Hawaii Holomua, Volume II, Number 7, 13 February 1892 — E KOHALA AKAU E! E MAHALO AKU ANA AU A NUI! A NUI LOA!! [ARTICLE]

E KOHALA AKAU E! E MAHALO AKU ANA AU A NUI! A NUI LOA!!

Eo u mau boa paaua o ka hana hooluhi a ka ilipuakea. a me o u mau hoaloha no a pau oua aina haaheo nei. ka aina kaulana a i hooheno ia a puni na moku o keia Pae Aina “Li-i Kohala aia i ka nuku na kanaka.” Aloha oukou a pau loa: aole i koe kekahi o oukou i ka puolo o kuu aioha: — Ma ka la [3 o Feb.] o ka hoouka kaua o ka holo balota Papa Aianui; [Road Board]. Owau kekahi a oukou i hoouna e hakoko me na poe kaulana loa. a kuonoono o ka aina. a i hele hoi a hio ka ihu i ka oniu i ana i na medala siia, a oiai makou he 12 ma ke poo o ko makou Pakaliona e hoouna ana i na elele lawe kauoha i waeua oko makou mau puali, ua lohea aku la ka leo mua ’ loa o ke kukala kaua; oiai ka lima kuhi minute oka uwati aupuni, e kau }>ono ana i ka hora 12: a ka lima kuhi hora e kau jx>no ana i ka hora 8 o ke kakahika, o ka wa iho la no ia i ulele ai o na mahele o ke la a me keia puali, no kahanohano 0ka moho a lakon i ake ai e lilo i man hoa no ka Paua Alanui [Road Board] o Kohala Akau nei, pela ko lakou nee ana imua, a hiki i na sckona hope loa o kahora 5o ke ahiahl, iie inau sekoua ia o ke anoano eehia e pahola ana maluna oke anaina, e ake aku ana e ike, owai ana la na moho e oili puielo ae ana 1 ke ahi a Kamaile, a, elele hoaka ana hoi iluna o Kamahuaiele? A oiai na Ma e kuku pau ana i ka pulaheke, [Papa nana e hele ana] a i ka hope loa o ka lakou mau ma puna hoe, i lohe ia aku ai, owau o ko oukou hoa aloha kn i lawe ae i , ka hanohano, a i ka helu ekahi o ua hoao ka Papa Alanui [Road Board] o Kohala Akau nei; nona ka ma mao he 186 tausani mile imua o kuu mau hoa holo balota Papa Ala nui, n o keia ka hooko ana o kelu haiolelo a’u i haiolelo aku ai imua o oukou. owau kekahi e holo balota ana no keia apana, a o ka moto o ko’u balota, he balota kumakaliiki ia, a me ke kaulike. E Kohala mai ka pali o Awini, e TBIIRehu ia ana e na lau awa kau a ka manu ilun i oka laau, a hiki i Waiakanonoula, ka wai kaulana i ka piko o Ahumoa. Ua hapai ae nei oe ia’u aku ma ka papahele o ka oihana o ka Papa Alanui, kekahi ona oihaaa i lawelawe ole ia e ke kanaka Hawaii mamua aku nei, a o ka maka mua loa hoi o ka hoomaka ia ana e koho balota nu hoa laia ekoln oka Paoa Alanui, ena mak&ainana ma keia Pae Alna, a iloko no nae o na la mua loa o kona omamuka aaa ae, oia ka wa au e Kohala Akau i kahea mai ai ia’u e pii ae a rula aku ia oihana. A nolaila ke nana aku nei au maluna on aua ike au i kou mau aoao a pau, ua kaapuni ia oe e a’u ekolu puni oka la, ke ike aku uei au i ke kanaka nni a me ke kanaka iki, ke kaupaona nei au ia oe ma ke ana kaupaona, a ua ike au i na kausani paona o kou kaumaha, ekolu kauaani dala a oi kou auhau alanui, a oia mau dala au, aia ka loaa mai ia’u o kekahi hapa i ka mahina o lulai ae nei, ona dala oka makahiki 1891 aohe dala i koe, ua noke ia i ke ku heka e lakou nei, a komo keia apana i ka aie kaa ole, nolaila e holo ana au i Honolulu e hui me ke Kuhina Kalaiaina. ina he mau dala kekahi e waiho nei iaia. oia na dala i hookaawale ia e ka Abaolelo oka makahiki 1890. Pehea la, e loaa mai ana paha ia mau da~ la, aole p&ha, a ina aole e loaa mai, alaila aole a’u mea e hana aku ai ia oe, a hiki i ka mahina o lulai ae nei, ka wa oka ohi auhau, alaila noonoo aku au ia oe, © hoomanao no nae oe aole au e poina ana ia oe a p&u na la o kuu ola ana, a nou ka’u e hoomaikai aku nei, aohe palena, a o kuu mahalo ia oe, e mau loa aku ia, ana ke Akoa e kokua, a e malama ia kakou. Owau no o ka oukou kauwa hoolohe. D. H. Kaailau. N. Kohala, Feb. 8,1892. ____ —“ Ma keia Poalua ae eku mai ai ka mokuahi Ausetcralia mai Kapalakiko mai.

