Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 52, 24 December 1920 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hauoli Karisimaka Kakou!

Ke haawi aku nei ke Kuokoa i kona aloha Karisimaka imua o kona poe heluhelu apuni keia Teritore. Aloha Karisimaka kakou!

Ua hoea mai kakou, i ka hauoli Karisimaka ana i keia makanhiki, ma ka hora umi-kumamalua o keia po, ka la a ko ka honua holookoa i lawe mai ai no ka boomanao ana, o ka la ia i hanauia mai ai ka Mesia. ka Hoola o ke ao nei, mai ia manawa aku a ka la apopo, he hookahi noonoo nui iloko o kakou, o ia no ka La Kerisilaka.

He mea maa ma na aina naauao apuni ka honua nei, ka hoikeike ana ae o na kanaka i kekahi mau hana maikai ma keia la, ma ka haawi ana i na makana kekahi i kekahi, ke kokua ana aku i ka poe iloko o na popilikia, a pela hoi ka malama ana he mau paina hoomanao Karisimaka, a mau anaina haipule.

Aia he mau kumu kupono loa na kakou, ka poe @na Hawaii nei, e komo ai iloko o ka hauoli Karisimaka ana, aole wale no, ma ka lilo ana o keia la, i la na ko ka honua nei i hooholo ai, he la ia i hanauia mai ai ka Mesia, aka no kekahi mau kumu lehulehu e ae, e laa ko kakou kaawale loa ana mai na haawina popilikia mai, ko kakou kaawale ana no hoi mai na mea mai e hookaumahaia ai ka manao, elike me na haawina i loaa i ka poe o na aina mamao, aka o ka hauoli pookela loa e pono ai e loaa ia kakou, o ia no ko kakou hoomaopopo ana iho, ua hanauia mai ka Mesia, i loaa ai ke ola hou ana, i ka poe apau e manaoio ana i kona inoa.

He mea maa no hoi ia kakou ma Hawaii nei, ka haawi ana i na makana ma na la hanau o na keiki, @e kumu hoohalike ia na kakou e hana aku ai ma keia Karisimaka aole wale no i na keiki, aka i ka poe nunui no kekahi.

Ma ka manawa i hanauia mai ai ka Mesia, ka Hoola hoi o ke ao nei, ua lawe mai na Magoi, na kanaka naauao mai ka hikina mai, he mau makana a waiho aku imua On a, nolaila ua hookumu kahiko loa ia ka haawi makana ana mai kela manawa mai, a o mau aku ana ia hana elike me ka mau ana o na kanaka ma ka honua nei.

Ia kakou e hauoli ana i keia la ano nui, ma ka moolelo o ka honua nei, me na makana makamae, na makana kumukuai kiekie, a kekahi e haawi aku ai i kekahi, o kekahi mea pono a lakou e ninau iho ai: Heaha la ka kakou makana i ka Mea Nona keia la hanau?

He nui na makana kupono loa a kakou e haawi ai, i kupono i ka makemake o ka Mea Nono keia la, o ia no ka haawi ana aku i kekahi mau mea e hoohauoliia ai na keiki makuaole, ka poe poino a pilikia, na wahine kanemake, ma ko kakou hana ana aku i kekahi mau mea e hoohauoliia aku ai ko lakou manao, na hana aku kakou i kekahi mea e hoohauoli pu ia ai ka manao o ka Mesia.

O ka makana oi loa ae nae, maluna o na makana apau. o ia no ko ke kanaka noonoo ana iho, ua hanauia mai ka Mesia i Hoola a i Hoopakele no ko ke ao nei, ma On a la, e loaa ai ke kalaia o na hala, ae loaa ai ke ola o na uhane; me ia noonoo iloko o kakou, he hana pono loa, na kanou, ka haawi ana ae, i mau leo hoonani o ka hoomaikai i ke Akua, ma ka @ili ana mai o keia la Karisimaka, a haawi aku ma ke ano o ka kakou makana ia, e lilo kakou i poe manaoio i ka inoa o Iesu Kristo, a e hana hoi i Kona mau makemake.

Oiai o keia ka helu hope o ke Kuokoa e puka aku nei mamua ae o ka la Karisimaka, ke haawi hou aku nei ia i kona aloha Kaisimaka i kona poe heluhelu. Aloha Karisimaka kakou apau!

E Hoomau Aku I Ka Hana Maikai.

I hoomaoe ae la makou i ke poomanao maluna ae, mamuli o ka ike ana i ka nui maoli o na Hawaii i komo ae iloko o ke Kalapu Hoahu Karisimaka i keia makahiki, me ka ohi ana no hoi i na hopena pomaikai o ko lakou lilo ana i mau lala no kela kalapu, ma o ka loaa ana ia lakou he huina dala mahuahua iloko o keia mau la, ka mea a kekahi mahle nui o na Hawaii i ike mua ole ai, iloko o ko lakou ola ana.

