Hawaii Holomua, Volume I, Number 9, 3 March 1894 Edition 02 — EHA AKU LA OE I KA MAKA NI KU'I A KA LUMANO, EIA I KA HOUPO O L.D. KE LIIPIO IA E NAKWAIKU NEI. [ARTICLE]

EHA AKU LA OE I KA MAKA NI KU'I A KA LUMANO, EIA I KA HOUPO O L.D. KE LIIPIO IA E NAKWAIKU NEI.

I I A<*, o . e'ta. he pahuna na ka oiiio. ke nape U i fca opi m .himaha, ' k nini ak j 'a i se Akeniau. k- hau nei ka w<sha i K\ oiakani, e bi auanei i ka puahiohio. Uhul I ahu la ia la L. D. Keliipio. e aha ana la ia e hoohaehae ae ia i ke Kaula >. K. Kamakaia. e ake ana p;ha e nalo xa oiaio mai ka lahui aku. a o kana hf><p jnipuni ke h iike a<? i ke r>kea tne ka hilahiiaole. Kupanahake K-makaa Ca hooku kie uui wale. me ka ike iho no iaia iho, ca h ma oia i keia mau hewa imuao kr jikra. oia b<»i k> pi!iw.*iw-i: a n-e ke k'iai i-a i ka Lapaīe, na ht w.i hoi ona i kipaku i t ai e ki Aha Luna n Kaumaknpi!i. a’u e olelo ae ai i na o Eikanele 6 o!a n?i. heaha la kona manao i nei haumana ana? Kupaianaha ke k<naka i hiki ole ke ka!a ia kona niau hewa e ■ kekahi mea ma ka hunua nei. aoki loa uko hoi ma ka Inni, ke ku mai e i;aio i k i oiaio a ke Kaula S. K. Kamaknia « hoifce nei irnua o ka lahui aloha ainn oiaio a pau. Ka lahui hoi e makee nei i ko Inkou aiua mai ke kau ana i ko lakou puhma maluna o ka palapala alunu me ka pakahi a na enemi o ke kauaka Ilawaii oiaio, koe aku oe. a me ia p.ie iho o oukou o Ho.>— pilimeaai ma, nloha wale oukou e na wahi kanaKa Waihi i puni wale i na wahi papaa berena popopo a na Parisaio htx>kamani. A >le e iiu loa na miiiula i koe a ike no oe me k>>u mau mnka i ka oiaiooka ae Kaula Sam'J K Kam ikuia no ka hoihoi ia okuu Moiw iliine ma ka Nuhoaiii u Hawaii, oia nae ka’u e aloha e ae nei ia oe, a me na ili ulauia i pani i k„ wahahee a na Parisaio. N»>’u iho e kuu hoa’loha, e pakr*le ana p«ha t>e ma ou nei, alia nae uu e puiale e aku, nka, e man iolana no nae >>e he wahi moali iki no ki>u o ka palekana mai ke Kaula S. K Kaniakaia aku, ke ae mai Ka Ilaku. He oiaio, he kanaka io no oe ua oki ia naai ka ekalenia aku e ke Kaiila Sam'l K. K. a me ka Ah Lunn. ne ka hewa piliwniwai ak*'a, a me ke pakaukan ia i ka Lapule, n.i hewa hou i hana ia e oe imua o ke akoa. a ! hiki ole hoi ia oe ke pnle nou ilio imna o ka lahui Hawaii oiaio a t>au. A ina o UiKanele ke ola nei, heaha la koua manao nou? Ileoiaio, ua hoolana ia mai kou manao e ht<iko i ka hoopnnipuni imua > ka lahui e ke DiaboIo, eimi ana i wahi e hemo ai ka hipuu i polena ia, a i Alumaka la e ke Kaula S. K. K. mai ka piko o ke poo, a ka manea ou mau wawae kipi. Ke olelo mai uei oe, ua haalele k.i Moiwahine i kona Nohoalii a me ke aupuni, a <> kedal.i uku maknhiki Ui i kona Nohoalii a me k<>— na Ai puni. Kahaha! Aloha wau ia oe, ao!e nae i k<>u kino. aka i kt>u uhaue. na ka lehulehu kou aielo o kaupaona inai. Ke i hou inai nei no »x>. iua oe he kanaka waiwai ii mana- < wa, nau uo e ho ko aku i.i manao ona ea? E ki lahui alohi alii oiaio ;i p.m, eia o L. I). K l.ipio, he Lona no k i Makeke o Ulakoheo, hc uku ho. no kona kokua ana i keia aupum, a oia Kana wahi palaoa o keia mau !a a mauliawa ne, ku ma kapa o ka hale, nana o k.aik<>t ke mahi.ai o uka. o ukt ka hoi ua aina. Kei ke k.anaka a ka haakei nui wa!e. kiekie k.