Hawaii Holomua, Volume III, Number 175, 9 March 1893 — KA HUHEWA O KA POE KIPI IA HAWAII. [ARTICLE]

KA HUHEWA O KA POE KIPI IA HAWAII.

Ke lawe mai uei inakou a unuhi i keia nialalo iho mailoko mai o aa nupepa “Nuhou a ine Elele” o ke kulanakauhale o Kalelona, mokuaina o Karolina Hema. 0 keia ka nupepa i kaena ia ae ke ahikanana o na niok’iaiua o ka Hema. a ke heike mai nei kona manao i ka hele i ka loa a rue ka iaula o ka aina o ke kue ikaika ia o na hana j akaha a hookahuli aupuni Aliiaimoku; a penei iho ua manao la: “He helehelena ino lapuwale launa ole ko kela mau hana kipi ma Hawaii. He mau hiohiona e hoike mai ana u& ohumu iho la kekahi jx>e aea mai Amenka a£u a me kekahi mau aina e ae i ke anpuni. a ua hookahuli iho la a no ko lakou ike aole i lawa ko lakon ikaika no ka paa ana i ka maoa a lakoa i limanui ai, me be mea la. ma ke komo kokua pu ana aku a .. na koa Amenka ma Honolulu. ke imi mai nei lakou i ka hoohui aina me Amerika. Aka. aole nae o lakou makemake e okomo ia mni ma ke ano mokuaina, aole no hoi malalo o kekihi kulana aupuni e loaa ai ka mana koho i keia a me keia. L'a oi aku nae ko lakou iini makaleho i ke kulana aupuni o k« ano e like me ko aa Apana o Kolumehia. a i ole, e like me ko Uta, na wahi

) hoi i hoonele i* n* k.\n;iīi» nie ko ■ lakou mau pone. a na ke aupuni e • hookohu mamuli o k« min* aupui ’ ni i hiki ai i aa aeahaukae e like • me lakou ke noho hmaikaika n\ai luua o ka lahui a kailiku ae i ko i lakou mau pono o ka nohona. i “E hoolohe mai i na olelo a ke- ) kahi o na Komiaina i hoomana ia i e hele mai e noi uo ka hoohui au- - puui oiai oia e kamailio ana non.i i iho a me ka poe no lakou kona ku- > mu i hele mai ai, oia o Mr. Kaaka, i penei kana mau olelo: > *‘Ua makemake makou e komo ' iloko o ke ano Huipuia. Aka. aole nae ma ke ano mokuaina, aka. i malalo o ke an > aupuni ( PauaIaau. ) a i ole, ma ke ano Aupuni Apana. - I aupuni e like ke ano me ko ka Apana o Kolum ehia. me ka pakui • mai i ona Kiaaina i koho ia e ka i Peresidena, ua oi aku ka make nai ke ia mamuli o kekahi mau kumu i lehulehu. Aia kekahi heluua nui ? launa ule o na Pake a me kekahi i l>oe limahana makepono e ae ma- • loko o na mokupuni i hiki oie ke • hilinai ia no ko 1mrou koho me ka . naauao. nolaila, ina e ae ia ke koho> f ana o na irea a pau. alaila.w- haule i hope ana ka heluna koho o na hao- ■ le a e nele ana lakou i ka nana ole, ka poe hoi no lakou ka hapai nui a aneane pan loa no o na kule- ■ ana pih oihana.” “He ano mikimna loa keia jw>e l Komiaina. 0 ka pono la lakou ke kali a ku mai ka mana Demokarai ta. He mea hiki ole ke upuia ei kukulu ana ka mana hooponopono • aupuni Hepuhalika i aupuni no ka poe hanohano a kiekie uia Hawaii i maluna o ke kahua aia kekahi poe i i hilinai ole ia me ka mana koho. i He oiaio no, ua hoonele aku ka i puai Hepuhalika i ka uoe o ka apa- ■ na o Kolumehia i ko lakou man& koho, a ua milama hoi lakou i au- • puni no ka poe aeahaukae no ke- • kahi mau makahiki loihi ma Uta r aka, aole loa nae lakou i aa e ae mai ua hana lakou ia inea niamuli ■ o ka manaoio aia malaila kekahi poe i kupono ole e hoohana aku i i ka mana o ka pono koho. “He ano mahaoi loa no na Komieina i ka hoike ana i ko lakou manao. Heaha uo la ko lakou mea i huna ole ai i ko lakou mau iini pee|K>Ii e kaili i ka mana koho o na kanaka maoii. I hoohamama ia paha na waha o lakou ma ke kue a hoino i ae kulana aupuni Moi wale iho no. I kaena paiuuu waleia no hoi paha e lakou me ka olelo ae o Ke kulana aupuiu Hepuhalika a me ka mana pono koho o kela me keia oia w aie iho no ka iinuiaulana no ka huonaauao a hooma’amala- • ma i na kanaka Hawaii, na Pake a me ka poe hupo e ae o na kaiaulu 0 Hawaii. ina no h >1 paha lakou 1 kalahea ae me ua huaolelo—Lanakila Kauiike! Luoakila Kauliiie! Aiaila, maimpe iho h*>i o ka ! *oaa aiia ia laknu ke kulana iiiokuaina iloko u ka Puai Hui. aiaila, 1 kukulu iho i kekahi ano koK) 1 lota o Auseteralia. a i <>ie, » keaahi ano hana maalahi no ka hoonele ana i ka poe kupono ole e koho. alaila, e loaa auanei la lakou he manawa e uoho mana ai maluua o Hawaii e Iilte me ka mauao o ko lakou mau makemake. Aka c> I • * ko iakou hoole mai i ke kukuli iho o ko lakou mau kuii imoa o ke mana koho laulaha o ke aupuni Hepnbalita! He kuhihewa nui Ka ia! He hewa nui i hiki ole loa Ke kala ia' Aole ioa kekahi kulana aupuni i okomoia mekekahi manao alakai hewa o ia ano e bisi ke kukulu ia e Amerika iluipuia. ke kahna, ke ano io maoli a o ke kilohana paa o ke kuiana Kepuhalika — kahi aole he mau hoauo e ana i ka lahui, ka lii a o ke kulana mua aku paha o ka uoh» paau’a ana! Hilahila!” K ua makamaka! £ na Hawaii

oiaio a paa! O kiīa ae ia ka manao o kela nupe|>a wahaoleiu ikaika a kaulana o Araerika Huipuia. He pukuuiahi a he ahikanai:a raa ko kakou aoao, e hoike raai ana—eia no ke Akua rae kakou.