Ka Oiaio, Volume VII, Number 37, 22 November 1895 — Page 4

Page PDF (1.25 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Bernd Kaefferlein

Ka Oiaio.

 

4

NUPEPA KA OIAIO.

 

J.E.BUSH,.  Lunahooponopono.

 

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

POALIMA : : : NOV. 22, 1895

 

HE MOOLELO KAAO HAWAII

- NO KA -

PUHI O LAUMEKI.

KA MEA I LIKE ME KA ILIO

 Puaapualenalena

 

 Ka imi ana i kona kahu - Pela no keia Puhi kaulana i oleloia.  He Puhi ka i'a - He oni ka Lala.

 

 Oia hoi, ua nui ka ai a me na mea e ae ia laua na makua, a o ka i'a wale no ka hemahema i koe, nolail@, ua olelo pu oia me kona mama a ua holo.

 A oia kanaka i olelo ai @ ke kane a kona makuahine e hele i Ewa, a e olelo aku ana i kona mau makua ponoi a me kona hanau mua Kapapapuhi @ hoouna mai i kona hanau ia Laumeki e lawe mai i ka i'a a hiki ma Laiemaloo, ua holo pono keia manao mawaena o lakou.

 I ke kakahiaka nui o kekahi la mahope iho o ka lakou paina ana, ua liuliu koke ae la o Pueo i kona hele ana me kaua wahi opeope he mau wahi kuina kapa Pa@ula, a ma mua ae o kona hele ana, ua hai pololei mai oia Mokumeha ia Pueo e hele pololei a hiki ma Honouliuli, a e ninau i kona mau makua, a e hai pololei aku imua o kona kaikuahine hanau ma Kapapapihu.

 

 I ka pau ana o keia mau olelo, ua haawi ia ke aloha hope mawaena o lakou a hele mai la o Pueo no ke alahele me kahi haawe e kau ana i kona kua me kahi o no, e like me ke ano mau o ke hele ana o ka poe kahiko, aole e hauoli ia lakou ia mea, no ka mea he opeope lu a ke alanui.

 

 Ia Pueo i hele mai ai i wa la nei, aole oia i hele ma ke alanui a Mokumeha i hele aku ai ma Waianae a ma ka Lae aku o Kaena i holo ke mele a Wahineomao i kii ae ai ia Hiiaka.

 

 A ke manao nei ka mea kakau moolelo, ua kupono no i ka mea heluhelu ke puana ae i keia mau hooheno.

 Kuu aikane i ka la o lalo e

 A po kaena i ka ehukai a ke kai

 Ki@u iho la i ka lau o ka ai

 Ia Ehu i ka la Kaulu o Polea e

 E hoopo mai a na ka oe ia'u

 Kuu pua rose ka'u mea nui

 I ka hoopulu ia e ke kehau

 Kuu hoa alo pu oia uka puanuanu

 Auhea oe hoi mai no kaua

  I ka hele ana mai o Pueo a hiki i ka palena o Koalauloa a me Waialua ma ke ahua o Haupu, ua hele mai la oia a hiki ma Piikalauae a pii mai ia oia ma ke kula o ka

Meo, kahi i olelo ia

Pae aku la i Waialua

I ka ehukai o lalo

O ka po kohaehae

Mahina opulepule.

Ka hale palauhulu

I paia e ke onaona.

 Aia ia Pueo e pii nei i heia kula loihi a hiki ma kahi o ka pohaku kaulana, e kahea ia ai ka poe o lalo o ke awawa iho ina olelo hailiili @ ke au kahiko, a he poina uae ka hope ke olelo pela i ka poe kanaka olalo mai, aia no keia ka hoomau nei i ka hele ana a hala ke kula, ke kula o Halahope.

 A ke aui ae la ke kuahiwi o Kaala ma ko ia nei aoao akau me ka meakaka pu, a iaia i alawa ino ai e waiho palaha mai ana ke kula o Halemano, ka aina kaulana i na la i ani aku la.