No ia pomaikai i loaa mai na ka hana hoahu a hoomakaulii, ke makemake nei makou e hoomau aku na Hawaii, i kela hana, ma ka hoomaka hou ana o ke kalapu e nee no keia makahiki ae, he mea keia e hoomahele aku ana ia kakou ma ka hana hoomakaulii, oiai nae he liilii loa na mea i koiia mai ai e hoahu i kela mae keia pule, he anuu nae ia e pili ae ai ahiki i ko kakou konoia ana mai, e hoahu aku no na huina mahuahua i kela ame keia manawa.

O ka hoahu ana i na dala liilii, nolaila mai ka loaa ana o na huina dala mhuahua; a o ka loaa ana o na dala mahuahua, o ke kahua iho la ia e loaa ai ke kuonoono, ame ka noho lako ana; o keia iho la no keki, nana i wehe ae i na pomaikai, i na lahui e noho pu nei me kakou: a ina e hoomaa ana keia lahui ma keia hana hoahu, me ka kanalua ole i keia pepe ke olelo ae, aole he loihi o ka manawa ma keia mua aku e pii ae ana kekahi heluna nui o na Hawaii ma na anuu o ke kuonoono me ka lako.

Ke loaa nei i na kanaka Hawaii na ukuhana maikai o ka pule, a o ka mahina no hoi, ma na mea pili dala nae o na Hawaii, ka poe haahaa o ke kumu mai o keia no ko kakou ike ole ia mea he hoahu a he hoomakaulii ana: ua la wale ia aku ke dala no ka lealea, ua hooliloia aku no na hana uhauha, ame na makmake o ke kino, pela iho la i hiki ole ai ia kakou ke nee imua, a pii ae ma na anuu a ko kakou mau hoa lahui, e ku nei i keia la.

He bana hoohaahaa maoli ia kakou, ma ke ano he @, ka lilo o na malihini i poe kamaaina, a i mau haku maluna o kakou, oiai nae, o keia ko kakou aina. Ke pii mai nei na Kepani, na Pake, ke lilo nei lakou i mau on a aina, a i mau haku no kekahi mau hana lehulehu, a eia kakou na Hawaii, ke noho hana aku nei malalo o kela mau lahui, a ke kauka'i aku nei i kekahi mahele e pono ai o ko kakou ola ana mai ia lakou mai.

I mea e noho haku ai kakou, no kakou iho, i mea e lilo ai kakou i mau on a aina, a i poe kuonoono, o keia wale no ke alahele e hoea aku ai ilaila, o ia no ka hoomaa ana aku i ka hoahu ame ka hoomakaulii.

E lilo kakou i poe malama i ke dala, uwoki na hana uhauha, e hoopau i na lealea waiwai ole, a e makee ia kakou iho ma ke ano he lahui. Heaha ka waiwai o ka hoahu ana i ke dala a piha ka makahiki, i ka wa e loaa mai ai, o ka manawa aku la ia e hoolilo ai ahiki i ka pau ana? Ma ka hana ana pela ua hoahu wale ia no ke dala, aole no ke ake ana e loaa ke kulana kuonoono, aka i wahi e hookoia ai kela manao uhauha, ka mea nana i hoihoi ia kakou ilalo loa o ke anuu o ke alapii.

I kuonoono ko kakou poe Hawaii kekaikahi o ka wa i hala, a e noho mai nei i keia wa, no keaha? Mamuli mai ia o ka hoomakaulii, e uumi ana i na hauoli o ke kino, e hoao ana e kaohi i na makemake o ke kino; in a e hahai aku ana kakou ma ko lakou meheu, me ke kanalua ole ia kakou ke olelo ao e lilo ana kakou i lahui kuonoono, a i haku maluna o ko kakou aina iho.

E Hoomanao Mai I Ke Ola O Ka Pepa

He hookahi helu i koe o ke Kuokoa, e puka aku ai o keia makahiki, alaila komo aku kakou iloko o ka makahiki hou, o ka makou e paipai aku nei i ka poe e noho aie nei, i ka uku o ka lakou nupepa no keia hapa o ka makahiki, e oluolu hoi e hoomanao mai, i ko lakou aie, ma ka uku ana mai, mamua o ka pau ana o keia makahiki.

He hana maa na kekahi mau nupepa Hawaii o kakou, ka hoopuka ana aku maloko o ia mau nupepa i ka papainoa o ka poe i uku mai i ka lakou mau nupepa, i kela ame keia manawa, aole ke Kuokoa i makemake e hana aku pela, i wahi e ikeia mai ai ka Uku ana a kela ame keia i kana pepa; he meahuna ia ua keia keena, oiai nae in a no ka hoopukaia aku o na inoa, o ka poe e uku mai ana i ka lakou nupepa, e piha okoa ana he mau kolamu i kekahi manawa. Ua maopopo no i kela ame keia mea lawe pepa, kona noho aie ame ka ole, o ka poe nae e noho aie nei i keia pepa, ka makou e hoeueu aku nei, e hoomanao mai ia aie.

