Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 9, 4 March 1921 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

O KOʻU MANAOIO NO KEIA, AOLE O IANUARI I LILO OIA KA HELU MALAMA A KE AKUA.      

            @ Lunahooponopono.-Mahea o ka @ o Ianuari, o ia ka malama mua @ makahiki? Aole loa e loaa, o na @ i hoikeia ma ka Nupepa Aloha @ @ Feberuari 3, 1921, e hoike ana @ la @ a ka hiku o ka la i ha@ ai ka honua, a owai ia malama? @ oiai ke hoike nei o Esetera 2:15, o @ ia malama, o ia hoi ka malama @, i hoikeia. (He @ ua hope) o ia @ waikahe nui i hoohalauia o Wai@ @ ua hale i lilo i ka wai a ma @ wahi apuni.

            A penei ka heluhelu ana:

            A laweia aku la o Esetera e ke alii @ @, iloko o kona halealii, i ka malama @ o ia hoi ka malama o Te@, O Ianuari hoi ia i ka hiku o ka makahiki o kona noho alii ana, a pehea @ @ e olelo nei i ka Iseraela ma o @ la o Abiba ka malama mua, Pu@

Olelo mai ia o Iehova ia Mose@ i mai @. E hoolaa mai i na makahiapo a @ o na mea apau, o ka mamo a Ise@ i hanau mua, o ka ke kauaka, a @ @ ka holoholona, na'u no ia. I aku @ o Mose i ua kanaka: E hoomanao oukou i keia la a oukou i puka mai ai, mailoko mai o Aigubita a mailoko ae o ka halehooluh@ no ka mea, ua lawe mai nei o Iehova ia oukou mailoko mai @ ia wahi, me ka lima ikaika, aole e ai @ ka @. I keia la oukou i hele mai ai, i ka malama o Abiba.

            Oiai na Iehova no i lawe mai i ka Iseraela i ka manawa ana no i ike ai ua kupono ke puka ia la, ame ia helu malama, pela no oia i helu aku ai i ka Iseraela. Pukaana 12:12.

            Olelo mai la o Iehova ia Mose laua o Aalona, ma ka aina o Aigubita, i mai @a, eia no ka malama makamua o ko oukou mau malama, eia ka malama @ o ko oukou makahiki, a penei ka helu ana:

            Abiba, o ia o Nisana; Esetera, 3:7; Pukaana 12:2-8, 13:4; o Aperila.

            Zifa, @ Nalii 6:1 ka lua o ka malama o Mei.

Siban: Esetera 8:9; ke @ o ka malama o Iune.

            Tam@za; ka @ o ka malama o Iulai,

            Aba: ka elima, Augate.

            @; Nehemia 6:15; ka @ @ Sepatemaba.

            Etanima; @ Nalii 8:2, ka hiku o ka malama, Okatoba.

            @, I nalii 6:3@: ka ewalu o ka malama, Novemaba.

            Riseleu: Zek. 7:1; ka eiwa o ka malama, Dekemaba.

            T@beta; Eset@ra 2:16; ka umi, Ianuari.

            Sebata: Zekaria 1:; umikumamakahi, Feberuari.

            @; Esetera 3:7; umi-kumamalua, Maraki.

            O keia ka helu malama iloko o ka Baibala, ka buke i hilinai nui ia e ko ka honua, o ka olelo oiaio a ke Akua o Iehova, aole o ka helu a ka poe imi @ i hoonohouoho ai, e lilo ia i olelo hooholo o ka honua, pela ke Akua o Iehova i kalele aku ai  no ka pololei o ia helu malama, pela oia i lawe e mai ai i ka Iseraela mai @ mai ia malama o Abiba: o ka mea o hooku'i mai i ka ke Akua, e hooku'i mai no ke Akua ka Makua mau loa, iaia o Iehova, a hina, aole no hoi o Ianuari he malama ekahi.

            Ke hevee nei o Iehova imua o Mose @ o Aalona a olelo ponoi aku i k@ @lo o Mose. Eia ka malama makamua o ko oukou makahiki; P@k. 13:4. I keia @a oukou i hele mai ai i ka malama o Abiba; pololei hoi kau!

Aohe he kanaka, aole no he Akua hou ae e hoololi a holoi i keia mau pauku o ka Baibala, ma ke ola ana o Iehova ke Akua ka Makua mau loa o Elohima.

            Ua ku mai o Joseph Smith Jr., ke kaula hope loa a ke Akua i koho mai ai. a hooia pololei mai o Aperila 6, M. @. I, i hanau mai ai o Iesu kristo, he Poaono no ua la la, pela o Adamu i @anaia ai, a @ he kanaka mua loa. @ ua hoopaakiki ke kanaka i kanahelu malama ana o ka la hanau o Iesu, @ paio aku oia me ke Akua o Iehova, aole ma ka hoolaha pepa. E ku mal@@@ o na mauna e paio aku me kona ikaika, a i ole, imua o ka Oihana kahuna o ka huaolelo Amonia, aole e hoopa, aole no e hoomoni, o lilo i kanaka a kuhihewa he hua moo, @ a oloolo ka se olo.

            O ka papapa'i kona kulana, kona hanohano, kona mau misini e oni ana, ua @ kepau elike me na hokuhele e kakau mai aua ko lakou mau lihilihi kuku e im@ ana @ ke ola ana o ka Mr. o kona iho o ka honua akea e poai ana i kona alanui pololei, a aole ae oe i kama haku. he keikikane, he poohu@a i ke aouli, a manini ae au la holo, no ka wai pii a Kane i Kapukaulua mailoko mai o ka pohaku a Mose, a Kane o Hawaii Akua, a lahui Hawaii, ka helu po au e Hawaii, o Hu@a, hu@a na kihi o ka mahina, aole na kihi o Mobal@ @ohaluhalu ka mahina, me he mea la, aole i paa pono ke kino, anapanapa, palupalu wahine u'i, a hua ololo me @e hua mea la, po pololei o Hoku piha pono kona ano, kona kulana mahina pi@@. @ ka helu au e ka Hawaii pololei ka helu, aole on a lua elike ai.

