Ke Aloha Aina, Volume I, Number 17, 14 September 1895 — Na Palapala [ARTICLE]

Na Palapala

Aole e ili maluna e makou ke koikoi 0 na ahewo ana no keia nia;. i hoopukaia ! malali) o j»o, ākn. e ili no ia maluna o j na poe na lakoe 1 kakau fnai. |

Ka Nane-huna a Kauikeaaiili.

KA NOIAU OI AKU NO KAKOU E HAWAII.

| O ka nini Ekahi, o kona ae '/ina mai, <• nini i ka poino o ka 'l.ahui i kailiia e ka M H 1887. 1 Elaa, ka hoopau ana mana \h na mea kaua, a hiki ole ke 'hoohana 'ia ka mana puni koko ['o ke ī>iabolo. Efc&īu, kona 'mi ana i popo laau e nini aku !ai i kela manao kaili i hoolele Iia mai at na mea kaua a me na Ma kana Memoriela |"koi kū-e, i hui.pu Uime ka ka (iLahui Memoriela, e koi ana e |b©>ihoi mai i ke Aupuni Moi |kumu o Hawaii nei. j () ka huaolelo "Nini/ ! ua like | me ka "Kho" "Pao' 4 "O-eo-e' | "Ahu-pohaku'" "Paheiau," KiaIhoomanao a pela aku. O ke ! kukulu ana o na Ileiau, me na Ipohaku nui, a o ka ma'i o na | Heiau o ka hakahaka ma na jhook>sina pohaku, nolaiia, ua jhookomo ia na nui jia mau kowa o na pohaku, a ku'i ia a pili, a lilo i hookahi, kv ike aku i kahi e ( a kokoke, ua hiki no ke-mauao .iho, ua kui ia, a kikiia ka pohaku īiilii ma ia kowa, a ua kajiaia ia hana hoola i na pohaku hakahaka a pukapuka. hv, "iuui a kapaia ka inoa o ia "nini" ma ka inoa o ka Moi a mea nana i kukulu ia Ileiau. ' Eho. Pao, 0*eo-e, j , 'nini'* .\hu, e like me ke "Ahu | vi Liloa, "Ke Ahu a Umi iluna o Maunaloa,'' a me "Ka auwai o Kikiaola" ? Waime.a Kauai, a ua kapaia, "Ka Nini a ka Me-ne-hurie.'' O na ano~iiana kaulana i ha hana ia. hr mt-a hookaulana no ia i ka Moi a mea-nana i kukulu. T T a ani- like paha rae ha Kiahoninnnao i keiam.iula, o na hanā maika: k<jkahi mea hoolilo Ea i Kiahoomanao, a o na h.ma'ino no hoi kahi. O kv Kiahoomaiiao no na ha:;a ina'ikai. e haiaMi ana ki* kino a ka l'ham*. O ke Kiahoomaiiao no na hana ino, he nu-a hoino no ia i ke kmo a me ka llhane o ka p oe 'e ma kaikai ana.

Nolaila, oka Memonela kor ku-e a ka Moiwahine Liliuokalani i olelo ia ae la'-maluna, he Nini a Kiahoomanao ia no ko ke ao holookoa e heluhelu iho ai i ka nui o ke āloha iloko ona no kona lahui a me na lahui like ole e noho pu ana. Ua nini ia na kuni ahi me ke aloha oiaaloha no, ua oinī ia ka man io kaiii o Kivim a me" kona poe i hui pu me ia t ma ia hana, e ia palapala hoola. O ka hana nui i hana ia e kahi mea, he Nini ia f he Pao, a he Kiahoomanao no hoi a pela aku, -hooluolu ana.J—kapuuwai a me ka uhane o ka poe* heluhelu, | O kana hana ku i ke aloha,.| o. ka hua ia a ka uhane GeLla-'; tia, 5:22. "Aka, o ka hua naj ka uhane, oia ke aloha, ka olioli,- ke kuikahi. ke ahonui, ka lokomaikai, ka maikai,' ka ma"~ naoio, t 23 ke akahai, ka Paki--ko. Aohe kanawai papa ia mau mea." (> ke ahōnui, ke akahai, ka lokomaikai JV a me ke aloha ka ka lahui i pa-pahi iho ai i na la i aui akula, ua kanawai makani puahiohio iho la no nae ke heluhelu ia ma». aole oukou e kakau inoa,. aole oukou e noho i keia aup'Ō'ni, aole oukou i hopkupa a pela aku. Ke hoole mai nei hoi ke anUni nui, ia kakau Pamano'iho no l'oi. liap'ala ke keokeo na ka ele ka ep, oia hoi "hapala ke kea na ka ele ka ai." ;

