Hawaii Holomua, Volume III, Number 266, 21 July 1893 — KELA HUAKAI I KALALAU. [ARTICLE]

KELA HUAKAI I KALALAU.

(Hoomauia.) O keia haole o Stoltz, ua kaniaaina no oia i ka noho’na o ko Kalalau poe; ua ike no oia aia iloko o na makahiki lehulehu wule ua noho maluhia lakou a ua malama l»ono hoi i ke kapu o ko lakou noho’na mai ka j>oe mawaho ae o ko lakou poai. l T a maopopo no hoi iaia, ua lehulehu ka hoao ana o kahi poe e hookawale i ua mau mai la mai Kalalau ae, aka, aole i ae ia; a ua hoole mau ia no hoi e na Kau Ahaolelo ma o na Lunamakaaina a me na Alii i koho ia e ko ka Mokupuni o Kauai mau makaainana. L T a maopopo no hoi a ua kaulana, ua apono a kokua ikaika na haole kamaaina a Kuo* noono o Kauai a me Niihau i ka waiho nialie ia o ua poe mai la ma KalaUu, a ua kokua mau lakou i ua poe la ma ka hoolawa ana ia lakou me kekahi mau lako o keia ola ana. Aka, me he la, e like me kela lono i loaa mai ia makou, aia mamuli o ka makaleho ia o kela awawa o Kalalau, no ka mea be aina momona a ua lawa hoi me ka wai, a ua ike ia he kahua maikai a waiwai uui no ke kukulu ana i mahiko, nolaila i kapae ia ai Ka noonoo ana no na mea i ike ia a i hana ia no na mai ilokko o ua makahiki i hala aku, a o ka mea nui wale no imua o na maka o ua StoIts uei, oia ka hopu a naa i na mai a lawe aku ia lakou i Kalawao •laila. lawe ae i ka aina no ko lakou hui a hoomaka koke aku i ka haua. Aele loa e hiki ke hoahewa ia ka makemake haoa a me ka elau mikiala o Sto)tz e me kona mau haa hui • kukulu i mahiko ao lakou, no ka mea. o ka mikiala hana ka inea i makemake ia a he hoowaiwai hoi i ka aina. Aka, o ke aoo nae a me na hoao ana e hooko ia ua uau iiui a me ua mau makamake la a lakou, ke manao nei makou ua hala aku mawaho o ke kaha a me ka paleoa kupono e hiki I ni ke aiouo ia aku. 0 kekehi mea a makou i lohe B>»i ai, iua be oiaio, a ke manao nei'makou be oiaio no, oia hoi

k«-ia. 1k* Lele mua loa ana ako I 0 ua Hope Makai Nui nei o Waimea i Kalalau. ua hui pu a ua kuka pu oia me na mai me ka oluolu. a ua hoike aku oia ia lakou i ke ku:nu o kana huakai, oia boi, i kii aku i na mai e laweno Kalawao. Aia mamuii o ka noi a na mai e hoopanee ia ka manawa o ka I«w« ana i hookahi mahina. i hiki ai ia lakwu ke hoop-mopono i ko lakou n.au wahi pono a me na wahi waiwai, a e ike hoi i na pilikoko a me na makamaka no ka manawa hope loa. ua ae aku la ua Stoltz nei a ua j waiho aku la i na mai no ia ma- I nawa. I Hoko o kela manawa. ua oluolu ka manao o na mai no ka ae iaana j o kela manawa no lakou, aka, aole • nae i hooko ua o Sto!tz i kana mea 1 ae mua ai, no ka mea, iloko wale no o hookahi pule a oi, ua hiki hou aku la oia me kekahi mau makai me na pu ma Kalalau, a ua hoomaka e hopu i na mai me ka hoopaa ana i kahi o lakou me ke kaula. He mea maopopo he kumu hookuia keia i ka manao maikai o na mai, no ka mea, aole i pau ka lakou mau hiKiponopono ana a me ka |}oomakaukau ana ia lakou iho, oiai, ua hilinai lakou i ka olelo aa a ua Stoltz nei no hookahi mahina. Mamuli o keia hana auo e a Stoltz. ua ulu ae ka manao hookaaanuha o na mai, a ua hoao kekahi poe e holo a pee, me ka mauao e kue mai i ka mana ona makai, a ua ki aku o Stoltz i kakahi o lakou, a mamuli o ka laki. ua pakele kona ola. He mea maopopo aia wele no mamuli o keia mau ano hana i uluku ai ka manao o kela Koolau a ki ai oia i ka pu a make iho la o Stoltz. No makou iho, aole loa makou i apono a aole hoi be kokua i na hana powa ola. iloko no nae o oia manawa hook&hi, aole makou i poina i ka hoomanao ana, aia no i kekahi manawa o ko ke kanaka ola ana, e loaa ana iaia kekahi mau ulia popilikia mamuli o kekahi mau hana pupuahuiu a kuhihewa me ka mauao o ka pono ia ana e hana ana. (E hoomauia aku ana.)