Ke hoeueu pu aku nei no hoi makou i na mea apau, e lawe nei i ke Kuokoa, ma ka nee ana aku o keia makahiki ae, he mea pono no ke uku mua mai i ka lakou nupepa no na mahina mua eono, a i ole no ka makahiki holookoa paha, he mau mea like wale no ia ia makou; a o keia no hoi ka rula paa e lawelawe mau ia nei e keia kena no na makahiki lehulehu ae nei i hala.

Eia keia mea a makou e a'o aku nei, i ka hoouna, ana mai i na hookaa dala apau, e hoouna polilei mai i na inoa, elike me ia e paa ana mawaho o ka wa-hi o ka lakou mau nupepa, aole ma kekahi inoa okoa ae, aia wale no a he makemake maoli, e hoololi ae i ka nupepa ma ia inoa; ua nui ka hauhili i kekahi manawa mamuli o ka like ole o na inoa a kekahi poe e hoouna mai ai i keia keena, i ka wa e hoouna pu ia mai ai me ke dala o ka alkou mau nupepa.

Ina o Keoni Keaka Akamu ka inoa e hoounaia aku ana o ka nupepa, a o ka inoa hookahi no hoi i paa maloko o ka makou buke ma keia keena, e hoouna mai no i ke dala ma kela inoa, pela hoi me kahi noho; aole e hoouna mai, elike paha me keia, keoni Keaka wale n, a i ole Keaka Akamu; e konoia mai ana makou e noonoo iho, he mau kanaka kaokoa loa keia, mai ka mea mai nona ka inoa e paa ana maloko o ka makou buke: a i kekahi manawa, ua hoouna hewa ia aku he nupepa hou, me ka hoopaaia he mea lawe pepa hou, oiai no nae he hookahi no kino, he lehulehu nae na inoa.

O na hemahema ma ka hoouma ana, a o ka hoea pololei ole aku paha o na nupepa, i ka poe lawe pepa. he mau pilikia ia, a makou e hauoli loa nei, e huli aku i kahi o ka pilikia, ma ka manawa e loaa mai ai na hoike i keia keena, no ka mea aia mau iloko o makou na manao makee, e hoolaka mau aku i ka poelawe pepa apau, i ka lakou nupepa i kela ame keia pule, me ka haule ole, no ka mea o ke aho no ia o  ko na kuaaina poe e kakali mai ana, o ka hoea aku o ka nupepa, ike iho i na meahou.

E huikalaia mai ke Kuokoa, e kona poe heluhelu, no keia kauleo e ana aku amaua ae o ka manawa, aka me ka lana mau no nae o ka manao, aole e hoi nele ana keia uwalo ana aku, imua o oukou, no ka mea he uwalo aku no imua o ke alo, a he uwalo hoi maluna o ke alahele pololei.

Ua hooholo ae ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei i ke ana auhau wai hou, no keia nee ana aku, ma ka halawai a ka papa o ka po o ka Poalua aku la i hala. Aohe no he piliki o kela, o ka pilikia, o ia no ka lawa kupono ole o ka wai, ma kekahi mau wahi, i ka wa e makamakeia ai o ka wai! Ua ikeia keia, ma kekahi mau pauahi i kaahope aku nei, ua poino ma'uwale kekahi mau hale, no ka nele maoli i ka wai, e hiki ai ke kinaiia aku ke ahi, i ka wa kupono.

O ka hana ana aku i ke alanui o Waimanalo ae nei a maikai, elike me ia e hooikaikaia nei iloko o keia mau la, ma ke kuai ana aku i na bona aie Teritore, o ka ipuka ia, e holo aku ai kekahi mau pomaikai nui i na aina e waiho wale nei ma kela wahi; e loaa pu ana hoi ka pomaikai i ka lehulehu apau, ma ka maalahi ana o ke alanui e hele ai no Waimanalo. Ina nei no ka loaa he mau home hookuonoono ma kela wahi, e maalahi auanei ke alahele e hoohikihiki ai i na mea e pono a ka noho ana, ke maikai ke alanui.

Nuhou Kuloko

Eia ke pii mau ae nei ka maikai o kela wahine haole i kiia ai i ka pu, he mau pule ae nei i hala, me ka wehe ole ia nae o na poka, mailoko mai o kona kino.

Ma keia helu o ke Kuokoa e puka aku nei i pau loa ai na kanawai o ke kau kuikawa o ka ahaolelo kuloko i ka hoopukaia.

Ma ka po o ka Poalua nei i apono ae ai ka papa o na lunakiai ma ka heluhelu elua ia ana o ke ana auhauwai hou, e mana aku ai ma ka mahina ae nei o Ianuari.

I ke kulanakauhale iho nei ka rev.I.D.Iaea o Kaunakakai a ma ka Poalua nei i huli hoi hou aku ai oia no ka Moku o Hina.

Ua pau na kuleana aina pohihihi o Waialua, Oahu, i ka huliia o Kale Hapakini, o ke keena 'Aina o ke Aupuni. E hui me ia i maopopo pono kou kuleana.

