Hawaii Holomua, Volume III, Number 29, 15 July 1893 — POINO WELIWELI NUI. [ARTICLE]

POINO WELIWELI NUI.

i ' — 1 ■" • HOLOAIA KA MOKUKAUA VJTORIA. i t ; He 400 Ola i Poino. ■ ,i ■ ■■ ■■■ i Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kina i ke kakahiaka Sabati i hala, ua loaa mai la ka lono hoohikilele ’ hauli no ka loaa ana o kekahi ulia j>oino nui i Ike ole ia kona lua iloko u na makahiki he hookahi haneri a oi, a penei na lono i loaa mai: KA I-A o ka poixo. Ma ka hor& 4 a oi iki o ka Poaha, la 22 o lune, ua loaa iho la kekahi ulia jtoino noi maiuna o ka iiikai mamuli o ka hookui ana o ka mokukaua haokila Camjterdown me kona kokoolua, ka mokukaua haukiia Vitoria e kau ana hoi i ka hae Adimarala o ua aumoku o ka moana Kaiwaenahonua, a o ka hoo pau ana hoi ia i kona alo ana i na alekawaha o na moana kainui mamuli o kona piholo ana ma kekahi wahi mawaho kokeae o Teripoli, a ua ukali pu aku la me ia he 4U0 o kuna mau kauaka iloko o ka luakupapau malalu iho o ka ilikai. a mawaena o ia j)oe, o ka Hojte Adimarala kekahi o ua aumoku nei. HOOKAHI NO LUA I IKE IA. Aole loa i ike ia kekahi poino nui mamua ae i ike ia ka wehweli i a me ka manaonao, koe wale no . jtaha ke piholo ana o ka mokukaua , Ko\‘al George i ku makahiki 1872 1 uia hoi ka manawa i ale pu ia ai e ke kai a poino ke ola o 600 o kona mau kanuka a nalo iloko o ka opu 0 ua nioana Kaiwaenahonuu nei. XE KCMU O KA PoINO. Ma ka hora 3 o ka lu i olelo ia, • i ua hookokoke aku la ke aumoku . kaua Beritania o ke Kaiwaenahoi • • nua i kahi i kapaia o £1 Mino, he awa a be wahi kulanakauhale hoi i maloko mai o ua palena o Teripoli. G iho mai ana l&kou mai ke kuku- ; lu akau-hikina mai, he mau mokuI haokila nunui wale no he elima ko lakou nui, oia hoi ka Vitoria, Camj>erdown, Edinburgh, Nile a me Smsj)areil, e holo like mai ana lakou ma ka laina pololei. O ka Vitoria mawaena, o ke Camper- , down ma kona hema a o ka Eel.nburgh ma ka akau. KE KAUOHA A KA APIMAKALA. I ka aneane ana e elima mile ke kaawale mai ka aina mai, ua kau ae la ka Hojte Adirnarala i ka hae hoailoua e kauoha ana e huli a e holo palua. a ua maopoj>o, he kauoha keia i na moku mawaena, a ia manawa i huli ak« ai ka Vitoria i ka hema a o Camjterdown i ka akau. a e poai ae a huli hou a hiki 1 ko laua holo like ana, a ukali uku na moku e ae ma ka palua. KA HOOKUI ANA. 1 ka manawa i haawi ia ai ke aauoha. ua hooko koke la, aka, ua ano lohi iki nae ke Camperdown, a i ka manawa o ka Vitoria i poai mai ai a aneane e huli hou, oia no ka manawa o ke Camj>erdown i iho jM)Iolei tutti ai me ke kau pololei o kona ihu iluna o ka Vltoria. Ua maoj>npo koke i na Adimarala ka pilikia hiki ole ke pile ae, no ka mea ua haiki loa ke kawa no ka huli ana, a ua hoomaka like na moku e kuemi hope, aka, ua hala ka manawa, a me ka ikaika lua ole i hookui mai ai ka pahi kila o mua o ka iho o ka Camperdown i ka aoao hema o ka Vitoria malalo iho o ka iiikai a mamoa pooo iho o ke kahua pale o na po, a oooa aku la he 20 kapoal iloko o ke kino a haehae ia aku ia na apana hao a okaoka hoi na apana laaeu KA HOWA O U VlTOaiA. a L n u iml o Wila mim ao ka yaa> me ka hon—opopo oie » ehanoio kapeinollokoo iai maaaWa*- QW 4to VHaria nei he

