Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 42, 15 October 1925 — Page 5

Page PDF (1.61 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, OKATOBA 15, 1925 ELIMA
NA AUI O KE AU KAHIKO.
Mr. Solomon Hanohano, Aloha ka-
ua:-— E ae mai i kowa o kahi kaa-
wale o kau hiwahiwa ka Nupepa
Kuokoa, no ka manawa.
Ia'u i nana iho ai i kahi kii oluna
o Puowaina i ke ano, he imu ahi nui
e a ana, a he elua mau mea e ku
ana iluna o ke ahua, manao ia laua
he ilamuku nui no keia imu ahi nui
e pii ana kona uwahi i ka lani. O
ka mea nana i hoanoe ae i ka mea
kakau nei, e kolo aku ana he kana-
ka i kahi o keia imu ahi e a ana
no kona make aku, ma kona puhiia
ana iloko o ke ahi no kona hopena
o ka make ana, no ka mohai ana i ke
akua ma ka hoopai ana aku a ke
kanawai a ke alii Kakuhihewa. He
haneli makahiki mamua aku i hala.
Eia wale no i nalowale ai na hele-
helena o keia imu ahi puhi kanaka
oluna o Puowaina.
I ka wa i lawe ia aku ai ka
pukuniahi o Kalola, ame Aikanaka e
kukulu iluna o Puowaina, a uhiia ia
mau wahi a paa i ka lepo ame ke
oki ana i alanui aupuni no ka lehu-
lehu, pela pe e ike ole ai i kona
ano. I hoihoiia keia mau pukuni-
ahi i mea e haawi mai i na kipu
aloha ana i na alii o na aina e mai,
ame na moku manuwa e kipa mai
ana i ke awa o Kou nei. No ka ike
ana i ke aupuni o Hawaii nei ame
kona lahui i noho hoaloha ia me
Hawaii nei. O ia ke manao nui o
kela mau pukuniahi i waiho ia ai
iluna o Puowaina ia au i hala. Alo-
ha no kahi i kaheaia ai ka inoa
Konaahuanui, he puu ano poepoe
oluna o keia wahi, huli kona alo na-
na ia Koolau iluna o keia pali o
Nuuanu e ku nei, aia ma kela aoao
mai o Pauoa e pii ai oe nouka a
hoea ia wahi, o Kaukaapuhi, he pu-
nawai wai mapuna nui ia e ulu ia
ana e ka awapuhi, kou ike no ia i
keia wahi ame Manoa. E noho ana
kei awahine ui o ke ano eepa iluna
o Konaahuanui, huli papu koha alo
e kiei iho ana ialalo o Koolau, e
nana ana i ka poe kanaka o ke ala-
nui o ka pii mai no Honolulu nei.
O Mr. Kanakaliilii, he hanai ilio
ka hana a kupeleia a momona, a o
Mr. Kanakaole he mahiai a kanu
kalo kana hana, e noho ana laua
nei i Kailua, Koolaupoko, Oahu nei,
a o ke alii Moiwahine Kaahumanu
e noho ana i ka lae o Kaaukuu
makai o ke alanui Moi, Likeke ame
ke alanui Kalepa, a o ke Alii Ke-
kuanaoa ka hope loa e noho ana
me kona poe ohua, a i kela wa he
alanui no ka lehulehu e hele ia nei.
