Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 16, 28 January 1890 — KUKALA I NA LUNAHANA [ARTICLE]

KUKALA I NA LUNAHANA

No ke alakai ana i na moho a ka lahui i hoaiai ia a i kokuaiai kekau koho e hiki mai ana o ka mokupuni o Oahu, Ko Hawaii Paeaina, e na Hui Mekanika me ka Hui Kalaiaina.

1 Ka makou maa moho ua makemake ia e hoohana & e kokua ikaika i na hana a pan e pomalkai ai na Limahana, a e kue i na mea e poino ai ko lakou mau kuieana me ko lakou mau pono, me ka poina ole nae lie mau kuieana ko na kanaka a pan e pono e nana ia ae e kokua ia, a o na kanawal e kukulu ia ana e hana ia no ka hapanui o ka iehulehu, a maluna hoi o ke kahua pono kaulike no oa lahui a (iau i lioomaiamalama ia ae noho ana iwaena nei o kakou, me ka hoopaa ana ia lakou malalo o na makemake a manao imi o kela a me keia.

2 E hoohiki paa aua ka makou mau moho e paa a e hoomau i ke kuokoa o ko Hawaii nei Paeaina a me ke kokua ole aha i kekahi kuikahi o kela a me keia ano, a me ka hapai ana paha i na kumahana e iioohui a eiawe paha i ke kau wahi lihi o ko kakou nei aina e na aupuni e; aka, me ka mauao e ioaa ana ia kakou na hoomaikai e hoomau ia no ke ku okoa o ilawaii nei, a aole no lakou eae ana e hoolohe i kekahi noi mai ia Amerika a me na aupuni nui, i kokua a i kukulu hoi ina kuikahi aioha me keia aupuni, ua aMnai iakou he mea pono e hoomau ia Ke kuikahi Panaiiike me Amerika Huipuia, maiaio o keia hoopaa nae, i ka wa e !hoopau ia ai, a i ole e hooioli ana o Amerika i na dute, he mana no ko ke aupuui Hawaii e hana i mau kanawai e pili ana i na hoololi.

3 Me ka manao ana aole he mea kupono e lawelawe i ke kumukanawai eku nei i keia la, ua ike makou maoiuli o ka hana awiwi ia ana o ke kumukanawai, aohe no i pono loa a he mea kupono e noonoo akahele makou i na hemahema iioko o na kukai manao ana a makou, me ka nana ole ama aku i ka poe mawaho. 6 keia hoololi i kc kumukanawai a i hana ia ai hoi E>e ka manao maikai, me ka poina oie i na mea pili oeho ana kalai aupuui a me na mea a pau e hooholo mua ai i keia aupuni a me ka malama pono ana i ka maiuhia o ka lehuleliu, ua manao makou o ka mea hookahi no keia e hoopau i na manao kuee o keia la. 4 Ē kokua ana no ka makou mau moho ike kanawai e plli ana i na dala eono haneri, a e keakea nei hoi ia oe e ka Hawaii 'iia ke koho ana i na alii i mea e ae ia ai ke koho ana i na kanaka ma ia kulana ame ua Meka«ika. He mea pono paha e hookaawale ia na lunamakaainana a mena aiii i ka wa a lakou e koho ai, he mea keia i ike oie ia ma na *ina e. 5 Ua manao makou he mea'kupono e hoopiha i kekahi o .na oihana aupuni ma ke koho ana, a e waiho ia aku ana imua o ka ahaoielo no ka lakou Uoonoo aua. Ke manaolana nei makou o na hookohu ana a pau i keia mua aku e maikal loa ana, a he mea kupono paha e hatML ia i kanawal hoomau Ukn ika poe i noho a elemakule iloko o ka oihana. 6 Ua lokāhi makou ma ka hooiilo aua i na daia 0 ke aupuni me ke »!;&heie loa, ,a i mea e hana ai peiā e hoopau i na oihana kupono oie ā iioonui IUo (io ka pomaikai o na punaheie, a me ka hoemi ana 1 na nku kiekie, a e hoopii i na uku o ka poe e loaa *ua ia lakou kahi uku haahaa loa. ? Oka ikaika oka aina ua hook&hua ia maiuna 0 na mahinaaina iiilii a aohe maiuna o na aina nui, a miimv'i o keia e kokua iokahi ana makou i ke kaAmwai o n:* home a me ke kuknlu ana i mau mea i loaa ai ka aina ina kanaka a pau. Ona mea a pau e piii ana ika hoopae iimahana, a na ka poe mahie hooiilo nei i ka iakou mau dala no na ike mea pono i ke aupuni e noonoo i mea e hoolau Kanaka ai ina aina e waiho waie mai nei, a i mea hoi e hoopuipui ai i na ioaa aupuni. 8 E hoohana aku ana ka makou mau moho ī na Uianao a pau o na Hui Mekanikaa me Kaiaiaina no ke keakea ana ike komo ana mai o na Mmahana o ■Ma, a o ka poee hooweiiweii nei i ka aiua a e hooiiele nei i na kanaka a me ke kipaku ana aku i na haole. Ua muuao waie na haoie mahiko iohe hiki ia lakon ke hoomau i kalakou hana ke 4le e hoopae i» mai na Pake, he oiaio no paha keia, :ika nae, ke m«nao nei ko makou uiau moho i ka 4a e pau ai kn manawa kepa e hoihoi ia lakou maihuli oka liio ona mea maiilkp Jte ole iakou eae e hou. Nolaila e haua ianmau kanawai e kauiale ai ia iakou me ka ikaika loa, a pai ana makou ihe ka wiwo oie, malaio o keia mau kumu: | (A>—Aole eae ia kekahi ona luna aupuni, oie, 1 kekahi o ua mea koho mea hana, e hooUmallma i ika Fakc ma ua Uaua aupuiii.