Eia no ka Luna Auhau J.K. Kapuniai o Waimea, kauai ke hoohala noi i keia mau la ma keia kulanakauhale, a ma keia pule ae, e huli hoi aku ai oia no ka Waiulailiahi.

Ma ka Mikahala o ka Poalua nei i hala aku ai ka Rev. S.K. Kamaiopili opili no Kaunakakai, Molokai, a  mahope aku o ke Karisimaka e hoea hou mai ai oia no Honolulu nei.

Maloko o ka pa'lii na hana hoomanao Karisimaka, ma keia po, clike me na hana maa e malamaia ana ma na makahiki aku nei i hala. He mau hana hoikeike me himeni na hana o keia po.

Ma ka halawai a ka papa lunakiai ma ka po Poalua nei i aponoia aku ai ke noi a Mrs. Margaret Waldron i ka huina o kanaono dala i mea kuai i mau makana Karisimaka na na keiki o Kakaako.

Ma ka huli hoi ana mai nei a ka Loio Kuhina Irwin mai Hawaii mai i hoakaka ae ai oia, ma kona manaoio, e, hoea mai ana i ka wa e pau ni na ku-ee mwaena o ka poe hookuonoono o Waiakea me ka mahiko ma keia mua aku.

Ke huiia na paa mare o ka Poakahi ame ka Poalua nei, elike me ka hoike i loaa ae ma ke keena o ka papa ola, ua oi aku mamua o ke kanakolu, ka nui o na paamare, o keia ke kiekie loa i ikeia iloko o na la pokole wale no.

E paa ana ka hale hoikeike ka Bishop Museum, ma keia la Karisimaka, o kekahi ia o na la kulaia o ka makahiki, e paniia ai na puka o kela hale hoikeike, no ka hele makaiki ia e ka lehulehu.

Oiai e pahu ana i kona waapa lawai'a ma Kewalo ae nei, i hooku'i ai ka wawae o kekahi Kepani nona ka inoa o Shinosaki i ke epaepa i ka huila o ka waapa a eha loa, me kona hoihoi okoa ia ana no ka Halema'i Moiwahine e lapaauia mai ai kahi i eha.

Ua hoopuka ae ka Lunakanawai Kaapuni Burr o Maui, e hoole ana i ka hiki i ka Lunakanawai Apana McKay ke paa i kela kulana, mamuli o ke kumu aole oia he makaainana Amerika, ua hoohalahala loa ia mai nae kela olelo hooholo imua o ka aha kiekie.

Ma ke Kinau o ke ahiahi nei i hala aku ai o Mr. B.N. Kahalepuna no Koloa, Kauai, no ka hoohala ana i kona Karisimaka me kona luaui makuakane William Keaumaikai Baele, a ma ka auwina la o keia Poalua ae e haalele aku ai oia ia Kauai, no ka huli hoi ana mai no ke kaona nei.

Na Mare

Hawaiiloa Kaohi ia Mrs. David Kalima, Dec. 16.

Solomon Namahoe ia Mrs Jane Kauinana, Dec. 18.

William Ewaliko ia Mrs Mary Aki, Dec. 19.

H.F. Salm ia Miss Leialoha nainoa, Dec. 22.

Na Hanau

Na Mr. âme Mrs. Joseph Molena, he kaikamahine. Dec. 12.

Na Mr. âme Mrs. Pekula Mookini, he kaikamahine, Dec. 12.

Na Mr. âme Mrs. Eugene Bal Dunn, he kaikamahina, Dec. 18.

Na Mr. âme Mrs. Gershom L. Naukana, he kaikamahine, Dec. 19.

Na Make

Charles Kapule, ma ke alanui Kama, Dec. 18.

Georgina Kuulei, ma ke alanui Luso, Dec. 18.

Mrs. Gershom L. Naukana, ma ka Home Kapiolani, Dec. 19.

Henry N. West, ma ke alanui Moiwahine, Dec. 19.

Mrs. Mary Kaaiwaiu, ma ke alanui K@awai, Dec. 20.

David K. Kaohimanu, ma ke alanui Elima; Kaimuki, Dec. 20.

Hoolaha Pa Aupuni.

Hoopaaia he lio haulaula ma ka Pa Aupuni o Kalihi, Alanui Moi me Kamehameha IV. E kuaiia aku ana ia ma ke kudala akea, Poaono, Dekemaba 25, koe wale no a kiiia mai e ka on a a ukuia mai na kaki.

Nuhou Kuwaho

Paris, Dec. 20. -Ua hoikeia mai ianei ke ke Mekia Kenerala Allan mea o ka hoakaka ana ae, ke aliikoa kiekie nana e hoomalu mai la i na pualikoa Amerika maloko o na apana aina Kelemania e paaia mai la e na koa Amerika, aohe e noonooia ana ke hokaawale ana ma i na koa Amerika mai Kelemania mai i nei manawa.

