. ua komo pu mai no ke aupuni, mamuli o ka ilio ana o ka Papa Ola, kekahi mahele hana o loko o ke Aupuni, i kahu kiai a malama i ke ola o ka lehulehu.

           

KE OLA O KA LAHUI.

 

 

            Ma ka hapanui i ikeia no ka mea e pili ana i ke ola o ka lahui ma na mahina mua o keia makahiki, a hoea mai nei i keia mahina hope o ka makahiki, he mau mea kekahi e pono ai ke noonooia me ke kuoo maoli, ke hoomaopopoia na make iloko ponoi o ka Apana o Honolulu nei.

            O ka oi loa aku o ka wa i poi pu mai ai na paulu-a weliweli ana a ka make, maluna o ko Honolulu nei anaina, oia mahina o Dekemaba nei. Eia kakou ke ku nei he alo, a he alo me kekahi o na mai luku i weliweli loa o ke ao nei, oia ka Fiva Eleele. Ke lana nei nae ko makou manao e lilo ana na hooikaika ana a ka Papa Ola, ame ka poe apau i makee i ka palekana o ke ola lahui, i kokuaia e na lokomaikai lani, i mea e kaohi a e kinai kokeia ai keia mai.

            I ka nana ana iloko o na heluna o ka poe o kakou i kaualupeia aku ma kela aoao o keia ola ana, ua lehulehu loa na mea aloha i kailiia aku mai a kakou aku. Aloha no ia poe.

 

            KO KAKOU KULANA KALEPA.

 

            Aia no ka paa ia ana o keia hana ma ka lima o ko na Aina E. a he wahi anoai wale no ka na wahi Hawaii kakaikahi e onou poo mai nei. I ka nana ana aku i na haole, na Pukiki. na Pake ame na Ia@ana. Ke hoike mai nei na ipuka hamama akea o ko lakou mau hale kalepa waiwai, aia keia oihana maloko ponoi o ka lakou mau hookele ana. A o na oiwi maoli o ka aina, aole i heluia a he mea hoike kaumaha keia no ka hoomaopopo ana mai, aole ka i loaa ia kakou na Hawaii ke talena hoowaiwai ia  kakou iho ma ka oihana kalepa. O keia haawina no anei i keia makahiki iho la, oia ana no ka kakou e hana aku ai i keia makahiki ae?

            E Hawaii aloha e! E haawi i ko kakou hoopalaleha ana. ma keia oihana ano nui a koikoi o ka aina, ma na eheu o keia makahiki 1899. a ma kona wa e kaawale aku ai mai a kakou aku e kaiehu aku kakou mai a kakou aku i keia haawina maikai ole. A e ala koke ae kakou a hopu i keia makahiki ae, me na manaolana iloko o ko kakou mau houpo, o kakou pu kekahi e kau aku ma ka papahele o ka lawelaweia ana o ka oihana kalepa.

            I ko makou hooki ana i ka makou mau kanenae manao ana no kekahi ma umea ano nui e i pili iloko o keiia Makahiki 1899, e hapai ae makou i ka olelo ana:

            He mea pono ia kakou apau ke ku ma ka hora 12 o ka po o keia La Sabati ae. ke kane ame ka wahine, na makua ame na keiki, ka hoaloha ame ka hoaloha. ke kupuna ame ka moopuna. ka makamaka ame ka kamakamaka, a haule iho na kuli ilalo, leha aku na maka i ka Lani, a puana aku i ka leo o ka hookaikai i ko kakou Makua Lani, no ka nui o Kona lokomaikai i ka ae ana mai e ike kakou i ka malalo ana ae o keia makahiki 1899, mai a kakou aku, a e ku aku hoi kakou, mamuli no o Kona lokomaikai nui wale, ma ka ipuka i wehela, o ka Makahiki 1900. E haawi pu aku Iaia i ka hoomaikai ana no na Pomaikai i loaa ia kakou iloko o keia makahiki, a no na popilikia i oluoluia ai e Ia e hookaawale aku mai a kakou aku, a i oluolu pu ai nohoi Ia e hoopa iki mai maluna o kakou. me ka olelo ana, O ko'u makemake no ke hanaia, aole o ko makou.

