Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 45, 18 November 1899 — HEAHA KE ANO AUPUNI O KAKOU I KEIA WA ? [ARTICLE]

HEAHA KE ANO AUPUNI O KAKOU I KEIA WA ?

* I pane no keia ninau, iie “Aupuni Manawa,” oia hoi ke aupuni ku walo iho no a 0 pau ao no, Oia ke aupuni a Amcrika i kukulu ai ma ka la 17 o Jan. 1893 e kona Kuhina Kivini a me Bosetona ka mokukaua 4merika. O ke kulana aupuni Hepnhalika Hawaii i ku mua iho nei no 9 makahiki a Amonkn i hoopau ai roa ka. 1a 12 o Aug. 1898, aolo ia ano aupuni na Araerika i kukulu. Ila heoiaio o Kuhina IClvini makana hoiko ma Wasinctona ho Aupuni Kuikawa kana i kukulu ui, aolo lio liepu* halika. Ko olelo mai hoi o l'creBidoiitt Kilivalana, o hoihoi hou ia ke aupnni tnoi n o hoopau | ia ko aupunl Kuikawa. Unp hooko o Kuhina Haiaumi, n | |ua kuu ia ka hao hoku ilnh» i i ka makuhiki 1891. '1

Ko ohūo m>l o i’oi ohiiehnm i Mukinilo, o hol uo u niahnnu I I x J< rt malulua o ko aupuui i imumwa u Amoilku i kukulu 1 ai, u hiki \ ka mnnuwu a Amo* \ nka o hanu ai. I Im» o hoopau o Amoi'ika i ; kami ano aupmū Knikuwa ] i knkuiu ui i koia man ln ko- 1 ko iho, alailn, o hoahi koko 1 mai ami o Amoi’ika i ko au* \ 4 puni moi. ... lrt wa ku lahui mauaopaa e . ai ai i ko lakou lulū, a o nali iho ni nu lūho nunui o ka 1 poo lioolo i ka hoihoi moi. ] E ku hihui, i koiu wa; ho j aupuni Kuikawa o ka mana- ( wa ko kukou, Aoho kana* i wai mma iho, o na kanawai 1 uo o ko aupuni moi. Ml AKAl MAKAII KA EHUKAI j | O LALO j I K.\ Aina Kuuolua 1 KA Lai Ka Lro Lio Kamaiiao Poalima la 3, hora 3:80 p. m haalelo i ka halo hooluln kaa no Waialua. Kau aku nei mo ka’u mau Leilehua (kaikamaiiine.) Ke oni ae nei ko lalo. ko nauno nei o luna mo he olai * la. Aiala! Ke liolo nei makou rae ka mama lua olo no mua, a ke , holo noi lioi ko kuianakau- , hale mo na raiki ihopo. t iiooho koko ao la au i ke melo hooheno no ka lio kamahao: 11 0 lio! ho lio!! he lio kamahao!!! Ko Iiolo palalu ala a holo kiau; Mai ko ao a po ae, mai po a ao ae, 7/o kaaalū nei me hepele paliu la, E-o okooko ana he oiwi hao, //o po ke nana, holo olino uao, Owai koia lio, e kuailo mai. Komo koko aku nei makou iloko o ka illu kiawe o Phuhele, ka iaau i oleloia “ka laau gitima o Nuela. Ilooheno koke ae nei hoi ka’u mau kaikamahine. ‘ liilna wale iho nomana, 1 ka lan hunehune o ke kiawe, I aloha la o Maki Ailana, 1 ka pua lilia lana i ku wai. 1 ’ Eia makou iloko ka uluwe* lū o ko kiawe e holo nei, aole i pau pono ao keia hooheno ana, kani ana ke o i Kahauiki, kiei koke noiaMoanalua ha’i ke a-u. Ka home hooinolu keia o ke Kuhina Waiwai S. M. Daimana Ko holo hoauaepuu ae la makon ma kela aoao e kau aku ai iluna o ko kula loa o Kumao. Ile kula loa keia, he mea ole ia loa i ka Ho ahi. —Hooho iiou ae la au i ka pauku elua, Me e kana ai la, aole ka mauu. ‘•Jio laan no uk«, he lanahu hao, //oomin a maona, o-oni ho—ho, Ka holono ia i-o lilo no, Nonolo, uouoio, ho ha ahi e! Kakuni, kakani, na kapuai hao, Me he kohola puhi, ke pupuhi no i. Maaa i ka holo he holo niau, 3 //oholo, hoholo, hoho le’a ae, II oiio pulalu a lelele mama e, Ih ku’i hokili, he nou ke olai, Ke hohi ikaika, kao-mi kapuai; Mo ho nua-pu uwiln, ka holo mama, Auwaimui me h« kaa uln-pii. Ac»le i pau koia hoolieno ana, kiei ana makou i keawa hui o Puuloa. ko liolo noi makou maloko pono aku o ko kai, kaiū una ko-o i ka , linlo hoohilu kaa o Aiou. ! | Kiola aku la 5 ko Kepani a jtiio na kanuku, kau nmi ka ] piiko mn ko kanaka. Mu ko ( 111 walii uku, aia im niula'l I t Miiiki nm ko makou lima akau|j

