Hawaii Holomua, Volume II, Number 5, 30 January 1892 — KELA A ME KEIA [ARTICLE]

KELA A ME KEIA

l'» hoopau wale iu na hoopii laibila elua o Hon. J. E. Buki i ku iho nei imua o ka Aha Kiekio, mamuli o ka makaukau ole o ka aoao hoopii. Ke kokoke Ina aku nei kakou i ka la koho bnlota. nolaila, e lokahi ka inanao e na makaainana mahoj*e o ka jum balota o “Na Keiki . Oiwi v H awaii.” Mh ka Poakahi noi no i koino aku ai na palanala noi a M. Akepoka, J. A. Kahoonei, J. Kekij»i, mc K. W. Wilikoki no na kulana lunamakaainaua. Eia na poe inoa o na poe Kon>- t nero i hoolohe ai i kela hihia e pili ana i ka makeanaoKeomau; J. A. Mehrteu, Koronero:J. P. Halawale, !?. Aka. K. Kila. A. K. Kalili. T. 0. Polikaj>a. Ma ka Poaono aku nei i hoopuka uiai ai ka Lunakauawni Kiekie i ka «>lelo hooholo ne ka ]>omaikai o Arthur Coyne e kue ana ia There*«i (,artwright a me C. B. Maile, no kekahi nota aie o lt»50. Ma ka hoomaopopo ana i na ina* nao i hoakakai» maloko o ka haia Mr. B. F. Oilinahama i ka- i ua piha i na manao kalaiainu naauao nui no ke auo e hi>lomua ai ka aina me Ih' holo ana 'la na ke kaa-ahi. Ma ka Poalima aku nei i hoo- ; maka ai ka Halepai Hawaiian iiaxett« i ke pai aua i na l>alota o na inoho alii me lunamakaaiuaua uo ua mokupuni e ae. a i keia auina la e haawi ia aku ai i ke Kuhina Kalaiaiua. • Ua hoopuka mai uei ka uupepa A(lvertiMr i kana paa halota alii a • m« lunamakaHinaua: Na Ln — J. A. Oummin?. Johu Emme)uth, , Henry Waterhouae, John Ena. nw J. N. 8. WUliama. NaLinamaeaa!«ajha:—W. C. Waila, Apaua 1;; J. K. Kaulia, Apana 2; B. F. Dili- j nahauaa Apana 3. Pakele kekahi limahaua e iawe- | lawe mai nei ma ka laakioi hou o | ua hoahanau o ka Kkaleeia o Kaukeano ma ke kakahiaka Poalua nei. inamuli o kona haule ana mai iuna iho o aahi ana e paahana ana a ku ilalo, uona k« kiekie he40 kp. Ua maholehole no nae kona kino IH

Ua hookuoU mai na lapana o ka mokuahi Yamashiro Mani i hoomalo ia ai ma KahakaauUna ma ka Poaha nei. Ua maUma ia ka halawai ma- ' kaainaua a ka Hui ‘*Na Keiki Oiwi 0 Hawaii” ma ke ahiahi Poaono nei maloko o ka hale hooikaika kino ma Manamana. ma ka noho lunahoomalu ana a Mr. J. K. Kauiia. A ua malama ae no hoi ka ! Hui LitieraU i ka lakou haUwai mawaho iho o ua hale holohau U. Ua make inai nei ma LaeUna. Enelani. raa ka U 13 o keia inalama o Ka.iineU Manina (Manning) kekaki Umaku malamalama o ka Kkalet>ia Kalolika Homa He lono liaumaha keia no n& Kalolika ma Hawaii nei. Ua make keia kan&ka kaulaua i ke 60 a oi o kona mau makahiki. Maniuli o ka make ana mai nei o ke keiki hiaj>o a ke l)uke o Wale. oia o ke keiki alii All»crt Wirtor i Christian Edn»r«l, Duke oClarence ; mr Avondkle, ma ka la 14 o keia mahina, ma K»ndriogham. ka home kuaaina o kona luaui makuakane, ua hapa ae la ua hae pili Aupuni o lok<> nei o ke kulanakauhale maka la inehinei. Hc elua nu ninau nui e paio nei na aoao koho balota i koia wa: Ka . ninau piha o ka umeke i ka /kh’. a 0 ka ninau piha o ka umeke poi i ke Kumukanawai hou. Ke ikaika nei ua Moho Lunamakaainana a ka Hui “Na Keiki Oiwi o Hawaii” e ko ka ninau piha o ka : umeke i ka poi , a o na moho hoi a ; ka Hui Liberala, ke hooikaika nei lakou e piha ka umeke i ke Kumn1 kanawai hou. Ua uui ka hoopaapaa o kekahi jK>e ma ka jk> Poaono ftei, no ka mea i hewa ma ka hoao ana e wa- j wahi i ka halawai makaainana a , ka Hui “Na KeikiOiwi o Hawaii.” 1 Olelo kekahi poe ua C. W. Akepoka I ka hewa, olelo hoi kekahi poe na C. J. Makaie ka hewa no kona hoakaka aua, aia a |>au oa moho a na Keiki Oiwi o Hawaii i ka haiolelo, j alaila, ku aku ka Aoao Liberala. Ua kauohao C. W. Akepoka i koua i j>oe e pnka iwaho a e haalele i ka ! halawai, ua puka uokona poe, a ua koi? no ko Mr. B. F. Oilinahama jx>e, a ua hoomau ia no ka How>Mi'A o kana haiolelo. Ma ka Poakolu nei i hooloheia ai ; ka hihia o Frank Parrot, kela haole kalaiwa o ke kaa hapa-umi i eha j»kele ai kela keiki Pukiki i hookui ai me ke kaa hapaumi i ke ! awakea Poaono nei imua o ka .Aha Hoomalu. Ua waiho ae o L. Ahlo he heo j»ii mamlamn» imua o ka Aha Kie- ! kie ma ka Poakahi nei, i mea e kauoha ia ka Papa Nana o ka Apuna koho4. mahele2e hoike mai ! i ke kumu e ae ole ia ai oia e koho balota i keia kau koho. Ke olelo nei o L. Ahlo. ke noho nei oia ma ka j Apaua 4, mahele 2, he kupa oia no keia Aupuni.a ua hiki iaia ke heluhelu a kakau i ka olelo Hawaii. l'a make kekahi Pake nona ka inoa o Ah Lmu ma ke kakahiaka Poalua nei malokooka halepaahao 0 Kawa ao nei, mamuli paha o koTia ai ana i ka laau make. O kem ka Pake i ki ai i ka pu i kekahi wahiue Hawaii noua ka uioa o , Julia Kauhane, a i ki ai uo hoi iaiu iho, he mau uiahina i hala ae nei. No keia hewa i hoopaa ia ai I oia ma ka halepaahao malalo o ka I olelo hoopai a ka Aha Hookolokolo. 0« ai la ka aoao maikai e koho ai oe, o ka aoao paha e iini mua ana i ka hoolaupai hana i na oiwi Hawaii i wahi e ola ai ka uoho aua, a e hoojK»u ia ai ka hune <lala o ko kakou Waihona Aupum e hapapa hele nei, oia hoi ka aoao a "Nu Keiki Oiwi o Hawaii” e kakoo uei, a i ole, « ka aoao Kepuhalika (Liberaia) paha, e hoike mai uei i Kumukauawai ka lakou e hooikaika ai e hoopau, aole o ka hune daia o ka waihona? E koho anei oe iaaoao? Heaha ko ke Aupuni pilikia i keia Kumukauawai uana i hoouele mai ia oe e Hawaii Lahui me ka huue I d»la, a i ole, ne ka neie hana paha 1 aou mau wwi? He mea oiaio, aia iloko o kela aoao Lihemla he heluua uui o na haole he poe nele i haua lahou, a ke ake uei lakou e loaa na hana aupuni i ola ko lakou uoho ilihune ana. Nolaila, mai u&aupo e ka lahui ili ulauk, mai " ka^a

