Ka Oiaio, Volume VII, Number 20, 19 July 1895 — Page 4

Ka Oiaio.

 

NUPEPA KA OIAIO.

J. E. BUSH, Lunahooponopono.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

POALIMA, IULAI 19, 1895.

 

            KOHU makua no hoi ka Bihopa Willis a me Mrs. Willis, ka haahaa a me ka oluolu, iwaena o ka ohana kaikamahine; a he mau makua maoli aku no hoio Sister Beatrice a me Albertina.  Ke pahola aku nei makou i ko makou ma@alo piha ia lakou, a me na kumu kokua malalo o lakou.

            UA hoomoeia ka haawina no ke aliiwahine Kaiulani, a ke kau noho mau o ka Ahaolelo.  Me he la ua hui mua kekahi o na hoa o ka Senate o kuka no keia mea. Mahope o keia hoikeana manao o na Luna Senate haole i na ‘lii hanau o ka aina, na ninaninau makou i ka olelo ae, e lilo ana no keia hana he mea e hoomau ai i ka manao a me ka noho ana like ole o na Hawaii a me na haole.  Aole no paha e lawe ke kamalii wahine i ka haawina mahope o na olelo awaawa a kekahi mau hoa i hoopukai.

            UA holopono na hana o ka hoike Kula Hanai Aneru i nehinei Ma ka eleu, ma ka pololei o ka olelo a me ka puana i ka olelo ma na ano o ke kulana a me ka hookaumaha a me ka hoomama ana i na olelo i ka wa e kamailio ana na haumana, mai ka mea opio pio loa a hiki i ka haumaua ua kanaka makua, ua oi aku la ka maikai o keia Kula i ko na Kula Kaikamahine a makou i makaikai ai.  Ua hoike hoomau ia mai la keia mau ao i@ ana o na keiki, i ke ao maikai ia, a me ka hoomanawanui o na kumu.  He elua wale no mau kumu makua o keia kula e noho nei o ka ohana kumu i hiki mua mai ai o lawelawe i keia hana, oia o Sisiter Beatrice a me Sister Albertina, aka, aole o ko laua lawelawe kokoolua ana i keia hana pookela, me na kumu opio haole a haumana iho no a lakou, ua loli ae la ke kulana pii a me ka aai o ka ike o ke ao ana a keia kula.  Pomaikai na makua mea keiki i hoonaauao a i ao ia ka lakou mau keiki i ka ike a me ka noho ana hoopono, oiai ma na ano a elua, o keia ka helu ekahi ma ka hoopono a me ka aai o na mea i ao ia i na haumana.

            UA hoohanoliia ko makou naau i ka ike pono ana i ka holomua o na haumana keikamahine o St. Anaru.  Pomaikai ka lahui i ke ao ana a keia Kula.  Iwaena o na mea i hana ia me ka nui o ka maikai, ka ike, ka eleu, a pela aku, o ke pena a me ke kaha kii kekahi hana noeau loa a na kaikamahine o keia Kula, e kau ana ma ka paia o ke kula i ka la hoike i hala aku la.  Lokomaikai ke Akua i ka loaa ana o na alakai a me na kumu ao, maikai a aloha ka lakou hana, nana e kuhikuhi keehina o ka naau a me ka nohona o na opuu kaikamahine a kakou, ma ke alanui kelakela o ka ike a me ka noho ana.

            Ua ola ka inoa o Kamehameha IV a me ka Moiwahine Emma Kaleleonalani i na kaikamahine i hoonaauaoia ma keia kula e na kumu a laua i poloai ai o keia misionari hoomana.

            UA hoike mai la ke Kuokoa haole, ua olelo ae la o Louis von Tempsky, i hiki mai i keia mau la mai Maui, ua puhiia ka hale wili kulina o laua me kona hoahanau, i mea hoohiluhilu i ka la kulaia 4 o Iulai, e kekahi mea i manao nui loa e hoike i kona aloha ia lakou a hoopaa paha i kahi manao kue Beretania.

            MA ka nana ana i na mea e ike ia ana, i kola a me keia manawa, ma na hana a ke aupuni, iwaena o na kokua a me na hana hooko, na hoike mau mai la na hana he elua aoao e ku nei i keia wa,--hookahi aoao hukiku a hookahi aoao akahele.  A o ka ninau o keia wa, e mau ana anei ka maua kaohi o ka poe e noho nei ma ke poo o na oihana, ia lakou ka hookele ana o na hana, maluna o ka poe hukiku, a lakoa i kukulu ai?  Na ke au o ka manawa e hoike mai i ka mea e hana ia aku ana.