Noho iho nei ke Alii Moiwahine
Kaahumanu a ono i ka ilio ame ka
poe lehua, kauoha ae la i kona elele
awe kauoha, e holo oia a hoike
aku ia Kanakaliilii e kalua mai i ilio
a ia Kanakaole e kahu i ai na ke
alii Moiwahine Kaahumanu. Pupuu a hoolei loa ku ana kahi elele hoea i Kailua, a hoike aku nei ia laua i ka manao o ke alii Moiwahine Kaahumanu, nana ae nei laua nei i ka la, ae, a ka la apopo lawe aku maua i na mea apau. Hoi mai nei ka elele a ka la apopo hoea mai aua. Ae ua maikai. Kanakaliilii hopu aku nei oia he iliomoo, pau i kalua eia nae a moa, komo iloko 0 ka umeke koa, hookomo iloko o ke eke lauhala paa mai i ke koko o waho, nui ka paa i hana ia mai la o ka ilio. Pela pu no hoi o Kanakaole i hana ai i kana kumau ai no ko laua lawe mai i Honolulu nei. Hoomaka laua e auamo i na ukana a laua no ka hele mai ia kakahiaka me ka maikai wale no ia e hele nei i ke alanui, pii mai noluna o ka pali o Nuuanu a kau iluna, huli no hoi laua i ka lae no kai, hoea Iaua nei i ke kowa o Kaholoakeahole, o ia ka wa i ninau mai ai ua wahine nei iluna o keia puu o Konaahuanui; ke hole ae nei oukou. Pane ae nei kahi ilio i paa iloko o ka umeke, i koko ia mawaho ae: "E hele ae ana makou i ka auwe aina o lakou nei." I ka lohe aha o laua nei i keia leo o ka ilio i pane ae ai. O Kanakaole mahope o ka auamo, pane aku nei ia Kanakaliilii, lapu hoi ka Ilio ia kaua, ka Kanakaliilii pane hoi iaia, "ola hoi ka ilio." O ka pii mai Ia no ia o ka maka'u ia laua nei, he kalua ao nei hoi au i ka ilio, a keia ilio hoi o ke ano e o ka honua nei i ike i ake kupanaha Kiolaia e laua nei ke koko ilio a laua i Iawe mai i ke alanui. Hoea laua i mua o ke alo o Kaahumanu hoike aku nei i keia moolelo a pau i ole e make laua imua o ke alo o ka Moiwahine Kaahumanu, anoo koke ae la ka noonoo ona ia wa, i ka lohe ana aku i keia moolelo o ka ilio, aole ona huhu iloko ona i na kauwa ona. Ua lilo i mea nui ka moolelo kupanaha o ka ilio i mea kaao nui ia iwaena o ka poai alii iho ona ia mau la. I na ohua mai hoi o ke alii, hele loa aku la i ka laula o ka aina. Ma ka nana ana o ka mea kakau i keia moolelo nia o ka Iliomoo i kaiua ia ai, be kinohapa moo o keia wahine ui i noho ai iluna o Konaahuanui. Ua lilo i mea maka'u ia ka ilio i ka po i na poe o Koolau ke hoi i ka po, hoi mua no i ka wa ahiahi okoa no ia au i hala. No kahi wa aku. MR. GEO. POOLOA, Minoaka Home, 1920 Young St.
E HOOMAU IA HAWAII KAHIKO.
(Na Theo. Kelsey, a Unuhiia no ke
Kuokoa.)
Maloko o ka Hilo Tribune Herald
Sept. 11, 1925, ua hoeueu aku ka
meakakau ae ka hoomauia o ka olelo
Hawaii kahiko ame na olelo naauao
ko kakou mau Paemoku, i hoopaa-
ia mamua aku nei me ka pau pono
ole ame ka pololei ole. Ma. ka hoo-
paa ana e mau loa ai ka ikeia, o
na mea hiki ole i ke kanaka Ha-
waii ke malama ma ka hoomanao
ana aole wale no ua kaohiia mai oia,
mai ka huna ana i kana "kalena"
iloko o ka honua, aka ua kauia ae
kona malamalama maluna o kekahi
ihoiho-kukui" e ikeia mai o Hawaii
me ka nani oi ae, na mea Hawaii
oi ae, imua o na maka o na lahui-
kanaka o ke ao nei. E maliu aku
kakou i na huaolelo o ka naauao
i kamailioia e Mr. Sellander o ka
Matson Navigation Co., ma kekahi
haiolelo mamua koke aku nei i ka
Honolulu Commercial Advertising
Club o Honolulu penei: "e malama
kakou i na mea Hawaii maoli."
O na hana i hoakakaia e kekahi
poe mamuli mai o ko lakou ma-
nao ponoi iho, ma ka aoao o na
haole ame na Hawaii, he mau mea
ano nui loa ia, aka nae ma ke ano
i kaupalenaia. Ua uku aku ka le-
hulehu no na hana hoohauoli, aole
no ka hana naauao pili lahui.