ANUAI O MOLOKAL E ka Hawah Holowa, Aloha oe;— E olaola oe e hookomo iho ma kalii kaawaie o koa kino UhiUhi i ka anoai o Molokmi nei penei—(1) He noi bvj o Kona mai Kainala a hiki i Kaanakakai, ke ai | hou nei ikaai a ka haole. oia hoi j ke palaoalawala ono a ka Eha. (2) Oki loa mai hei hoi na pali koolau o Pelekunu. a me Wailau lna« mii k»h« kaooha ai mai ka Papa Ola mai, oiai oa lawe ka haole a lilo i ke one o Kahului i ; ka manawa hoopaa o ka ai no hookahi makahiki, a nele hoi na kanaIka H&waii ia pono, ka poe nana i hoomanawanui ka Panalaao o Ka laupapa a me Halawa i na la mamua, a me na makahiki loihi. aka. j i keia wa, ua lilo^(3) He mau no ka maluhia o ka Apana o Molokai nei i keia mau la, aka, he okuku no nae ma ka la 29 o Ianuari, oiai ua hui pu ka lanui oka pake, me ka la nui oke aupuni, he okaikai no, aka hoi aole no ioi aku mamua oka mea kupono ole. Aole he oi aku o ka haunaele iloko o keia makahiki, mamna ona I makahiki lehulehu i kaa hope aku nei, i keia wa nae, he wai ua lana malie. (1). He oia mau no ka hana pono ma na anaina haipule ma na Apana, he lana no ka hana aka Haku, a koe no nae ka poe hoomaloka, a me ka poe hoohuakeeo mai ; ka pono aku, no kahouhou no kekahi ona makua ma na ole lo ano | ole i na hoahanau, aka, be mau no | nae na hana maikai i ka hapa nui 0 ka mauawa. (5) OT. S. Nahinu ko makou nei lunamakaainana, he kanaka hou oia aole i komo mua iloko o ka Ahaolelo, a ke hele aku nei nae oia e kula ia mai, o kana mau kumuhana ano nui oia keia; £ kokua ikaika loa anaoia e hoo pau loa i ke kumukanawai, ahe kumukanawai hou kona makemake, e kue ana oia i ke kuikahi kalepa, aohe ona makemake ia mea, a e hoopau ae hoi i ka Papa Ola, a e hoopau i ka lapaau ana i na kauka haole, aole e lapaau i ka poe ma’i lepera, na kanaka Hawaii hoi i loohia i ka poino, a he nui aku no kana mau mea i kamailio ai, aka o ka’u nae keia i hoomanao ai. A ke manao nei no au, ina e puka mai ana o Wilikoki a me kona poai, oia nei kekahi e hoopau ana i ke kuokoa, a makemake i ke aupuui Lihupalika, alaila oka pau no ia o ka nohona aupuni alii ana. pela ka nana aku ma ke ano o kana mau kumuhana, a ua pukamau keia kumuhana ma na wahi a pau ana e hele ai e haiolelo, ma na apana a pau o keia mokupuni, nolaila punihei kekahi pqe, me ka nana iho no he mau kumu hana ano nui oiai e hoonaueue ana ika nohona aupuni, ka maluhia hoi a Kamehameha 1 i nai ai, ia ianei hoi e hoopau loa. Haalele ia iho o A. P. Kapaehaoie, a me J. Nakaleka, na ahi o Helena, a poka pahu ko Molokai nei i kaua ai ina la mamua ae. Aka. ua pio, ua hala na imi pomaikai no Molokai, ame ka lahui H&waii. ake hoouoa nei i mea a’o hou, knla hou, be naauao o Molokai nei mamna, a i keia wa ua ano hapa mai ka noonoo kanaka, a nui no hoi na luna Kkaleaia, na hoahan&u ona hoomana like oie i koho 1 keia inoa i kumukanawai hou. (6) Nui ka makani epa nei iloko o keia mau la, aohe wahi loaa lawaia aku aka poe lawaia. He ma-u wahi mea hou ia, ame oa keiki oniu hua kepan ko’u aloha nui. Owau no, Makai kla helo 5a