            J.K. APUKEHAU.

 

KA AEKAI O MAUNALUA AME KONA MAU KUHINA

            Kuu Solomon Hanohano, Aloha kaua.--Eia mai no kou kiu hanu meahou ke hoo@ aku nei ia ole, manao @ au e oluolu mai ana no oe no keia mau wahi pua akulikali e kau ae la maluna.

            He la maikai keia, waiho wale na pae mauna, a oiai ua moku nei e nuku ana ka ihu i ka makani, kaalo, @ua o Kamoiliili, kapa@ ana i Kaimuki, iho ana i Wail@pe, puehu liilii ka lepo, makani houhou i@i, ka@mi ana ka hanu o Hanauma @ @ @, honihoni ana me Maunalua, palua, pakolu i ke sekona, i ka hoi i ka akau, wili i ka hema a kuu i@ ola i kahi i ha'iia ae la maluna, a hui me na kamaaina, me ka @@@mahiehie no hoi, ke nana aku.

            Ke nana la kou kiu i na hana a na makamaka, o ia kaha, e pahouohono ana i na upena, a e kilo i'a ana no hoi kekahi, e kapi i a ana no hoi kekahi, ma ka nana aku ua paa maoli na manawa ma ka hana, a hui iho la au me ia makuahine maikai, oiai na manauao ka meakakau nei na hoi aku i ka home o na mea apau, a i ko maua hui ana, ua hoihoi hou ia mai na la i hala aku, a'u no e kele wale ana kahi wawae, a hoomanao ae la au i ko'u wahi hulu makuahine i hala aku; oiai ua pili like laua ia mau la, oiai oia e noho ana ma kona home aloha ma Kalihi kai.

            Oiai maua e lululima aua me ka pumehana ua haku i mai la ko'u puwai, oiai kona waimaka e hookahe mai ana ame kana olelo, auwe no hoi oe e ke keiki e Kulia, nui no @oi oe, a maikai no hoi kou ola k@, aole loa au i manao e hui ana kaua: ae aku la no hoi au aole loa au i manao eia no oe ke ola nei, i ku maalo ana ae nei ma kou ka@@ahale nei, haupu ae la au, o oe no paha ia no ka mea, ua hele oluna ou a o Maunakea ka hoa e like ai.

            He u'i no hoi ke nana aku o ia mau no kou helehele@a o ko@ wahine u'i no o ia mau no, ke ola paha ia la ua nalowale, a puka hou mai la ma keia aoao o ka honua, oiai lie kamaaina oe no Kalihi ahiki a kii i Moanalua, e poina o e ai i neia kaha kou inoa i walewaha i na mea apau e ola nei, Mrs. Kalala Pipi Kaiapa, he kupa no na wahi i oleloia ae nei, a he nunu i makalehoia ia mau la, a'u no e hoomanao nei no'u ame na lele o ia mau la, a'u e holoholo pu ana, i hoi aku i ka home o na mea apau, oiai no nae ma ka olelo ana ae aole no i piha kou kiaha a hu, a'u no e ike aku nei e hala ana no he mau makahiki hou au e honi ai i na ea oluolu ame ka maha.

            Ma o keia hui ana o maua, ua hoihoi hou ia mai na mea i hala, o ninau aku la au i kaua mea i luhi ai ho keiki, oiai nana i hana i na mea apau i pili i keia ola honua ana, a lilo oia i kanaka kaulana, i kanaka hanohano ma o kona a'@ ana i na mea maikai, o ka uku i @kula aku, o la ka hele ana mai kahi ana i noho ai a kamaaina, a noho i keia kaha i oleloia ae la, me ka hoomanawanui kino wahine, a na kahi lawai'a no ame na wahi kinana moa e holoholo mai ana, ma ko'u nana aku, ua ko'iko'i maoli na haawina i kau aku maluna on a o kana i olelo mai ai aole hoi o kona kaawale ana mai a he mea ia e komo ai o ke aloha, a kiei aku iaia, he oki loa no.

            Nolaila, e Mokumaia, ma ka Nupepa Kuokoa mau au e ike ai ia oe, ahiki i ko kana hui ana, a e ike mai oe i ko'u noho ana o keia kaha, o kahi ola, o ia no na mea a'u i ha'i aku la ia oe, a o ka'u mea i luhi ai, ua ike oe, ua holoholo pu, a ua loaa iaia ka hanohano, aka e mahalo aku i ka Makua Lani, no ka hoonui ana ia kana i keia la maikai; oiai aia mamua o kona alo kekahi eke huluhulu, ua hele a hapalua like i ka ana@holo, o kona huki mai la no ia ekolu anae, a olelo mai la ia'u, eia mai au mau i'a oiai e kopi ana oia i na i'a a kau@a'i aku.