' ® okapoiwoiu p*aUaa*bnM, aMnß' • , (A>—Aola• *e 1« mlakolMMi '' np«nUal ka. k«»feiM»oM» «*. »*+»* (BHlb k» Mna m» i ii» « fau»| b nc\ ilm Hata»al ¥|lwablt»a bon» o ke aopaoi, fea mea pc«w> e ooi fealkft fee aepaal, lna malana vaHnl« )uKH»omofi» i namla imia! e hooliloai i aa-wa&i lal &aleaM» ao aa mea Hfenoe a pao. - (C>~o ke kaoawal k^wa e Iwoawia pono boit ia, i hiki ai i oa poe a pa& ke hde a koo&aooU iho ma ia ia. (DHB kaopaona l&e ia ka aaluwoiea *mhrai p*a, a e hoopoaopono bo& ia oa kanawsi aahan. 10 Ona mea/s piii aoa Ika noho aaa kalal aupuni imakeaiake iae fro makou* maa hitl no na haoa hou o ke aapimi me ka aaaao« liooiiolo moa i oa loaa aapunL alne ka haawl aaa aka i aia e oia mai ai na poeaaikwi n trn nīhani hftlnpn 0 naalua ē a Inē Kuloko, ke waibo aka nel makōu i keia maa knmahana maklo iho: _(Ay J B hana hou ia, me ka hakalia ok, ike awa o Honolnia i mea e hikl ai i na moka ke komo mai a e hoomahuahua i ka hana kaiepa o ke an, (B>-E hooman iake alaVaa mahn a poni o Oafti« nel, aoie no ka haawi aaa i haoa i naUmahaaa, aka. 1 mea e hooholo mna ai i ka hoolau | mokupuni a me ka hoonni ana i n i loaa. (C) —Ka apono ana i haaa e maikai ai na alanni a me ka wehe ana i na aianui liōu iioko o sa mamao i lawa kupono oieai na auhau aiaaui kn* ioko a kahi hoi e waiho nei na &i&a i hiki oi« ke noho ia. , (D>—Ka hana hou ana ina awa kumoku, na awa pae ma na mokupuni a pau a me ke kukulu aoa i oa uwapo a me na Ina, no ka hoohana ana i na haaa hou i hai ia ma* lona iho neL, 'a i ole, no ka hookaa ana lka aie iahui% a ua manao ia hNaea knpono e hoaie hou aku, -kfi-noi aku nei makou e hoohana ia ke gala o ka waihona haie ieta me ka makai loa. • Aole e hoohaiki i ka noonoo ana ina mea hoo* naauao ame ke kokua kapono ana i na hale kuia o ka lehulehu, i ke ola o ka aina holookoa ame na mea pUi i ke ela kino ma Honoiulu; ao ka paie aoa aku i na liio kuwaena kupono ole o ke aupuni i ike ano ia ibo nei, he mea pono e noonoo me ke akahai ioa i na mea e pUi ana ī ke Aupunl Kuioko; a o ka mea hope ioa, ke koi nei makou e hoohana ia na kanawai me ke oolea loa ame ka hoopnnaheie ole i ka poe paiaka, hoopae opiuma, kuai waiona me ka iaikini oie, a me na aeahaukae. Me keia mau manao pokole a i hoala ole \& e na manao ino, aka me ka imi nui no ka hoolawa pono ana ina kuieana oka aina ■ ame ke Uokua ana i ke kumahana o ka iehuiehu a me oa limahana o na ano a pau, e apono ia ana e kalahui a me ka poe koho baiota