 

HE POE MOKU ANOE.

            Wahi a ka P. C. Advertiser o keia kakahiak ua ike ia aku la kekahi mau moku e poalo ana mawaho o Kahoolawe, a ua hoohui ae la hoi i ka moana e kokoke ana ia mokupuni, me he la e hooili aku ana kekahi 1 ka ukana iluna o kekahi—he lako kaua paha, he opiuma paha.  No ka ike ia a lohe ia o keia mau hiona pahaohao o ka moana, ua holo aku la hoi ka Lehua i ka la 1 o Iulai a na kaapuni iho la i kahi i oleloia a ike ia ai o keia mau moku e hana ana i keia mau hana, a wahi no a ua nupepa la, aole he meheu i loaa aku; aole he hohona opiuma, a aole nno hoi he hohona kaua, a pela aku, me he la, ua holoiia ia mau ano a pau a ua waiho pu iho la no hoi i ke Kai e like me kona ano mau, I keia mau la aku nei ua hoopahaohaoia makou i ke kumu o ka moe kaoo o na kiai o na aekai o kakou o Honolulu nei, i ka po iho, a ano ua hoopauia ko makou hao hao mamuli o ko ka Advertiser, hoike pololei ana mai i keia mau ano pahohao a na kanaka, i olelo nui ai i na keia ma Kaleponi, a e hooiaia nei he mea oiaio io no na mea i lohe ia.  He oiaio, ua lohe mai makou ke haalele nei a ke hoolalau nei ka na kiai a me na koo o ke aupuni malalo o na kumu ano ole, e like ai me ka haalele honua ana o na limahana o ka Lehua i keia mau la iho la, mamua o kona holo ana aku la.  Ke hoonani ae nei makou i ke Akua, aole i hoohia’a ia ko makou po no keia mau mea, oiai ua lawe mau makou i ka olelo ao, e i ana, o ka poe lawe i ka pahi e poina aku ana no lakou i ka pahikaua.

 

HE KEEHINA MA KA PONO

            Ua lawe mai la o Hanale Halewai i kekahi olelo hooholo iloko o ka Aha Senate, e kauoha ana e kohoia kekahi Komisina o ehiku mau hoa, e lilo i poe nana e noonoo kekahi bila kanawai e waiho mai ai imua o ka Ahaolelo i mea e hookiia ai ka ona iwaena o ka lahui Hawaii. He keehina keia ma ke alanui o ka pono, a ina ua hana ia mamuli o ka manao aloha io no ke kanaka Hawaii, a no kekahi kino kanaka e ae paha a ke Akua i hana ai ina aole i poina io ia ia poe mamuli o keia manao minamina i ke ola o ke kanaka Hawaii hoouluia ae la ano, alaila, aole hoi e nele ana ka loaa o kekahi hua maikai mamuli o keia noonoo maikai o Hanale, a me ka poe nana mai keia hana.

            Aka, ina e hookumuia ana keia hana he maunu, i mea e hooheiia ai ka lahui Hawaii e komo hou aku malalo o na alakai ana a ka poe nana e hoala nei keia hana nana hoi keia hana i hoike ia iho nei i keia mau la a mamua aku paha, he mea maopopo aole no e waiwai ana.

            Aole e ku ke ola o ke kanaka ma ka kk kanaka mau hana, ina aole i komo puia ke aloha kumukuai ole, e like mo ko ke Keiki a ke Akua, oia hoi, ina e haawi ana ke kanaka i kona hana aloha a i puhiia paha kona kino i ke ahi mamuli o kona hana aloha ana, aka, ua hana ia me ka manao nona iho kekahi pono, aole no ia he mea e lilo ai he mea waiwai.  He kanalua no makou i ka pomaikai o na hana aloha, ina aole ke kanaka i lawelawe kino i ka hana aloha @ kona kino a pau, he kanaka @ no ia, e like me Halewa @ hoi ka Luna Senate i makemake, e oi aku me ka hana aloha, eia ka olelo ao a ka Haku.