« olelo, hoikanoka m.anno. ua aa m* Ka waha e h<x*j*uka i keia nmi huaolelo iumao ka lahui i aloha i ko l.akt*u Moiwauiue, aka, he wa ko na mea a j>au. aole oe i ike i ka wa e hiki mai aua, a o ka wa e hiki inai aii.i, owui !a ka uua hiki ke h*i aku ia oe? Ke >!e!o mai nei uo. o ke kak.au ana k« ona i ka |***j>a hoohni aira. a me ke kakoo «ua i se Aupum Kuīkawa, a«»Ie k.a :u he kipi f k.a l .hui a me kona Moiwahiue. Ae! Pela io jt»ha, iu ta l.ahui e kau—paoua i kou manao. I kakau ka : oi.a i ka h>v h.ii aiuu. no kona ma— ' kemake ole kn i ka Loteri. Kupiuaha kekanaka naau loleJ *na. * lauwīli nei i kona mau aoao [ iht*. ke eli uei no kana Uiaii o'.elo i 1 i iua u *na e haaie ai i ka hoowaha- ' t waha ioa ia, a ua kona ale'o no e pe'l ohi iaiu iho me ke aloha ole ia ■ e kona mau hoa’loha o na la i kaa- ' hojje ae. He «iaio, o kela ke kauaka hookahi i hanau hilahiia oie ia ma S 1 Hnwaii uei, uiai ka upu uiai o ko- *

• na makeahine. ka wahahee me ka . h x>j»nnij*uoi ino i-u i !<>*% o!e he • iua ma ioko mai o ka lahui H sr I * ffi)l. He mea b .i na'u i mikemaae ole e hoike imna o ka !&hui oiwi. a oia;. he r ni no na miuawa a oiaoa i pap*leo ai m» na uupepa. o»e ko’o kaohi ana i keia mea huna il' to o k /u puuwai mai ka hoike ' ana i ke akea. Aka. am> ia, ke hoike ak'i nei au imua o kuu lahui aloha, a imua hoi 0 ke Kah k -iu M ma Loa. o I.. I). K'liipio. he kanaka i piha kona opu i ka wahahee, a he hooi>'inipuni ino ioa imna o ke ake*. Ke olelo mai nei, ua kakau ka oia i kona ieoa no ka hooliui aina. no kona makemake o!e ka e ike i na hua ino o ka Loteri. Pela i<> j>aha! Aka. o k>’u e hoike nei imua o ka lahoi, oia keia: Oi.;i i<;i la mnkamuao ka h <>k ihuii aupoui, a oiai no h *t nnu t n.nlok < o ka rumi paina o ko’u ho- , me. He oiaio, he leo o ke kaniuhu ka i puka mai, mai koua lehelehe mai. lie leo aloha h >i, e hoike mai ana oia ia'u i ka pihkia o kona noho ana, a ua hele oia e noi ia Heoere Walakahauki, e haawi mai i hana nnna. . He oiaio, ua luaa io mai uo ka hana ana e noho luna nei no ka Makeke o Ulakoheo, a i mea e mau ai ka hana ma kona j*oho!ima, ua kakau aku la i kona inoa no ka hoohui aina, i mea e hala ae ai ka hune a ka j>oloIi e houkokoke mai ana i k<>na ipuka hale. O keia ke kumn nui o kt>na kakau ana i ka pepa ho.