Ke Aloha Aina, Volume I, Number 1, 25 May 1895 — KA PAE AINA HAWAII. [ARTICLE]

KA PAE AINA HAWAII.

Ua hoomaopopo ia he 12 mau mokupuni ko lakou huina nui, me ke kaulele ana mai ia Neka Ailana mawaho mai. AoIe ma– kou e kamailio ana no na ano a me ke kulana, o keia Paemoku, aka, e hoakaka wale ana no makou i ke ana, o ka nui o ka area [ili] palahalaha o Hawaii ponoi, ke hookuku ae me na mokupuni e ae a pau loa, a pela o Maui, Oahu me Kauai. lna he mea hiki ke maihi ia ae o Maui, Molokai, Kahoolawe, Lanai, Molokini, Oahu, Kauai, Niihau, Kaula Nihoa a me Lehua a kau ia iho maluna o ka mokupuni o Hawaii; alaila e koe ana o Kohala holookoa aole i paa i ka uhi ia. Nani ka nui o Hawaii, ku no hoi ka olelo kaulana a kahiko; he apa na Hawaii na ka moku nui. Ina e kaikai ia ae ana o Molokai, Lanai, Kahoolawe a me Molokini a hoouka iho iluna o Maui, alaila, e paa pono ana o Maui Hikina, a koe aku o Maui Komohana i ka malu ulu o Lele. Ina e hapai ia mai ka mokupuni o Kauai a kau ia iho maluna o Oahu nei, alaila e uhi pu ia ana oia a koe aku na makalae o Makapuu. Ina hoi e hui ia na mokupuni o Niihau, Nihoa, Lehua, me Kaula a kau ia iho maluna o Kauai o Manokalanipo, alaila he aneane hookahi hapakolu wale no o Kauai e paa i ka uhiia a koe aku ka hapa nui. He mea ano ole keia ke olelo ia aka, ke hoike maoli mai nei no nae ia ua hooponopono ia keia paemoku mamuli o kekahi ano nui i ike ole ia kona hookumu ia ana ma kekahi wahi o na paemoku liilii o ka houna nei. O ke kukulu ia ana o keia pae moku ma kahi ana e ku nei, he naauao kiekie a hohonu maoli no

ma ke Ana Moleana-honua, aka nae, ke olelo nei makou, o Hawaii no ka oi ma kona nui. Ua hoike ae ka nupepa Hoku o ke ahiahi o nehinei, i ke koikoi o ka halulu ana iho o ka ua i keia mau la iho nei, a penei na hoike ano nui i laweia mai: Ma Luakaha, he 3 iniha ka hohonu o ka ua, iloko o 24; he ua lani polua ko ke Koolau, he ua loku i ka lauko ko Waimanalo.