Ke Aloha Aina, Volume I, Number 4, 15 June 1895 — HE MAU MAKA NO KO LAKOU LA [ARTICLE]

HE MAU MAKA NO KO LAKOU LA

Ua koho iho nei ka Repubalika o Hawaii nei ia W. R. Kakela i Kuhina noho no keia aupuni ma ke alo o ke Kapitila o Wasinetona ma Amerika Huipuia. O keia Kakela, oia kekahi hoa o kela Komisina Hoohuiaina i holo ai i Ianuari 19, 1893, me Kakina, Kaaka Waila a me Marsden; a i lawe ai i ke kuikahi apuka i kiolaia mai ai e Cleveland. Mahope mai, ua kohoia aku o Kakina i Kuhina noho ma Wasinetona, a malaila oia i noho ai me ka hoouluhua i ke Kuhina Nui o Amerika, oia o Gresham, a hiki i kona kipaku ia ana mai nei, no ka mea, he kupono ole oia ma ka oihana. Eia hoi o Kakela ke hele aku nei e noho ma ia wahi, me kona hoomaopopo no nae, ua ahuwale kana mau hana a me kana mau oleIo akea, i hoinoino ai ia Gresham a me Cleveland iloko o na la i hala aku nei. O keia ka makou e olelo ae nei, he maka no ko lakou la e nana mai ana ia Kakela. Ua hoomanao makou i kekahi mau hopuna olelo a Kakela i hoopuka ai ma ka halawai i ka Halekoa i ka la 26 o Novemaba 1893, a penei na olelo ana: "Na Gresham i kaohi i ka holomua ana o Hawaii nei. Ua hoouna aku oukou he Komisina i Wasinetona e nonoi aku e hookomo ia Hawaii maloko o ka Uniona." "Aka, ua hoomakakiu mau nae na enemi o kakou; ua hoopihapiha lakou i na pepeiao o ka Aha

Kuhina ma Wasinetona me na mea oiaio ole, ua onou aku lakou a piha na pepeiao o Gresham, a pela pu no paha me ko ka Peresidena, me na hoopunipuni, e iike me na hana ana maanei nei. Ua ike anei lakou i na kumu oiaio maoli? Ua manao aku hoi kakou, o ke Kakauolelo Gresham a me ka Peresidena o Amerika Huipuia e hoao ana la e hooko i ka pono, a e hana ana la hoi i ka pololei. O ko kakou ike nae e hana ia ana, aole loa kakou i ike." Ua manaoia e hoihoi hou i ke Kalaunu helelei, ke Aupuni Moi o Hawaii. Owai ka mea i manao e hana pela? O ka Lahui anei o Amerika Huipuia? Na ke Kakauolelo Gresham i manao e hana pela, a na ka Peresidena no hoi; aka, ua olelo nae na kanaka, heaha ko lakou manao? Ua lokahi ka lahui o Amerika me ko kakou makemake no ke Kuokoa ana." "Ma ka'u heluhelu ana, aole loa i loaa iki ia'u he wahi e hoomana ia ai ka Peresidena o Amerika Huipuia e kukala kaua aku, a o keia manao ana ona e hoihoi hou i ka Moiwahine i ka Nohoalii o Hawaii ina hoi e hookoia ana, he kukala kaua ana no ia." "E kupaa kakou no ko kakou mau pono, a ina he mau hana kekahi e hana ia ana; e hookuu aku e hoopii Luna Nui ia oia imua o ke Senate o kona aina hanau iho." He nui na olelo hoahewa a Kakela ia Gresham a me Cleveland, ano ke alakai aku nei ke Akua ia Kakela ma Wasinetona, e noho kino imua o kona mau enemi ana i hoino ai mamua; oia ka makou e olelo ae nei, he maka no ko lakou la e nana mai ana ia Kakela. Laki loa, ina oia he (Persona Grata) mea kupono i ka oihana.