Hawaii Holomua, Volume I, Number 21, 1 March 1894 — Untitled [ARTICLE]

E like me ka makou e kaniailio pinepine aku nei ma ka aoao ka Lahui Hawaii, he au pupule oke kapulu nui wale a me ka jh'hk>jh\ ua hooiaio ia mai ia i L ia la, he hoopunipuni na olelo a Kakina i puhi aku nei i Amerika a me na paalalo o ke aununi Pe-Gana i hoike aku ai ia Komisina Halaunu, — “Ua unkemake ia i Aupuni maikai a nani ma Hawaii, malalo o ka hookele ana a na luna aupuni lu*o{>ono a me ka uhauha ole i ka waiwai o ka lehulehu. &c. &e. &c. He auj uni kipi keia o Hawaii e ku nei iloko o keia la, i ohumu ia a hoala ia malalo o ka manao lili enemi o ka p>ai haole, a ua hooiaio loa ia na olelo a Komisina maloko o kana hoike, no na misionari Amerika hookamani ka hewa a me ke kipi i hoala ma ia ma Hawaii nei. a i paj>alua a kakoo pu hou ia mai keia olelo e ke Kuhina kama'u Kakina o na P G. mu • -«, oiai oia e haiolelo ana imua o kekahi anaiua o na pua-hij>a maikai. ua hoike

pololei aku la kona alelo i ka mea a kona puuwai i ae ole ai niamua e moni, “no ka mikanele haole ke kumu o ka hewa haunaele ma Hawaii. Ahaha 1 Wi ka niho o ka lole! Pehea la na kakoo o na Pegana i kela mau olelo hoino a Kakina no lakou ? O na mamala olelo kahiko o ko kaulana a na loea huh noonoo o ia mau au i kukulu ai, i kumu alakai a i malamalama piha no ke kanaka ma kana hana, eia kona mau hiohiona ke ku pakalii mai nei imua o ko kakou mau ulo i keia la, e olelo mai ana me na huaolelo o ka moakaka—“O ke kanaka naauao, e hoololi no oia i kona manao (e like paha me Kakina 1); A <> ke kanaka hupo, uole, {e like palia me na PeGana). He oiaio, ua hoonaauao ia mai nei o Hakina e Kuhina Garesehama ma keia ninau o Hawaii, a pela oia i kamailio akea ai i kela mau olelo, me kona l>ilivi hou ole i ka pelo a kela poo niga e kau ana iluna o pa; a no ka ninau 0 Hawaii nei, ua haalele mai na diabolo i ko lakou kokua ana ma ka mana o ke kino a me ka uhane, mamuli o ka hoomana o keia poe Mikanele 1 na haku elua—“o ke diabolo a me kela poo niga 1

Wahi a kokahi Amerika | oiaio no Hawaii, ua lioopuka | ae ai oia i keia mau olelo o ka i liki i ke kuleana pilipaa o kej kahi lahui : “E ae mai ia u e kamailio uku aku i ko’u manao maoli mai ka puuwai ae, ma ke ano he kanaka Amerika au i hanau maluna o ka lepo o ka aina i kapaia—Ka Aina o ka Lanakila. E like me ko’u manaoio i ke Akua Mana Loa, pela ko’u manaoio ia Peresidena Kalivilana a ;ne na Hale Ahaolelo o Amerika , ma ko lakou haawi ana i ka olelo hot>holo no ka pono a me ka hanohano o ko lakou aina no kekahi hewa hilahila ole o ka aihue iloko o keia au holomua o ka naauao a me ka malamalama o ka pouo. “He kue loa au i ka hoohui aina o Hawaii ia Amenka, a me kekahi mau aina e ae no o ka honua nei. Xo ka mea, o ko kakou lilo a»ia i lahui e hilinai ia mai e na aupuni makamaka o waho, aia no ia maluna o ko kakou malama i ka pono kuokoa i hoopaa ia me kekahi mau mana aupuui e ae; a iloko oko kakou nawaliwali ma ke ano lahui. aia iloko o laila ko kakou ikaika c hoohaahaaia ai ka mana o ka pahikaua a me ka pukuniahi.

“O ka ninau hoohui aina e j wawalo nei iloko oka lewa, i aole ia he kuuiuhana e hoowaiwai ana ia Hawaii nei ke hoohui ia aku oia i Panalaau no Ameiika, aka, he puupuu ikaika ia e kui mai ana i na maka o keia lahui ma na oihana holomua a pau e hoala ia aku ana, e like pu hoi me ia e ike ia aku nei ma Amerika i keia 1 la. He mau tausani ona kanaka i hoonele ia me ka hana ole ma'oko o kona mau kulanakauhale nui mai ka hikina a ke komohana oka aina, a ke makilo nei lakou no na palaoa e hiki ai e loaa ke ola. Oka | pue waiwai, e waiwai mau ana | lakou; o ka {>oe ilihune, e ilihune mau aku no lakou. ‘ O ke kunm poino o keia ! lahui e hoonaueue mau ia nei | | kona hookele aupuni, mamuli '■ ' no ia o ke koho ia o na haole e . i paa i na oihana o ka hilinai uo keia lahui. He mea hiki ole i ke kanaka ka lawe i kana hoohiki o ka mana hoopakele no kona aina hanau a me ka mana kupa malalo o na haku elua, a pela hoi e loaa ole ai iaia ke ! aloha pololei no na aina elua. i O ka’u e olelo nei e like me ka

rula uiaa mau ona aupuui a pau i kukulu ia ma ka lionua nei a hiki loa aku iloko o ka ipuka o ka lani—“E hoopau i na haole puni oihana, ke ole oia e hoolilo mua ia i kupa Hawaii, ana ko Hawaii mau kanawai oia e hoopai a e hoopakele ma kana mau hana.

“E nana aku i na aupuni nui o ke ao nei, ia Enelani, Farani, Italia, Geremania, Kusia, Ia r pana, Anierika, a nie kekahi mau aupuni naauao e ae, aule o na kanaka malihini a me na poe i hoohiki ole e kakoo i ko lak<iu mau kanawai, o lakou ka uiana hooko lahui o ia mau aupuni, e like me ko Hawaii nei mana hookele lahui iloko o ka lima o na haole no na makahiki lehulehu o ka hapalua kcneturia i hala ae nei. He kohu ole ka olelo ae, e ae mai o Kukini ia Kalivilana i Peresidena no Kusia, a o ka Emepera Nikola-