Hawaii Holomua, Volume I, Number 11, 17 March 1894 — KA POPO AUHUHU A Na Pe-Gana. [ARTICLE]

KA POPO AUHUHU A Na Pe-Gana.

‘‘Pauku 18. Ke ano o ka Hoohiki. Helu Ko Hawaii Paeaina, Mokupuni o ) c Maheleo ) Ow au o ka uiea nona na niakahiki he kupa no e noho ana ina maloko o ia Mahele, ke hoohiki nei au me. ka oiaio loa imua 0 ke Akua Mana Loa, eia au ma ke kakoo ana me ka oiaio ioa mahope o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina, a e kue loa hoi i na hoao ana a pau e hoihoi hou ae ia Liliuokalani maluna o ka Nohoalii, a 1 ole no ke kukulu hou ana ae j paha i Aupuni Moi ma na ano a pau iloko o ko Hawaii Paeaina.” 0 ke kumuhana ano hou a ke aupuni Pe-Gana e hoowalewale nei i na kanaka Hawaii. mahope iho o ko lakou hoowahawaha maopopo ana me na ; olelo hakuepa e jx*hi ana i ko lakou inaina—he lahui naaujK> na kanaka Hawaii, he hoomanakii. a j>ela aku, ua hiki ma’ ka i.:anawa a keia poe i } !n , h a *1 .= i hope a kahea i ka ilahui Hawaii e komopu aku iloko o ka hooj>aa ma ka hoohiki uo ke aupuni Pe-(rana. a oia ka mea e loaa ai o ka mana koho balota no kekahi kanaka ma keia hoolala no ka ahaelele hana kumukanawai. Aole he moeuhane o ka lahui Hawaii no kela kumuhana okipuu e haawi i h<tokalii kokua i ka jx>e na lakou i hoala na hana kipi o ka hoopopilikia ximopoj»o i ke kulana noho oluolu o ka lehulehu, a oki loa aku hoi i ko lakou haawi maoli ana i ko lakou mau halota no kela kumuhana hainabaga a ka poai miaionan o ka wahahee nui wale. He hookahi mea maopojM>

!o« i ka nana aku ma na maka 0 ke kanaka Hav aii < iaio o ka : aina hanau iloko •> keia ia. a ’ 1 lakon no ke koho balota a nu ka hoohiki e nakinaki ia lakou iho no kekahi aupuni aihue e like me ko na Pv-Gana. aka. t ku ana lakuu ma ka aoao o kt aupuni mua a haawi i ko lakou kakoo no ka hoihoi hou ia o ko lakou Moiwahine o ka manao , kuj>aa oka luli ole, a <>ia h<>i ka haawina hanohano loa a ke kanaka Hawaii e haaheo nei i keia la. he l<ana hiki ole i na misionari ka hoao ana o w wahi 1 wale iko lakou mau manao kuj>aa o ke aloha Alii a me ka 1 aina hanau. e lilo i mea }>aani 1 na ka jv>ai akena o ki ohohia 1 ole ia e ka puuwai o ka lehu1 lehu a me na kanaka Hawaii oiaio o ka aina. Ina he kumuhana keia i ake nui ia e ke Aupuni Pe-Gana 1; no ke kaulike, a ma ke koho * balota e maopopo ai ke kulana hookele no ko lakou kahua e ku ai ma ke ajx>no ana a ka lehulehu, heaha na kumu i waiho mua ole ia mai ai o k< ia kumuhana imua o ka lahui n<> ke kowa kaawale o hookahi haneri makahiki okoa ka loihi 1 hal i a< nei ' Auhea na ho:ai<i n i k . iakou a<>ao, e malama ia ana ke kaulike o ka lehulehu, ina he kanawai oki puu ke hoolala ia nei no na Pake, a e umi-a-puaa maoli ; aku hoi i na kanaka Hawaii ke hooko koke ia aku ma k< ia mua iho, oiai, oia no na hiona i a ine na ouli e kau pakahi mai nei mamua o ko kakou mau alahele, a he kanalua ole ke % kij>a koikoi ana inai o ia haawina kaumaha maluna o na Hawaii niamua o na laiiui e ae ina e hoomau ia ka ohana Mijsionari no hookahi makahiki hou i koe, a e hana lakou e i like me ko lakou makemake 1 jx>noi iho ma na kanawai i ae : ole ia e keia lahui, a i hoike maopopo ole ia hoi ko lakou ! apono ma ia moa raa kekahi I koho haloia akea imua o ka lehulehu hookaa auhau lahui. ( Auhea malalo iho ona Mana Laui ke kohu o ka olelo ae. he hana ku i ke kanawai keia a na Pe-Gana, oiai ka ninau e waiho nei imua o ke Aupuni ! Amerika, a e lohe ana hoi kakou i kana olelo hooholo iloko 0na la p<»kole? Aole anei lakou i hojx>hojx> no kela mau olelo wahahee i Atnerika, ua huli na kanaka Hawaii e kokua 1 keia hana apuka o ka aihue maojx>po ia Hawaii, a oia ko lakou kumu e hoowalewale nei i ka lahui n<> ke ki»ho balota a 1 e lawe i ka hoohiki no ke ka- | koo i keia- hana kanawai ole Oia maoli no ke ano helehelena ma ka nana aku. a oia ka makou e kau leo aku nei i ka laiiui Hawaii a me ! ko lakou mau hoaloha, mai ae ia oukou e lilo i ka hoowalewale ia no keia hana huoj»unipuni oiaio, aka, e kuj>aa kakou i h<x>kahi j>uuwai me ka manao lokahi, a e lohe no k.ikou i ka olelo hooholu a ke aupuni Amerika—“E he!e mai ana oia e Iapr.n.u ika hewa ana i hana u K>a ni ! ;ekahi aunuui * hoalolia. a e kukuhi ia hoi ke auj>uni uialalo oka ajx>no ana aka lehulehu, aole no ke kanaka hookahi a me kekahi j>uali o na kanaka j>owa a me ka aihue aina." O keia wale no ke alahele e holoi ia ai ke kiko eleele i haj>ala ia aku rua ko Aiuenka iuoa, a e ko ai hoi ka olelo hooho!o a ka Ahaolelo Lahui—“E waiho malie ia Hawaii p>ela. a na Hawaii e nila ia HawaiL’’