 Aia imua o kona mau maka e nana nei i ka uka o Wahiawa a me Kukuiloko kahi hanau o na 'ni nui o Oahu nei, kahi no hoi keia @o Laelohelohe i hanai ia ai e Kapukaihawa ke kane a Waka.

 A no koia wahi no hoi kela mele hoaeaea kaulana a Ua i haku ai.  Ehuehu Halemauao i ka lau lehua Kanu no i na pua o Kukaniloko

Aloha ka leo o ka wai e

I ka hea ana mai e anu maua.

 Iaia i hele mai nei, ua iho mai la keia ma Waikoloa ma ke kahawai, aia no hoi e ku mai ana no na hale o ko laila poe kamaaina.

 O kahi keia e pa mai ai o ka makani anu i olelo ia.

I aha ia la oe e ka Waikoloa

E ka makai anu o Lihue

He hue hewa na ka hau i malamanui.

He nui no au he hiapo na Kanehoa

 He akoakoa na wahi kaulana o keia mau inoa aina a kahi nookahi@ ma ke mele e pau pono ai keia wahi.

 

 I ka hiki ana oia nei ilalo o ke kahawai, ua hookuu aku la i kahi haawe mai ke kua aku.

 Aia hoi, ua wehe ae la keia i kahi e a ai iho la a maona a inu mai ia hoi ka wai no ka hooma-u ana aku hoi i kona waihona ai.

 Aia ne hoi ke waiho ala no hoi kana Ikoi nana e pale aku i ka enemi, a mahope iho o kona ai ana, ua hele mai la keia no ke kuia o Malamanui a hiki i Lihue a me Maunauna, kahi no hoi keia nana e kono mai ia oe i ka mea heluhelu e hoohene ae ai i ke mele a Kalaniwaiakua, Kunuiakea, Kiwala'o, Kaleiopapa, Kauikeouli III.

Hao na kepa ka hau o Lihue

Huki i ke kaulawaha e Haleauau

Ke holo ala i ke kula o ka neoneo

I moe ai i na uka o Malanui

Mokumoku ino i ka holo a Kalena

I na kipalale a Kawaiahulu

Mai Waimea no a Wahiawa e

O kuu inoa ua lono ae nei.

 I ka hala hope ana o Lihue aia keia ke iho nei i ke Kulaokeaumoe ka makuahine, a na ua keiki ala i hoouna mai nei ia'u e hele mai au ia olua e haawi mai olua i i'a nau e hoi ai la Koolauloa, a oia ka'u mea i hele mai nei i ke loa.

 I ka lohe ana o kona kaikoeke i keia mau olelo, ua pane ae la o Kaihuopalaai i ka huaolelo ku i'o o ke aloha kaikuahine.

 Ae he i'a wahi no ka hoi ia, o kapokii hoi keia, a e pua hoi ia'u, aole hoi oia e hele mai nia ko'u hope no ka mea.

 He mea loaa ke keiki ia'u i ka imi ia ao ka pokii aole e loaa.

 Aole auanei e hiki la oe e ka mea heluhelu ke olelo iho, he nani a maemae maoli no ke ano i'o maoli a me ka waiwai o keia mau huaolelo a ke aloha nui wale a ka poe kahiko.

 I ke ka'i ana ae o keia mau olelo ua olelo hou mai la o Kaihuopalaai he i'a io no hoi ka mana, eia ino la iloko o na ipu e waiho mai la, ua miko i ka paakai, a eia ae ia i'a, la iluna o ke kaupoku o ka hale e ope mai ia a ua maloo mai la i ka la.

@ A aia kela i'a la iluna o ka haka kahi i kaulai ai, a he kanaka ka mea nana e lawe, a eia ka pilikia nui o keia inau ano i'a a'u e haawi nei ia oe, hoi no paha auanei oe a Koolauloa, noho aku no paha au anei olua a pau no ka i'u, a o ka hana no paha auanei no paha ka wahine o ka hoouna mai no ia oe i Ewa nei i ka i'a e hele pinepine mai ai oe i ka loihi, nolaila, eia iho ka mea iaia ka i'a au e hoi la o ke kaikamahine a kaua o ka hanau ia o ua keiki ala i noho aku la me ka makuahine, a ke haawi ala ua opio ala a kaua ia i'a ia o ka i'a ia puni ka makahiki e ai ai, he i'a na kela a me keia mea e ai ai a hoomaunauna, a e ai olua a hiki i ko olua mau la hope a e koe ana no ka i'a na na hanauna o keia mua aku.