            “O hele e kuai i kou waiwai a pau, a hoolilo aku hoi no ka poe i ku i na hana aloha.”  O keia ka io maoli o ka hana e ike @a ai ko ke kanaka manaoio.  Malia io paha o ka mua keia o ko Hanale hookoia ana i ka mea ana i lawelawe hoonene ai i na la i hala, a e ike aku ana kakou e hune ana oia i ka mahiole a me ka palekila o ka pono, a e paio kino ana oia me keia kumu ino o na ino a ke Satana i hooulu ai i mea e make ai ke kino a me ka Uhane o kona hoakanaka.

            Ina o keia ko Halewai manaoio maoli, alaila, ke kanaenae ae nei makou i ka Makua, e hoouluia kana hana a pio keia agena a ka make, a e lilo hoi i kia hoomanao nona iloko o ka poe i aloha i ka hana a ka Haku i hele mai ai e mauna i kona ola ma keia ao, a e papahiia kona kalaunu o ka hoopono me na hoku lehulehu i hiki ole ke kuaiia e kekahi mea e ae mawaho o ka hana aloha, oiai oia e hoike ana ma kana haua i ko ke Akua ano, a me kona hoolilo ana ia ia iho he Keiki na ke Akua a he hoahanau ko Karisto.  Eia makou me oe e Hanale ma na hana io a pau no ka pono.

 

UA MANAOIA.

            Ua manaoia e hiki ana ke kaaahi i Waialua mamua o ka la 1 o Ianuari 1896, a e hoomaka ana ka hana ana o ke alahao i ka malama ae nei o Augate.

            Ina pela i’o, alaila, e hauoli ana ko Waialua poe i ka makahiki hou, ina nae aole he mau kuia o keia mau la iho.

            Nolaila, ke kono ia aku nei oukou e na makamaka ka poe e paa ana i na wahi apana aina, e mahi e kanu, a e hooulu i na hua ai, ina ma ke ala kokoke la a hiki aku a e ohi pu ana anei ko Ewa Waianae a me Waialua i na pomaikai ma keia mua aku.

 

HEAHA KO KA PO.

            Ke ui nei, ake ninau ia nei i na kiai heaha la ko ka po, a lakou e ike nei, o keia mau po a lakou e ku kiai nei, ma na makalae o kakou nei, oiai hoi, ua ike ia lakou e ke kiai o ka lahui Hawaii, a oia kana e pane mai nei, he poe kiai, no lakou ka huina o 50 o ka wati hookahi.

            A ke ninau hou ia aku nei ke ki@i, a heaha la ka lakou hana nui, o ke ku kiai ana, o keia mau.

            Pehea, he mea hou aku nonae paha koe, au i ike ai e ke kiai? po kehau anu, ke pane nei ke kiai o ka lakou hana nui ma ka’u ike aku, e kiai ana i na waapa o na moku lawe mea kaua o Amerika Hema mai, oiai, ua lohe ia e hiki mai ana ka elua moku i Hawaii nei, oia ke kumu o ke ku kiai ana.

            A e kiai a e hai mai hoi oe i kou ike no ka moku kiai Lehua i holo aku nei oia i hea la?

            Ka, o ko’u ike, i holo au nei oia maluna o Maui a me Hawaii, e hakilo ai i ua mau moku la, a i na e ike, alaila e hopu pio aku pela mai o Uhu-makaikai ia’u.

            Aole ka i holo aku nei i ka mokupuni o Nega, oia hoi ka mea i lohe ia e holo ana ilaila, oia ke kumu i ohi ia ai i poe hoe waapa iliulaula.

            Ka! aole oiaio oia lohe a oukou, o ka pololei ae la no kela au hoi i hai aku la, e holo ana o kiai i na moku lawe mea kaua.

            Ka! oia ka paha ke kumu i opulepule ai o na iliulaula a ae ai e holo maluna o ua moku la oia no hoi he olalau paha i ke sahio sake.

            Eia hou pehea kou ike no ke kuleana o ke aupuni i keia wa? ka! o ko’u ike ma na ouli manawa i ka po a me ke ao, oia keia.  Ka! ka!! ka.

            Auwe! oia iki iho la no la, ao le hoi o ka nui aka, ae, na hiki hoi paha ia mau hua pi-a-pa la, pouninui ka puniu o na hookele aupuni.