            Ma ko'u aoao aole kaua e pono pela, e lawe mai au i kau a e lawe aku oe i ka'u, alaila like pu kaua, oiai i ko'u naau e uwe ana maloko no ka nana aku i ka makuahine maikai, i ka hana mai i na mea e pono ai, a mea aku la au, i ko'u noho ana ma keia kaha, a hala ae la ua makahiki he 15, na ku a kamaaina maoli oe i na poopoo o ka aina, a pela no hoi me na kauna i'a a mea aku la au he hana paha ka keia ahua pohaku keokeo e waiho mai nei; ao mai  @a kela, o ia hoi, ma kekahi ano he ko'a i'a, he mea hooulu i'a ma kekahi ano, a he kuula ma kekahi ano; na kapaia keia ahua pohaku, o Ku, he kane keia, a o kela ahua pohaku no hoi o Hina ia, he wahine keia, no laua nei na moolelo kupanaha, o ia ka olelo ia mai e ko'u mau kamaaina i uoho mai ai, a e ike mai oe e ke keiki, ke ake nei oe e loaa.

            Nolaila e ike mai oe o Ku ame Hina, aia laua i Laie kahi e noho ai, he kono kauaka no o ke anoeepa, i ka ono ana o Hina i ka amaama, hoouna mai ai ia Ku e kii mai i ka i'a iloko o Honouliuli, no ka mea, aia ilaila ia kaikunane, oia o Kapapaapuhi, i ka hele ana mai a Ku a hui me ke kaikoeke, ua loaa mai la ka mea i onoia ai, i ka haalele ana a Ku ia Honouliuli, a hele ma ka aina, aia no ka anae ke nee ae la ma ke kai, hele no o Ku a noho i Waikiki, oiai ua makaleho mai la i na u'i o ia kaha, e hala ana he mau la, pela no ka i'a e ku ai, aia no ka wahine ke ike mai la i keia mau hana a ke kane.

            I ka pau ana o kona le'ale'a, o kona hele aku la no ia no kahi i oleloia, oiai he kanaka ke noho ana ma keia wahi, o kana hana, o ia no ka inu awa, o kana ai wale no ia, a e ku ana kona wahi papaihale maluna o ia kahua a e ku nei i keia manawa, ke ahua pohaku a pii mai ana keia kanaka loihi eleele no hoi ke nana aku, oiai he ano papalua no keia kanaka e noho aku ana oia o Ka@epa, a kahea aku la, komo mai e paina, a komo mai la ua kanaka nei, o Ku no keia, a ku iho la no hoi ka anae ma ia wahi, ahiki no i keia manawa.

            Aloha no hoi laua, a ua makaukau mai la ka awa o ka pupu aole i loaa, i nolaila olelo aku @a o Ku e kali malie oe, a e kii ae au i pupu no ka awa o kaua, o ka nalo aku la no ia, aole no i loihi aku, o ka oili mai la no ia me ua anae elua, eia mai ka pupu o ka awa o kana, a inu ae la no hoi laua, oiai aia no ma ia kahua he mau hana le'ale'a o ia no hoi ka hula, ua lilo @ou aku la no o Ku i ka le'ale'a, aia no ka i'a ke ku nei, aia no hoi ka wahine ke ike mai la i ka hana a ke kane.

            O ka noho ia a pau ka le'ale'a ana, o ka hoi no ia ma na huli Koolau, ahiki i Laie, kahi a ka wahine e kali mai ana, pela no me ka i'a, o ia mau ke ka'i ana ma ke kai ahiki i kahi i noho ai o Hina ame Ku, o ke ano iho la ia o ka holo ana a ka ana@holo, i kona manawa e holo ai, hoomaka mai kahi i oleloi@ ae nei, pela no me kahi e ku ai ahiki i kahi hope, alaila hoi hou ma ia a@ahele no.

            Nolaila e ike mai oe e ku keiki, o kahi mea keia i loaa ia'u mai ka poe kamaaina mai, o ia ke ku o keia mau !hua pohaku ahiki i keia manawa, a kaua e kamailio nei, o kela pu@ e ka@oe ae la e kiei i ka lae la, o ka puu Kaneapua ia, aia ma ia wahi he kauoo awa pohaku, ua pau nae i ka nahaha, o kahi ia a Kane ame Kanaloa e inu awa ai, a kapaia ia lae o Kawailoa oiai he luawai aia ma ia lae, he kupanaha kona ano, i kekahi la nalowale ua wai nei, hoouna ai na hanauma oia o Kane ame Kanaloa i kahi pokii o laua oia o Kaneapua e ku i wai, aia iluna o ia puu. Puu Lepelepe kahi wai o Waiakaaiea, oiai ke keiki e hele ana me na a'o ana, o ia hoi ma@ hanawai oe ma kou alahele, oiai he huewai kana e lawe pu ana o hoi hou kou wai iloko o ka huewai, i ka hele ana o ke keiki a pilikia loa oia, nolaila kapae ai oia i ke kanoha a ua hanaumua, i ka hoopau ana i ka pilikia, o ka mea apiki, ua @iha ka h@ewai ana e hapai ana, a malo@ no hoi ka wai o ka @@nawai.

            Aia na hanaumua ke kali mai la a ike i ka h@@k@ ole o ka pokii, a mea aku la o Kane ia Kanaloa e pahu aku no hoi oe i ko kookoo, a hu mai @a ka wai a loaa ka wai o laua, oiai ua loaa ae la na mea a laua i makemake ai, ua mau kela wai, a ua nalowale i keia manawa.

            Mea ia mai, no na wahine i loaa no hoi i ke kauhola, hoomaloo ma ia wahi o ia ke kumu i nalo wale ai oiai laua e hoomakaukau ana e hoi i kahi, oiai na ku@@@ ka laua kauoha, i mea e a'o ia ai kahi pokii o laua, o ko laua hoi no ia a i kahi pokii e hoi mai ana a ike aku la i na hanaumua e hoi ana, ua noke aku oia i ke kahea, aohe maliuia mai, oiai ua ike iho la oia i kona hewa aole oia i hooko pono a lilo no hoi oia i puu i kapaia o ka moopuu Kaneapua, e hoomaka mai ana mai ka palena mai o ka puu e ku nei na pou kelekalapa o Koko Head, a o ia ka moe puu e iho pololei ana a kiei i kahakai, oia ka puu i oleloia ae la.