 

  Na Mea Kahiko Noeau o Iapana.

 

 Ua wehe ae nei au i na mea hou i laha mua ole maanei nei mai Iapana mai.

Na pahu iwi-ea maikai loa.

Na kahi iwi-ea a me Pine lauoho

A pela aku, kumukuai haahaa

 Loa.

 

 kNA EA IWI PALAOA

 

  E laa hoi na@alaki niho, na aniani lima, na Kahi lauoho, na pahululii, a pela aku.

 Na Lako Dala!

 

 Na Hua Pupu Momi Maoli!

Na Lole Silika,

Hainaka Silika!

 

Na Lole Keokeo Iapana,

Na Papale Helemeta mama loa

Na Silika Mauu.

 

Na Pakana Wahine emi no -$1.50

Na Moena Iapana nani,

Na Kookoo me ke au dala,

Na Huewai waihooluu

 Like ole.

Na Pola a me Kilu-ai.

Pa holoi lima.

Na Kiaha i kahiko

 Lau ia

Me ke gula

 

Me na mea he lehulehu wale

E kipa mai ma ku'u Halekuai ma ka aoao Ewa iho o kahi o Daimana, Alanui Moi.

 A. BARNES,

Iulai 15, 1895.  jul15 1ma

 

  Ka Maikai Kiu

 Lau Omaomao,

 

 Ke kaeaea o na kakai pali nihoniho o. Misouri.

 

KA MEA NANA I HOOOKA KA @ POWA IEKE A AE KONA PUAII@ MOLOKOA@.

 - A I OLE -

Ke Aka kino wailua o ke kuluaumoe

 

 I ka wa i pahola koke aku ai o keia kauoha, ua akoakoa ae ia na mea a pau iloko o na @hale poepoe ala no ke kali ana i ke kauoha e hoike ia aku ana ia lakou.

 I na lala a pau o ka oihana Makai Kiu e lua lai ana, oia hoi, ua ko mo mai la ka Makai Kiu Lau Omaomao me kona mau hea a pau.

 Iloko eia wa, ua wehe ae la o Lau Omaomao i kekahi ewili pepa i kahakaha ia me ke kii palapala aina, e kuhikuhi ana hoi i kahi o kela a me keia mahele o na Makai Kiu e hele ai, no ka hoeko ana aku i ke kanawai o ka make a i ole ola paha, maluna o ka hui powa o Liona Keokeo i na oia e loaa aku ana ia lakou, a i ole i kekahi paha o lakou, a penei ka mahelehele ia ana.

 Ieke, a me 300 haneri Makai Kiu ma ka hikina o Misouri, e hoea ana ma ka hikina akau@ Misisipi.

 Lalaulaula a me 300 Makai Kiu ma ka hikina hema o Misouri a e hoea ana ma ke komohana hema o Misisipi.

 Robine Huka, a me 300 Makai Kiu, ma ke ala pololei e hoaa aku ai i Misisipi.

 Hanale Boe, a me 300 Makai Kiu ma ke ala e hiki aku ai @a ke kahua o Robine Huka i hopu pio ia.ai.

 Lau Omaomao, a me 25 poe makai kiu me ia ma ke komohana o Misouri e hoea ana ma ka akau ponoi o ka hotele ana i hopu ai ia ia Robine Huka.

 A o ka hui ana o lakou a pau ma ke kahua no ia o ka oihana makai kiu o Misouri.

 A ua kauoha paa aku ia Lau Omaomao, i na o ka mea o kakou e loaa ai kela kupa ino e komo mai nei e hehi ku i ka lepo o ko kakou aina aloha, e haawi aku i ka hoopai o ka make maluna o lakou a pau, i na aolo oia e haawi pio mai ana.