            Ae, apopo hai hou aku au ia oe oiai, he anahula ae nei i hala, o ko lakou hekau ana ma @a makalae, a o ko keia po iho, nau ia e hai aku ia oe, i kakahiaka.

            Ke pane nei ke kiai i kana mea i ike ai o ka ponei e like hoi me kaua i hoike mai ai i ke ahiahi Poaha July 11.  Ua kaahele aku la na kiai nei o ka lahui Hawaii a na ike oia i na mea a pau, a me na wahi a pau i kiai paa loa ia a oia keia.

            Aia ma Makapuu he 40 poe kiai, he kanaka pioeoe loihi ko lakou alakai, ua lako no i na pono a pau, e hiki ai ke pale aku.

            Ihiihilanakea 40 poe kiai, he poe kiai, he pauhananuu hoi ko lakou alakai, he like no nae ka lako me kela poe ae la.

            Niu, 30 poe kiai, no Pogugala ka hapanui o keia poe, a he Kelemania ko lakou alakai.

            Waialae 25 poe kiai, ua awili keia poe me ka poe hapa, a he ano kuee ko lakou noho ana i kekahi wa, oia ko’u ike no lakou.

            Laeahi 15, Kapiolani Paka, 15

            Sun Suce, 15 Hale Auau 15, Waikiki 10, Kalia 15, makai ae nei 50 ma na uapo 45, Ewa 30, a pela aku.

            Auwe! pehea hoi oe i ike ai i keia mau wahi a pau au e hoike mai nei ia’u, oiai, ua puni o Oahu holookoa ma keia hoike au.

            Ka! Ha!! Ha, o ka lima keia o ka pule o ke kiai ia ana, a ua kaa heleia e a’u na wahi a pau, anoia kumu ko’u ike ana ia lakou, a me ka lakou hana.

            He aha keia hana nui a lakou e kiai nei, oiai aia ka ikaika ma ko lakou lima i keia wa.

            Ka! aole ka hoi oe i lohe, no kela mau wahi moku lawe mea kaua o Amerika Hema mai, oia ke kumu e kiai ia nei.

            Auwe! oia ka paha na wahi moku i ike ia ai mawaena o Maui a me Molokai i kela pule aku nei

            Ae, oia no, a aia malalo aku nei i keia mau la, e hekau nei.

            Ka! aole anei oe i manao aole oiaio o keia mau ano, e pili ana no keia mau moku.

            Ka! manao au, he ane oiaio no oiai ua haalele na sela haole a pau o Lehua, a kau aku nei na sela iliulaula, oia ko’u kumu i manao ai he oiaio, alia nae hoi, aia a ike hou au, alaila hai aku au ia oe i keia pule ae oiai e holo ana wa’u i Waianae, a hala loa aku la no Waialua, a e hookuu kaua.                 Kiai o ka po.

 

NA LETA.

            (Aole makou o lawe i ke koikoi o na mea i hoopukaia o ka poe kakau mai i ko lakou mau manao.  O na hala a me na hewa a hoolahaia ana malalo o keia poe maluna no ia o ka poe noha mai ka manao.)

 

KA AHA HOOKOLOKOLO A W. A. KUKAMANA MA KE KAHUA MAI LEPERA.

            Mr. Lunahooponopono,

Aole oe:—

            E oluolu mai ia’u i kekahi mau kolamu kaawale o kau nupepa, i ike poho mai ai na kamaaina o ke aupuni repubalika i ke ano a me ka hana kapakahi a kahi Lukanawai Apana o Molokai nei, nona ka Helu 001. penei:

            Ma ka la 19 o June (Poakahi) ua noho ka Aha Hookolokolo a W. A. Kukamana ma Kalaupapa no ka hihia o Meliaka (w) Kailiahi (w) Kahue (w) a me Keawe (k) i hoopiiia e Kanewalii ka Luna Nui a Kapena Makai, no ka hewa “haalele i ke kahua mai lepera.”