            Nolaila he hui aku no koe, aka ua lawa paha, oiai, eia hou aku no paha ia mau ike, ma ka nana aku a kou kiu, he ano kupanaha no, oiai he kaapuni keia kanaka apuni na mokupuni, aole manawa e lohe ole ae oe no ia inoa ma na wahi paua ano nui.

            Nolaila manao ai kou kiu nei he mea maikai no ke ikeia keia mau mea maikai, in a he mea haku wale no, alaila ua maikai no, in a he mea oiaio ke like wale ia no aka aole i manao kou kiu he mea keia e hookelakela ana, a lilo mai i mea @ @ mai ai; aka, aia ma kela ame keia kaha, na ano o keia mau kalaimanao ana, i lilo maoli i mea makaikaiia ame ka malamaia o ka ihiihi o ia kahua i kekahi manawa ua manao ka mea naauao he mea ole ia, a i ka @oonioni ana i ke kahua, ua loaa na haawina pilikia.

            Nolaila ke lawe nei au in a he mau hemahema kekahi, a o na mea aikai no hoi e lilo ia i mea maikai, a oiai i kou kiu nei e hele ana i ka loa ame ka laula o ia kahu, ua ike aku la au ia mau hoahanau o'u ma ke koko, oia o Mr. ame Mrs. Kaliula Paakaula, ame Mr. ame Mrs. Joe Lukela, no ke kai mai o Moanalua-kai ko lakou kahua, a noho ma keia kaha, na makaukau piha maoli me na kaaina oiaio o ia kaha ka makuakane maikai Mr. Makea Pila muumuu keia i kaulana ia mau la i hala, in a puni ka anae mai Maunalua aku na Pila ia piha kaa i'a, haawi ka hema, haawi ka akau, he piha oluolu, aka na hala oia, o kana mau hana o ia mau ke o ana, aka o ka makuahine maikai, o ia mau no kou kulana, a noho hou me ia makua a kou meakakau nei i kamaaina, i ua kae'ae'a nei, a lilo ana ka u'i o Maunalua palua, pakolu i ke sekona, i ka hoi i ka hema, hoi i ka akau, p@ehu liilii ka lehu o kapuahi, inisi inisi malie.

            A i ka hoohui ana ae i keia mau pua akulikuli, me oe e kuu Kapena opio ko'u welina pau ole.

            hoi mai la me ka maikai o na mea apau, me ka piha hauoli.

            J.K. MOKUMAIA.

 

HOOKUʻI KE KAA UWILA I KE KAA OTOMOBILE

            Ma ke alanui Alakea e kokoke aku la i ka Y.M.C.A., ma ke kakahiaka o ka @oaono aku nei i hala, i hauhili ae ai ka ai a ke kawele@, i kekahi kaa uwila me elua mau kaa otomobile, me ka nui o na poino ma kela ulia.

            Eholo mai ana ke kaa uwila ma ke alanui Alakea maiuka mai, a i ke kokoke ana ma ka hale o ka Y.M.C.A., ua hooku'i mai la i ke kaa otomobile a loaa aku ia he otomobile okoa i onaiu e John. H. Craig.

            Ua opaha pu kahi o ke kaa otomobile o ke Kepani i hooku'iia aku ai e ke kaa uwila, me ka puka ana o kekahi laholio o ka huila, me ka pepee pu hoi omua o ke kaa, a no ka lua mai hoi o na kaa otomobile, ua haki elua mau huila a he nui pu na poino i loaa ia kaa.

            Ua hoea ae o Alexander Pratt, ka lunanui o ka hui kaa uwila ma kela wa@@ no ke pa'i ana i kekahi mau kii, no ke ano o ka loaa ana o kela ulia.

            Mahope iho nae o ka hooponopono ana i kekahi mau pilikia, ua hiki no ia @ ke hookele i kona kaa otomobile, me ka waiho no o na wahi i koe o ke kaa i @iki ole ke hooponopono koke ia, a no ka lua aku hoi o ke kaa, i huki okoa ia e kekahi kaa, ke kumu i hiki ai ke haalele iho i kela wahi.

           

NALOWALE NA KIKOO DALA ME KA POHIHIHI

            E hoakaka ana kekahi meahou mai Maui mai, ma ka Poaono aku la i hala no ka nalowale aua o kekahi mau @ila kikoo dala, i hiki aku ka huina mawaena o ke kanawalu ame ke kanaiwa kaukani dala, a ke huli pono ia mai nei ke ano o ka nalowale ana o kela huina dala mahuahua.

            @ kulike ai nae me kela meahou, aole e lilo aua ka nalowale ana o kela mau kikoo dala, i wahi e poho ai ka poe na lakou i hoouna i kela mau dala, no ka mea aole i waihoia kekahi o kela mau kikoo ma ka @anak@, no ke kikoo aua i na huina maloko o na kikoo dala.

            O kela mau kikoo dala apau i nalowale ai ua hoounaia ma ke ekeleka, ma kekahi olelo ana ae hoi, ua hooko@@ia maloko o ka haleleka. He mau kikoo dala kekahi i hoounaia mai e ka Haiku Fruit Co., o ka mea apiki nae, aole i loaa aku i ka @anako.