 I ka pau ana o keia papa hoonohonoho, ua hookuu ia ae la na mea a pau e helo ma kahi i kuhikuki ia ia lakou iloko o na leo huro o ka hauoli, a o Keoki Linekona a me 400 poe lala, o lakou ke noho no Misouri.

 I kela wa, ua liuliu ae la kela mahele a m@ keia mahele i ka lakou mau lio pakahi iho, a hoomaka aku la e nee n@ mu@ malalo o na kauoha.

 I ka puali makai kiu no e liuliu ana, aia hoi, ua ike ia aku la kekahi mau hole lio he eli@oa ka nui, e holo pololei mai ana no ko lakou hotele e noho aua, a komo like mai la lakou a pau iloko o ka pa o ka hotele.

 Ua lele iho la kekahi o lakou i lalo mailuna iho o konia lio, a hele mai la a hui pu me Pilipo, a haawi mai la i ke aloha, pela @io hoi i panai ia aku ai ia haawina maemae o ke aloha.

 Aia ihea o Lau Omao@mao wahi a ka Elele lawe kauoha ?

 Pane aku la o Pilipo, aia maloko o kela haie@ poepoe, e makaukau ana e hele huli i ka powa Liona Keokeo.

 E oluolu oe e hoolauna aku ia'u iaia, i haawi aku ai au i k@kahi leta iaia mai ke keena makai kiu mai nei hoi o Misisipi.

 E kali iki oe maanei a e kii ae au iaia a hoi mai wahi a Pilipo i pane aku ai i ka Elele a hala aku la oia no kana huakai.

 He mau sekona wale no ma ia hope iho, ua hiki mai la o Lau Omaomao ma kahi a ka elele e noho ana, a hui ae la laua iloko o na kipona a ke aloha.

 I kela wa koke no, ua haawi aku la ka elele i ka leta i ka makai kiu a oia kana i lalau mai ai, a wahe ae la a nana iho la i na manao oloko o ua leta ala, a eia na olelo pekole o ka leta.

 

Keena Makai Kiu Nov, 11th, 1876

 I ka makai kiu Lau Omaomao, o Misouri.

 Ano, ke hoike ia aku nei ka lohe ia oe no ka mea e pili ana i ka powa Liona Keokeo o Rusia mai, ua kiu ia, a ua hoomaopopo ia, eia i'o oia ma na palena waha o Misisipi nei, a me he mea ala, ua nee aku paha oia no ke ala e hiki aku ai a Misouri.

 Ua nui ka hooikaika ana o ko'u mau makai kiu e loaa keia p@ powa aole nae he loaa iki, a no ia nale, ua kokua pu mai la na makai kumau, a pela no hoi na koa ua li ke pu no hoi ka nele.

 Nolaila, ua manao ia e waiho aku nau e hana na mea a pau.

 

 Ia lakou imua i ke lakau Kapena, ua haawi mai la @ i kona aloha kakahiaka ia lakou a pau, a pela lakou i panai aku ai.

 Pehea ka oukou huakai i hele aku nei, wahi a ka ninau a ko lakou Kapena ?

 Mamuli o koia nihao, aole i pane ia aku, aka, ua haawi ia aku la nae ka leta iaia, mai a Lau Omaomao mai.

 Ua lalau mai la ua Kapena nei, a wehe ae la i ka wahi o waho, a heluhelu iho ia i ka manao o ka leta, e like me ka kaua i ike mua ae nei e ka mea heluhelu, a oia kana i pane aku ai he mea kupanaha keia i na i'o e loaa ana o laona@ Keekeo ia Lau Omaomao iloko o na hora he iwakalua-kumamaha, alaila, aohe lua ma ke ao nei a puni iwaena @ na makai kiu kaulana loa, o keia wale iho ia no.

 Ma keia olelo a ke Kapena makai kiu o Misisipi, e ike lea ai kakou i ke kaona e kona manao, ua kanaka@ oia i ka hiki ke paa io o Liona Keokeo iloko o na hora he iwakalua-kumamaha e like me ka hoike a ka leta a Lau Omaomao.