kanaka BeriUni«. Ua apo xn*i la na kanaka i na olelo kaaieo me ko [ lakoa maa omaoma haaheo am* oa helehelena e hoike mai ana, oa makaokaa lakoa e halawai pu m* ko lakoo hopena ina o ka makemake ia o ke Akua. XO K A OPC O KA MOANA. J • Aia i keia mara*a. ua pau ako la na kaoaka i ka helelei iloko oke kai, a e kapaka aoa mi o a maa* nei no ka imi ana i kahi oka pakele. 0ka poe ike ole ika a’u aa piholo aka la lakou. a o ka poe iioko ona keena a ilalo hoi o na ku’ineki. aia lakou ke hooisaika la e hemo a e puka hoi mailoko ae o ia mau wahi, aka, ua halawai koke mai la lakou ms ka ikaika o ke kai e komo aka ana, a oa poino iho ia. HE KUMC PILIKIA HOC. i Iloko o keia mao haawina eehia o ka poino a me ke kaumaha. ua pakui hou iho no kekahi pilikia a kumu poino hou. Aia ika manawa a ka moku e iho aku nei ilaio, aia no ke nee la imua, a ke emi iho la a hiki ka huila o hope i ka ilikai, a o ka manawa no ia i hoea aku ai i kahi o na kanaka e huikau ana iluna oka iiikai, a ke niniu ala no ua huila nei ine ka ikaika. MAINOIKO Ll'AOLE. Ika manawa oua huila nei e kakaa ana a i ka pa ana mai i ua kanaka ua oki pu ia iho la ko !*• ; kou mau kino ena lepe, a ike ia aku la ka lana mai o na pauku kino, o kekahi o ke poo wale no, a 0na lima wale no kekahi e lana mai ana, a ua ulapu ae la ka ilikai me ke koko a he manaonao iuaole ka nanaina o na mea a pau. EIA HOU CA POINO. Aia na ipuhao ua piha i ka wai wela a e pipi ana ka mahu, a i ka manawa i komo aku ai oke kai ilokoo ke keena palewai no ua mau i ipuhao nei, o ka manawa no ia i pahu ae ai, a pipii ae la ka wai | wela a kahe mai la me he kahawai ikaika la iwaena o na kanaka. Auwel Ka manaonao el Oka poe 1 pakele mai ka okioki ia e na lepe o ka huila, ua loaa mai la i ka wai wela, aua moa pu ae la ka ili. E nuke ana i ke kupaka a e uwe leo nui ana ika ehaeha. O ka poe i mamao aku. o lakou kai pakele, aka, o ka poe i kokoke iki mai, ua pau lakou i ka make. ALOHA WALE. Iloko o keia mau pilikia a pau, aia no na kanaka o na moku e ae ke nana mai nei, aole uae hiki ia lakou ke haawi mai i na kokua iloko oia manawa, no ka mea, ua loaa keia mao uha iloko o ka manawa pokole loa. Ke nana aku la lakou i ko lakou mau hoakanaka,a ke lohe aku la hoi iko lakou mau leo, aua hoopiha ia lakou me ke puanuanu o ka mainoino a me ke aloha kuhohonu. NA WAAPA HOOPAKELE. £ like me ka hikiwawe e hiki ana ke hana ia, ua kuu ia iho ia na waapa ona moku eae ilalo, a ua holo aku la me ka awiwi no ka hoopakeie ana mai i ka poe e loaa aku ana, aka, ua hala e nae ka manawa no ka hapanui, oiai, oa hala aku la ko lakou mao uhane ma kela aoao oka muhwai eleele. KA APIMAEALA MAKAOPAA, Aia iloko oka maaawa mamoa iho o ke piholo ana o ka moko, a e iho ako ana hoi ka ihu ilalo. oa ko mai la ka Adimarala ma kona wahi me ka haaleie oft iho, me kona ike no ho hopena weliweli ko kau aku ana malnna ona. Mamoa kokelhoo kaiho hopo loa ana aku ō ka moko malalo o ka Ulkai, oa haawi ao la ia I kokaooha hopo loa o hooikaika kela a me keia o hoopakolo iaia iho, ao ka loli ae ia no la o oa pllikōa nei, a heiho ana aku. oa hoU iho U kona loa ilalo a piholo akn la iloko o ka manawa pokolokm me k*4awe pu ■ : .V.' '■ - - KM-MAPWKA.

i kaukau e lao aku ilalo e nana ai i ioa waki poino o ka moka, a I » kooa ike ana ika pilikia, na hoao i oia e wehe i kela aahu luukai, aka, > : aole hemo. la manawa, ua holo , maī la kekahi o kooa mau hoa aokij oki ae la i na kaula hoopaao ua lole I nei, a hemu, a pakele ako la ia. O i ka mea aloha nae, oia no kona pa- ' | kele ana. aka. ua poino nae ka mea nana oia i hoopakele—Pakele ka mea iloko oke pilikia a poino ka mea nana i hoopakele. Aloha ! no.