*hui mna a i kakoo ai h >i i ke Aupuni Kuikawa e he'e’ei aku ana, aoleelike me kana e hoopunipuni nei i ka lahui, o ka Loteri ke kumu o kona kakau ana, no kona makau ka i na hua ino oia mea. Ahe! l’una nae ka waha i na Loteri ala a olua me l’ua, aohe hui ou i niai ia’u e, he waiwai in<> ka loaa piliwaiwai, a’u no hoi i ao aloha akn ai ia oe, he mea hewa ia na ike no oe. Pehea la i na o Pikanele ke kumu e ola nei, aole anei hoi o ka’u ao ana, o kana no ia e ao aku ai ia oe? Aole anei hoi i oiaio ka’u e lioike nei i k<m hoopunipuni ino loa inuia o ka lahui He oiaio, e nnna hou iho oe i kon hoopukapuka waiwai i ka L i]>u!e. u<>Ie ia-la i kaawale ae mai : ka Lt t**ri mai an e alapahi nei, a oiai, o oe ke kanaka i hai mau aku 1 ka t>'elo a ke Akua ma na ulanui o Honoluln, e ao aku an a hoi ia laKou, eono wale no la ou e hana ai, o ka hiku o ka la no leh >va, uapono oe i kou ao ana pela. a n<> ka ! mea, oia ka makemake o ke Akua. i Aka, pehea oe. o oe ka k<: ;.o aku ia | hai mai aihue oe, e aihue no aoei oe? O oe ke ao aku ia h>i, mai ki]*a oukou i ka Lapule? 0 oe keao aku ia hai, o ka hiku o ka la, he la hoanu ia, he la kalepa la nou. J ehea keia la i kou manao? I mai no paha auanei oe. he keiki no Waolani, me ka uli-ul , he paa mele, o KaIae(*ohaku ka ina. Ae, ke heie aku la i kahi o ke uli—uli, a e lo!ie o Ha«!;ii a me Kauai. i k kani o ui u i-uli ala a ke K iula S K. Knmak.na, au pa—ha i m.iiiao iiio ai, he wahi kui la e hina ai ka oiaio. Aohe e hina ia oe he kahua pohaku, he hoike i ka p*I < ei imua o ke akea, a imua o kuu Haku kuu lesn al<*h-i, Nai a e alak i nei i Ka’u mau olelo, e ao «ku ia t e e ke kanaka hikimua ma ka piliwaiwai }L<*teriJ. e waiho aku i kou noho ana ma ka aoao o ka j><x' haakei, a mai hele hoi ma ke ao ia e ka po»> aia, uiakee waiwai. 0 ka h uannkii n<> ia. o l.lo oe he hoo.iia .n.ii, ke hooj>ij*i!i oe me ki j*oe Kuko uini ole i ka uioiuona o kou aina. au no i haawi afeu la. a nulia boi. o lilo ia’u sahi noho Kuhina. o <e ka’u e ht oikaika no kou huiknla ia mai ka hewa kipi i ka Moiwahine o ka lah li Hawaii oiwio a }>au. 0 na wahi opala ma—kaioa ae !a no i loaa i Kou linia ae jm> >e. a o ka nui akuo kou mau mau io, he oj>ala i li!o i lehn; ua iike no iu>- ke niele a n.i iuahine a tue na eh'makuie ka lealei o!e o ka ma>a ke ueluhelu iho i kuu niau manao kuawiii nui wale a ka pakaawili, me kou ike iho ne i kou . kakan manao ana, ka hoihoi o]t- ke heluhelu iho, a raa kahi bea la u kau aiakai olelo ana oe i * i mai ai e }>ai<< olel * me ke Kaula S. K. Kamakaia, hiiahiia ole ke Hiaholo i ka aa aau i ke kauwaa ke Akua Kiekie Loa, e hele pela oe e Satma ua palapala ia, mai aa aku oe i ka j Kaku i kou Akua, aka e hoomaua aku oe iaia wala no. 1 iho la jaha oe no ko’u ae ole : aku i kou mauau Diabo!o, na hohe ' wale au ia ue. Ae p tba, be ouio, •