 Aka, e ka makamaka heluhelu o ka moolelo puuwai o ke kaeaea o na kakai puli@ nihoniho o Misouri, ka hiapai ole hoi o kahi kauhale o Lama, ka mea nona ka inoa e kaapuni ana i ke ao holookoa, e like me ka Emepera Napoliona o Farani, ke Duke Welinetona o Enelani ka Ilamuku Ne o ke kahua kaua o Farani, Likeke Ka Nui o Enelani, ka naita hoi o ka laka kupee a me Walaka hoi o Sacokia@, Keoki Wasinetona o Amerika Akau, o Iakona o Amerika Hema, a me Aberehama Linekona hoi o ka Repubalika Nui o Amerika Huipuia, a me na kanaka kauiana e ae he nui.

 O kela noonoo i loaa i kela Kapena, he noonoo ulu a hewa loa ia, aka, e hiki mai ana no kona hora o mihi ai me ka kukuli pu ana hoi imua o Lau Omaomao.

 

 Ma keia e hoomakaukau kakou e na makamaku heluhelu, i ka wa i haalele ai na mea a pau i ka hotele o Pilipo ma, oia no ka hora ekolu ponoi o ka auina la o ka la umikumamakolu o Novemaba, ma keia wahi e nana aku ai kakou imua, a hiki i ka piha ana o na hora he 24 oiai hoi, ua maopopo ia kakou kahi i hele ai kela a me keia mahele, a pela hoi ka makai kiu Lau Omaomao, a o ka kakou e nana aku ai o ka mea mua e haiawai ana me ua Liona Keokeo ala, o ka akau mai.

 

 Ia lakou i hele ai ma na alanui like ole, aia ka manao lana iloko o o@ na alakai a me na kanaka pu o k@ela mahele keia mahele, a@ ake, ana hoi o ka loaa mai o ka lohe, aia he puali powa ma kela aoao o Misisipi oia noonoo like no kai loaa i na mea a pau o na puali a pau, a pela pu no hoi o Lau Omaomao.

 I ka aneane ana aku o ka la e kaalo ma kela huli o ka poai Lani, aia kela puali a me keia puali e hoomaka iki ana no ka lakou paiahiahi, ma kahi a lakou i kina aku ai, a o ka mea hoi, nona keia nanea, oia pu kekahi iloko oia haawina hookahi, me kona poe hoahele.

 I ka hora ehiku ponoi oia ahiahi @ ua hiki aku la ka makai kiu Lau Omamao me kekahi hotele, e ku ana ma kahi mamao mai ke kulanakauhale mai o Misouri, i aneane elua haneri mile ke kowa, ua kipa aku la lakou ilaila.

 A malalo o na rula paa mau ia Lau Omaomao, ua hele pololei aku la oia a hiki ma ka puka pa o ua hotele ala, a kaomi aku la i ka hele a hoio aku la ke-o ana o ka hele iloko o ke keena o ka Luna Nui o ka hotele, a oia kana i ike ai he malihini aia mawaho.

 No ia kumu, ua haawi koke ia aku la ke kauoha i na kauwa laweoloko o ka hotele, e hele e ho-a kokeia na kukui e hoomalamalama ai i ka hotele holookoa, a ua kauoha pu ia aku hoi lakou, e ku me ka makaukau, no ke pale ana aku i na paha he poe powa keia, alaila, e paio lakou no ke ola, a me ka make.

 Aole hoi o lakou wale no, aka, o na poe malihini kekahi e noho ana iloko o ua hotele ala, ma ia haawina hookahi, me ka manao i'o no he poe powa paha keia, eia ka auanei o ka hiapai ole o kahi kauhale o Lama.

 I ka makaukau ana o ua mea a pau, ua hoouna ia mai ia kekahi poe kanaka kino puipui he umi ka huina, e hele mai e wehe i ka puka pa, me ke kauoha pu ia mai e ninau aku owai la mawaho, a i na aole e hoike mai i ka inoa, alaila aole e wehe i ka puka o ka pa.

 Ia lakou i hiki ai ma ka puka pa, ua ninau aku la kekahi o lakou owai mawaho ?

