Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 27, 10 February 1890 — KA MOOLELO O NA MEA I IKE IA —MA KA— MOANA PAKIPIKA. I KA MAKAHIKI 1847. [ARTICLE]

KA MOOLELO O NA MEA I IKE IA —MA KA— MOANA PAKIPIKA.

I KA MAKAHIKI 1847.

(IIK NANKA OĪAIO.) Mn kekahi !a, oiai au i j>ae ake. ai nu« Annob*m, ua hahiwai ilio la an me kek h' o n t kanaka o ia «ina. a na oui !»'m ko'u h ohuoi i ku ike ana i! kona nno a rne kop.a knlana. He ka--j nak ke a i heU» a aov> kona kino, |»ii-1 pu k<*nu ] tnoho T a uno hi?na kona na-I naaia. Ua maanii! } iea oui ma ke k;.-! mailloiina ma ka t>le!o Beritania, »j n»n ko f u hoohuoi ana ako i na niea e pih ana i kona aina hanan, ua koho iho 1« au \ ko'n m<»nao he kanaka kela i hoo?manao kiekie ia. U.* hai wai la oia i kona moolelo ia'n penei: Oiai oia 1 ka 16 o kona muu nnīkuhiki ua lawe ia aku la oia e ko kapena o kekahi nioku Pelekane no L idana, a i kona hiki aim aku la il», ua hooiii ho ia aku la oia ma kekH~j la hale haiia o ka ona o ua moku nei,

a oiai he keiki uno ek-u oia, ua kuuu la iho lu ho inoa hou «ooa, oiu o Ala- ! 7 paki Johiisoti, a mambli o knala loa i k« hooko 4nn i n:>. kauoha, 'ua a'o ia iho 1». oia i ka helohelu a me ke kakau e na kakanolelo o 'oko o na hale hana nei, Ua ndho 110 oiū nuilalaila iio na makahiki elima, a hoi hou %kir la i koua Home :mu na ailaua o Ka Pakipika. Oiai au 1 huli ae ai a nana aku la i ka ipuka o koua home oiai oia e hahai n*ai ana i ka mn<vJelo o kona wa kamaiii, ua ike aku h. au lioko o kooa hale e ku mai . kekahi wahi kīi wahine i kalai -noeau: ia, aka, i ko'u hoomaopopo unr aku ike aku la au he wahi kii kanaka i h,oaahu ia me ke kapa wahine, i wa-hi pono ia hoi ma kona kino a j)nni, ui hai i;ae kona wawae a |>ela pu no hoi me kona muu lima, a o ke kiuo wale iho no ke kau mai eina, i kahiko ia hoi me na h"o--kinohinuhi aua !a a ke kino kanaka N<Vheu m><.i kelu Kii e kau mai la ma ka paia o kou Lai<; ? wahi a ka'u mnau ak]u laia Pane mai la na Alapaki nei, he Wahi kii kela i loaa ia T u mamua o ka laau iliu o kekahi nioku i iiwhaha- ma na aekai o keia mokupum, a o ka mooh'lo o k-,ia wahi kii h£ ehaeha mnoli ke hoike aku ia oe. Mea mai la kela la'u e komo aku maua iloko o kona hule, a o ko maoa komo pu aku Ja no hoi keia. Kuh';kulii mai }» kela ia'u e noho ihp ma!uiia o ka nuho, a hele loa aku 3a kela a ku iho la iua kahi o ua kii nei e kau ana kuu >kutKiU aku la. L r nuhi ae la kela i kahi ?papaku a koe ae ia i ke kukaepele n uoho iho la kela malana 0 kekahi i. -Ii a hoomaka mai la oia e hai i ka mo<'Jelo o ua walii kn nei ana. Ma keko'hi kakahiaka nui o kekahi la molaelae o ka malama o Okatoba, 1847. mahope iho o hookahi makahiki m»ū ko u hoi atm mai u\ai Peiekane mai, ua ike. in aku la kekahi wahi moku'e hooihn mai ana i ka aiini nei, a aole i liuliu ua kokoke mai la kela 1 na kuaau o ka aina pei. 110 wahi ihoku uui keia i ka nana akn, piha kona oneki me na kanaka, a i ko'u naua pono aua aku e lula ana ua pe'a, a mr hookuu iho la hoi kona hi u'ania, A !e i iiulin uu hoio mai I ia na waapa i uka nei o ku ai.na, a ua | piha aku la no hoi kahakai me na kanaka o ka ama nei, ma ka pae ana ; mai o ko waapn i kahaone, ua le!e mai la ka malama moku a ninan mai la, ka Moi u keia aioa, ma ka olelo Pukiki keia, pane aku Ia kuo makuah-ane, ao'** he Moi ma keia aina, a heahu kou makemake i ka Mo'. ? wahi a ka ninau aku a kuu makuakane. Un «i.i'ke'make makou ī wa; ! Pehea ka nui o ka wai a oukou i makemake ; \ ? O ka nui kupono uo nn poe *eruoku u me ju poe o luna o ka moku. Ileaha. ka oukuu poe: eemoku ? wahi a ka ninau a kuu! makuakane, he poe keonimana a me| na lede % ma keia pane a ka aole ioa i mauaoio iki oia i keia| pane a ka malamamoku, ua koho I» oia he poe kanaka lima iiana kelaa' lakou e hopuhopu hele nei ma naj mokupuui. Mumuli o keia mauao hoohuoi o kuu makuakaf»e, ua hoolale: t«e la <*iH i konA aowaa e holo aku iluna o ka moku e ike i ka oiaio o;