O na haawina dala i hookaawaleia
e ka ahaolelo no keia hana, ua ane-
ane e holo wale aku no i na haole
oiai hoi i noiia mai ai na Hawaii e
hana wale aku no elike me ia a ke-
kahi poe i hooko aku ai. Ma ke
ano hoololi nae e uku kakou i na
kanaka Hawaii, a noi aku i na haole
e hana wale mai a'u e manaoio nei,
e ae mai ana ka hapanui e hana
pela, no ka mea ma kekahi ano,
he Amerika keia mau Paemoku, a
ua makemake o Amerika ia lakou
e lilo i Hawaii. Ua hiki ke hoa-
kakaia ae, o ka haole, ka mea ma-
kaukau loa no na kenekulia lehu-
lehu i kaahope ae nei ma ka ike
kakau manao amo ka moolelo, i pa-
pahiia mai me na ike no ka wehe-
wehe ana, ka hoohalikelike ana, ka
hoohuihui ana a pela aku, a ua ku-
pono maoli no keia hana pohihihi.
Ma ka ae ana ae ua loaa iaia
keia makaukau,aia nao he nui wale
o na ake 'ake 'a e hiki pono ai iaia
ke hoopaa i na mea Hawaii. Ane-
ane e hiki pono ole i kekahi haole,
ina ua hookomo koke ia mai nei,
ke ike aku i na mea ma na maka
o ka Hawaii. Ua hiki oia ke hoo-
halikeia ae me ka mea kahakii i
hoakakaia e P. Howard Hitchcock,
ka mea. nana e lawe mai i ohu
Sekotia iloko o kana mau kii aina
Hawaii ma kana wahi e ike ana ua
kupono. No na mea pili i ke ea
ame ka manao Hawaii, he mea pono
e kauka'i aku ka haole no ke ko-
kua ana mai a ka Hawaii. Eia
lou ua manao ka Hawaii ua oi ae ka
manoanoa o ke koko mamua o ka
wai. Ae, no na hopena maikai loa
he mea pono e hana like ka Hawaii
me ka haole. Nolaila e haawi aku
kakou i ka Hawaii i manawa noia
e hoike mai ai i ka mea hiki iaia
ke hana, a ke pau kana, alaila
kono aku i ko kakou mau loea ike
pili palapala e hooi ae i ka maikai
o ka kakou mau meapaahana Ha-
waii.
Ina e lokahi like ana ka poe i
makee i keia hana, alaila e loaa
ana ia kakou he hookahi kanaka
Hawaii kahiko no keia hana, a'u
e manaoio nei, mamuli o ke kama-
aina. O Mr. James A. lokepa ka
inoa o keia kanaka, he hoahanau no
ko kakou Kakiana Makai o Hilo
oia pu kekahi loea ma ka olelo, a
he mea haku mele, a he mea ma-
kaukau ma na laau lapaau Hawaii.
Oiai nae ua hoopilikiaia oia ma-
mua mamuli o kekahi ma'i, ma
na mea i loheia ae, ua makemakeia
na kokua ana mai ia Mr. lokepa
aku no keia pilikia. He maikai
kona limakakau, a he makaukau
oia ma ka olelo Enelani. He ka-
mana akamai ma ka oihana, nui wa
le kana mau bale, i kukulu ai, o ka
Halepule Mamona ma Honomu ke-
kahi.
Oia ka mea nana i wawahi i kahi
hooholo, oiai oia e lawe pu ana me
kana mau mea hana no Mokuola,
mai kahi mai i hanaia ai me ka
puna kameki, mailuna aku o ka po-
haku laahia ma ia inoa hookahi,
no kona noonoo, he kiahoomanao ke-
la pohaku no kona mau kupuna,
no ka mea ma keia pohaku, e hele
ai ka poe i loohia i ka ma'i, ma-
muli o ke a'o a na kahuna, a i ko
lakou wa e luu ai iloko o ke kai
a aea mai, e ola no ko lakou ma'i
a ma keia pohaku no hoi i hoakoa-
koaia ai na piko a kipopoia iloko
o ka nakaka o ka pohaku no ka
malama ana, i ole ai e lilo ka poe
no lakou ia mau piko, i poe aihue,
ka mea i kapa mau ia (piko pau i
ka iole).
