Hawaii Holomua, Volume III, Number 151, 1 February 1893 — KA AHA KAUKANAWAI O KEIA WA. [ARTICLE]

KA AHA KAUKANAWAI O KEIA WA.

Malalo o keia kulana aupuui o kakou e ku nei, ua loaa ia kakou he Aha Kaukanawai oia na ‘‘Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina;” a eia na iuoa o na keonimana ua lakou e kau nei na kauawai i keia ■wa: Ka Mea Mahaloia S. B. Dole, Peresidena a Kuhina o ko na Aina K: J. A. King, Kuhiua Kalaiaina; P. C. Jones, Kuhina Waiwai; me W. O. Kamika, Loio Kuhina. O lakou nei uo ka Aha Hooko, Maloko hoi o ka Aha Kuka: Na Mea Hanohano Kikila Baraunu, F. W. McChesney, Charles M. Oooke, J. Kmmelulh. C. Bolte. Henry Waterhouse. J. A. MeCandless, Andrew Brown, James F. Morgan. S. M. Hamon, E. D. Tenney, W. F. Allen, A. Vouug, me H. K. Cooper. Ua like me umikumamaha ko lakou nui, a ke huiia me na keonimana mua oia ka Aha Kaukanawai o ke Aupuui i keia wa. Aia hoi ma ka Olelo Kukala a ka poe na lakou e paa nei na kauia hookele o ke aupuni i hoopuka akea ia ae ma ka la 23 o Ianuari, ua ikei*. kekaki mahele manao e like me keia: “O na Kauawai Hawaii a me na Loina

Alak&i Kumukanawai & pau e kue oie ana me keia (oia hoi ka Olelo Kuka'a i hoopuka ia ma ua la nei. L. H.) e hoomau ia aku no ko lakou paa ana a hiki i ke kauohahou ia ana aku e na Aha Hooko a me Kuka." E ana mamuli o keia manao, aole i lawe ke aupuni e ku nei i keia wa i ke keehina puIamv holookoa i ke Kumukanawai 0 1889, ma ke ano oia ke kahua o na kanawai o keia aupuni e ku iho ai, aka, ua ae lakou e lilo na Loina Alakai Kumukanawai i kue ole i ka Olelo Kukala i kuahauaia ai ma ka la 23 o Ianuari, i mahele no ke kahua e hoohana ai lakou i na kanawai a lakou x makemakeai ekau 1 keia wa. A hoea mai i ka la inehmei. (Poalua, lan. 31) ka piha ana hoi ia o na la he 14 o ke ku ana o keia aupuni, ua hiki aku ka nui o na kanawai i kauia e keia Mana Kaukanawai o18 waie no kanaka ka nui ma ia poai. i ka eiwa (9). a mawaenaoiamau kanawai, hookahi kanawai i lilo i “koa kiai” no ka papapa’i a pau pu hoi me na olelo waha a ke kanaka e kamailio ai ma koua waha no ke kulana aupuni eku nei i keia wa. Penei na olelo oka Pauku 1o ua kanawai la (ma ka mākou unuhi ana): “E ku no ka hewa mikamina i kela a me keia mea e hoolaha waha ana a ano e ae paha, i kekahi mau huaolelo a palapala paha me ka manao hoala kipi. Ina hoi oka manao oia ano i hoolahaia, he mau huaolelo ia i kamailio waha ia, ua kapa ia ia hewa (ofeni) ke kamailio ana ina huaoleio hoala kipi. Ina hoi o ka manao oia ano i hoolahaia, he mau huaolelo ia i kakauia a i paiia paha, ua kapaia ia hewa (oleni) ka hoolaha ana i ka laihila hoaia kipi.” Oka hoopai ae ku ka hewa, he elua makahiki hoopaahao ma ka haaa oolea, ama ka hoopai dala hoi, aole e oi aku mamua o $1000. Ua oleloia, ua kauia keia kanawai i mea e kinaiia ai na olelo hoolale pupuahulu a kekahi mau nupepa e ku nei ma ka aoao kalai akea aku no ke kulana aupuni e ku nei i keia wa, no ka pono hoi o ka lehulehu. No makou iho, ke hoonaauao aku nei makou i ka lehulehu Hawaii e malama pono i ke kanawai. a e hoao kakou ma na ano a pau e kapae ae i na keehina e maua’e ai kakou i ke kanawai. He oiaio, e hookele ana makou ma na ano a pau ma ke kalai ana i ko makou mau manao ma ke ano kuokoa, me ka hehi ole aku i na mea i papaia e ke kanawai.