            He elua mua puolo o na kikoo dala o ka hoonuaia mai Hana mai, i ka @anako o Baldwin ma, aole no i hoea aku; aole o kela wale ae la no na kikoo dala, i loaa ole aku i ka poe i makemakeia, aku he mau kikoo lehulehu e ae kekahi, me ka pohihihi loa, o ke ano i nalowale ai kela mau kikoo dala.

            Ua hoikeia mai ka lohe i ka oihana leka ma Honolulu nei, pela hoi i ka @anako o Bihopa ma a e laweia ae ana na hana noii, ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni, no kahi e ikeia ae ai ke ano i nalowale ai o kela mau kikoo dala apau.

            Ua @anaoia, aia kekahi mau hana kolohe i lawelaweia ma kekahi ano, eia nae e hoea mai i ka wa o ka hoikeia ana ae o kela meahou i ke akea, aole he mau mea i maopopo i ka oihana leka ma Honolulu nei.

 

KE ANAINA HOOLEWAO WM. J. SHELDON

            Ma ke anaina hoolewa i malamaia ma ka bora @ o ka auwina la Poakahi nei, maloko o ka hale kupapau o Mr. Williams, ma ke alanui Nuuanu, no ka ike hope loa ana iho i ka helehelena o William Jarrett Sheldon, kekahi o na hoa kaukanawai o ke Teritore o Hawaii no kekahi mau makahiki i hala a o kekahi hoi o na hoa o ka papa loio o Honolulu a he makaainaua hoi e haaheo ai na kanaka Hawaii mamuli o ka maemae o kona moolelo, lehulehu na hoa kaukanawai o ka ahaolelo kuloko e noho nei i keia mau la, a pela hoi me ua hoa o na aha hookolokolo lehulehu like ole maloko o Honolulu, i akoakoa a@ ma ia @uaina haipule. Na @ Rev. Henry K. @@epoe o ka Ekalesia o Kaumakapili, ka ekalesia a Wm. J. Sheldon i noho ai he hoahanau no kekahi mau makahiki lehulehu, i malama i kona anaina haipule, a ma ka pa iiina o Nuuanu i hoomoeia aku ai kona kino lepo no ka manawa mau loa.

            O na hapai pahu oia na keonimaua Chas. F Chillingworth, peresidena o ke senate; Henry L Holstein, lunahoomalu o ka hale o na lunamakaainana; ka Meia J H Wilson ame ka Lunamakaainana E. K. Fernandez, N. W. Aluli ame C. B. WIlson.

            Hoopanee ka aha kiekie o ke Teritore, na aha kaapuni ekolu ame ka aha hoomalu kulanakauhale ma ke kakahiaka Poakahi nei i ka lakou mau aha no ka hoomanao ana i ka Hon. Wm. J. Sheldon, kekahi o na hoa o ka papa loio o Honolulu, a pela hoi me na hale kau kanawai a elua o ke Teritore. He makana pua nani ka ka hale o na luna makaainana o ka hoouna ana aku i ka hale kupapau o Mr. Williams no ka hooluhiehu ana iho i k@ kino wailua o ka mea i haalele mai ii keia ola anu.

           

UA IKE ANEI OE I KEIA MEA?

            Aole hiki i na kanaka ke koho i ke ko'e lipine ke kumu mai o na auwe he nui apuni ke ao nei, he mea ia like me keia kii.

            Lehulehu na kane, na wahine ame na kamalii noho auwe i lapaauia no na ma'i e ae me ka maha ole, o ke kumu maoli nae o ka pilikia mai ka puaa, ka pipi, ke pine, ka huka poepoe, a i ole ke ko'e lipine mai. O ka hoailona no ka loaa o ke ko'e o ia ka hemo o ke naio. Okekahi mau hoailona o ia ka ono ole ka ai ke alelo keokeo, ka wela o ka umauma, ka umii o ka opu, ka nalueu o ka naau, ke kalakala o ka puu, ke kuhakuha mau, ka wali ole o ka ai, ka hu'i o ke kua me na lala, ke poniuniu, ka nalulu, paupauah@ ke kunewanewa ke pololi, ka pohina o na maka. O ka uluahewa ua ike mau ia, mai ke ko'e lipine mai ia. O ka hoailona kamaaina i na kamalii, o ia ke kihe mau o ka ihu, ka hiamoe mau ka nalulu, ono ole o ka ai, ka hohoma o ka helehelena, hoihoi ole i ka paani. O ka Laxatodes ka laau nana e kipaku aku i ke ko'e mai ka opu aku, a oiai ke hoohana laula ia nei keia laau ma Europa, aole he kanalua ia o kona kupono. Ina ua hoohuoi oe no ke ko'e, u@ ka pono o kou ola kino, kauoha koke mai no ka lapaauia me ka Laxatodes nona ke kumukuai he @hi dala me kanaha-kumamawalu keneka. Hapalua lauaauia, eono dala me kanahiki-kumamalima keneka, e hoouna koke ia aku no ke loaa mai ka Bil@ Haleleka, dala kuike a kikoo banako. Ke kuai wale ia nei no e ka Marvel Med. Co., ka poe hoolaha i ka Huaale Ti Bulgaria kaulana no ka Pepopaa. "Dept." @@ B-963, Pittsburgh, Pa. Inisua no ka puolo iwakaluakumamalima keneka.

 

E HANAIA AKU ANA I SUA NO WAIPAHU

            O ka hopena i ikeia mahope iho o ka hele makaikai ana o na @ala o na komite ola o na hale a elua o ka ahaolelo kuloko, ma ka Poalua aku nei o ka pule i hala, ma Waipahu, Ewa ae nei, o ia no ke kulana pelapela maoli o kela wahi, a ke komite i apon@ loa ai, e hana koke ia aku na paipu lawe meaino, e hoopauia ae ai na pilikia e ku nei i keia wa, a lakou @ ka ikemaka ana.

