Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 8, 23 February 1900 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII,

E nana ae i na hoolaha e puka aku ne.i ma ko makou pepa o keia ia. I ka wela no o kakou i ka hao, a o ka wela no ka ia i ke ahi. Aloha ino! Ua iohe mai makou he omaimai ko ka Loio J. K. Kahookano i keia mau la iho la. Pau pono loa ka makou mau mooleJo o ka puka aku ma ko makou pepa o Keia ia. Maikal no. Ma ka Poakahi nei i hoomakaukauia, ai ka weheia ana o ke alahao kaa hapaumi ma alanui Nuuanu. Ma ka Poakahi nei i hoomahu hou ia ae ai ka Aha Kaapuni o Oahu nei, a hookaiue liou ia a keia Poakahi ae. O ka makou helu hope loa keia no nei maiama o Feberuari nei, a hoea aku kakou i ka helu mua o Maraki ie nei. Ma ka hora 8 o ka po Poakolu nei i haa.e'.e mai ai ka Mokuahi Australia ia Honoluiu nei, a holo aku la no Kapalakiko. He lehulehu ioa na kamaaina kahiko o kakou nei i hala aku la no Kapalaklko maiuna aku o ka mokuahi Anstralia o ka Poalua nei. Ma ka Poakolu nei i ku mai ai no Honoiulu nei ka mokuahi Kulanakauhale o Carlisle me 282 poe lapana ame 700 tona lanahu no keia awa^ ka Poalua nei i hoomaka hou aku ai ka holo ana a ka mokuahl "Mauna Loa," Kapena Elena, no kona mau awa mau ma Mui a hoea i Hawaii. Ma ka Poakahi nei i hooholo ai ka Aha Kuka o ke Aupuni he huina o $345,253.34 no na lilo o ka auwaha hoomaemae kulanakauhale o kakou nei. Ina.o.e e makemake e loaa ona i'o pipi mahuahua iki i keia mau īa pilikia, aohe hewa ke heie ae ma ka halekuai pipi MetropoUtan ma Alanui Moi. Ua ikeia ma ke.a pule aku nei, ma ka hale wili o Ewa (ma Honouliuli) he 154.60 tona kopaa/ī loaa ma ka la hookahi, ma ka averike ana no na !a apau oia pu;e liolookoa. Ua hala aku o Hon. Cecii Brown (Kikila Ealaunu) ame kana wahine, hoa pili hoi o keia ola ana. no Kapalakiko, ma ka mokuahi Australia o ka Poaiua iho nei. A hoi mai no. O ka lua wai aniani e eliia nei e na Hoahanau McCandless ma uka ae nei o Kalihi, ua loaa ka wai ma kahi he eono haneri ame iwakalua kumamalima kapuai ka hohonu. O ka nui o na poe i make i ka ma'l ahulau bubonika, a hoea i ka Poaono aku nei, he 50; a he 3 poe hou mahope mai o ia Poaono. He 53 ka nui o na poe i make o Honolulu nei. E pokepoke ia aku ana paha na wahl uku o na luna lela o kakou ma kela ame keia mokupuni, a pela me ko na lawe lela, no ka haiki mai o kahi kumu ola (Aala) e pono ai ia oihana. He nui na inoa e wawaia mai nei e lilo aku ana i Kiaaina no ke Aupuni hon o kakou. Aole nae maopopo ke kuahiwi o lakou e kau ia ana e ka ohu oiai he hookahi wale no punohu Ueia. He 65 keneta ke kumukuai o ke kakini hua moa ma Honolulu nei i keia mau la iho la; ua llke me elima keneta no ka hua hookahi. Waiwai ka moa i ka iole, a waiwai kanaka i ka lole. He 6,800 ka nui o na eke kopaa i laweia mai e ka mokuahi Malulani mai Ki'auea, Kaual mai, no Honolulu nei; a he 2,220 eke (kopaa) mai H.iwaii mai,. maluna mai o ka mokuahi Heiene, ma ka Poalua nei. Ua loheia mai e naholo ae ana na Farani mai uka mai o alanui Puowaiwahine hookamakama lapana ame n3. a nohr> ae ma kekahi haie ma alanui Rikeke mauka mai o ke kahua makeke. E mak^a 1 ! aku ke Aupuni. Aia kahi e mauuuaia ai na analna Kiila Sabati ame haipule o ka Ekalesia o Kaumakapn. mauka ae nei o Le en, nin ka hale-halawai e kokoke ana i kp ;\oo o alanui Liliha, piii i ke alanui Moi. Ua hookaawa'e hou ae nei no ka Aha Kuka.o ke Aupuni. ma ka Poakahi nei, he huina o $100.000 no na li'.o o ke kinai ana i ka ma'i ahulau. Eukuia r.p hoi paha na poe luna nana e hana hoomanawanui nei. Ua ole'o ae kekahl Keiki kalaiwa kaa kanaka maoli, iaia e iho mal ana ma ke n'anui Puowaina ma ka po Poako'u nei. ua hopuia iho \x ia e kekahi mea, a haoia aku la mal laia aku he $30.25. He powa keia I ka po! Ua hoopuka ae nei ke Komite Malama Ola o ka Lehulehu, i ko lakon manao hoakaka e kue nna i ka weheia ana o na Kula Aupuni maloko nei o ka Apana o Honolulu nei i keia wa, oiai aole i maopopo ka pau o ka ma'i ahulau ! keia wa. Ke wawa nui loa ia mai nei ka lohe mf»w»en*» o kakou i\el, ua hooheiia ka Oihana Kiaalna o ke Aupunl Teritori o kakou a paa 1 ke kipuka ili a ka Hawali maoll. He keiki aku la kena no "Ho'e Weimea i ka Ihe a Va makani," a i ka "Hao mai hol a na al§ a ke Kipuupuu.'" Ua malamaia ke anaina hoomanao la hanau o ke Keikiali! David Kawananakoa. ma ka Poakahi iho nei, ma kahi robo o ka Mea Hanohano Keoni (John A. Cummins> ko Waimanalo hamama. Mahalo i ka epn lokomaikai. Ua lo&a mai nei he palapala mal ke Kanka Anpunl Amerika mai ma Pilepine I ko kakou Papa Ola, e nonol mal ana e hoouna aku I na kanawa' ame na pMi I ka hoomalu mai lepera sna Hawaii nel I loaa af ke alakai no aa hana e pono al ko Pilipine poe ma'i o ta ano.