 O Lau Omaomao, wahi a ka pane, i poha mai ai me ka leo nui moakaka.

 O oe, wale no@ anei, a i ole he nui paha okou ?

 He iwakalu@kumamaono ko ma kou huina, wal@ a Lau Omaomao i pane aku ai.

 I kela wa, ua wehe ia mai la ka puka pa, a ike keke mai la ua poe nei i ka hoku gula o ke alakai kiu Lau Omaomao e kau ana ma kona umauma me kana ipu kukui punahele no e paa ana ma kona lima.

 I keia wa, ua kono ia mai ia lakou a pau e komo aku iloko o ka pa o ua hotele ala, a oia ka lakou i hooke aku ai.

 Ua hele pololei aku la lakou a hiki i kahi e ku ai ka lio, a lele iho la lakou a pau ilalo, a lawe ae la i ko lakou mau pono holo lio a o na lio hoi, aia oia malalo o na hooponopono ana a na kauwa lawelawe o ka hotele, a o na kamahele hoi, @ alakakai pololei ia aku lakou ko lakou kamaaina a hiki i ka hui pu ana me ka ona o ua hotele ala.

 Ia lakou i hui pu ai, ua haawi ia ke aloha mawaena o lakou a pau, me ka pumehana, a ua hookipa ia aku ia lakou a pau iloko o ka rumi hookipa, no ka hoomaha iki ana no kekahi mau minute, me na kukai olelo ana me ka maikai, a o ke kamaaina hoi, ua kauoha aku la i kana mau kuene e hoomakaukau mai i mau mea ai na na malihini a ua hooko ia pela.

 Ia lakou e nanea ana, ua kani mai ia ka bele a ke kuene Nui o ka hotele, e kono mai ana ia lakou e naue aku e paina, a eia ka ke ka maaina i kono mai ia lakou a pau e hele e paina.

 Iloko oia wa, ua nonoi koke aku la o Lau Omaomao i ka ona o ka hotele, e hoopaa mua aku lakou i ko lakou mau inoa iloko o ka buke o ka hotele, e like me ka rula mau o na hotele nui, a puni ke ao holooka.

 

Waiwai Hou Loa

He Kuai Makepono Nui.

 

-MA KA-

HALEKUAI.

-O-

KALAHIKI.

 

 Ma ka Poaono Nov. 2, 1895 i na waiwai like ole o na ano a pau.

Oiai hoi

Na Lole huluhulu

Na Makalena

Na Papale Kaleponi

Na Papale Laiki

Na Lole Keiki

Na Lihilihi kau lole Kihei Kilika

Na Paa Lole Keiki,

Na Alapia

Na Eke paa Ain@a

Na Kihei i himoe

Na Kalakoa lipi@ o na ano a pau

Na Kamaa Kane Kamaa Wahine a me Keiki.

 He Kuai hoemi ma ke Dala Kuike wale no e pono ai.

  MOSES PALAU.  Luna Nui.

  nov. 1 msdly.

 

OLELO HOOLAHA.

 

 Owau o Kapea Mu, he mea i loohia i na poino a ka mai, he mau puu elua ma ko'u mau oha, aohe manaolana no ke ola, aka, mamui o ka Dr. L. Akina lawelaweana, ua loaa ia'u ke ola.  Nolaila, ke hoike aku nei au kuu lahui aloha, e naue mai e ike iaia, i pau kuhihewa.

 E loaa no ia ma ke Alanui Hotele Helu 317.

 Kou oiaio,

  KAPEA MU

 Iulai 24, 1895.

 jul243mnsd.

 

Aina no ke Kuai.

 

 O na poe a pau e makemake ana e kuai i aina no lakou, e ninau ae ia

  S. K. KILA.

 Leleo@, Honolulu, Augate 27, 1895

 aug28 3mnsd.

 

KAUKA E. C. SURMANN

 

Kahunalapaau Geremania.

Keena a me Wahi Nohe: 137 @IAI. Papu

 

 9 A.M. A 11 P@ M.

Na hora hana: 2 P.M. A 4 P.M.

 7 P.M. A 8 P.M.

Telepona 181.

 april 94. 1m.-dly.