He kanaka kupono loa ko kakou
hoaloha maikai no ke kokua ana aku
i ka Rev. Judd ma ka hoomakau-
kau ana i ka buke wehewehe hua-
olelo Hawaii hou, e hoopukaia aku
ana e ka Bishop Museum. Ua hiki
iaia ke hoopaa i na hana naauao
a ka poe kahiko ma Kona, ame
na apana apau mawaho aku. Ua
hiki iaia ke bana ma ke ano he
buro hoomalamalama no ka poe i
hoohanaia, ma na hana pili kakau
Hawaii elike me Miss Beckwith o
ke Kula Nui Vassar, ka mea nana
i kakau ka unuhina ma ka olelo
Enelani o ka moolelo o Laie-i-ka-wai
ame ka Lunakanawai Lyle Dickey
o Kauai, ka mea e hoomakaukau ana
i kekahi buke no ka hei, a malia
o ka pu kekahi, no ka hoolahaia
aku e ka Museum. Ua hiki iaia ke
hoopaa i ka hula hoa kamaiki ame
kekahi mau hula kahiko loa.
Ua hiki ke hoopaaia na mele olioli
kahiko ma ka ipuolelo. Ua hiki
iaia ke lawelawe i kekahi mau hana.
waiwai he nui, e laa ka unuhi ana
i na mele kahiko, no ka mea ua
maopopo iaia ka hapanui o na olelo
pohihihi, ina nei no ka hoikeia ae ma
na huapalapala maopopo, elike me
ke ano maamau, aolo ana e loaa
pono ka manao o ka mea haku mele.
Oiaiaia mau ka hemahema me na
hana a kela ame keia mea, ke lana
nei kuu manao, e loaa mai ke ko-
kua ana a kekahi poe e ae, elike
me John Wise, he mea makaukau
no ka hooponopono ana i kahi o ke
paewaewa.
Ua ae mai ka Lunakanawai Step-
hen L. Desha, Jr., o Hilo, kekahi
mea ohohia nui i keia hana e lilo
i puuku no kekahi waihona no ka
hana pili Hawaii e na Hawaii. O
ka'u hoi e hoakaka aku nei, e hana
ike ka poe i makee i keia hana ma
ke koho ana i kekahi huina uuku ma
kela ame keia pule, elike me na
Poaono. Ina paha ua lawa a lawa
ole ka mea e loaa mai ana no ka
hana pili Hawaii o kekahi ano.
Malia paha he elua makahiki mai
keia manawa aku, o ala ae ana ka
ahaolelo a hoomaopopo, be mea pono
e loaa ia kakou he haawina no keia
mau mea, me ka hoopaneenee hou
ole aku.
E loaa ia kakou ka lokahi like
ana o na ahahui Hawaii apau. Pe-
hea, la e oi ae ai ka maikai o ka
hoolimalima ana ia lakou iho ma-
mua o ka pulama ana i ka olelo
Hawaii ame na mea naauao o ko
lakou aina. Malia paha he hiki
no ia lakou ke bana i kekahi mea e
ake 'ake 'a ai i ko lakou lahui mai
ka "mare ana fiku iwaho", elike
me ia e hanaia nei i keia Ia. E
lobe kakou i na manao kokua o ka
lehulehu no keia kumuhana. E hoo-
lilo kakou ia Hawaii no na mea
pili Hawaii. Ua hiki ia oe ke ko-
kua!
E MAHALO AKU ANA AU IA OE,
A E HOAHEWA LOA AKU
ANA AU IA OE I KO
WAHANUI.
E Mr. Lunahooponopono o ka Nu-
pepa Kaokoa; Aloha oe:— E oluolu
mai hoi oe i kekahi kolamu kaawale
o ka kakou Nupepa no'u hoi ia
wahi.
Ua ike iho Ia au i aa manao hoo-
laha. a "Ka Ohu Haaheo i na Kui-
ahiwi Ekolu," no kuu hoolaha ana
penei:
"Auhea oe e Puuanahulu, aole
no e loihi loa na la i koe, kapalulu
ke alanui aila i na ipuka hale ou.
Aole keia he mau olelo pelo wale
no a ano haakei, aka e hanaia ka
olelo me ka oiaio. "
I mea no ka lehulehu e ike ai, aia
no imua o ko alo na hana holomua
i hanaia, a mamuli o keia mau la-
lani olelo, i hoopukaia e ka Nupepa
Kuokoa o ka la 3 o Sept. 1925; ua
lilo iho Ia ia mea maikai i kuu hoa
o ka apana hanohano o Kona Akau,
ho mea hewa loa.