            Ua hopuia keia poe e na Makai Kopiano, Kaaikauna, a me Nailima ma ka po o ka la 11 o June, Poakahi, ma ke kumu o ka pali.  O ka mea kupanaha i ka’u ike ana oiai, aia no keia wahi i hopuia ai maloko o na palena a me anapuni o ke Kahua Ma’i Lepera, nolaila i ka manawa i ninau ia ai ka Lunakanawai i ka pili a me ka pili ole o ka Hewa ia lakou pakahi, hookahi wale no wahine i ae i kona hewa, oia o Meliaka, a hoopaiia oia hookahi dala a me ekolu dala koina.  Hoole hoi o Kailiahi w Kahue w a me Keawe k a mahope o ka pau ana o na hoike o ke aupuni, na nonoi mai la ka Loio naauao o ka poe i hoopiiia, e hookuuia ka poe lawehala, malalo o kekahi kumu maopopo loa, oia hoi, aole hoike ma ka aoao hoopii i hele mai imua o ka Aha Hookolokolo a hooiaio mai i ka loaa pono ana aku o keia poe mawaho aku o na palena o ke kahua ma’i lepera, e like me ka hoopii imua o kou hanohano i keia la, i kulike ai me ka Palapala Hopu kahi i hookumuia ai i keia hihia.

            O ka mea wale no i ike ia imua o ka’u Aha Hookolokolo, oia ka haalele ana o keia poe ma’i lepera i ko lakou mau hale, a loaa aku la i na Makai ma kekahi wahi okoa aku maloko no o ke anapuni o ke kahua ma’i lepera, iloko o ka wanaao o ka po o ka la 19 o June, aka, o ka ninau nui wale no.

            Ua haalele io anei ka poe i hoopiiia mai i ke kahua mai lepera aole paha?  O ua hoike wale no ke alanui hele kupono i ka Lunakanawai naauao e hiki ai ke hoopili aku i ka hewa i ka poe i hoopiiia, o pela nohoi e hiki ai ke hookunia lakou mai na umii ana a ke Kanawai.

            Penei ka rula elua o na Kanawai Hooponopono o na ma’i lepera ma Molokai, i aponoia ma ka la 15 o July.

            Aole e hele na ma’i lepepa mai ke kahua mai aku, koe wale no mamuli o na kauoha a ka Papa Ola, e hoopaiia me ka uku hoopai i oi ole aku mamua o $25.00 a i ole ia, e hoopaahao ia i oi ole aku mamua a kanakolu la me ka hana oolea, a hana ole paha, e like me ke kupono.  A ma ka hope loa o na mea a pau, ua hoopuka mai la ka Aha i ka Olelo Hooholo.

            Ua pili ka hewa i ka poe i hoopiiia e uku ana i ka hoopai o $1 a me elima dala koina pakahi, a o Keawe hoi, he iwakalua-kumamalima a me elima dala koina.

            He kupanaha o na kupaianaha ka Olelo Hooholo paewaewa a keia wahi Lunakanawai a ka hupo i noho ai.

            E nana aku i ka Olelo Hooholo ana i hoopai ai ia T. K. Nakanaela, J. Kahaulelio a me W. K. Makakoa ma ka mahina o Mei 1895 he poe lakou i ae maoli mai i ko lakou mau hewa, me ko lakou mihi pu ana mai imua o ka Lunakanawai, aka, ua hoopai ia lakou me ka ikaika loa a me ke koikoi, oia he $10.00 hoopai a me $4.75 koina pakahi.  He hookahi ano o ko lakou hihia e like no me ko keia poe eia nae, aole kaulike o na hoopai.

            Nolaila, auhea ka Lunakanawai hupo nui wale a ke aupuni repubalika e like me ka olalau o Molokai nei i ke kanaka naauao ole no ka noho Lunakanawai?

            Ina no ka nele loa, ua oi loa aku ka naauao a me ke kupono o ka poe ma’i lepera e noho Lunakanawai mamua o W. A. Kukamana, eia no e S. H. P. Kalawaiaopuna, J. A. Kamauu, Josia Haole he keiki o ke paniwai o lao, he ahi no Wailuku.

            Ua loheia no ka hemahema o keia Lunakanawai, nolaila ua nukuia mai oia e ka Lunakanawai kaapuni o Maui Hon. J. W. Kalua, no ka elemakule mai no nae paha kekahi, ua hana lepo ka noonoo o keia elekule.

            Ke hooki nei au maanei, me ke aloha nui i na keiki onia hua medala.

            Owau no me ka oiaio,

PETER K. KAHUAHANA.

Kawaluna Kalawao June 26, ’95

 

NA HOOUKNO O KA LA UAMAULEO.

Eia Ewa la ua haunaele i ka Moao:

Ua ohi wale i ka i-a hamauleo o ka Aina.

