Hawaii Holomua, Volume I, Number 1, 6 January 1894 Edition 02 — Ka Ninau Hoihoi i ka Moiwahine a Komisina Wilisi. [ARTICLE]

Ka Ninau Hoihoi i ka Moiwahine a Komisina Wilisi.

Nu sa la iehuit?hu i liala ae nei. ua huua kele loa ia ka pane|a ke Aupuni P. G., no ka ninau o Hawaii a Per\'sul* !ia Kalivilana i koi mai ai n<» ka hoihoi hou i ka Moiwahine. a i ka Poakolu nei i hoopukaia ae %i no ka manawa mua loa ka lakou j«ane. e ho*>le aku ana i ka makeinake o kc Aujiuni no ka hooko i ke kaulik* ma kona aoao, a ua hoouna ]<>» ia aku hoi maluna o kela moku lawe kauoha “Kowina i ka j»ulc mua i hala. a kakou hoi a j>au e kali al(u ai i ka hojicna o na h|ma im4 ko Amenka aoao i keia j»ane j»akike o ka hilahila kohu ole, e lioao ana ka |N>ai <>

na Miaionan e hookele i k«*ia lahui me ka nana ole i ka j»on<» me ka noho <»luolu ana o kekahi a«»a<>, a o ko Iak<»u inakemake wale no ke hanaia a h<M»k<< ia, ina j»aha he mau kumu ia e alako ia ai o Hawaii aina e ku ma ke kulana <» ka enemi a j»aio aku i k<»na hoalolia maikai a pili kokoke ma kela kaj»a mai <• ka nioann maluhia o kn Pakipika.

r O ka Percsiaena <> ke Aupuni P. <J. »>ia <» Mr. S. B. Dole, he loio oia aine Lunakanawai no ka Aha Kiekie, oia ka makaula uana i haawi mai ka j»an<' uia ka aoao o ka Aha Kuhina a me ka jx>ai o ka jkh' hapuku aina ia Kuhiiia Wiliai, no kana koi aku ia lakou e haawi pio mai i ke au|>uni. a e hoihoi hou i ka Moiwahine. O k»‘ ano nui o ka nmnan. ua hookahua ia no ia e like ine ke ano mau o ka Kfkina mau kualehelehe a me ua haiia iuN>iiaukiuki ia Koinisina Halaunu. e ahewa wale ana i ka Iumi|m)|io a uie ka inakaukau j>iha o kela kanaka aloha aina oiaio a uiakee lianohano e lili i ko Anie-

hka iiu>a aole e komo ih»ko o na hana powa o ka |»akaiia, e liko ]>u hoi nie na hoike i loaa iaia oiai oia ma Honolulu nei, uia ka huakai Oiiiana Klole. 0 ka j»am' a Mr. I)ole. ua ano like no ia me kela inau inanao a Mr. Kakina i puhi h<K>|>unij>uni aku nei i Ainehka. aol*' loa he kokua i loaa mai i ke aupuni P. ( > ma ka la ho*>kahuli i ke aupuni kuinu o Hawaii i ka la 17 *» lanuah i hala. a nolaiia he kanaka inaikai a hoopono l«»a o Koiniaina Kivini i ke koino ole ana ilokoo na hana ]K>hoIalo a ka (>akaha n me ka aihue hoopunipuni ino loa. e loaa ai iaia ka aka hoohenehene ia inai e kekahi |kk> ; niga e kau mai ana maluna o i ka ]>a o kahi i inalamaia ai o na haiawai o ka ohumu malu a 1 ka poai misionari, a i huai puka nui ia ae ai no hoi e kahi : •'laenui" Sam. Pamoua n me j kekahi poe e ae. a oia ka niala- j malaina piha i i*>aa aku i ka i Peresideua a n»e ka Aha Kuhina. a ua {uiokaliua kana (>a- j paliana maluna o keia ninau hookahi e h«K>kaakaa ia ai na maka a e l«»he pnmi ai na ]»epe-1 iao o ka ]kk' kuli, ]>enei: “Aole he hana e hiki ai ke i huikalaia ka Hepul*altka Nui o Ameiika Huipuiia. oiai ka lani | e kau ana iluua a o ka honua | ilalo, no ka hewa i hana i kekahi lahui hoa’ioha h uawaliwali ma ka hookahuli Wna i kona

aupuni kumu m* ka hooweliweii n k«.Kva uiau iakokaua. a oia [ hoi ka unuhi ana mai i na ko» | Amenka mai ko lakou kahua ku kiai i ke aupuui kipi oka , P. G.. a hookuu hoi i kona ha ef mai ka hookau kuleana ole 'J A ana iiuna o ka hale aupuiaf n Hawaii. mamuli wale iho 10 0 ka makemake o Kuhina kivini e hooj>akēleia kona nv& u hoaloho haij»ule ole |j a kamani.