E kuhi ana au be kanaka ike kuu
hoa i ka hoolaha nupepa. Penei.
"E mahalo aku ana au ia oe, a o
hoahewa loa aku ana au ia oe no
kou wahanui loa."
Kupaianaha! Aole ka i hoike
mai nei i ka mahalo, a o ka hoahe-
wa loa mai aei no ia i kuu waha-
nui. Heaha ke ano o ia mea ie
wahanui. He olelo hoopunipuni,
wahahee. Oiaio ole, hakuepa epa
kamailio i na mea oiaio ole imua
o ka lehulehu.
Aole o'u makemake i ka hoopu-
nipuni, wahahee, imiepa wale no;
a i ka ike ana o ka lehulehu i kau
hoolaha wahanui, e lilo ana oe i ka-
naka ino loa, i oi aku mamua o
ke diabolo.
Penei na mea oiaio a'u i manao
ai, e hiki io ana no i Puuanahulu
ke alanui aila. Aole e loihi loa na
Ia hiki i na ipuka hale o Puuana-
hulu. Ina e hanaia keia pauku ala-
nui me na dala he $50,000 i hooholo-
ia ai e keia ahaolelo, e paa ana keia
mau mile ekolu a emi mai paha;
alaila, helu aku oe i na ahupuaa
i paa i ka aila, ehia ahupuaa. Aole
anei ua hiki aku ma kahi o ka
iwakalua ahupuaa, a oi aku no; a
oiai, ua paa kela mau ahupuaa i ka
ailaia, a i hookahi wale no ahupuaa
i koe o Huehue, a o ka hiki no ia
i ko ipuka hale. Wahanui iho la
anei a'u.
Ke aa mai nei oe e pili kaua;
aole ka e paa i ka aila, a hala he
iwakalua makahiki ke puka o Kimo
Ako.
Owau ka mea aa ia oe e pili; a
e koho kaua ia Kimo Ako a puka
alaila hoi paha, akaka ka paa ole
Aole anei hoi o ke kakoo aku i ke
kanaka i noho loihi ma ka oihana
lunakiai i aneane piha umi maka-
hiki me ka holomua, a hanohano no
hoi ka apana o Kona Akau. Ke i
mai nei ka Halelu 85:5. "I mau
ka hanohano ma ko oukou aina."
A pehea e mau ai ka hanohano o
ka aina.
1 — E hapai, a onou ae iluna i na
kanaka i ikeia ka holomua o ka
apana.
2— Loihi na makahiki i noho a
i lunakiai; a kokoke loa i kou hale
ke alanui aila. E aho ka hoi oe
e noho luna alanui ana; eia ka ole
i ko hoa; he kipikua ame ke kapala
e kuapuu ai ke kua.
O ka'u mea minamina wale no,
o ka inoa e ka aina kaulana; Liona
Kona Akau, Duke Hao o Kona
Akau, ame ka Pohakuhauoli o Kona
Akau; hanohano ia la a kakou e
hoohemahema nui.
Me na keiki hoonohohua kuu we-
lina, a o kuu aloha nui me la Lu-
nahooponopono.
HOOMAU I KA HANOHANO O
KONA AKAU.

HAINA NINAU BAIBALA.
Mr. Hanohano; Aloha oe:— E olu-
olu mai kou ahonui ma Kahi kaa-
wale o kau wahaolelo a nau hoi ia
e hoike ae i ka'u haina no ka ni-
nau Baibala a Chas. Kealoha.
Heaha kona ano maoli, e maopo-
po ai o ia io ka euanelio.
Haina. Kona ano maoli, he ku-
auhau, elike me ka Mataio hoakaka
ana i kakau ai i kiina euanelio, aia
ma ka mokuna 1:1; a i ole he mo-
olelo elike me ka Luka hoakaka
ana i kakau ai i kana euanelio, aia
ma ka mokuna 1:1-4. ame ka moo-
kuauhau, aia o keu mea la okolu
ua like no ko lakou ano kuauhau,
moolelo mookuauhau; a pela e mao-
popo ai o ia io ka euanelio. Ina,
aole ka mookuauhau, a i ole kuau-
hau ame ka moolelo, pehea la e
maopopo ai ia kakou he alii oia.