Ma ka la 9 o Iune, ma Honouliuli nei, Ewa Oahu, ua ike kou kiu ha@ moa hou i kekehi wahine Hawaii ponei, o Mrs. G. Kokahuna koua inou.  Ua inu i ka rama, a ua ona loa ia a malalo oia ona ana ua waiho wale ke kino o ka manu o Kaiona a kaulai no hoi ke aho a ka lawaia ua malie.  O ke kumu @e o keia hana i laki mai ai, ke kaheawai nei ke sake a na Suru hanahana ma Honouliuli nei, ua nui ka ona o na kane a me na wafine, a pela no i hiki mai ai na haua kupaualia, ua moe uwali ia na wafine e ka poe e holo mau ana i keia kekake ino, a ua like loa lakou me na holoholona ka hoikeike i ko lakou wahi hilahila imua o ka lehulehu, i kupono ole no keia au malamala, e nee nei imua, he nui loa keia poe e ike mau ia ana ma na hale Pake a me ka Iapana, a pela pu no hoi me na wafine i keokeo ka umiumi a ka poe opiopio loa e hele ana no i ke kula, a ua lohe ia aku ka olelo haole a kekahi wahi kaikamahine Waiopopohu, a eia kana namu ana.

            Kaminisai mai rumi a i pa-kaa you ninau aku la kekahi, Hamali pe you rumi? pane mai la kela, wanu dula kapiki you, wanu hapa dula kapiki mo-la, kali koaka ka holo sake, a he nui wale aku na namu pono ole, aole i pau i ka helu ia.

            Ma keia e ike ia kakou i na hana a koonei mau keiki, me he mea ala, e puana mai ana i keia mau wahi hooheno imua o ko lakou mau makua a me na kpuna, me keia mau wahi lalani hooheno.

Auhea oe e kukue

Eia ko moopuna i ka lewa

Ko mea au i pailani ai

Eia ke uau seko ia nei

Ua pau kou luhi e ka makua

Ua kupauo au no ka hoohana.

O na hale nana e hoopunana nei i keia Nahesa ino, o ka hale o Kamai wahine, Kalaukane a me J. W. Kaikainahaole.

A ma keia mau hale ekolu i hai ia ae la maluna, ua hoolimalima wale ia no i na Kapena, a oia ke kumu i ulu mai ai keia anoano ino ma Honouliuli nei.

Nolaila, ke kau leo aku nei au ina poe a pau e nana mai ana i keia kumuino mai hoohalike kakou e like me ka hana a keia poe, a ia oukou e na makua he mau keiki opiopio maikai ka oukou, mai alakai ia lakou ma keia laanui pono ole, ke kono pu ia aku nei ka poe nana e malama nei i ke aupuni, e hele mai oukou e ao i keia aina pouliuli.

Oiai, ua kaulana keia aina Kuhikalaikii i na a-u i hala aku o ka wa kahiko, ua huna ia na kii, a i keia manawa, ua hoikeike wale ia na kii mai na kii opiopio a hiki i na kii ua hina ke po.

Ua oki kaua maanei, ua malu ka la i na pali oiai, ke hea mai nei ke oeoe o Pianoahiahi, me ka Luna Hooponopono, a me na keiki hooleilei hua kepau o ka Papa-pai ko’u A-dieu hope loa.

Me ka mahalo,

P. S. U. KINIKAPOKA.

Honouliuli Ewa Oahu, July. 11, ’95.

 

HAEHAE KA MANU, KE ALE NEI KA WAI.

            E na makamaka a me na hoa loha, na hoa makaainana no a pau ou e Hawaii Aupuni Alii, e hoomanao i ke poo e kau ae la maluna, he mau kaina ia a ka poe “ha’eha’e.”  Nolaila ke kau leo ia aku nei oukou a pau loa, e nihi ka helena i ka uka o Puna, mai hookokoke, mai launa, a mai komo aku iloko o na pohai o kela a me keia ano, e noho kela a me keia mea, me ka malama pono i ka maluhia o na kanawai o ka aina, e like hoi me ka leo o ko kakou Lani Alii i poha mai ai, mai ka hale ahi mai, i Jenuari, 14, ’93.