(Unuhiia noloko mai o ka P. C. Ad- j vertiaer. Jaa. 23.) . | HE LETA HAMAMA. *

Uonololu, lan. 27,1892. | C. W. Aeepoea, E*Q n Hooolulu ! — Aloha oe: O kan poloai ia’u e hoea aku i keia ahiahi ma Ema Kuea a haiolelo au, aole hiki ia’o ke ae. 0 kau hoao hohe wale ana ine ka apono oīe ia e hoopuhili i' ka halawai o ke ahiahi Poaono nei. lannaii 23. i kahea ia ai e Na Keiki Oiwi o Hawaii no ka hoolohe ana ia’u ua lawa ia no ka hookomo ana i ka manao iloko o kekahi keonimana e hookaawale iaia iho mai aoe mai. Ua nonoi aku au Na Keiki Oiwi o Hawaii e ae ia oe e kamailio mahope iho o ka’u kamailio ana. a oia no hoi kau i makemake ai. Aka, ia oe nae i komo mai ai e hoopuhili i ka halawai, lalan iho la oe i noho, pii ae la oe iluna oia noho me ka ae ole o ka Peresidena oka halawai a hoomaka inai la e kamailio, ua hoike mai | la ka inaiua o na kanaka he 600 a 700 ka nui ia oe mamuli oko lakou j ho-H ana ia oe iwaho oka hale. Alaila. e like me ka oiaio o ka uhane naua oe e hooponini ana. ua Iiele uku la oe iwaho a hoike aku la ma ka olelo iui aku ka awaawa mamua o ka maikai maoli, aoleka. i ae o Hilinahama ia oe e kamailio. j Maho)>« iho o ka pukaana o ka’u pala]>ala e uoloai ana ia oe e hele mai oe ma ka halawai oke ahiahi ; Poaonu uei, aua paue mai oe ua makemuko oe e kamailio, ua hai j mai kekuhi uoe kanaka ia’u aole i kahea ia ka halawai no ka paio aua a nolaila uole pono ia Mr. Ake-! ! poka ke inauao e kamailio una oia. lu lakou nae a pau ua hoike aku i uu i ko’u uianao me ka hooia ana, I aole au e kue i kana noi, oiai e like me ko’u ae ole ia C. W. Akepoka a i kekahi kanuka eae e umiapuau ia’u mui ko’u kamailio aua ma ka mannwu kupouo a wahi hoi, uola* , ila e hakoko ana no au no kona \ (C. W. Akepoka) )>ono kamailio ma ia mea iua e hiki ana. A oiai aole oe i hoike mai he wahi huua o ka makee inoa maikai a kulann hoopono hoi, a ine he mea la eia ue ke hookolokolo nei i kela u me keia mea mamuli o kau kulanu kaupaona ponoi iho, aohe j \ a’u hana me oe a ma kau mau haI lawai no hoi. B. F. OlUNAHAMA.