Sacramento, Dec. 20. -O na hoonuinui olelo e ala ana he kaua mawaena o Amerika ame Iapana mamuli o ke kanawai aina ku-e lahui mamuli o ke kanawai aina ku-e lahui e ma Kaleponi. "he lealea kamailio wale ia iho no," wahi a F. Kiyose, he hoa no ka ahaolelo Japana, oiai oia i kipa ae ai i ke keena oihana o ke Kiaaina Stephens ma ka la aku la i nehinehi.

Tokio, Dec. 20. -O ka huina Jahuikanaka o Japana, i kulike me ka hoike o ka helukanaka i malamaia ma kekahi manawa kokoke i hala aku nei he 55,960,000, no Iapana ponoi wale iho nei no keia, a maloko o Korea he 17,284,000 kanaka.

Na Hana Kula Sabati Ma Ka Aekai o Makua.

Kuu Solomon Hanohano, Aloha kaua: -Eia mai no au ke hooluhi hou nei i kou noonoo, no na hana maikai e kau ae la maluna.

Ma ke Sabati, la 6 iho nei, i kau aku ai kou kiu nei maluna o na kaa ohua i hookaawaleia ai, o ka hora 8:50 ia, ua piha maoli keia mau kaa i na haumana Kula Sabati ame ka poe makaikai; ua hoomaka aku ke kaaahi e nee nomua a i ka hiki ana mai i kahi e hanaia ana o na kini halakahiki, he kulanakauhale nui maoli ia, oiai i na la mamua aku, ho aina pohopoho wale no a ka manu kaka e noho ai, a i keia la a ke kanaka i noonoo hookahi ai, o ka mea e ikeia nei, ma kahi o ke ino o ka aina i na la i hala aku, he kulanakauhale nui a ka manao hoopulapula ai iloko o ke kanaka.

Kaalo ana o Kalihi, hoola'i ana iluna o ka muliwai o Moanalua, holu ana i Puuloa, kiei ana ia Halawa, hoomanao ae la au i ko'u manawa e komo ana i kahi lolewawae ekekei, e maalo ana ia kula loa, i ka nana aku i keia manawa, e ku mai ana na kauhale nunui ame na moku manuwa, na moku kopiko, mokuluu kohu mano ke nana aku, me he la o na moopuna a Kaahupahau ame ke kahua a ne mokulele e ku ai.

Kaalo ana o Aiea, holu ana i Kalauao, kau mai ana o Waiau laua me Waimalu, honehone ana me ka u'i o Polea, kau mai la ia mau haumana ame ka Makua kamau, me kana mau puahipa, o ka oni aku la no ia o na kaa moku nei, hooipo ana me Waipio, a haupu ae la au ia mau lei o ke koa:

He inoa keia no Waipio,

O Kahalelauokekoa;

I puia i ke ala,

Onaona ke honi iho.

Lululima iho la me Waipahu a kau mai la ia mau puahipa maikai, a oni ana i ke kula loa o Honouliuli, a kaalo ana o Nanakuli, kahi e manaoia nei no ka hoi aku o na Hawaii e noho in a ke ano hoopulapula.

He maikai ke naan aku, a ko'u manao i koho ai, oiai aole i eliia ke gula ame ke dala o ia mau aina, a ka Makua lani i hana mai ai no kona lahui, ua ike oia i ka maikai; nolaila waiho mai oia na keia hanauna hou e hana aku i ikeia kona nani, a ku iho la i Waianae, a kau mai la no hoi ia mau kamaaina, o ka oni aku la no ia o ua kaa moku nei, hoola'i ana i ke kula o Makaha, a kuhikuhiia mai la ia'u ka lae a na kanaka e kiai ai a ike i ka malihini kaahele, alaila kahea mai la malolo kai, malolo kai, alaila maopopo i ka poe e noho ana ilalo ma kahi e kokoke ana i ke alahele, alaila hoopoino aku la apau iho la i kiloiia iloko o ke ana, a puka aku la i kai.

Ke homo nei iluna o na aina hookuonoono o Makua, a ka poe i lawe ai mamua, a i haalle mai i keia ola ana a i pau aku i ka lilo ia Likana Eliwai ia mau aioa, he mea menemene no hoi ke nana aku, ma kahi o ka pohaku he maikai maoli ke ola ana o ka pipi ame ka puaa; he kupanaha no paha ka olelo a ka poe o ku-e nei, ua ike mua paha aole paha, a ku iho la i Makua, kahi o ka hana.

Ua piha maoli ke kahua e ku ai kahi luakini, a eia kou kiu ke lululima pu nei me na kamaaina o ia kaha, oiai o ka mua loa keia o ko'u hehi ana i ka lepo aloha o ko'u mau kupuna ame kahi a ko'u luaui makuakane i noho ai, a eia au ke nana nei ka waiho mai o ka aina, a ke ninau nei no hoi i na kamaaina, ua pau loa keia wahi i ka mea mahaloia Eliwai, ke nana la, he pohaku ame ke mikinolia, nana aku oe i ka puaa, lana ka wai ame ka pipi, a hui me na keiki lalawai o ia kaha, o ia o Helenihi, mai pulale i ka ike a ka maka, ame ia mau keiki a ka mea hanohano i hala aku o Analu, a hui iho la me kela pukonakona, ua hele no hoi ia la a@ ke onaona i na maka, kuu hoahanau Mr. Hui, ka hiapaiole o ia mau kai.

