Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 26, 8 February 1890 — KUKALA I NA LUNAHANA [ARTICLE]

KUKALA I NA LUNAHANA

No ke alakai ana i na;moho a ka lahui i hoaiai ia a i kokua īa ike kau koho e hiki mai ana o ka mokupuni o Oahu, Ko HawaH Paeaina, e na Hui Mekanika me ka Kalaiaina.

1 Ka makou mau moho ua makemaku ia e hoohana a e kokua ikalka i na hana a pau e pomaikai ai na Limahana, a e kue i na mea e poino ai ko lakou muu kuleaua me ko lakou mau poiio, me ka poina ole nae he mau kuleana ko na kauaka a pau e pono e nana is ae e kokua ia, a q ua kanawai e kukulu ia ana e hana ia no ka hapanui o ka lehuleliu, a maluna lioi o ke kahua pouo kaulike uo na iahui a pau i hoomalamalama ia a e noho ana iwaena nei o kakou, me ka hoopaa aua ia lakou malalo o na makemake a mauao iini o kela a me keia. 2 E hoohiki paa ana ka nmkou mau moho e paa a e hoomau i keliuokoa o ko Hawaii uei Paeaina a me ke kokua ole a'na i kekahi kuikahi o kela a me keia ano, a me ka hapai ana paha i na kumuhaua e hoohui a e lawe paha i ke kau walii lihi o ko kakou nei aina e «a aupuni e; aka, me ka maaao e loaa ana ia kakou na hoomaikai e hoomau ia no ke ku okoa o Hawaii nei» a aole no lakou e ae aua e hooiohe i kekahi noi uiai ia Amerika a me na aupuni nui, i kofc.ua « i kukulu hoi i na kuikahi aloha me keia aupuni, ua ae uiai lakou he mea pono e hoomau iake kuikahi Panailike me Amerika Huipuia, mulalo o keia hoopaa nae, i ka wa e 'hoopau ia ai a i ole e lioololi ana o Amerika i na dute, he mana no ko ke aupuui llawaii e hana i niau kanawai e pili ana i na hoololi. 3 Me ka manao ana aole he mea kupouo e lawelawe i ke kumukauawai e ku uei i keia la, ua ike makou mamuli o ka haua awiwi ia ana o ke kuinukauAwai, aohe i>o i pono loa a he mea kupono e nooaoo akahele makou i na liemahema iloko o na kukai manao ana a makou, me ka uana ole aua aku i ka poe mawaho. O keia hoololi i ke kumukanau ai a i hana ia ai hoi meka manao maikai, me ka poiua ole i uu mea piii neho aua kalai aupuni a me na mea a pau e hooholo mua ai i keia aupuni a me ka malamp pono ana i ka maluhia o ka lehulehu, ua mauao makou o ka mea hookahi no keia e hoopau 1 ua maliai» kueo O keīa la. 4 E kokua ana no ka makou mau moho i ke kanawai ana i na dala eono haut-ri, a e keakea pei hoi ia oe e ka Hawaii *na ke koho ana i na alii i mea e ae ia ai ke koho aua i ua kanaka ma ia ku-