Mai ka mookuauhau, a i ole kuau-
hau, moolelo mai e maopopo ai ka
euanelio o Kristo.
Pehea hoi o Kamehameha mai ka
mookuauhau mai i maopopo ai ia
kakou he aliiaimoku oia. Ina aole
ka mookuauhau aole oia e oleloia
he aliiaimoku, nolaila ua like keia
mau mea elua o ka euanelio ma o
Kristo la, o ke alii aimoku ma o Ka-
mehameha la.
E kala mai ia'u e hoomaopopo
ae hoi au i ke ano maoli o ia mea
he euanelio:
1 Auanelio, Nuhou hauoli. He
nuhou maikai elike me Kristo ke
alii kiekie ma ka lani ame ka hoo-
ola o keia ao.
2. Kekahi ma o ka moolelo eha o
ko Kristo ola ana i kakauia e Ma-
taio, Mareko, Luka, ame Ioane.
3. He mau huaolelo mailoko mai
o ka euanelio, e malama mau ia nei
e na hoomana like ole, o ke ao nei,
penei:
Ka euanelio i kakauia e Mataio,
Mokuna 1, pauku 1, ahiki i ka pau-
ku 17, penei ka pauku 1. e hoaka-
ka ana a o heluheluia penei:
O ke kuauhau na ka hanauna o
Iesu Kristo, ka mamo a Davida,
ka mamo a Aberahama; nolaila he
nui na hanauna, mai ia Aberahama
ahiki ia Kristo. Nolaila, ua ka-
kau o Mataio i ka euanelio ma o
Kristo la. Ma kana hoakaka ana
iloko o ka Baibala Hemolele he ku-
auhau e helu papa mai ana i ka
hanauna a Aberahama ahiki ia Iesu
Kristo.
Ma Mareko hoi, kana kakau ana
i ka euanelio mokuna 1, pauku 1,
penei:
O ka mua o ka euanelio no Iesu
Kristo ke keiki a ke Akua; Nolaila
io mua ka euanelio, a he mua no
o Iesu Kristo, ua like keia mau mea
elua a ma o Iesu Kristo no ka eu-
anelio.
Nolaila hoouna mua mai la ka
Haku Iesu Kristo i elele. Isaia
mokuna 7 pauku 14; Mareko, mo-
kuna 1, pauku 3; Mareko makuna
1, pauku, 7.
Nolaila, o Mareko he kakau eu-
anelio ma o Kristo la, aole paha e
kakau wale o Mareko ke ole e mao-
popo iaia ka mookuauhau o Kristo.
Ka euanelio i kakauia o Luka,
mokuna 1, pauku 1, 2 a 4.
No ka mea, he nui ka poe i hoao
i ka hooponopono i ka moolelo no
na mea i hanaia iwaena o makou.
Pehea keia, a penei:
He nui ka poe e huli ikaika ana
i ka mea oiaio, a hoao e hoopono-
pono i ka moolelo o Kristo. Pe-
hea e hiki ai ia lakou, ke ole e loaa
ka iwikuamoopololei mai na ha-
nauna mai o Kristo. Nolaila aia
no a loaa ke kumu alaila hiki i
na lala ke ulu ae. .
Nolaila kakau o Luka 5 ka eu-
anelio ma o Kristo la, ma ka Pauku
I ame 3, he huli moolelo. Pauku
4 penei. I ike oe i ka olaio o ua
mau mea la i aoia aka ai oe. Po-
lolei keia pauku a penei.— I ike ai
keia poe kakau euanelio i ka lakou
mea e kakau ai mai ka mookuau-
hau mai o Kristo ame kona moolelo
Mareko, Luka, ame Ioane, ho poe
kakau euanelio ma o Kristo la, a he
poe hooponopono kuauhau, mooku-
auhau ame ka moolelo o Kristo. O
teia mau mea ekolu, ua like lakou
he hookahi no aho.
Ninau 2. No keaha. I ike ai
hoi kakou he mea oiaio ka mooku-
auhau o Iesu Kristo, a maopopo hoi
ia kakou o ia io ka Euanelio ma o
Iesu Kristo la.