Eia no hoi o ka ua ke hoopulu nei i na kamahele, he mau mai hoi kau, aka o kela manaolana no kona aupuni, he nani wale no ia i na mea apau, me ka ulumahiehie; aia hoi na leo himeni ke hosana la i ke aouli ma ka paepae kapu o kona halealii, e hosana ana i Kona nani mau i lawe aku i ke ao poluhiluhi o ka ino, a poha mai la ka nani o ka malamalama o ka la me kona nani, ka mea nana i hooi ae i ka piha hauoli o na mea apau.

I kou kiu e kilohi ana i na hana o ia la, he nani wale no imua o na maka o ka poe makaikai ame na lulu dala ana, no ia hana, ua loaa aku he mau haneri ame ka hoopiha ana mai i na mea e pono ai keia kino, a hoi mai la me ka piha o na mea apau me ka hauoli, oiai aole he mau kuia ma ke alahele o ka huli boi ana mai, a ku iho la i ka hale hoolulu o Kuwili.

Kuwiliwili iho au,

A he mapu maoli no,

O ka hanu aala o kuu ipo la,

Kuwili o ka pili aumoe.

Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai i ke Kula Sabati o Makua i ka hookipa ana aku ia'u ma ko lakou kihapai a@e, na mea e oluolu ai keia kino; ka'u leo pule e mau aku na hana maikai ma Kona inoa ka'u nonoi i ka Haku, ame oe e kuu kapena opio ko'u welina pau ole. Hou mau.

J.K. Mokumaia.

Haina Nane.

Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana a milimili hoi a ka lahui, ka ipukukui uwili hoi e anapu hele nei apuni na paemoku o Hawaii nei, aloha oe a nui loa: -E oluolu hou mai oe i kekahi rumi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui no ka elua o ka manawa, no kahi mamalaai e kau ae la maluna, ka mea nani hoi a ke kae'ae'a J. W. K. Kakelamaluikaleo, ka paakiki hoi o na paakiki, a o ka mea huna pohihihi hoi, e wawahi ana i ka puniu poo o na loea, na makaula hoopapa, a huli meahuna, mai Hawaii moku o Keawe a Niihau ka palena o na moku i ka mole o Lehua.

Me kuu manao la hoi e puehu liilii mai ana ka hulu o ua wahi manu nei, i o'u mau hoa uhaiaholo ma keia oihana, eia ka hoi aia ka paa, aia ka puka, aia ka lakaia; nolaila, ua ke a uluhua maoli ka ike mau aku i ka maaloalo ae i ka maka, no ia kumu ua kkonoia mai ko'u lunaikehala e hoao i pan ke kuhihewa.A eia iho ka'u kapili kepau ana ame ka unuunu ana i ka hulu o ua wahi manu kolohe nei.

Ka mua: He keiki au ua kupa a ua papa hoi ma ka aina ame ke kai, a i ole au e loaa ia oe ilaila, alaila e kakali maile iho oe, aia ahiki mai Mahealani, e manao ae oe owau so hoa. Owai au ia oe.

Haina: Ola. Wehewehe ana: O ke ola, he mea nui ia ua ike ia, ua noho a kupa, a kamaaina i ke alo, no ka mea, ua hanaia mai ka lani ame ka honua, ka aina hoi ame ke kai ame na mea apau loa, nolaila, e ike mai kakou, o ka aina he wahi no kakou e noho ai, a e huli ai hoi i ola no kakou, a pela hoi ma ke kai, he ola no malaila, a in a e kakali maile au, ahiki ami Mahealani, manao ae oe owau se hoa, ua pololei maoli, no ka mea, he mahina piha a poepoe o Mahealani, a i ka piha ana o ka mahina, o ka poe hana ma ka mahina ka ohi, o ia ka manawa e kani mai ai ka manu pelehu, pokeokeo, manao ae la ke ola o ia keia e hone ae nei:

I pili mai no oe me a'u,

I ka wa moni a o kuu pakeke,

Neie ae au i ka mea poepoe,

Pau ka pilina ma kuu aoao.

Sure kela!

Ka lua: he malihini au i ko alo, a ua kamaaina no nae hoi i ko leo, a pela iho la au i lilo ai i aikane hulumanu na ke onaone, ua noho pu no au me oukou, mili a malamaia, a lilo au i mea hooko i ka makemake o ke kauoha. Owai la au ia olua!