 

@ @

 

E na makamaka @ me na @loha.

  Welina kakou @

UAKUKULU ae nei ka me@ nona ka inoa malalo iho nei i HUI MALAMA WAIHONA DALA A IMI POMAIKAI no na nea a pau e komo ana iloko o keia hui i kana@ ma ka inoa KA HUI@MI WAIWAI O KA NOHO'NO PONO elike me ka mea i hoikeia maluna.

 NOLAILA, ke kono a ke poloai aku nei au ina makama a me na hoa loha a pau e makemake ana e hui pu a e komo like mai e lulu a hoiliili ina wahi @dala uuku a kela a me keia mea ma ka waihona o ka hui i mea e hiki ai ke hapai i kekahi hana nui e holomua a e pomaikai ai na, poe a pau i hookahi iloko o ke apo o ke aloha a me ke k@kahi i loaa ai ia kakou ka noho'na kuonoono o keia mua aku.

 O NA mea a pau e makemake ana e komo mai iloko o ka hoi i oleoia malan@ ae,e looa no ia lakoa ka ike a me ka hoomaanao ia ana aku no na kumunaka, na alakai hana ana a me na hoolala a pau pei'i ana i ka hui, mamali o ko lakou hele kino ana mai e hui a e k@ka pa me ka mea nona ka inoa malalo iho nei; a nana e wehewehe aku i ke kulaha, ke ano a me na mea a pau i makemakeia e hoohana i mea e holomua ai, a e pomaikai ai ka hui.

 E loaa @o au ma@ ke Keena hana o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, Honuakaha, Honolulu, i kela a me keia la ona hebedoma, koe ke Sabati.

 MRS. KAINANA PUAHE

 Lunahoohana a Puuku.  Peresidena.

  sept26 1md @ wkly.

 

 William C. Achi.

 

HE MEA LAWELAWE MA KE KANAWAI

 

BOROKA OI NA WAIWAI PAA

 

 A he Boroka i ua Waiwai Lewa

 

 E kuai mai a kuai aka no hoi na aina a me na waiwai o na aao a pau, ma na wahi a pau o ka Pae Aina.

  mar 14d mar15w.

 

  Ilio Nalowale.

 

 Mai ka home nohe aku ma ke Kihi o na Alanui Kauka a me Liliha, ho elua ae nei mahina i hala, ua nalowale he ilio hulu melemele i awili pu me ke kekeo o ke ano ilio alualu holoholona.

 He $25 ka uku makana (aoli@ mau hoohuoi e ninaninau ia aku ana ma ka aoao o ka mea nana e hoihoi mai ana), e haawi koke ia aku no ka uku makana i ka wa e hoihoi ia mai ai ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.

  E. A. McINERNY.

oct15 3tsd.

 

Laau Bama Kunu

-A-

LOGAN,

No na Mai Kunu,

No na Ma'i Hano,

Na Mai Punia'

 etc.  etc.

 He laau hope ole keia no na Keiki opio a me ua kanaka makua.

 I hoomakaukau wale la no e

  BENSON, SMITH & CO.,

jun 10 tfd

 

Halekuai Kamaa

-O-

MAKANANI

Alanui Papu.

 

 O keia iho ke Komaa haahaa hila Kiani nani loa o na Wahine i kapaia "Oxford Tie."

 

 O ke auo kuea a me ke ano uuku oioi e mua no $2.50 wale no.

 O keia iho hoi ke kamaa ili Kae Farani o na Lede e pihi ana ma ka aoao.

 

A he $3.00 wale no kona kumukuai

 

 He $4.50 ke kumukuai o keia ka mea mamua.

 Ma kahi keia e loaa ai o ka

jun 13 tfd.

 

Olelo Hoolaha.

 

 I ka manawa e hiki mai ai o na mokumahu o ka Hui Mokumahu Waila, (i kaupalenaia) aole e ao ia kekahi mea e pii aku iluna o ka moku a pau mua na ohua iuka o ka aina, me ka loaa ole o ka palapala ae mai ke Keena aku: ke ole hoi ua loaa ka ae ia e na luna moku.