            Mamuli o ke kono a ka papa ola o ke Teritore i na hea o na komite ola, i hoea ai kela mau komite no Waipahu, a mahope iho o ka nana ana i ke kulana malaila, ua manao k@ komite, aia ma kahi o ke kanawalu-kumamalima kaukani dala na hoolilo no ka hoomoe ana i na paipu lawe meaino malaila.

            Aia ma kahi o ka elima kaukani ka nui o na kanaka e noho nei ma Waipahu, o ka hapanui ae o lakou, he poe limahana no ka mahiko e noho ana ma na kauhale e ku ana maluna o na aina kuleana ame na aina o ka mahiko.

            O ka mea a na komite ola i ike ai, o ia no ka holo aku o ka wai mai na kauhale mai iloko o ka auwai nui, a noa aku la no hoi kekahi iloko o ka lepo, a aia pu hoi na lualiilii, ua kukuluia ma ha'i o ke kahawai, a iloko no o kela kahawai, e holoi ai na kanaka i ka lakou mau meaulu, ame na mea a lakou e ai ai.

            O ka wai o na kanaka e inu ai, mai ke paipu aku no ia i hoolakoia e ka mahiko, o ka wai hoi o kekahi poe mai na punawai mai i eliia, a o ka poe i nele i na paipuwai ame na luawai, mai na wahi loihi lakou e halihali mai ai i ka wai.

            E Hana Koke ia

            maloko o ka aha senate ma ka Poalua nei i waiho ae ai ke komite ola i kana hoike, no ka hoomoe koke ana aku i na paipu lawe meaino no Waipahu, me ka wawahi ana aku i kekahi mau kauhale, i ikeia ko lakou kupono ole no ka nohoia e na kanaka.

            Ma ka manao o ke komite, mahope iho o ka ikemaka ana ke kulana inoino maoli o kela wahi, o ia no ka hoomaka koke ana aku i na hana apau e hoopakeleia ae ai k@ ola o ka lehulehu, i ka manawa e pahola mai ai kekahi ma'i: a i loaa ai no hoi ke kulana maemae o ka noho ana o na kanaka.

            Mahope iho o ka hoakaka ana o kela komite, i na kumu kupono e lawelawe koke ia aku ai na hana apau e lilo ai o Waipahu i kauhale mae mae, ua waiho maiia i kana apono ana, no ka hookaawaleia ae o ka hu@na @ kanaiwa kaukaui dala, no ka hoomoe ana aku i paipu lawe meaino no Waipahu.

 

EKOLU MAU KEPANI HOIKE I LA WEIA AKU NO NORFOLK.

            E kiaiia ana e Chester A. Doyle, ka maheleolelo Kepani o ka ana kaapuni kaloko, a e hoomaluia ana hoi e ka *10,000 inisua pakahi, ekolu mau Kepani luina o ka mokuahi Kei@@o Maru i haalele mai ia Honolulu nei maluna o ka mokuahi Shinyo Maru ma ka Poakahi nei no Kapalakiko, a mailaila e kau aku ai maluna o ke kaaahi no Norfolk, Vereginia, kahi o ia mau Kepani i makemake loa ia mai ai i mau hoike no kekahi hihia pepehikanaka e hooloheia mai ana e ka aha federala ma Vereginia.

            Elua pule i hala aku nei i manaola ai keia mau hoike e haalele iho ai ia Honolulu nei, a e laweia aku malalo @ ka malama ana a W. G. Hairston. ke kakauolelo o ka a@a hookolokolo a ka Lunakanawai Franklin, aka nae, i ka manawa keia o ka makaukau no ke kau aku i ka moku ua kuemi hope na Kepani, oia keia mau Kepani hoike i laweia aku la e Doyle, me ka hoole pu i ko lakou holo aku ma ia moku. No laila ua holo hookahi aku o Hairston no Amerika.

            Ma ka moolelo i lilo ai keia ma Kepani i laweia ak la i ma hoike, ma ka manawa a ka mokuahi Kepani Seisho Maru e ku ana ma Vereginia, eha mau kanaka mai uka aku o ka aina i pii aku moluna o ia moku a noi aku la i omole lama a hookahi ka omole lama i loaa mai ia lakou, me ka hoole pu ana i na kanaka oluna o ka moku i ka uku ana aku i ke kumukuai o ia oole. No ia hoole ana aku a lakou ua ulu koke he hakaka maluna o ka moku a he kipu ka i hanaia ia manawa, o kekahi o na aliimoku o ka @n@ki o ia moku ka i ku i ka pu a make. Ekolu o na kanaka i pii aku ai iluna o ka moku i paa i ka hopuia a o ka ha o lakou aole i paa, a e hookolokoloia ana na kanaka ekolu i paa ai i ka hopuia no ka make ana o ke aliimoku Kepani, o keia mau Kepani i laweia aku la o lakou kekahi maluna o kela moku a i ikemaka hoi i kela hana ki pu, a pela iho la lakou i laweia aku la ma ke ano he mau hoike.

           

KE ANAINA HOOLEWA O CHAS. E. LEWIS

            Maloko o ka hale kupapa'u o Mr. Williams, ma ke alanui Nuua@u, i malamaia ai ke anaina hoolewa o Chas. K. Lewis e ka Rev. Father II. @ale@tine o ka Hoomana Katolika. Lehulehu na limahana o ka halehaua hao o Honolulu i akoakoa ae ma ia anaina, ka halehaua hao a Mr. Lewis i noho ai e hana no na makahiki he 40.