He ioa no k* la auj>uni n«»u i kukuluia a kaj«aia kc Aupuni P. G. malaio no ia o kc kak'N» ana a na lako kaua o ka mokukaua Amenka B<»setona. Oka mea akaaka loa no na«‘ a lakou nei 5 puhi aku n«-i i Amenka a Kakina. ]>ole, a j»claho aku. aole i liawi mai ka mokukaua H« s* t<»na i k«*kalii kokua ia iakou oiai na minuU* <• ka hookahuii Auj»uni i hooko ia ai k<» lakou makemake me ka lawe pio ole ia o ka halealii kahi e noho ana ka Moi; aka, ma ka hoike a Mr. I)amon ia Kuhina Halaunu ke hooiai<» f»ono mai nona iho e like me kona ikeinaka i ka la i hiki mai ai i Hawaii nei, ua l«»aa aku na k<»a Amenka iloko o ka Hale Auj»uni <» Aliioiani. a me ka hae Amenka ej»alel«>ana iluna

. o kona j»ahu hae, a oia na hoike oiaio ma k«» Amenka aoao, ua uhaki maojx»jx> ka Kepul»alika \ui i ke Kuikahi hooj»aa hoa’lolm «» ka lele kuleana ole ana {<• kona pualikoa oiai ke au maluhia i' hoomalu ana ia H awaii n«‘i. a k«x‘ na {hm- h<x>haunaele he mau jx»e kahunaj»ule a me na hoahanau, <> lak<»u na kuj»uin<» nana i h<x»walewale ia Kivini e j»uni i na hana maalea a ke diaholo.

“O k< kukulu ike Aupuni kuinu, a hoihoi hou i ka Moiwahiue nia kona Iialealii ine ke kulana uiakaukau o kona pualikoa kiai Aupuni, e like jm hoi me ia i loaa iiuia loa ai ia Auienka ma ka haawi pio iinua o koiia inana kaua inoana. oiai, <»ia wale no ke kohu e pulaina ia ai ka inoa Iiauohano he inakee o Anienka i ka jioiio, a he lumwahawaha i ka hewa. ma ka hiK>ko jK>lt»lei loa ana i kela { >aj*a hana i hookuuiu ia ai ka hookahuli Aupuui ia Hawaii, a o hoopuehu liilii aku h»»i i na lako kaua •» ke Aupuni P. G. “() na h<K»lo ana ma kt»

Ameiika a*>ao m> ka hooko ole i keia |>a]>a huua a ]>au pouo, oia hoi e lawe ha|»a ma ka h*>ihoi ana i ke aupuni kunm me ka liookuu laula ia o na lako kaua i na h*vi'loha o ke Aupuni P, (i., he hana kohu *>le l*>a ia o ke kaulike ole ma ka ae mao|k)]n> ana aku, ain no he la ma keia mua koke iho. e ala mai no kekahi mau hana hoopilikia | i ka maluhia *> kela lahui. ke i ole ke Aupuni *> Am* rika e ! kiai a h<>*>k<> i ka mea ]K»l«»Iei e kau ia maluna o ka ]K>e h?kihaki kanawai. me ka lima ooiea o ka ikaika ma *> k*>na mau iako kaua. *o ka ]khi«> ke hana ia a hauie mai ka lokoinaikai j»al«'na ole ona Lani.' X*>lai)a aole o ka hoihoi Moi, he kumuhana ia e hilahiia ai o Amenka, oiai, he lahui kipaku Moi oia mai kona kukuiu nma i**a ia ana ma ke am> Aupuni KepuIialika a hiki i keia manawa, aka. o k*»na inoa hanohano a me ke kaulike, oia ke kuuiuhana hiki ole i kela Aupuni Mana \ui ke aloao ma ke kua 0 kekahi kanaka okoa ae, a hookuu i na poe niga e hana j keaka m> iakou iho malalo o ka ! malumalu o ka inoa o Ame-1 nka, a iloko nae o ko lakou mau puuwai, aia he hookamani me na ]K>haku oi e pehi mai 1 na hana ]K>m> o na ano a pau : a noho ai iloko o ka lawa a me ! ka maluhia."