Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 26, 8 February 1890 — HALAWAI NUI —A KA— AHAHUI MEKANIKA!! Na Haiolelo Hauoli a na Alii a me na Lunamakaainana. PIHA HAUOLI NA HOA! Ke Keiki o na Pali ka Oi!! [ARTICLE]

HALAWAI NUI —A KA— AHAHUI MEKANIKA!!

Na Haiolelo Hauoli a na Alii a me na Lunamakaainana.

PIHA HAUOLI NA HOA!

Ke Keiki o na Pali ka Oi!!

Ma ka po nei, ua malama ia he halawai uui e ka Ahahui Mekanika e like me ia i hoolaha ia ai. Ua hoouiaka ia n» hana ma ka hora 7:30, ma ka noho hoomah? ana a ka Hope Peresidena o ka Ahahu', McKenzie. Mamua ae o ka hoomaka ia aua o na haoa o ke ahiahi, ua haawi ia ae la he ekolu mau huro no ka Aoao Hoomaemae Lahui. Ua koho ia o Tome K. Nakanaela i mahele olelo no ka Ahahui. Na Mr. Mehertens i wehe mua na hana haiolelo, ua olelo mai oia pene.i: Ua hookumu ia keia Ahahui me 23 wale no hoa, aka, aole i loihi mahope mai ua ulu hikiwa\ye ae'la' oa lala o keia hui a lehulehu loa. Ua nui no na hoohonehene ia o keia hui, aka,«i ka hiki ana o ka huiua o na lala o keia hui i ka 500, akahi ::o a hoomaka ia mai e ike he hui nui ka keio. Ua hoomaikeike mai la oia i na mea e pili ana i na kumuhaua o keia hui i hana ai a fr<e na moho hoi a keia Ahahui, a o keia ka mea i puiwa loa ai ka aoao aupuui, a na hoopuiwa loa ia hoi ka aoao Hoomuemae i ko lakou ike ana i ka ikaika maoli o keia hui i ka la 5 ?ho nei o keia mahina. Nui ka paipai o na hoa. Ma keia manawa ua k<?mo mai la ka Peresidena o ka hui oia ke AIIi J. Philli |>s, a na noi ka paipai o wī hoa nona. Ma ke kauoha a ka Peresidena, ua ko miii la ke A!ii H. G. Crabbe [Papai] a olelo mai ] a petiei: Ma ka la koho balota iho nei, ua nui kuu hauoli i ka ike i»na i "ka maluhia maoli o uu kauaka ma ia la. L f a kamaiho ia mai lu au e kekahi mea oiai au ma ke alanui Ku'a e pooo ia'u e hoi i kauhale e hele i ko'u hoolewa, aka. he hookahi wale no nae a'u h«»olewa i ike ai mu kekahi la uiai oia no ka hoolewa ia'aua a kanu ia o ka aouo Hoomr.emae aupuni. Paip:»i a hehihehi na hoa. Ua kamailio mai o Walakahauki makua ia*u ma ko makou puka ana ae nei e pau ana n« poe dala \ ka haalele mai i ka aina, Ua olelo aku an iaia aia wale uo kela ninau maluna o na mea o hana ia aku ana e makou maloko o ka Hale Ahaolelo. Ua kahea ia o LK W. Poa, a ua olelo mai la oia peuei: He )ala au no ka Hai Kal&aiaina Hawaii, a o ka Ahahui makua hoi ia, a o ke:a nhahui he ahahui hou ae tiei