            Lehulehu pu na hoa o ka hui Ma-lu Phoenix i akoakoa aku ma ia anaina hoolewa, oiai he lala o Mr. Lewis no ia hui, a pela pu me na kanaka o ka moku heihei Hawaii, ka moku a Lewis i holo aku ai no ka heihei ana no ke kiaha makana mawaena o San Pedro ame Hono@ul@ he mau makahiki lehulehu i hala aku nei. Ua hoomaha ka hana a ka Honolulu Iron Works ma ka auwina la Poakahi nei no ka hoomanao ana no kekahi o na limahana i noho loihi e hana malaila no na makahiki lehulehu.

            O na hapai pahu oia o W. Allen. W. Brede, Daniel Hao, W. Lle, H. Weseelau ame M. K. Makekau. Ma ka ilina o Makahiki i hoomoeia ak ai kona kino lepo no na kau a kau.

 

ALOHA NO!

            E Mr. Solomon Hanohano, Kapena o ka pa@ana honua, Aloha kaua: -E oluolu oe e hookau aku ma kekahi keena kaawale o ka kaua pepa, i kela wahi i@amu e kau ae la maluna.

            Ma kekahi kolamu o ka kaua pepa i hala i ike iho ai au i na mea i ha@aia e ko kakou alii, J. Kalanianaole, ame ka Rev. Akaiko Akana, no ka pomaikai o ka lahui, o ia hoi ka'u i i iho ai iloko o'u, aloha no! I ka wa a ka elele i manao ai e loaa hou i p@no no kakou, o ka wa iho la no ia i lele aku ai ka poe kue ,elike me na ili@hae, e ake ana e amu i ka mea a lakou i ono ai; aka, i nui ke aho, a kau mai no ka pmaikai, Nana aku i komua.

            Ke nonoi nei au i na Mana Lani. Nana no e kokua mai. E haawi mau i na manaolana, @a ke Akua e kokua elike me ka Davida. Hnl. exxi. E leha aku ko kakou mau maka i na mauna, mailaila mai ko kakou mau kokua e hiki mai ai.

            Eia hou, hauoli ko'u uhane i na manao i hoopukaia e keia hoaaloha, Theodore Kelse, no na mea i pili loa aku i ko kakou aina aloha. He mea nui keia i ko'u manao, a e pomaikai ana ka lahui Hawaii i keia mea, in a e holopono ana; a ke kakoo pu nei au i kou manao maluna o keia mau hoakaka.

            E nana mai e na hoa Hawaii hanohano, e hana mai oukou i kekahi hana e hooholoia ai keia manao o keia hoaloha o kakou; minamina na mea maikai i ka hele aku a nalowale loa, in a aole e hoomaopopoia.

            Pololei kau Kalokuokamaile, o ka 1921 makahiki keia o ka hoomanaoia ana o ka la hanau o ka haku i ka la 25 o Dekemaba. Eia ka, i ka mahina o Aperila; mai hookupanaha ia kakou, a hooloiloli ae i ko kakou mau manao.

            Eia hou, ike iho la i ka hoolaha a keia mau kaikamahine Hawaii no na kumukuai o kela ame keia ano o na meaai, a pela aku; auwe, minamina ka mea maikai i hoalaia e ke koko Hawaii Ina e nanamaka ia; mai nanamaka kakou e Hawaii aloha. Eia ko ola, e@i, aole malaila pau; hoihoi hou ia mai kekahi mau keuikeni. Auwe, owai la ka halekuai apuni ke teritore e hoihoi hou i kekahi kenikeni. Ke manao nei au, aole.

            Ma na kuaaina nei, aole loaa ia oe ke kopaa keokeo, 10 paona i ka $1; he 5 a i ole 6 paona i ka $1. Eia ka olelo a na Pake, @y koa, tumachi tin. Ha! Pehea la! Ia lakou nuinui eha-ehi' Heaha auanei ka mea hiki ia oe ke hana, o ke kuai wale no, kani ka aka pokeokeo ka palahu.

            Eia hoi ke hapai nei keia Hawaii i keia hana nui, e pono e ala. Ua lawa ka hiamoe, ua kani ka moa. E kokua ia kaua koko hookahi Haawi i ke aloha o ka ima akau ,haawi pu ko ka lima hema.

            E ka@a mai e ka Lunahooponopono i na kina 'una'u, a e oluolu e hooponopono ma ka mea i hema@ema. Me oe ke aloha nui ame na keiki hana ka mahalo, a oili hou aku no.

 

NA KUHINA O KA AINA O KAU LULAAU, LANAI

            E kuu Mr. Solomon Hanohano:--E oluolu mai kou ahonui i ka'a wahi meahou e hookomo ae i ka milimili Kuokoa a ka lahui, o ia iho keia:

            Ke kanu nui nei na kane ame na wahine i ka ipu haole, ua hihi ka kekahi, ua hoomaka ka pua, na hua kekahi, e puka ae ana kekahi maluna o ka lepo.

            Ina e puka pono ana, aohe i kana mai, ua mea he ipu haole. Pau ia, eia hou keia wahi meahou:

            Ma ka la 11 o Feeruari o ia ke ahiahi Poalima, hora ehiku, ua ike aku keia makapeni i ka hookokoke loa aua mai o ka hoku me ka mahina, i ke koho aku a ka meakakau, me he mea la he hookahi no anana mai ka hoku a ka mahina, o ia mau no ka makaala o ka meakakau a kani ka hora ewalu, na pili loa mai ka hoku i ka mahina ma ke kihi hikiua o kahi winiwini o ka wahine, o ko l@ua haole pu no ia ma ia alahele.