Haina: Pa. Wehewehe ana. Aole keia o ke pa e waiho ai na meaai a kakou i hele a kamaaina i ke alo, he pa keia, na na keiki lawai'a o ke Aukaha ame ka poe no hoi apau i makaukau ma ia kulana lawai'a, a oia e kumu i malihini ai i ke alo, a i ka hoohana ana i keia pa, e pono no i ka mea e lawelawe ana, i ua pa nei, e pahapaha mua ae i kona mau amakua lawai'a no ka hooko ana i ka makemake o kana kauoha, a hookuu aku e hooaikane me na i'a o ka moana kaiuli, kai hohonu, ma ka hoopokole ana ae he pa hiaku hiahi, a pela wale aku. Ea, pehea mai se hoa, ke hiu ia nei o Meleuwila e ka eueu o ka aupuni ahi!

Ke kolu: He inoa au ua kaulana apuni na moku, loaa ae no au ia oe i ka moku o Mano, aia au la i ka piko o Waialeale, malalo pono ma ke kowa ae o n mokupuni, ke ole nae au ilaila, alaila e loaa ae ana au ia oe ma ka poli o Kawaikini e hooipoipo ana me ka leo o ka ohe a Kanikawi. Owai la hoi au ia oukou!

Haina: Kauwila. Wehewehe ekolu. Ua ike a ua maopopo no ia kakou apau keia laau he kauwila, ua kaulana hoi apuni na moku, e o ana ma ka olelo ana ae, ke kauwila, ua kaulana hoi apuni na moku, e o ana ma ka olelo ana ae, ke kauwili holu o Puukapele, a i ka moku o Mano kahi e loaa ai keia laau aia i ka piko o Waialeale malalo pono ma ke kowa o na mokupuni, kahi e ulu nei keia laau ahiki mai i keia manawa, a o na kupa o ka moku o Mano, ka i ike a kamaaina ia mau wahi pana kaulana mai kahiko mai.

Ke ole nae au ilaila, alaila e loaa ae ana au ia oe ma ka poli o Kawaikini, e hoopipoipo ana me ka leo o ka ohe a Kanikawi, pololei no, a no ka mea, oiai ka leo hone o ka ohe a Kauakahialii e hoolele pau ana i ka hiamoe o Kaililauokekoa, ia wa hookahi no e lolii hooipoipo ae ana ke kauwila i ka poli o Kawaikini, a no ka mea, o ka ulunahele no ia o ke kauwila holu o Puukapele. Ea; e olohelohe ana ka manu a kaua i ka hulu ole maloo paha ananei na iwi o Hua i ka la, a no ka mea, ke uwe alala mai la o Kanepuniu i ka wela a ka la, aohe phahuna hala a ka Maluakele, ua komo a poholo pono aku la i ka poliolu o nanea!

Nolaila, i ka hoohui ana ae i keia mau kolu, a lilo i hookahi, alaila, e ike iho ana kakou apau, e o'u mau hoa uhaiaholo, i ka meahuha hoonaluea noonoo, a ka loea  ka wai oopu, Kakelamaluikaleo, a ke ao holookoa hoi e olelo nei, Olapa ka uwila.

Ke lana nei ko'u manao me keia mau wehewehe ana, ua weluwelu liilii aku la na pani paa o Uwahipouli i ka poka kila makeneti, i ka pu kuniahi 14 iniha o ka papu o Waikiki-kai, Kawehewehe, ma ka inoa i kapaia Fort De Russy, a ina ua pono, a ua pololei ea, alaila ke pahola aku nei au i ka lima akau o ke aloha Kalikimaka ame Hape Nuia ia oe, a ina aole i kupono aku la i ko piko ea, e opualii iho no hoi a e komisomi malie, malalo ka lawe.

Me oe, e Mr. Lunahooponopono ahonui ko'u anoai Kalikimaka ame Hape.

O Keia Ka Makahiki Holomua Loa.

Wakinekona, Dec. 20- He ma@ @ holomua loa keia no na pomaikai o Hawaii, mamuli o ka pii o ke kumu puai o ke kopaa, o keia ka @ o ka hoike ana mai maloko o kana @ ke makahiki, a i hoolahaia ae ma @ akea ma kekahi manawa i hala ke aku nei.

O na dala i hoahula maloko o ka banako ua pii mahunahua loa ae @ i ke 50 pakeneka ahiki i ka $15,807,778. O na loaa no ka oihana loaa kulo federala ka oi aku o ka nui aa ka moolelo he $11,927,545, e hoike ana i ka @ mahuahua loa ana ae he 100 pakeneka. O na loaa no na waiwai i hoopu@ mailoko mai o Hawaii a pela hoi me @ waiwai i hookomoia aku ua oi aku @ luna o kekahi makahiki mamua @ aneane he $168, 063, 451, no na waiwai i hookomoia aku he $63, 283, 647, a @ na waiwai i hoopukaia mai iwaho @ Hawaii mai ua hiki aku ka huina i @ $1044, 778, 804.

I mea hoike oiaio no ka pii mau @ me ka hikiwawe loa o ka oihana kalepu o na mokupuni, ma ka hoike a ke kii aina o ka huina nui o na tona o @ moku o na ano like ole i ku aku i Hawaii me 5,430,976, oia hoi he 1,970,771 ka oi ae o na tona i ko ka makahiki mamua aku.