Maluna o keia ninau euanelio
ke haawiaku nei, au i ko'u mahalo
a nui ia Chas. Kealoha ka mea nana
ka ninau euanelio. Powehiwehi ka
ike o ka poe kai euanelio o Kristo
la, aole au he kahunapule, a i
ole hai euanelio no Kristo, aka, he
wahi ohe i luli i ka makani aole
heluhelu mau i ka Baibala Hemo
lele elike me lakou ae nei
Owai hou ae ua ike hai euanelio
i maopopo ia makou ia mea he
euanelio Ke haawi pu aku nei
i na hoomaikai i ka Lunahoopono-
pono ame na keiki oniuhua o ke
keena pa'i me ka mahalo.
GEO. H. KILIA,
Aekai o Kakakaukukui.
Ua lalau mai la kau mau haina
HOOKU'I KA MOKU WIDGEON
ME KA MOKULUU R-8
-•••-• wa poino hou ia mau
aka o na mokuluu ma ke kaka-
- ..... o ka Poalua o ka pule aku
hala maloko o ke awa o Puuloa
ri manawa i hooku'i ai ka Mo-
- - R-8 me ka moku Widgeon, a
r. ka puoa oluna o ka mokuluu,
.1 lanahauki ame ke kia o ka
-t i?.>l o uweaole.
He moku hapuku maine ka Wid-
geon ua hooliloia, nae ia me ka
*.koia i na lako apau ao ka
r ai-3« ana i na mokuluu, elike
- *£ hoakaka a ka Lutanela F. S.
- •«•: r.-racks. Ma ka manawa o ka
M ana o kela ulia e holo ana ka
: ku Widgeon ma ke ano oia ka
- ika a ka mokuluu R-8 e ki mai
i * holo kikeekee ana ia i o a
... i ka manawa a ka mokuluu
v-/kok« mau mai ana iaia.
"s. aneane loa ka mokuluu R-8
- ,.-."< "-"ke- mai ma kahi e hiki ai iaia
k: mai i ke topida, ia wa i hoo-
:. i* ti ka moku Widgeon i kona
"r. ana he alahele okoa nolaila, o
i ••-. holo wale ae no ka mokuluu
imua o ka ihu o ka Widgeon
. . "-.r\ pono i kaa mua ae ia ma
[ ViX aoao alaila ki mai. I hiki
I i :<« hanaia ua holo mai la ia
ma ka mama loa no kekahi mau
minuke.
No ka manaoia ua kaa ka mokuIuu ma kekahi aoao ua wehe hou ia ae la ka periscope (he mea hana i hoomakaukauia no ke alakai ana i ka mokuluu) mai ka uhiia ana a paa, ia manawa i ikeia ae ai ua hoololi ka moku Widgeon he alahele okoa a ua kokoke loa mai ma-mua aku o ka mokuluu.
E holo ana ka mokuluu ma kahi he 22 kapuai ka hohonu malalo o ka ilikai ia nanawa a i ola al e hooku'i e emi hou iho oia ilalo o 60 kapuai, aka nae, ua kokoke loa ka moku Widgeon. Ua holo aku Ia ka mokuluu malalo o ka moku Widgeon he 25 kapuai ka hohonu ma-lalo o ka ilikai. Ma ia holo ana ua hooku'i ae la ka periscope ame ka lanahauki i ke kila o ka Widgeon a ulepeia aku ihope. Aohe poino i loaa i ke kino o ka mokuluu ame ka puoa.
Ua pii koke ae ka mokuluu a iana iluna o ka ilikai a hoomaka kokeia e nana i na wahi i poino, ua holo pololei aku ia i kona awa me kona mana hoonee ponoi me ka pilikia ole.
No ka moku Widgeon hoi, he liilii loa kona poino ma kahi o kona kila i hooku'iia aku ai e ka mokuluu. No ka liilii loa o na poino i loaa ia mau moku, ua hoakaka ae ka Lukanela Steinwacks e pau aha no ia mau pilikia i ka hanaia maloko o hookahi pule.
No ka maikai loa o ka hookeleia ana o ka mokuluu, elike me ka hoakaka a ka lukanela, aohe manawa i ike ai ka moku Widgeon iaia ahiki i ka lana okoa ana ae ana iluna o ka ilikai mahope iho o kela hooku'i ana.