            Me he ala, ma ka nana aku i na ouli o ka manawa e nee nei, oia kakou ke hookokoke aku nei i ka poai wela, nolaila, hoi ae no kakou a pau, ka poai oluolu akau, a noho malie, me ka malama pono i ka maluhia.  O ka leo keia o ke ola, e ka ho’aho’a ia aku nei ia oukou a pau loa.

            O ke kuli ka make, o ka lohe ke ola

 

MA KOLUKOLU KE ALOHA.

            Ma ka auina la [‘oalima nei, July, 12, oia hoi ka manawa aka mokuahi Kinau e hookokoke mai ana e pili i kauwapo o Aina Hou, aia hoi, ua ike ia au la ke kiani ana mai o na hainaka mai luna mai o ka moku, o a ka wa o ko uka nei poe i pana pu aku ai.

            A oiai hoi, aia iloko o ka puuwai o kela mea keia mea ka makolukolu o ke aloha, no ka puali a ke aloha aina e huli hoi mai nei, no ke kapitala alii nei.

            Mamua o ka pili ana mai o ka moku i kauwapo, ua ike ia aku na mea a pau, e kahe awai mai ana na waimaka, e hoopulu ana hoi i ko lakou mau lihilihi, no ka nui o ke a’o@a.

            Oiai hoi, ua hele a haiamu kauwapo i ka nui o na poe aloha aina, e ake ana e ike kumaka aku i na hiohiona wainohia o ua poe liona ala o ka Pikapika Akau, ka poe hoi i molio i ko lakou ola, no ka aina makuahine.

            I ka moku no a pili pono mai i kauwapo, ua ike ia aku la lakou a pau i ka hehi ana mai i kauwapo, ahe mau setona hoi ia o ka luuluu, a me ka ehaeha e loku ana i ka iwi hilo o na mea a pau.  A i ka mao ana ae, ua kau aku la kela a me keia maluna o na kaa pio, a o na home ka pahuhopu no laku a pau.

            A oia ka makou e hoomaikai ae nei i na Mana Lani, i ka nui o kona aloha ia kakou a pau, oiai no hoi, ua hui ka makua me ko keiki, ke kupuna hoi me ka moopuna, a o na hoa’loha me na hoa’loha.

            E hoomaikai ia kainoa o Iehova o na kaua, ka mea nana i hoohui hou ia kakou a pau iloko o kona aloha puni ole.  A ke panai aku nei KA LEO a me KA OIAIO, i ko laua aloha anui no oukou a pau, e na keiki opio aloha aina.  Aloha nui oukou.

 

HE LEO POLOAI.

            He leo kanaenae aloha ia oukou e o’u mau hoa i ka na pee papohaku o Kaupo a me ke kai nehe i ka iliili o Nuu.  Nolaila, ma keia ke nonoi ia aku nei ko oukou oluolu e ka poe i hookaa mua mai, hookahi dala, e hookaa mai i ke koena i koe, i lawa ai na dala olua o ka oukou mau nupepa KA OIAIO.  Mai kakali no keia leo aloha, iloko o keia mahina kakou a pau, e alu mai ai e hookaa i loaa ai ia oukou ke kii makana o ko kakou Moiwahine aloha Liliuokalani.

            Ke hoi nei ke keiki o ke kai nehe i ka iliili o Nuu.

            Owau iho no me ka haahaa, ka oukou kauwa holohe.

J. W. KAWAIONAPUA.

Kaupo Iulai.  3, ’95.

 

            Aohe i hei mai ka mokukaua Lehua, ua hala loa paha i ka lae ino o Kepoho@i.

            Ua huli hoi mai no ka ua kukalahale o Honolulu nei,he 14 poe aloha aina o Hilo mai,a elua aku koe i Hilo,a elua aia i ka makani apaapaa o Kohala,he ola kino maikai ko lakou apau.

            Ua malama ae o Mr. a me Mrs. Alai ma ka uapo o Hooliliamanu ne paina la hanau, no ka piha ana o ka makahiki o ke @ono o ka laua mau keiki e ola nei.  Ua maikai na mea a pau, a ua inu wahi wai hau @o kekahi poe.  He ohaha maikai no ke oia o ka mea nona ka la hanau, a pela no hoi ke na makua.  O ka makou mau leo kalokalo, e hoohua nui @e olua i na hua momi makamae o ke kihapai laa, i like ai ka nui o ka olua mau mamo me na one e ke kai @ia he manaolana @ ulu hou ana ka lahui.