            Ke haawi aku nei ke Kuokoa o keia Makahiki i kona aloha i kona poe makamaka mai Hawaii a Kauai, me ka hooia pu ana aku hoi imua o lakou, elike me na olelo a Ioane, ke kapa ili kamelo, ma na waolaau o ka aina hoano, ika i ana:

            Owau no kai hooluu aku ia oukou iloko o ka moana-wai o na kalaimanao akea ana o kela ame keia ano, aka, o ka me e hele mi ana mahope aku nei o'u, a hoopiha iho hoi i ko'u wahi nei, hen ui aku kona mana i ko'u.

            Ae; o ke Kuokoa e puka aku ana i keia makahiki ae, e hele aku ana ia ma ke kulana i oi aku i ko ke Kuokoa o keia makahiki 1899.

            A ke puana ae nei nohoi makou i keia mau huaolelo a ka puali anela i hea ai ma na kula mauu o Palesetina i ke kuluaumoe o ka po i hanau ai ka Hoola o ke Ao nei:

            "E hoonaniia ke Akua ma na lani kiekie loa; a he Malu hoi ha ka honua; HE ALOHA NO I KANAKA."

 

 

KA MAKAHIKI 1900

 

 

            He mau hora kakaikahi wale no i koe a hoea aku kakou i ka hui ana me ka hoomaka ana o ke Keneturia Iwakalua o ka Era Karistiano, ina e laweia ka hoonohonoho Papa Keneturia a ka Pope o Roma i kukala ae nei, a i ae laula ole ia hoi e ko ke ao Karistiano apau. Me ka nana ole ana i ka pololei, ame ka pololei ole o keia hoonohonoho keneturia ana, no keia wa, e lilo keia hoonohonoho ana i hoike ia ae la, i kumu alakai no ka makou kukulu manao ana o keia wa. O ko makou manao nui oia no ke kamailio ana ma ka mea e pili ana i ka makahiki 1900.

            O ka poe e ola ana i keia wa, a e ola ana hoi ma ka wa e hoea mai ai ia makahiki, e loaa ana ia lakou na kalheaia ana me na huaolelo "Happy New Year," oia hoi, ma ka namu Hawaii ana ae, "Hape nuia." Ma ka wa e pae mai ai keia kanaenae aloha a hauoli i ke kanaka, e ike iho ana ia, ua kaalo mai oia ma keia huli mai o ka pohaku mile i hoailonaia me na huapalapala ame na huahelu--"A. D. 1899"-- a ua hehi oia ma ka pohaku mile hou o ke au o ka manawa, o kona ola ana maluna o ka ili o ka honua, a o ua pohaku mile hou la, oia no ka A. D. 1900.

            Ke ku nei oia ma ka paepae o ka heiau hou e komo ai oia e alana i na mohai hou e laka mai ai ke Akua hooulu pomaikai, a o ka Puuhonua hoi e maha ai na auwe ame na kaumaha. Ke ku nei oia me ka makaukau apau, elike me kanaka koa e hele ana i ke kaua, e paio aku i ka paio maikai no ka pono o kona noho ohana ana a noho hale hoi, e loaa ai he kuonoono. Ke ku nei ke kanaka, i noonoo pono e "i ola honua" i kana mau mea e hana ai no keia makahiki ae, i pono ai oia a pono hoi kona noho ana.

            He mea makehewa paha ia makou ka hookuapapanui wale ana aku i ka olelo, ma keia wahi, no ke  alahele naauao, a ke kanaka e hana ai ma keia makahiki ae; aka, aole no nae he hewa ke hoike aku makou i kekahi mau hoakaka i kupono ke noonooia e kela ame keia kanaka e makee ana i kona pono iho, a oia keia:

            Aohe hewa ke lilo na haawina pakalaki ame na haawina popilikia i loaa ia oe iloko o keia makahiki, i mau kumu alakai nou, ma ka hooponopono ae.

            He mea maikai no kela ame keia ohana Hawaii ka hooikaika ana e hoemi i ko lakou mau ilio o ka nohona home, a haule iho malalo o ka huina dala e loaa ana ia lakou ma ka hana iloko o ka pule hookahi; a e hooi aku hoi i ka nui o na loaa ma ka houluulu ana, a hoiliili ana hoi. 

            E kapae loa i ka noho aie ana i ka hai ina e hiki ia oe ke hana pela; a i ole, e hookaa i kela ame keia au e aie aku ai.