I kulike me ka hoakaka o ka hoike a ke kiaaina e homahuahua loa ia aku ana na loaa makahiki o ke teritore @ nei mua aku ma o ka bila hoopulapula la i na Hawaii, ka bila e ku nei ma@ o ke senate i keia la mahope o ka hooholoia ana o ia bila e ka hale, aka haule pa=hu ia bila, alaila o ka hana pono walo no oia ka hoopii hou ana @ i na auhau kuloko. O kekahi mea ano koikoi o ka bila oia no ka hoihoi @ ana aku i na Hawaii maluna o na aina, he lahui i emi loa mai i nei manawa aole i oi aku mamua o ka 40,000 ma ka manawa o ka loaa ana o na mokupuni Hawaii ia Kapena Kuke.

"He lahui oluolu ka Hawaii," wahi a ke Kiaaina McCarthy, "a ina he mea hiki kekahi i ke aupuni o Amerika o hana aku no ka hoololi ana ae i ko lakou ano o ke ola ana a e nalohia ole aku ai ia lahui mailuna aku o ka papalina o ka honua, he kulana e hooweliweli mau aku la i nei manawa, e pono e hanaia me ka hoohakalia ole.

"O na kanaka o Hawaii i kako i ka bila hoopulapula, us loaa ka manaoio ia lakou ina no ka laweia aku o na Hawaii mailoko aku o ke kulanakauhale o Honolulu a mailoko aku hoi o na hale hoolimalima, a e hoonoho aku ia lakou ma na hana i maa i ko lakou mau kupuna i ke au i hala, e ulu hou ae ana lakou, elike me ko na lahui Maori o Na Kilani."

He Mau Heneri I Pau I Ka Make Maloko O Ka Repu Balika Argentine

Buenos Aires, Dec. 20- Na kekahi mau hoonaueue olai o ka ikeia ana ma ka auinala o ka Poalima aku la i hala i luka i kekahi mau kulanakauhale lehulehu ma ka aoao ihona o ka Repubalika Argentine, kokoke i ka palena aina o ka mokuaina o Kili. He oi aku ka ikaika o ka hoonaueue ana a ke olaili maloko o ke teritore Argentine mai ka 1879 mai; ka manawa i lakuia ai kekahi hapa o ke kulnakauhale o Mendoza.

Me he mea la e hoea aku ana ma ahi o na heneri ka nui o ka poe i make. Ua hookunanaia ka launa ana me na apana mawaho ma na uweaolelo, a o na apana i hoopoinoia he mamao loa mai na kulanakauhale nunui aku o Argentine. Maluna aku o 180 mau kino make i hookaa waleia aku mai na hale nahaha aku ma ke Kulanakauhale Mendoza, ke kapitala a o ke kulanakauhale nui hoi o na kanaka o ke teritore Mendoza.

Ma ke kulanakauhale o Tresportena ua oi aku maluna o 100 mau kanaka i make, a he heluna nui i hoehaia. Ma Costa de Araujo he kanawalu i hoehaia a ua manaoia he mau kino make hou aku kekahi a he heluna hou aku o ka poe i hoehaia mawaena o na hale hiolo a nahaha i loaa ole aku i ne manawa.

He inau owawa nunui ka i hoowaia a hamama ma Costa me Araujo maluna o na alanui o ke kulanakauhale, a mailoko ae o ia mau wahi i hoowaia i puka ae ai he mau mapunawai wela a huai ae la iwaho. Hookahi o keia mau waimapuna wela i kiola ae i ka lewa ma kahi o Umi-kumamalima ka puai a he kiowai nui ka i hookioia e ia wai, a he elua mau kanaka i piholo a make maloko o ia kiowai.

Ua loaa ka hoomaopopo ana i na luna aupuni o Argentine i ka manawa e heluia ai ka poe i hoopoinoia ma ka manawa hope loa, e ikeia ana e oi loa aku ana na ola i poino mamua o ka heluna i ikeia i nei manawa. O na hana no ka hoopakele ana ae i na ka naka home ole a i hoehaia hoi a puni na apana i hoopoinoia e ke olai ke hanaia nei.

Nuia, a pela pu no hoi i kou mau keiki ulelehua mekala o kou papapa'i ma ia haawina hookahi. Kou no a mau, H.H.K. Kealapiiakaopae. Lihikai o Puuhale.

Aohe wahi mea a mahinu mai la ka paa o na panihao o Uwahipouli i na poka kila o kau pukuniahi; o na poka kila ka i hele mai la a pepee, he o ia mau no ka uahoa o ua keiki hookalakupua nei. Hoounaia mai i topi@o malia o ka hana ana mai ia e wi ai ka niho o ke kolohe. Huli hou ia mai - L.H.

Plymouth, Dec. 22.-Ua malamaia ka hanohano o ka 300 makahiki o ka hoomanaoia ana o ka pae mua ana mai o na kumu mikanele malihini ianei i keia la.