Hawaii Holomua, Volume II, Number 51, 17 December 1892 — KA BILA BANAKO A HONA. [ARTICLE]

KA BILA BANAKO A HONA.

E Ka Holomua; Aloha oe:—I keia kakahiaka iho I la i puka mai nei na manao o H. i F. Glade, e kue aua i ka Bila Kan&wai i oleloia maluna; ke hoaka* i ka mai nei oia. he mea houpilikia ua Bil& Kanawai 'la ia kakou; a wahi ana, ke kuai nei kakou iko kakou mau mea ai me ua mea aahu mai na aina e m&i, ano ia mau mea, he mea pono e uku aku kakou me ke gula aole me ke dala pepa; ke hoike mai nei ka manao 0 keia haole mahiko, aole iioko ona ka manao kokua i ke Aupuni, ame ka lehulehu; o na kamailio oia ano 1 mai na poe mahiko mai, i kuu mai nao. oia kekahi ona hoike aknka loa o ku lakou manao hwpilikia wale i ke Aupuni a me ka lehulehu; oiai oko kakou mau waiwai hoopuka aku i waho ma o ke ko ’la ame na mea e ae, he oi palua a pakolu aku ia mamua o na waiwai a pau loa e hookomoia mai uei iloko nei; nolaila, ina aia iloko o na poe mahiko ka manao e kokua 1 ua hana iloko o ka aina, a e kokua hoi i ke Aupuui ma kekahi ala e pau ai ka aie Aupuni, alaila, e ae ana no keia poe mahiko e haawi ina palapala kikoo dala i na aina e me ka uku emi, a emi iho hoi'malalo o ka na Eanako e nei i keia wa, ina i loaa ia lakou na manao aloha. Ina e nana pono ia ke olelj nei ua H. F. Glade nei, o ke Gula oia ke ana e uku aku ai kakou iko kakou mau aie mawaho; a eia ka ninau—i na makuhiki i hala aku la, ina ua hiki ia kakou ke loaa ke gula a uku i ko kakou mau aie o waho ia manawa, no hea mai ke gula i loaa ai ia kakou ? He lua gula anei kekahi ma Hawaii nei ia manawa ? Aole I Aoleloa!! Aka, na na mahiko no i hooaomo mai i ke gula a me na poe hooulu maia, a pela aku. Ke olelo hou nei o Mr. H. F. Glade ke hoopuka nei o Amenaa Huipuia i na Dala Pepa ma ke gula iloko o kona waihona Aupuni—Ke nana pono ia na hoike e pili ana ika Waihona Aupuni o Araerika Huipuia, e ike ia no, o na Dala Pepa a Amenka Huipuia e hoopuka nei ma ke gula, ua oi palima aku ia i ka nui oiaio maoli o ke gula e waiho ana ma ka waiho na Aupuni. Ina aole e hooholoia keia Bila Kanawai a Hona, alaila. e pii m&u aku ana ka aie oke Aupuni i na wa a pau, a hiki i ka wa e hiki ole ai i ke Aupuni ke uku i kona mau aie, alaila, oka hopena, he mea ia e hoonawaliwali loa ai i ko kakou knokoa. Aka, ina e hooholoia keia kanawai a Hona. oia auanei ke anuu mua loa e hiki ai laia ke uku i kona mau aie & pau, a e lilo ana hoi ia i kumu e hiki ai ina kanaka Hawaii ponoi ke lawelawe i na bana a pau o ke Aupuni ma keia hope aku; malia paha oia kekahi kumu e maka’u loa ia nei keia Kanawai. I ka wa i hiki mai ai ke dala Kalakaua. he nui a lehulehu okeia poe kaiepa i kue ino i ua poe dala ’la, a na hoopilikia maoli ia no kekahi poe, aka, ano, ke kue nei anei lakou iua dala la? Aole! Ua like loa na ano dala elua i keia w.u Owau no, Hawaii Poxoi. Honolulu, Dec. 15, 1892.