Ua noho ka papa nieniele o ka oihana koa no ka hoolohe ana i na hoakaka mai na kanaka mai o ka mokuluu, a ina he mau ahewa aha kekahi i kupono e kauia aku maluna o lakou a aole paha na ia papa ia e noonoo a hooholo. O keia iho la kekahi o na ulia iloko o ka hana a na mokuluu a ina aole ka makaala ame ka eleu o na aliikoa ame na kanaka o ka mokuluu R-8 he pilikia maopopo ke halawai ana me lakou, wahi a ka Lukanela Steinwacks.
me na wehewehe ana, no kou heluhelu me ka hoomaopopo ole i ka
manao o na ninau ame na hoakaka
ma ka Palapala Hemolele. Ua lalau pu na haina e ae e waiho nei
ma keia keena, i hele a ku ka paila
Huli hou ia mai!—L. H.
HOOLAHA KUAI O NA APANA AUPUNI.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a. m., Poalua, Novemaba 10, 1925 ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr. Antonio Garcia, Wailuku, Maui, T. H., malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka poe koho kiekie loa malalo o na manao o ka Puuku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii a o na Kanawai Hoopono-pono Hou ia o Hawaii 1925, na apana maloko o ka Aina Pa hale Wahikuli, Papa Elua. Wahikuli. Lana noho elike me ia mahope ae nei: Apana Iiliaina (Kp. Kuea Kumukuai Helu Oi aku a emi mai Haahaa
13 30,470 $350.00
14 300.00 15 30,000 300.00 18 30,000 300.00 17 30,000 300.00 18 30,000 300.00
19 27,060 280.00
20 27,000 280.00
21 27,000 280.00
22 30,420 350.00
E hooliloia ana na apana maluna ae malalo o na kumu aelike ame na kulana apau o na Aelike Kuai Kuikawa e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, a malalo no hoi o kekahi kulana paku'i e hookomoia aka ana maloko o na Aelike Kuai haina, Maui, no na hana noho elike me ia mahope ae nei:
"He mea pono e kukuluia i hale noho nona ka lilo aole e emi iho malalo o $1,000.00 maluna o kela me keia apana pa-kahi i hooliloia iloko o ekolu (3) makahiki mai ka la aku o ke kuai."
E kaa ke kuai maluna ae malalo o keia mau kulana 1. Kumu aelike: Kuike ma ka hanile ana o ka hamare ke makemake ka poe e lilo ai, a i ole hookahi-hapaha (25%) o ke kumukuai e lilo ai, ma ka haule ana o ka hamare, a o ke koena aka iloko o (3) uku liilii like ana ma ka makahiki, me ka ukupanee ma ka 6% o ka makahiki maluna o kekahi koena uku ole ia.
2. E hoopukaia no ka Palapala Bila Nui he ekolu (3) makahiki mahope aku o ka la o ke kuai a i ole ma kekahi manawa ka wa e kukuluia ai ka bale i koiia ai ame ka uku piha ia ana o ke kumukuai, ka ukupanee ame na auhau no ka ukuia i ke Teritore o Hawaii e pili ana i na apana pakahi. 3. E uku koke ka poe e lilo ai mahope iho o ke kuai, i na uku ana i koiia ni maluna o ke kumukuai i lilo ai, hui pu me na hoolilo apau o ka hoolaha ana ame na kaki e ae apau e pili ana me ka hoomakaukau ana i na Aelike Kuni Kuikawa e hoopukaia aku ana ma-muli o keia kuai. 4. Ua kuleana i kekahi mea e kuai i hookahi apana wale no a o ka makaainana wale no o na Mokuaina Huiia o Amerika a i ole o kekahi nea i loaa ma na palapala kukala no ka ma nao o lilo i makaainana ke lilo i mea kuai mai.
No ka hoakaka aku i koe e ninau ae ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr . Antonio Garcia, Wailuku, Maui o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, kahi o ke kii palapala aina o na apana e hooliloia aku ana ame ke ano o na Aelike Kuai Kuikawa e waiho nei a e ikeia ai. Hanaia ma Honolulu, maloko o ke
Keena o ke Komisina o na Aina
Aupuni i keia la 5 o Okatoba, A
D. 1925.
C. T. BAILEY,
Komisina o na Aina Aupuni.
6381 Oct. 8, 15.