Hawaii Holomua, Volume III, Number 193, 4 April 1893 — HE MOOLELO NO KE KUAUHAU HOOULU LAHUI I HUNAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KUAUHAU HOOULU LAHUI I HUNAIA.

E aui ikī ae kakou no Kamehameha a rne Eiliuokalani. Ke ninau nei paha oukou ia oukou iho, no na mea nili i na Kamehameha, a oia ka'u e hai aku nei ia oukou. o Kamehameha ai luau, oia iio o Kamehameha Nui, oia hoi o Kamehameha I. O Kamehameha II. oia no ka Na'i Aupuni. Maanei e hoakaka aku ana au.i na kahuna wananao ka mauawa e hiki mai ana. e iike me ka Kaopuluuulu. L'a lohe mau kakou i kona mo- 1 olelo i kona wa i kahea aku ai ia Kahulupue kana keiki. “E holo i mama. 1 nui ke ahoa pa i ke kai, | no ke kai ka hoi ka aina.” Maanei ke hoole nei au i ka oiaio 0 ia mau olelo a'u e iohe mau nei i kuu mau hoa makaainana Ua olelo kakouna Kaopuiuuuiu i haa- ; wi ka aii.a i ka haoie, aole pela, aka, he wanaua ia nana no ko laua ’mau la hope, jiai, oia no k§ kahuna kaulana o Oahu nei a’u e lohe nei i ka poe hoopaa moolelo. E nana aku kakou i ka oiHo pakui a Kahekili, oia hoi ke alii o Oahu nei; mamua aku ka Kaopulupulu, he haawi aina kana no ke kai. olelo hoi kakou he haawi i ka haole, aole uololei oia. eia ka pololei ia Ki.mehameha II. A o ka Kahekili hoi, he haawi aina kana. Aia i ke au kaua a ka Na’i Aupuni Ka nehameha II. uuumai nei oia e kii mai e kaua ia Kahekili, ke alii o Oaim nei, a nolaila hoouna mai la oia i kona mau elele e holo i Oahu nei mai Molokai mai. Ninau aku la na kanaka ia Kamehameha. heaha ka makemake o ke alii i kona mau kanaka, he ae Ko makou ke hai mai oe e ke alii i ka manao, a ua hiki ia makou ke hooko koki* aku iloko o ka manawa pokole. Pane mai la ua o Kamehameha: “E holo oukou a hai aku ia Kahekili, ke alii o Oahu. he makemuke ko oukou alii e kaua me ia.” I ka pau ana o keia muu oielo a Kamehameha. o ka hoomakaukau koke iho la no ia o na elele no ka h< io ana mai i Oahu nei. I ko Jakou hiai ana mai i Oahu nei, ua hoomaka mai la lakou e hele iuiua o Kahekili, a oia ka ua alii la i ninau mai ai ia lakou, heaha ka huakai a ke aiii i hix>una mai n« i u oukou? Pane aku nei na elele: 1 hoouna mai nei o Kameiiameii.a ia makou e hai aku ia oe, ua makemake oia e kaua me oe. I Ka iohe ana o ke alii Kahekili 1 keia oieiokauoha a Kamehameha ma o kona mau eleie la. kulou iho la kona poo ilaio, a haloiloi mai >a koua mau waimaka. a liuliu ea ae ' la kona poo iiuna a nai mai ia i | kana oleio i na elele a Kaiuehameha. a oia keia, “e hoi oukou a hai : aku i ke alii, inai heie mai e kaua. o eha auanei ka ili u na 'lii a me na makaainaua. E nana mai oia (Kamehameha) ia’a a uhi kapaeleele. kau ka puaa i ka nuku, aiaila. kii mai ī ka aina a lawe aku, a aole hoi e eha ka ili i ka laumeKi. ka poioiu, ka ihe, ka newa, ka maa a me ka uiho mano.” Ia wa hoi aau la na elele a pae aku la i Kauoakakai ma Molokai, oiai aia no malaila ke ’lii kahi i noho ai. Ninau mai la o Kamahameha, pehea ka oukou huakai? Da maikai ka makou huakai, a na olelo mai nei ke alā o Oahu ia makou, aole e kii aku e kana iaia,

a hai aku ia iakou i na mea a pau a Kahekiii i hai aku ai ia iakou a hiki i Ka pau ana. Aol< i pau.