keia. aka ? ua hiki no fee hoomaopopo ia ma ka hoohui ia ana ae nei o keia mau ahahm elua a lilo ai laua i hookahi, me he la he mau keiki na ka makuakaue a me ka makuahine hookahi, na hoa. Ua hoike mai keia mau ahahui i ko laua kulana ma ka la 5 iho nei o keia mahiua, ma ko | iuua koho iokahi ana i ka paa baiota I o ka aoao Lahui. Mamua aku o ka la koho na noi ia mai au aole e holo, e pau ana ko'u inoa i ka holoi ia, aka, aole au i hoolohe aku i kela ieo, aka, ua hiliuai nūi au maluna o oukou a maluna o kuu ahahui no ko'u Jauakila.| Uā koho ia makou a pau a koe hoo-i kahi, aka, eia ka'u īa oukou, i he!e| makou iloko o ka Hale a haua a hooko ole i ko oukou make-1 niake, alaila, kii uui ae no ia maV-. a kipaku ae mailoko mai o kela hale !; Paipai hou ua hoa. ! Ma keia wahi ua kahea ia o A . Ma-1 kuisa, u ua olelo mai la oia peuei: ' 1 Ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai ia oukou np ka hHnohano a ou kou i hookau mai ai maluua o'u ī keia la, oia hoi he lunamakaaiuana au no Ha: n Ahaolelo, aka, mamua ae nae o ka ih aua iho o keia hauohano maluua o'u, ua kuleana mua no au iloko o keia ahahui, ma ko'u lilo ana he lala. Ua weheweho mui la oiu ī ke kumu uui ō ka hoala ia aua o ka Ahahui Mekanika, aole no ia uo kekahi kumu| okoa, aka, no ku po.no no ia o ua limahaua. He oiaio ua kuakila ae nei kakou, aka, aole loa kakou e hoopalaleha i ka haua ana i na mea e hoomau 1 ia aku ai o ua ianakila ia. O ka' noho kfkahi aua o keia mau hui a elua 4ia iloko o laila ka ikaika. Oiai au ma na aiua e, ua nui ko'u noonoo aua i ka'u kumuhana i hoala ai e pili aua i ke kue lahui Asia, uo ka pomaikai o na hmahana o kakou, a me ia lo au i hoomau ai i ko'u noouoo aua a hiki ī ko'u hoi hou ana mai nei, a oiai no au iluna o ka moku, ua hiki ae la kekahi hoa o keia hui a hoike 'a«- la ia'u, ua hoal i a ua kukulu ia he hui uo na limahana, a e pono ia oe e komo iloko o keia hui. Aole he mea e ae a'u e j hana ai o ka hooko wale aku no i kela uoi, oini aia ilaila ka iini o ko'u puuwai, a o ka hua hoi ia o ka'u i hana ai, nolaila, na komo iho la au i keiii hui me ko'u moouhane mua ole e koho ia ana au ī moho no keia hui, aka, ke hauoli nei au i keia po i ua haua 8 oukou i haua ai ma ka la koho balot-a iho nei, aka, mai manao oukou ua pau ae la ka hana ua lanakila kakon, aole loa, o ka mua kai pau, eia iioa aku no ua hakoko a hoea mai r nui ka paipai o na hoa. Ua kahea ia o Mr. Akoni Rosa, a ua olelo mai la oia peuei: E hoomaopopo ia aole au i hakoko 110 kekahi mea e ne aka.ua hakoko ikaika nui aii no ka pono o na kanaka Hawaii. Aole au i kue i ke kumukanawai hou aka, ua kue loa au i na hana i hana ia ai a loaa mai ai ua kumukauawai la. Ua kue loa au i ka lima ikaika. Ua makemake loa au e hana ia na hana pili kalai aupuni» maialo o na kauoha a me na kuhiknhi ana a ke kumukauawai. Ua hoike mai oia i kekahi nmi

liana a ka aoao Hoomaomao, oia Loi aia he haole ike i ke ki i>u pololel loaa aku !a na oiheina anpuni. "Na lakou 110 i hana ke kanawai a iluna iho la nae o na kanaka Hawaii na pokai. Oke koho balota oia ka mea oi loa aku o ka maikai mamua o na pua me na poka. Nui ka paipai ame ka hehihehi o na lioa, Oiai au ma Waialua ua kohu Alii au } hanai ia au eko laila poe i ka ai a me ka ia a me na mea a pau me ka lilo ole he hookahi keneta mai ko' u pakeke ae a pela no hoi me na Pali ua like no na kaana ana mai o na home oia Apana iaia. Ake hoike aku r.ei au i ko'.u hauoli mamuli o ka hana ia ana o na hana Jfte ka maluhia lpa ! Ua ku mai ka Peresidena J. Phillipa a olelo mai la penei: Ua nui na olelo naauao i olelo ia ae nei e o'u mau hoa aole paha he mea i koe, aka he mau wahi olelo pokole wale no ko*u a pau ae: Ke haawi aku nei au 1 ko'u hoomaikai piha ia oukou a pāu no ko oukou wae ana ia'u i moho no keia Hui a me ko pukou koho ana hoi ia'u. Ua ae mai ia oukou ia'u me he la he wahi kipa keiki au e alakai ia ana imua o kona mea nana e pepehi—Paipai na koa. Aka nae he alii au no ka Hale Akaolelo 1 keia la. He oiaio he moho auno ka pono o na limahana a o ka limahami oia no ka Moi o na hana a pau!—paipai hou na hoa. Oiai au ma ka Hale Ahaolelo e hooikaika nui no au e hooko a e hoohaua ina kumuhana a kakou a e lohe ia no ko'u leo he leo no ka pono o ka aoao Lahui! paipai a heliihehi hou na hoa. Ua hoopnnee ia na hana a ka Ahahui a hiki i ka manawa e kahea hou ia mai ai e ka Hope