Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 July 1919 — NA ANOAI LIKE OLE O EWA O KA I'A HAMAULEO. [ARTICLE]

NA ANOAI LIKE OLE O EWA O KA I'A HAMAULEO.

Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe:E oluolu mai i kou ahonui e hookomo aku i keia mau itamu, ina he rumi kaawale kekahi o ka kaua kukini, a na na keiki hoi ia o kou halepa'i e mikini iho a u-o a paa me ka mahalo nui loa. No ka pau ole no o na mea a ka maka i ike ai, na anoai o ka aina kaulana i ka poe makaikai, nolaila, ke hoouna hou aku nei au; o keia ka aina a ke alii Kahekili i hoouna mai ai i kana elele i ke alii o Oahu nei, oia o Kahahana, e noho moi ana kana keiki, ua hooleia ka makemake o Kahekili, hoi nele ka elele, ke kumu, ua kauohaia o Keopulupulu, ke kahuna, i Waimea, e hele mai i ka hui ana o Keopulupulu me ke alii, ua hoike mai o Kahahana ua makemake o Kahekili ia Puuloa ame Kualoa, o ka pane a ke kahuna mai haawi oe, o kahi momona ia o ka aina, he oiaio no, nui ka momona o keia aina, i na la i hala ahiki no i keia mau la, ka anae holo o Kaihuopalaai, na awa loko me na amaama loko i malamaia a momona, hala aku la ia mau pno, o ka aina mamua loa. O ke kai-kea me ke kai-koi, ka Haokea, Lehua, o ia na huli kanu nui ia e na keiki o Ewa nei i keia la, ua hele au e makaikai he Haokea, he Piko, he Hapuupuu, o ia wale no na huli hala ia anoai o Ewa nei. Eia hou no, ua hele au e ike i ke kawa lele a na lii e auau ai, pili loa me ka hale paumawai o Kalauao, ua palaina ia, hohonu, o ka inoa o keia ki'o wai o Kahuawai, ma ka aoao hikina, he mau lo'iai, he ano loko no, ano hohonu i ka wa kahiko, o na lo'i kalo keia a Kaho, e kanu mau ai mai ka wa ua oo, lohe oia i keia leo o ka pane ana aku, pololei kena mau laina ai au, o ka laina imua o ko alo kekee; o ka pane a Kaho, o ka'u hana keia o ka mahiai, he keiki opio keia, oia o Kalelealuaka, o ke kupunakane no keia, ka makuakane o ka Opele, pau ia ka leo o Ewa nei, ku hou no ia mau anoai. Aole au i hele i kai o Puuloa e makaikai ai, ua lohe mai au i ka'u mau keiki, ua ku mai he mau mokuluu i ke awa o Puuloa, ma ke awakea Poakolu nei, me na poka kopiko. Mai ko'u la i hiki mai ai i Ewa nei ahiki i keia hora a'u e kakau nei, o ia mau no ka lele o na mokulele i ka lewa; he u'i me ka nani ke nana aku i ka waiho kahela mai o ka aina o Kaahupahau, ke kaeaea o Ewa nei, laua o Kahiuka, na mano kaulana na laua e pani ke awa o Puuloa, me na mano e ae i ke au i hala, oiai kekahi mano i hele mai ai i Ewa nei a paio me Kaahupahau, hoopae ia iuka o ka aina, ino o ka pau ae hoi ia o na kulana o Ewa, oili hou no na mea hou. Mai ko'u hiki ana mai ahiki i keia la, ua nui ka poe o Ewa nei i hookipa ma ko lakou home ia'u me ka'u wahine, o na keiki kamaaina iho la no ia o Kalauao nei, Mr. Manuela Palipi me kana wahine, Kaahanui, Lui Naaiakala me kana wahine me Lilia, Mrs. Kailiahi, he mama keia no'u pilikoko, aia oia ma Aiea, puuwai hamama ko lakou ia maua a ua aie i ko lakou lokomaikai nui loa. Pela no hoi ko maua mau kamaaina e noho ai he huai pau hoi kau aka lokomaikai nui palena ole, GeoKeola, Mrs. Poni Keola, Mr. Peter Keola me kana Mrs., o ke kuleana ia o maua i hiki mai ai i Kalauao nei, no ka maua moopuna, no Kalauao kana kane. kane. He aina maikai keia no ka poe Nawaliwali e noho ai, ikaika ke kino o ko'u wahi he anu na pali hauliuli, makani he kipu maikai mai; nolaila, ua lawa iho la keia mau wahi anoai o Ewa nei, he ma'u ia, he oki loa hoi ka nele loa. Owau iho no ka oukou kauwa, a ke haawi nei au i ka'u kalele maluna o na keiki o kou halepa'i a nui loa a mau loa. W. K. APUAKEHAU. Kalauao, Ewa, lune 30, 1919.