            E kiai mau me ka makaala i ka pono o kau hana, a e hana hoi me ka paupauaho ole, ame ka hoomanawanui.

            E hoomanao pu hoi, o ka makahiki 1900 e hoea mai ana, aole ia he makahiki e hele mai ana a Iu helelei wale mai i na haawina o ka pomaikai i kela kanaka ame keia kanaka hopa@@@@ i ka hana, a he laulau wale ae @@@@ lakou me na laulau kapa a ku k@@@ o ka waiwai. Aole. He man@@@@@ hewa loa ia.

            E hoomanao pu ia hoi. ke ole e @@ hewa ka makou koho ana i na @@@ ka manawa e nee nei a puni ke @@@@ o keia makahiki ae, he makahiki @@@ haloko aku ai kakou me ka @@@ no na pono he nui, ka pono @@@@ ka pono a ka i'a, ka pono o k@@@@ ka pono o ka noho lahui ana @@@@ pono o ka noho aupuni ana.

            E ninaninauia mai paha a@@@ ana anei kakou? E nele ana @@@ kou i ka aahu ole? E nele @@@@ kakou i na mea apau e oluolu a @@@ hona ame ke ola ana? E h@@@@ ana anei he kaua maluna o ka@@@@ E oi aku ana anei ke oolelo o na @@ ana mai ka Mai Ahulau manawa @@ kakou? O keia anei na kumu i k@@@ lo ana, e komo aku ana kakou @@@ kahuna hakoko ikaika i keia maka@@ ae?

            I hookahi a makou pane, e nana @@ ouli e lele pioo nei ma na poai @@@ ke ao nei mau noho aupuni ana. M@@ ka wa e oni ai na mana nui o @@@@ nei e haluku iloko o ke kiowai ahi o@@ noho pioo ana, elike me ia e ikeia ah@ nei kona aleale ana, oia ka wa @ hao@@ ai ko ke ao nei  mau hale-papaa e @@ wa ai ka nohona o na lahui panai@@@@ ke me kakou nei.

            Nolaila, e noho me ka naauao @@ hoomanao i ka makou e hoike aku @@ i keia kiekiena hope loa o keia @@ o ke au o ka manawa i hoailonaia @@@ a kikoo aku i ka hipuu makahiki @@@ ke kuahu hoi no na keia mau kana@@@ ana a makou i hoike ae la. Ma @@@ wa hookahi no nae ke lana nei ko @@@ kou manao. e hoohuli mai ana k@@@. Akua lokomaikai e haawi mai ia @@@ waii nei i na haawina pomaikai ap@@ e ola ai o Hawaii Lahui e holomu@@ o Hawaii Aupuni, a e loaa ai i @@@ ame keia oiwi o ka aina he hoo@@@@@ po ana, aia he Akua i ka lani @@@@ mau wahi kona e hoonani a e @@@@ naia ai Oia ma ka Honua nei.

            Ke paipai nei makou i ko mak@@@@ kamaka oiwi o ka lahui hookahi @@ kakou apau maloko o na luakini i @@ olaaia no Iehova ma keia m@@@@@@@  a e loaa no ia kakou ka Iehova ma hoopomaikai ana mai. E hele @@ Karistiano Hoolepope i kana pule iho. M@ kela mapuna olelo, ke haawi aku @@ makou i ka makou.

           

 

ALOHA MAKAHIKI HOU

 

            ia oukou apau, e ko makou mau Hoaloha ame na makamaka. iloko o @ mokupuni apau  o koHawaii Pae Aina

 

 

HE LAAU E OLA AI KA LOLO

 

            Penei ka olelo a Mr. H. N. Warn@@ Kearney:

