Hawaii Holomua, Volume III, Number 152, 2 February 1893 — HE NUPEPA "HOALOHA" I'O ANEI? [ARTICLE]

HE NUPEPA "HOALOHA" I'O ANEI?

Eia ke hnolaha ia nei iloko o keia kulanakauhale he nupepa i kapaia“Ka Hoaloha” (The Friend) O keia ka iuaui o na nupepa a pau e hoolaha ia nei, oiai. ua kauikoo kona mau makahiki. O ka mea nana i hookumu i keia nupepa, oia no ka Kev. Makua S. M. Damon. i hoi aku ma kela ao. ka luaui ho> o Hon. S. M. Damon. Ilokn o na makahiki loihi o kona hooponopono a kalaimanao ana i ua nupepa la, ua kupaa mau oia ma ke kulana o kona inoa, oia hoi —“Ka Hoa'loha.” Iloko o ia mau makahiki he nui wale. ua ulu ae kekahi mau kumu hoonioni a hoouluku i ke kulana o ka aina, aka, ua malama mau oia i ke kahua o ka nupepa i hoolaha ia ai, oia hoi—he nupepa no ka hoolaha ana i ua manao karistiano a me ka hoike ana i ka oiaio i na manawa a pau. Ua kaulana ua nupepa nei ma na wahi a pau no kona maemae mai na kalaiolelo pilikiuo a pili kulana aupuni ma ke ano hoala kue. Ua malama mau no hoi oia i ke ano o ke kanaka karistiano. a aole loa oia ihoino aku i kekahi mea mahope o kona make ana, a aole no hoi i keehi iho maluna o kekahi mea mahope o kona haule ana mai kekahi kulana iho. lia laulaha ka laweia ana o ua ‘“Hoaloha” nei, a ua aloha ia no kona mai' manao karistiano oi&io He mau makahiki i hala ae nei, mahope iho o ko Makua Damon hooko ana i ka hana no ka pono o na uhane a me na kino o na kanaka, ua pa-e mai la kela mau huaolelo kamahao e i ana —“ua hooko pono oe e ka r u kauwa maikai a hoolohe,” a kii ia m.ii la oia e hoi aku e hookuu i kona luhi ma kela Paredaiso uani i hookaawale ia no ka poe o koua ano I kona hoi ana aku ma ia aina hemolele, ua hoopiha ia iho la kofra makalua makeano Lunahooponopouo no ka nupepa ‘Hoaloha” e ka mea i kapaia o Kev. S. E. Bihopa, a ua manaolana ia iloko o ia manawa e hoomau ia aku nna ke kulana o ua nupep aole nae i loaa ka hopena o ia mau upu ana. Mai ka manawa o Eihopa i hoomaka ai e paa i ka hoeuli o keia pepa, ua loh koua inoa mai ka “Hoaloha" a i ka “Enemi,” pela ka mea i hoomaopopo ia ma kona mau kalaimanao aua. Ua haalele ia ke kulana mau 0 ke kamailio wale no ma na mea pili karistiano, a ua komo poo aku la iloko o na kalaiolelo piii aupuni a me na mauao piiikino, e hoinoino ana a e hoohaahaa ana i ka poe a kona puuwai i nonohua ai. Ua aoopuka oia i na olelo hoino o ke ano lapuwale i ka Moi Kalakaua mahope o kona lawe ia ana aku e ka make. ka mea hiki ole hoi i ke.kahi kanaka karistiano oiaio ke 1 haua. Ua hoopuka uo hoi oia i ke-

kahi mau manao pili lahui. me na kaona oka hoolaouwale. A oela pu no hoi oia e kamailio nei i keia manawa no na mea e pili ana : ko kakou Aliiaimoku.* No na olelo oka hoolapuwale. hoinoino, hakuepa, hoopunipuni. o Ka helu hope loa iho nei o keia nupepa ka oi. Ua oleloia he karisliano o Bihopa. a he Levi hoi i poni ia. a o ke ano oia poe oke kamailio me ka maemae a me ka oiaio, me ka makauKan mau e haawi i ke aloha kariītiano ma kahi oka enemi o i ka manao ino. aka, ke ninau nei makou —o ke ano anei keia o ke kanaka karistiano? Okeanoanei keia oka nupepa karistiano? lua pela, alaila, e hoopakele mai ia makou ia ano karistiano mai. He kaena mau o Bihopa i kona aloha i na Hawaii. a ua haiolelo mau ma na awai imua o lakou, hoomanao ae nae makou i kelalnaa olelo kahiko a ua o Bihopa ma. a penei—“e hoopakele ae ia makou mai ko makou mau makamaka mai,” a o ka makou hoi e pakuiaku nei —“e hoopakele ae ia Hawaii mai ka j>oe e kaena nei i ke aloha ia Hawaii o ko Eihopa ma ano.”