            He mau wahi meahou ia o kuaaina. Ke haawi aku nei au i ko'u aloha i ka Lunahooponopono o ke Kuokoa.

            WM. BENI POKU'ULA.

            Ke@umoku, Lanai.

 

E HOLO ANA NA HOA O KA AHAOLELO NO MOLOKAI

 

            Mamua o ka hoopanee ana o ka ha lawai a ke senate ma ke kakahiaka Poakahi nei ua kamailio ia ka mea e pili ana i ka poe kupono o ke senate e holo @ @ u@ ke kalua ma'i ma Molokai, elike me ia i hanaia ai i na makahiki elua apau i hala aku nei, no ka nana ana i ka poe ma'i ma ke kalana o Kalawao, o na hoa paha apau o ia hale ke holo aua, a i ole o na hoa wale no paha o ke komie ola o ka senate.

            Ma ka manao o ka Peresidena Chillingworth o ke komite ola wale no o ke senate ka poe kupono e holo, me kekahi poe kakaikahi e ae e makemake ana, eia nae, aole i kulike ko Senatoa Wise manao me kona, wahi ana, i mea e kupono ai ka hana ana a ka poe kaukanawai i na kanawai kupono no ke Kalana o Kalawao, a e ike pono ai no hoi i na mea i hemahema a i makemakeia no ka hoolako ana aku ia kalana, he mea pono i kela ame keia hoa o ka hale ke holo.

            Eia nae i ka manawa hope loa ua waihoia ae ka noonoo ame ka holoholo ana i ke komite ola o ke senate, S. L. Desha, A.F. Tavares ame L. M. Judd o Oahu.

 

Aole Makou Makemake i ke Dala

 

            Aole makou i hele a kupa'i--aole makou e hoao ana e hoopau--mamuli o ko makou kuai i na lole hou loa me ka puka liilii a makou i ike ai. O keia ke kumu i nee mau ai ka makou waiwai me ke komo mau mai o na waiwai hou.

            Mai hoalo i ka hele mai e nana i na Paalole Palm Beach ame na Paalole Lah@iahi a makou e kuai nei no ka

            $16.50-$17.50

            $18.50

            500 KA NUI AU E WAE AI.

 

The Model Clothiers

 

            "Ka Halekuai HOemi Hoolilo"

            1139-ALANUI PAPU-1141

            @@amama ma na Poaono a 6 P. M.

 

MA KE KAUOHA

HOOLAHA

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha o ka hoololi malalo iho nei i na @ula ame na Hooponopono ana @ @ Papa Komisina Awakumoku o ke Teritore o Hawaii ua aponoia ma ke ano mau e ka Papa i oleloia.

            Rula 15 A.

            Pili i ka Malama ana i na Holoholona ma na Uwapo.

            Aole manu, holoholona a holoholona paha o kekahi ano e aeia e waiho ma luna o kekahi uwapo no kekahi manawa loihi mamua o na hora eono, me ka hanai ame ka hoohainu wai ole ia me ke kupono. O kekahi mea, hui, a i ole, hui i hoohuiia iaia i hoounaia mai ai kekahi o keia mau holoholona, e ku@ ana i na manao o keia rula e pili no ka hewa mikamina iaia, a e hoopa'iia elike me ia i hoakakaia ai ma ka Pauku @ o na Kanawai Hooponopono Hou ia @ Hawaii, 1915.

            Ina e aeia ana kekahi o kela mau holoholona e waiho maluna o kekahi uwapo no ka manawa i oi aku mamua o eono hora, me ka hanai a hoo@aina wai kupono ole ia, e hoo@ako no ke @ p@ua awa, a i ole, ka mea kiai uwapo i na holoholona @a me ka ai ame ka wai kupono, a i ole, e hoon@@ aku ia mea i kahi hoomalu kokoke loa o ke Teritore, no ka malama ame ka @ mai. O na hoolilo apau no ka @ ame ka hanai ana i ua holoholona @ mamuli o keia rula. e ukuia no ia e @ mea i hoounaia mai ai ia holoholona @ lilo @ koi maluna o ka holoholona @hiki i ka akuia ana o ia mea.

            PAPA KOMISINA AWAKUMOK@.

            Ma o kona Lanahoomalu @a.

            (Kakauinoaia)

            LYMAN H. BIGGELOW

`Honolulu. T. H., Feberuari 23, 1921 6441-Mar. 4.

 

            HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMA LIMA AUPUNI.

            Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoolaha, kukala a hoike aku nei ma ke akea, i na lala apau a i ole ia o ko lakou mau hooilina paha ma ke kanawai, e hiki ae ma ka la ame ka@i e noho ai ka halawai i hoikeia malalo iho, no ka noonoo ana i na mea e ha@ ai no ka aina.

            Nolaila, ke kan@haia nei na mea apau e hiki mai ma ua halawai ia e malamaia ana ma ka Poakolu hope o Maraki, la 30, 1921. a me Halawa nei @ malamaia ai ka halawai

            SOL. K KAA@IHIKA@A

            Lunahoomalu (no ka wa)

            6441-Mr. 4, @@. @@. 25

 

            OLELO HOOLAHA

            Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na kanaka apau. mai a mahope aku o keia la, aole loa au e uku a @ i kekahi aie i hoopaaia ma kuu inoa e kekahi kanaka, a w@ine paha, ke ole i @ ia aie mamu'i o kekahi kauoha mai a'e aku ma ka palapala i kakauinoaia e a'u

           

            WAHINEALOHA PIA.

            Hanamaul, Kauai. Feberuari 28, 1922.

            6441-Mr. 4, 11, 18, 25.