I:>na a na Mekaniku, Ile mea pono palia e liookaawa!£la na luhamakiiaiiiana a xac ua alli i ka wa a iakou e kolio ai, lie mea keia i ike ole ia ina na aina e. 5 ta manao makou he uiea kupouo e lioopiha i kekahi o na oihana aupuni ma ke kolio ana, a e waiho-i« aku ana imua oka ahaolelo ; 110 ka lakou noonoo niia. Ke manaoiana uei makou o ua hookohu ann a pau I keia mua aku e maikai loa ana, a he mea kupono paha e hāi>-a ia i kauawai hoomau uku ika poe i uoho a elemakule iloko o ka oih^na^ 6 Ua iokahi makou ma ka hoolilo ana i na dala 0 ke aupuni nie kē akahele loa, a i mea e hana ai pela e hoopau i na oiliana'kupono ole a hoonui lilo no ka pomaikai o na punaliele, a me ka hoemi ana 1 ua kiekie, a e hoopii i na uku ō ka poe e loaa ana ia lakou kahi uku haahaa loa. ? Oka ikajka oka aina ua hookahua ia maluna o na mahiuaaina liilii a aohe maluna o na aiua nui, a mamuli o keia e kokua lokahi ana makou 1 ke kanawai o ra houie a me ke kukulu aua i mau mea i loaa ai k& aina ina kanaka a pau. Ona mea a pau e pilianalka hōopae limaliana, a na ka jsoe mahiko e hooiiio uei i ka lakou mau daia no ua : —- he mea pono i ke aupuni e noonoo i meA e hooiau kanaka ai ina aina e waiho wale ma ! uui, a i mea hoi e hoopuipui ai i na loaa aupuni. S E heohanaaku uua ka makou mau moho ī na manao a pau o na Ilui Mekanikaa me Kalaiaina no ke keakea aoa ike komo ana mai o ua limahana o Asia, a o ka poe e hooweliweli nei i ka aiua a e hoonele nei i na kanaka a me ke kipaku ana aku i na mekanika haole. Ua manao wale na haole mahiko aohe hiki U lakou ke hoomau ika lakou hana ke ole e hoopae ia mai na Pake, he oiaio uo paha keia, aka nae, ke manao nei ko makou mau moho i ka wa e pau al ka manawa kepa e hoihoi ia iakou mamuli oka lilo ona mea maliiko ke ole iakou eae e kepa hou. Nolaila e hana ia 1 mau kanawai e'kaupale ai ia lakou me 3ca ikaika loa, a pai ana makou me ka wiwo ole, malalo o keia mau~kuniu: (A)—-Aole e ae ia kekahi 0 ua luuaaupuni, a i ole, 0 kekahi o na mea koho mea hana, e hoolimalima i j na Pake ma na hana aupuni. 1 (B)—O+na kamaaina ole oka lahui 0 Asia aole e ! ae iu lakon > lawelawe i kekalii, ma ka hooiyahi I nrv i ?.'*%& pw ao /!ako <x iho no oa mau i laikiin la. / , 9 31amml oka poue ona paalimahana, Ilawaii a me na haole, Ke apono nei mak-ou i keia mau manao. . - /, : V 'A) _ Aelo eae ia, iia lako -haua I uiauuo ia 110. ke aupuui, a i hiki ai lioi ke haua ia iloko o keia aupuni e hwo ia mni ianei, i mea e hoopakele ai i na j hana kuioko. (B) —Ma ka naua ana i na uku hoomau e haawi ia ! nei ika Halemai Moiwahine mailoko mai o ka Waiho.ua o ke aupuni, he mea pono e uoi ikaika ke aupuni, i na kahu malama waiwai e hoopouopono i , na rula i mea e hoolilo ai i ua wahi lai halealoha no na mea ilihune a pau. (C)—O ke kanawai Lapule o keia wa e hoopoiiopono hou ia, i hiki ai i na poe a pau ke hele a - hoohauoli ilio ma ia la. —E kaupaoua like ia ka auhau oka waiwai paa, a e hooponopono hou ia ua kauawai auhau. O na 111 ea e pili ana i ka noho ana kalai aupuni i makemake ia e ko uiakou muu hui no na hana liou o ke aupuni me ka manao e hooholo mua 1 na i.oaa aupuni, ame ka liaawi ana aku i ala e ulu mai ai na poinaikai mailokomai o ka oihana kalepa 0 ua aina e a me kuloko, ke waiho aku nei makou i keia mau kumuhana maialo iho: (A) —E hana hou ia, me ka hakalia ole, ike awa o Honolulu i mea ē hiki ai i na moku ke komo mai a e hoomahuah.ua i ka hana kalepa o ke aw.a. (B)— E hoomau ia ke ala kaa mahu a puhi.o Oahu uei, aole no ka haawi ana i haua i ua limahana, aka, 1 mea e hooholo muu ai i ka hoolau ana i ka luokupuni a me ka hoouui aua i-u 1 loaa^ (C) —Ka apono ana i hana e maikai ai na alauui a me ka wehe ana i na alanui hou iloko o na apaua man|ao i lj(wa kupono o)e ai na auhau' alanui kuloko a kahi hoi e "waiheniei na aina i hiki ole ke noho ia. <D)—Ka hana hou ana ina awa kumoku, n?i awa pae ma nu mokupuui a pau u me ke kukulu aua i na uwapo a me ua alahaka. In;i> no ka hoohana ana i na hapa ljiou i hai 4a n.nluna iho nei, a i ole, uo ka hookaa ana i k'a āie iahui, aua manao ia he mea kupon© e lioaie h.ou aku, ku noi aku nei makou e hooliana ia ke dala o ka wuihona hale ieta me ka makai loa. Aoiee hoohaiki i ka noouoo aua lua mea hoouaauao ame ke kokua kupono ana i na haie kula o ka lehulehu, i ke ola o ka aina holookoa ame na mea pili i ke ela kino ma llonolulu; uo ka pale aua aku i na iilo kuwaeua kupouo ole o ke aupuni i ike auo ia iho uei, he mea e noonoo me ke akahai ioa i na mea e pili ana 1 ke Aupuu' Kuloko; a o ka niea hope ioa, ke koi nei makou e hoohana ia na kanawai me ke oolea loa a me ka hoopuuahele ole i ka poe hoopae opiuma, kuai waioua me ka laikini ole, a me na aeahaukae. ;Me keia mau manao pokole a i lioaia ole ia s na nj|anao iuo, aka me ka iml uui uo ka hoolawa pouo ana i na kuleaua o ka aina -a me ke kokua ana i ke kumuluina o ka lehulehu a me na limahaua o n$ ano a pau, e apono ia ana e kalahui a me ka poe kōho balota