O keia i'a o ka Manini, a torkala Maniaini, o kekahi i a momona a ono loa ia keia mai ke alii i ke Kalaunu a hala loa i ka lepo makaainana haakle ilalo. O ka oi aku o k*ile[io o loko o ka opu o keia i'a., He pu«i na na aiii wahine 1 hala aku ia. a me na keiki jxipa o ka aina 4 a me ka poe no i nui ia waiu o ke aloha makua. Nolaila, o ka lepo o ka opu ae !a ka men ono lōa ia, a oia ka na aoao kalai aupūni elua e ono nei, o ka* lepo i waiho loihi iailoko oka opu» a akahi no a ai ia. Ke kiola aku nei i ka lepo Uuna o kahi aoao, a pela |nokahiaoao ke!a walu leo kahiko loa o Vane Kouva f e olelo ana» he hoomakaulii aina, oia anei ka

lepo i ai ia e ka ao&o mae mikaīiele i waihp ia iJo&£ o ka opu hiki mai i ka M ff 1887 alaila; loaa pono ka inQjT. 0 keia i'a he*matiinj,—a e ka aoao alii i k| ?j[ H 1889 hiki hou mai np i k/a 1893 nini hpu mai , no, $ oia n(j 1<jj™ ka aoao alii i nini hou ihcf n$ 1 .ka 1895, nolaila- na hana o ka aoao hoomaēmae t hana ai mai ka 1887 a hjiki i' keia 1a. ' 1 *

Ke ho.ia mai r.el no iakou he 'poel ino na Moi a me keia iahui kai aka o , Hawaii nei, he ai kanaka, puni wale i ke kipe ia, naaupo a pela aku. Ua hooia ia aku i na aina e peia, a oia kn lepo o ka manini o ke ao ho'oekoa e ai mai nei iloko o na Nupepa, a oia no hoi ka keknhi poe haole makee maluhia o loko nei o ka aina t kamiai.na J neia mau mea a pau, ī haawi aku aj i ka lakou mau hoike i hoohiki oiaio ia imua o Koraistna Blount, a eiae no kana kakauoielo io ki&pu Ua oi aku ka moakaka o na mea a pau i ko ke ao holookoa, mamua o kahi poe o Hawaii nei, -Ua puka wale ae ka ino i hana'ia a i hana o!e ia paha mamua aku o ka M H 1887, a oia np ka na aoao elua e 0 na mea a pau i bana ia a hana ole ia. TJa ino kahi aoao i kahi aoao, a pela no hoi kahi aoao i kahi aoa,o. O keia iho !a ka lepo ono loa oloko o ka opu o ka manini. Ke hele.aīa a ike wale ia e ke ao holookoa, e ka lalani hoku i kapaia; "Miiky Way t " Ke alawai haninini. Nolaila, 0 ka huaolelo manini, ua like no ia me ka hua> olelo, maninini, he inoa I'a, a oia mati huaoleio, manini, maninini, hanini, haninini, kuiu, kukulu, kahe, kakahe, a pela waie aku. i O ka lepo o ka manini i ai ia e aoao elua, ke pii hou niai nei a.haninij iwaho, a ua li!o i mea hewa, e like noi nae ka ka Haku i olelo mai ai, aole e haumia ke kanaka i ko waho, malalo: no ia e huai al, o ko lok.o kā mea e haumia ai. No loko 0 ka opu. 0 ka ma~ nini ka lepo i ai ia a komo ma ka wah-a 0 ke kanaka, i O ka puka hou ana iwaho ma ka waha ka mea i he.wa.al, a huahuai mai hoi ma ka waha na hua awahia p ka awaawa a na aoao a elua. Oia no.paha ka hoomakauiii, ke kaili, ka hakukole a» pela aku. Mataiols.ll. ,l Aoie e haumia ke kanaka i ka mea i koma rna ka waha; aka, 0 ka mea i puka ae maiioko 0 ka waha, oia ka mea e haumia ai." O ko kakou mau alakai no ka poe nana i lawe mai ka Lama-ku 0 ka malamaiama o Karisto, a i keia haaa ana paha aUanei oukou e waiho aku ai i ka lakou alakai, ke hooneoneo e mai nei no oukou i na Luakmi,. ke waiho e mai nei no i na kuka ana: 0 ka lesu no ia Mataio 15:14. "E waih 1 pela ia lakou, he poe aiakai makapo lakou no na makapo, i na he makapo e alakai i ka makapo, e haule like iana iaua iloko o ka lua hookahi." Pauku 13. Oielo mai la la, i mai la. 0 na mea kanu a pau, aole i kanu ia e Ko'u, Makua itia ka Lani, e pau ia i ka uhuki ia. Nolaiia, aoie na ka mea wehewehe keia i hookemo wale iho ma kona manao ponoi, na ke ano maaii no o ka huaoielo i hai okoa ae no, peia, a na kakou pu no hoi 1 ike maka aku i ka hana i hana ia i ke kuiike me na mea wanana kahiko ia. Nolaiia, ea, o ka hauoli i hauoii piha ia, (Bliss) aole la e miua hiki i kahi la hou aku. Ua piha loa aohe wahi i koe 0 ka laulau, ua manmi a maninini ioa, hanini a hamnmi !oa, kulu a tukulu kahe a kakahe loa no ka manawa pau ole. He mea ino ka ono ana i ka lepo 0 loko 0 ka manini, i waiho iloko o ka naau mai ka wa a \ anekoua 1 hoike ai ia mea