  C. L. WIGHT.

Paresidena o ka Hui Moku  Waila.

 jun12 tfd.

 

@@

 Ina @   maemae, waia m@  a waiu ene, a @  ka niu haohao@ lawe @  waiu mai ke kaa waiu o

 

   -"K@PAHULU DAIRY" -

 

o ka apana o Waikiki, E hoolawa@ ana hoi keia wahi Uwi-Waiu ia Honolulu me ka waiu@ oi aku o ka maikai a me ka pa'ipa'i ole ia me ka wai elike me kekahi pue lawe waiu e aku.

 Ua hanai ia na kumulau bipi laha ole, uwi waiu ia, iloko o ka hale me na mea ai kuhikuhinia a ono hoi, elike me ka manu SORGHUM a me HUA-PALAOA a e inu ana hoi i ka wai maemae lua ole o ka punawai wai aniani.  Ma keia na alo ia na kumu a pau e ka ma'i e ino ai ka waiu mai na ai hamu o ke kula a me na wai inu olepolepe kumau. Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, o ke Korela a ma'i e ae paha.

 

 Eia ke hanaia nei ka WAIU BATA, ke hanaia nei ka moa, ka palehu, ka hua moa, a e keia mau mea a pau e loaa ana ka maemae a me ka hou loa.  A he wa pekole e loaa aku no he puaa liilii o na ano maikai loa.

 

 Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi hanai holoholona i kapala ke "Kipahulu Farm," a ke nonoi aku nei lakou i na kuai ana o ko lakou mau hoakanaka o ke one oiwi hookahi, e kuai mai me lakou, o "Kipa hewa anei ke aloha i ka ilio."

 

 Na Joe Richards e kalaiwa nei ke kaa lawe-waiu, e kiai oukou iaia e kiai i kana waiu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio, a e ikaika ai hoi ko oukou mau kino me ka holo pono o ko lakou mau noonoo ana.

  HENRY F. POOR.

  W. M. BUSH:

 Kipahulu Farm. Sept. 30, 1895.

 sept. 30. 6mdly.

 

PUNA !  PUNA !

 

 O ka poe a pau e makemake @ ana e loaa ka puna keokeo maikai loa, no ke kumukuai, mai ka hapaha aku pii aku iluna, ua hiki ke hoolawai ma ka Hale Imupuna ma ka aoao Hema o Alanui Maunakea, e kokoke ana i ka Makeke I'a kabiko.

 He puna keia i hanaia mai ka pohaku-puna maikai loa, e ka Hui Puhi Puna Hawaii, malalo o ka hooponopono ana a B. F. Dillingham, a ua ikeia he like a ka oi aku no paha kona maikai i ko waho mai Nolaila, e ike mai oukou e ka lehulehu i keia hana hooulu hana o ka aina nei a e kipa ke kuai ana i ko hui wahi kuai puna, he oki loa hoi ke kipa wale ana o ke aloha i ko waho.

  R. F. DILLINGHAM.

 Lunahooponopono.

 Oct.8 1mdly.

 

MAU AINA KUAI.

 

 Aia he 75 apana aina ma Kalihi, no ke kuai aku, he 50 kapuai ka laula a he 100 kapuai ka loa pakahi; ua maemae maoli, a e lilo ana i mau Home maikai mahope aku; ke pi awiwi loa nei ko kulana o na aina ma Kalihi; a e lilo ana ia wahi i hapa no ke kulanakauhale.

He $250 no ka apana emi mai; a e ae ia no e hookaa pau loa; e hookaa hapalua a hookaa hapaha paha i kinohi; a i ole ma ka hookaa i kela a me keia.

 Ua hoomoo ia ke paipu wai Aupu ni nia na wahi e pili ana i keia mau apana aina.

 He mau alanui maikai.

 N wiki mai i loaa ona mau Home no oukou me ka oluolu.

 Aohe uku no ka hana ana o na palapala; no na mea i koe e ninau ae ia William Charles Aoki (Kale Aki).

  Boroka o na Waiwai Pua@.

Honolulu, Augate 8, 1895.

  @