o ma»okiO'Jki «lia» nla ke k»i ' Imm malio o Puuloa rau ku mnkou lium hoiim, ho kikoo- 1 koo kohi holo uim iloko u i ! wiiho. Molo hou ao noi au i : ka piu ku ohn. ] //oholul //oholol Huvo! n lmro K« hookimioo, ke koopiipii how, Mo kii’ mukn hooknhi awlamakau, j Ko hoi liohihohi 1«, onime ke ao - Aolo nmimo i nu mea o laila, Ko Kao, ku Ho, ku Bipi, j Naua a knonii ka poo maikai, A kupue ma kapa o holohi’a o, * 0 Mnuana koiu, kuhi hoo- j lulu. klola ka pako me ko kunaka, kuu mai ka haole J mo ka wahino Pukiki, ko j omi iuai noi ka heluna holo ( o na kanaka, holowalo kekahi mau kaa. Kani ka bolo o*o*o*he holo kanu hanu, o Waipahu koia, kokahi mahi ko nui o Ewa. ho muu minute, uee aku uei no mua, o UonouHuH koia, ko kumu o ka wai o Honouli- 1 uli o-aonoi. Ma keia wahi, be ko kau 0 ike ai, Ho iko ia hoi kau! Aohe ike ia aku o uka. “He loihi hoi kau!” Nana aku na maka a kahe ka waimaka, ke holo nei makou i ko kUa loa, o Kalaeloa ka lao, a oia no palm ko kula a makou © anapau ia nei e ua lio kamahao nei, iiuna i lalo, no ka papau-kea pohaku o keia wahi, komo aku nei makou i ka ulu kiawo o Waimanalo, pouii pu keia wahi i ko kiawe ! aole i kae mai. ko holo ae noi makou no Waikuli, he kaikuono keia, me na pali nihooiho e kiei iho ana ma kc kua. 0 Maili keia, he kaha heihoi lio mamua, ua paa loa i ko kiawe, hoomaha ana raakou i ke kaiaulu o Waianae mo na niu kaulana o Poka-i, “ho honmaha kau! Aohe ike iu aku o kauhalo i ka pouli pu i ke kiawe.’* “11 e kiawe hoi kau!” Ku « • na kanaka i ke kiawo o Makaha mamua aku o makou» he mahi ko keia aole no i nui ao. Ke noe nei makou imua, o Kalokokai keia ke a-na kaulana i ka powa i ka wa kahiko, o Ohikilolo mamua o 4 makou, kahi o ke one kanh “he kani hoi kau!” iike pu mo Nohili i Kauai. 0 Makua mamua o makou. ka homo noho o ka lunakanawai 1 mako [Kama.] Ma keia wahi, akahi no a hanlele ke kiawe ia makou. Ke hoomaka nei makou e neo no.ka lae o Kaena, o Keawaula, ka home noho o G. M. Koha, Aellmeka kaulana, ka mea nana i hoopuhili i ka poe ike Baibala o Hawaii noi, nana hoi ka ninau kaulana o Wahikapuniu, “Ma kalu hea 1 Pa mua ai ka Hamare a NoaV” Eia no ka hoi ka haina kokoko ma Keawaula. He mau pali nihoniho keia he a-a, uuku loa kahi palahnlaha o ku ai na halo. Ke nee aku nei makou no rnma, ko nanu iho noi i ko kai ko lana koke ae noi malulo, o na pali hoi ke ku pololei noi o komo ana iloko o nii umalu pnli, o ka lao koia o Kaona, ka homo o ke knhikuhi puuone (Knanaanu), ka mea i sva nanu mua i ku ouli o Ilawaii noi. “Ko pii ao la, ke emi iho la, Uo nalowalo loa akn lu. Elua i-n, ho iminiai, ho olli-loha.” Ma koia wnnann mua loa n koia kanuka, uu hiki mai ka oiain, a ko iko maka noi ka'kon, Huli mu koln aouo o ku i ilao, e iho mua oka aua oo i j

'ke Ehu*kui o pnaenu O Kawaihapai nmmua o makou. kahi o ka wul kaulana i ko kumu olo. he kumu no nao; malloko mal no oka pall me he walpnim ala. 0 ke kuln o Mokuloia nmmua o makou, ko kula i olelo ia ma na molo % lehulohu, Mo he moena pawoho *la ke kula o Eokuloin. i Ua pau ka paweho an, ua ulu ia ok) ko mo ka raiki; oko I)ipo koia o Waialua, o ku mai ana ka'u kiōikikane mo kahi kaii hooIuliluH, lole iho , nei ma ka’u mau kaikamahine no lea home noho. Puana ao la au I h pauku hope o ka lio kamahao. Hamnu! hooho, hooho la’a a’e H«ro! oia an lo, um hiki ianei, Eia pu ai ohua, Hufo! a huro! Na hoa oloko o kuu home hao, Ua hiki i ka.home; me ku maha* Ile ianHiiui mile, hopkahi no ln, Lua olo na lio, mahalo maikni; Owai kona ino», e kuailo mni? Lu ō, kau ma ko kaa no ka paumawai o Uko'a kahi a ka'u 1 keiki e noho Imna nei me na 1 haoie ma ka hooponopono ana i ua mikini e hoopii ai i ka wai o Uko‘a i uka o Lauhulu, Kamooloa Waimea paha. , lle hale uui, me nahihi- » • manu a kā naauao i maiau ai. 0 ka’u kelki, ua noho loihi i oia i Ulakohoo he mau m. h., . a ua mekaukau oia i ka hoo ku 1 ana i kela mo keia paipu a he mikanika maopopo, lie 1 wllilei no kekahi man mahiko • o Uilo. Ma keia wahi ke pelu hope nei maua no ka home nohoo ka a u mau keiki. Poakahi laC, hora 0-30 a.rn. haalele ia Waialuo no ka ua f' % kukalahale, na pou mna i ka oleioia na moa u pau. “Ho lai hoi kau” kq-ana i ka Imle ho * •, olulu hora S:30. ' ... J “He aloha hoi kaii.” . j; ; ; .J. P. IWA. Honolulu Nov. 13, 1899.