Ihuna a hikij keia mau la c oleole nei. Ua ku poina ole mai kt; Kia> .hoomanao.o ka makjihiki. a me, na hana i puKa ma- ka waha a hiki i keia mau la e nee nei, a,e hanai ia nei ka lahui nona ka aina i k'a makani, a na na malihini ? haupa mai nd1ca momOna ou e Hawaii, Ua ku-a mālihini loa iho Ja| hoi ka poe nona ka hale, a na : "kēia mau ao ana e papahi iho i na Moi a me ka Lahui o keia mua aleu i ka wehi o ka poina o1e ma ko lakou houpo. * Ai lepooka makahiki 1887. Nini ia a manini, hanini ke ko- ■ ko ikamakahiki 1889. Noloko mai ia mau manao, a he mea ia e hewa ai, ka lawe ia ana o ia 1 mau kino ola» ka mea hiki ole ke pani hou ia. ■ ■ Ua.uwe loihi ka lahui Hawaii i ko lakou, tnau pono i kaili ia ai e ka makahiki 1887, a hiki i .ka makahiki 1893, a oi loa aku a hiki i keia la. O ka nini a na aoao a elua i na iini.o keia ao a pau a$ la, oia ka Ka- _ ristae pao niai ia i na haipnie -crrra auao'a elūa7 — e noonocTiho i na Kanawai a me ka Berita o Iehova a na Mikanele i ae ai mamua o ka lakou hiki ana i v Hawaii nei, * O ia koi hookahi no I na haipule o Moi a me //awaii Lahui e hooiaio ae i ka oiaix> o Karisto i ko ke ao* nei mamua ae o kona anai ana mai ua pau ae nei hoi na anai ana 0 ka mana o ke elala. O ka maria hooponopono po- . lolei wale no koe a ka Lu- , nakanawai o ka honua. Halelu 50:3-0. "E hJe mai -4 ana nq ko Akua aole e noho wale, e ai no hoi ,ke ahi imua ona, a e .ikaika mai ka ino a puni ia. k E oia i,ka iani mai luna mai, a i ka honua hoi, e hooponopono oia i kona 'poe kanaka. . . E houluulu mai oukou i ka'u mau haipule io'u nei. I ka poe 1 B«rita mai me, au ma ka mohai. E hoike hoi ka lani i kona pon£> t no ka mea, o ke Akua ia ka Lunuka.nawai. He mau la pamalo loa keia' o ke kulanakauhale nei. ; Heaha la ka ijiiea i ae-a hoike ole ai ka Papp Ola i ka e ola ai ka ma'i koiera, a m c he la, no ko ka I'apa Ola hopohopo a maka'u niaī ke kumu o keia hoike ole? . Ma ke ahiahi |o ka PoaMu nei i holo hou aku ai na moku piliaina no ko lakou mau awa pakahi, a pehea ,ana la, e ae mai ana paha na ina e hoolek aku i nu ohua a me na Aole paha. j . Ma ku auwiiu U o ka PoJ».. ono i hala, i make ai o Dodgq i ke 35 o kona mau makahiiii . j: kmolaana. O keia no Ha ! iunanui o ka ,nupepa nainu| Hoku. Ua lohe mai makuu uapaniia kona wahi e Hook/