            "Iloko o 1894, na loohia la @@ aoao hema i ka lolo. Ua hiki ia ke hou mai i pine a komo iloko lilo hoea i ke poo, aole loa au e ike ana ka eha. Aole hiki ia'u ke hana i @@ kahi hana, a ua waiho aku la au @@@ o kahi moe. Ua paa iho la kuu m@ nao, aole loa au e hiki ana ke hoo@@@ oiai ua pau ia'u na ano laau @@@@ apau i ka hanaia, a pela pu no@@@@ @@ na kauka he nui loa. A mahope@@@ pae ua konoia mai la au e hoa@@@@ Huaale Akala a Dr. Williams @@@@ kanaka nananakea, a me ke ka@@ lua nui no au i hoomaka ai @@@@@@ mau huaale la ma September @@@@ i hala. Mamua hoi o ka pau ana @@@ poho huaale mua ia'u, ua hooma@@@ la au e ike i ko'u oluolu loa ana @@@ ma ka wa hoi i pau ai na huaa@@@@ poho aono ia'u i ka ai ia. Ua nalo@@@ loa aku la kuu ma'i lolo mai au a@ a oiai o ka elua mahina keia o ka p@@ ana o ka'u ai ana i na huaale o ke po@@ hope loa, aole loa au i ike i ka hoi @@@ ana mai o ua mai la.

            Mai ka Advertiser mai. Axtell. N@@

            Aia iloko o na Huaale Akala a @@ Williams, ma ke ano panaiki, na @@@ nahuna waiwai nui e haawi ana i @@ ola hou ame ke koko maikai loa, @ hoola hou ana hoi i na aa-lolo @ h@@ na waliwali nui ia. He  mau laau p@@. ole keia no na mai elike me ka @@@ motor ataxia. lolo hapa. St. @@@ @dance, ke scia@@@a. rumatika nu@@@@@@ nalulu, na hopena mai o ka m@@ garipa, kapalili ka houpo, na h@@@@@ na nananakea, ame @a ma i apa@@@ kane ame na whine.

            Aole  e kuaiia ana na Huaale Ak@@@ Dr. Williams no ka kanaka nananak@ ma ke kakini, a ma ka haneri paha aka, aia wale no lakou maloko o ka owili. E loaa no ma na hale kuai i @@ lapaau apau, a i ole, e kauoha mai Dr. Williams Medicine Company, Sch@nectady, N. Y. 50 keneta no ka paha 6 poho no $2.50.

 

            O ka Waiwai nui loa o ke ola

 

            He lehulehu loa na kanaka waiwai loohia nei i ka ehaeha a ka ma'i i m@@ kemake loa e haawi i ko lakou ma@ waiwai apau i mea e loaa hou mai ai k@ ola kino maikai. Ua hiki no i na kanaka waiwai ame ke kanaka ilihuna k@ malama i ka maikai o ko lakou ma ola kino, ina lakou e hoomaopopo poho ana i ka hoike e ana mai a ke kino @ ka hookokoke ana mai o ka ma'i. I@ he ano oolo-wai kou ake-paa. ina @ ano poluluhui kou, ano makehiamoe a hoihoi ole; ina aole e pauma maik@ kou puuwai, a i ole, e kapalili paa kou houpo, he ku'i hoi kou houpo, i@@ ikaika i kekahi wa, a he ikaika o hoi i kekahi wa, ina he nawaliwali k@@ opu, a i ole, ua ikaika ino loa paha na paahana a kou opu, ina paha naw@ liwali kou opu hoowali ai: ina hooh@@ na pono ole kou mau puupaa: ua ike ka pilikia o kou ola: aia no he kokua nou, ina oe e inu i ka Laau Ilikini K@ kapu Sagawa. E hana koke oe. K@ mea nee mua kela mea he ma'i: o k@ ohi koke oe ia mea. E oia ana ia ike Laau Ilikini Kikapu Sagwa. Ho@@@ Drug Co., na agena no na Laau Ilike Kikapu. @

 

            Ma ke ahiahi o ka Poaono nei i @@ i malama ae ai ke Kula Sabati o @ Ekalesia o Iesu Karisto i Hoonohon@ Hou ia, he anaina hoomanao "La Ka@ kimaka" maloko o ko lakou hale @@ wai ma Mililani hale. Ma ka wa i p@@ ai na haawina haiolelo me himeni. @@ malamala ke aiaina "Laau Hooa@@ Karikimaka" me ka Hu Kirima.

           

            He Ia Hoomaha no na "Keonima@@ ame na "Lede" o ko makou nei K@@

hana ka La Karikimaka iho nei, H@@ kahi poe i ke alualu "ia hamau leo Ewa ae nei, o kekahi poe hoi i Honolulu nei no kahi i uhai a-i "bubonik@@@ (omole eleele) ai. Mele-Mele-Mele Kirikimaka!