i o k»u i ooiknnake «»‘<i <• he?e ' lakai miIo Hik'iliM e l«io ai m- ■ f oe, ai ko kiiu pa’o sia a ina ■ ka mibtk' ia. heaha aku k - » nea i l naa ia o«? A ina b r i oo* ka Pi.ea i wahalo ia- heaha b>.» kn n.-e.-. e !.»a a:i*i ana ia’u m» ia p»ii>»o»? A‘»!e aaei hoi o ka huahua nui o ka w ;b ■. a o ka piha o ka . pu i k» nakani. i i pii uni ki mai be 0 ; ;i \ •>ktQl e h i : a,- Op - Kele ae i ka «t p*»k>»Ie? N •laila, eia iuo ni ka ike akea m.i Hawaii a Kauai oka napepa. a ua kt lehulehu no e kaapaona no la£..u iho, a elike hoi aae ka waiwai o ko’u mnuao ia oe, w>hi »a, ko’u h-a oaio. Pela aku la no hoi i k.i lehulehu a ptn e heluhelu ana i kd‘u epistt ie, a eiike no me ke mele !**a >!e i ko’upepeiao ke h>>oi »he aku. pe!a no i lo «a «.ie ai i»’u !īe waiū un .hi ia p ila a okuhek - h», w;i >w i i oopu piha ilo'eo o tm kiiKnla manao ana. e.>ie keia he h'H>le inauao ino, aka. be ne!e maoli no niai Ke p>o a ka hiu, a o ka leholehu no ka hoike. Nolaila, o ko’n manao hope keia. oia hoi: No ko’u kohukohu maoli no ike uli-uli. Ae! Ua pololei «e, aole paha 5a oe wale ia manao mahalo, a no.ka mea, ke loaa ko’u mahalo ia e ko’u hoa paio. Ile oi loa aku i ko’u mau hoaloha aina oiaio a pau, he mea oiaio keia, aole keia he mahalo i pili i ka hoohonehene a hoomaauea paha aka. he mahalo no ka maikai o ka hookomo ia ana oke uli-uli iioko 0 kekahi m»le i haku ia e ke kumu Puhi Ohe hmi o ka Bana Lahui, oia o Prof. Lib<’ , rnio. O keia mele, un haku ia me ke akamai !oa. a ua hoohuihui ia kekahi mau mele Hawaii o kakou il.ikoo ua mele ala. a ua kapa ia ka inoa oua mele la. ‘ Hawaiian ; Songs,” eia i!os>) o keia mele o Hopoe, Kui-houhou. Ka La e Alohi nei, Ke ulohi wela. Aloha Oe a me 1 hookahi-kahi ka manao, a he mau mele eae no kekahi, a oiai k i le> oka ohe e hone am. a i ka iiiki ana i kahi o ka leo i kupono i ke uli-uli, oia ka mauawa a se Ka- ; «!a S K. K. e lawe kiani ae ai i kana uli—uli imua o na tausani maka e uana mai ana, ea, e hai aku au ia oe e Hawaii moku o Keawe, M iui o Kamalaīawalu, >Iolokai Nui a Hina, Kauai o .Manokaj lauipo, u me Niihau i ka wai huna i ka Paoo, he naui, he maikai, he piii pouo maoii 110 ke komo una o ke uli-uli a kakou i hookahi ke kai liae aua me k.t leo o ka ohe, he rnea hou iioi i ike ole ia i na kau i hala aku. Aka. malalo o ke alakai a ke kumu hou o ka Baua Lahul Prof. Lihomio, ua ike a maka ia ka nani o keia mea he uli-uii a KeLipio, e apakau ae ia. A no ka ike oke kumu puhi ohe, o ke Kauia S. K. Kamakaia, ka mea i hoiomua i ka lawelawe ana ia apana hana. Nolaila. ua haawi la mai ia’u ; he nani, a hs Kohu maoli no e ko—mo iho ai no ka inahalo i ua mea a pau, e ike ana i ke uli-uli a S. K. K., kue aku paha kuu hoa uhai- , aholo o ua pipa aianui, nolaila, me ka oiuio au e hoike nei i keia mea he uliali imua o kua lahui aloha aiua oiaio a pau, a e nana ae hoi kakou i ka ia nei lalau e ohi kui mai nei. Me ka oiaio, S. K. Kamakaia.