kaua.mea i koho iii, aoīo i eoio haaio ana ko ia nei waa inawahō o ua ~moku nei, i keiu nmiiawu lohe ia aku la oa leo uwo o m kanaka a me na wahioe \ hoopaā ia ilalo o ka mok«, oia hoi oa poe i hopuhopii ia i poe paaua. Kahea mai ia ke kapenal ka poe e kau ana iluna o ka wau ;e pii aku iluna o ka moku, ua hoole aku la lakou nei. Manauli o kn lakou mea i ike aku ai, ua hooiaio loa iho Ia kuu makuakane i kana mea i koho e ai. Auhea kahi kupono uo ke kuu ana u ka helenma *' i uinau mai ai ke kape na. Pano aUu la kun makuakaue, o i;ena wahi no a ka moku e lana la. la inanawa ua hookua ja aku U ka be)eum»;a lu ia iho la no hoi na pea. Ua kokua pu aku la no kuu makuakaue i ka liuki apa i na p?hu wai 0 k; moku me na kanaka ona, a oiai e huki ana na kanaka'iua pahu wai īluna o ka moku e lohe ia aku ana na leo hea o na kanaka eleele, e lieokuu ae ia lakou a pau mai ka moku aku. Aole i ae ia na kanaka e hookuu ia iluna o ka moku, aka, ua hoopaa īa iakou a pau ilalo. hora 2 paha oia la, ua ike ia aku la kekahi moku e hooiho mai ana maluna mui a ua koho ia aku la o ka moku manuwa Pelekane. Mamuli o keia ua nui loa ia ka maka'u o ke kapena o ua moku aihue kanaka nei, a kauohu koke aku la i na waapa e hiu koke iiuua o ka moku me ka awiwi loa. Iloa no a kr- na waapa iluna o.ka moku ua huki ia ae la na pea me ka awiwi ioa, oki ia aku ia ke kiuiahao o ka heleuuia, a hoopiipii aku la ka moku e hoopuka aku iwaho o ke awa. Hala aku la ka moku hoi mai la no hoi mukou i uka nei o ka aina, i keia mnnawa ua hoonaaka mai la ka ino uui a pa mai la k» makani me ka ikaika iauna oie mni, pau ka ike ia ana aku o na wahi moku aei, a koho iho ia mukou e poino ana oiaHoio aku la na kanaka ma kahakai e uana ai i ua wahi moku nei, aia hoi ua ike ia mai ia oia ua kau iluna o na akoakoa o kuaau a ua pau ioa i ke okaoka iiilii. Oiai i ke!a po ua lohe ia aku ia na leo uwo o na kanaka me ka wehweli nui, ako ? hiki ke hoopakeie aku ia lakou, oiai he pouli a he mo nui hoi. Ma ka hora 3 o ka uu loaa aku la i kekahi o makou ke kino o ke kapena o ua \f«hi moku nei e mehana ana Uo, a i ka hiki ana i kauhale make ioa ih-» ia oia. A o na kino hoi keia o na pee a p&u o luna o ka moku, ua pau ioa i Wa make, a o ka makou hana nui hoi o kekahi la ae o ke kanu i na kīuo d ku poe i make, o ka nui o na kino rnake a makou i kanu ai he 98, koe aku ka poe i kanu ia iioko o ka opu o ka moana. He hookahi wahi keiki i loaa aku ia makou e pili ana no me kona makuahine, ua muke nae ka nkkuahine a o kahi keiki hoi e kamau ana no kahi ola, a ma ka'u maiama ana eia oia ke ola nei i keia \L a ua kapa aku au i kona inua <> Kaaioehuakekai Johnson. 1 O keia ae la ka moolelo kamahao o keia walii kii Ia a'u e malama nei au

boi e ike nei i ke kau mai ma kapaia. lle moolelo ehaeha maoli D0 - i Pipiholokaao.