Ke Aloha Aina, Volume II, Number 25, 20 June 1896 — Moolelo —NO KA— [Illigeble] ANA O HAWAII [ARTICLE]

Moolelo —NO KA— [Illigeble] ANA O HAWAII

|.n ; •►»»><«■ *£**{!' ,ainu;i ■ u ka MoO«w»! , nlJl UhainaluMi i| it>. » »■ piiii» L ka lia>«P«« n<» Hnnolulu i»5«a manawa »ki kt-| al i k» f»oaa l>3ii i aaneka i'a «K k»j eiahiwa oow>#«a,| i ke akua nekal* k& ioae o ko Ukoni i j Hewu oui, o Wa,n, o WailelM», HaKaaemak&ēaM, ,n. )>aha rea H»«a i.io ko Maui. O Mookwi, Ka-i t:;.uipuiakueu, Hi- . s Il'iiao nu». * KAI'U ANA. ■ ko io» m»i k» i na, u» hook::»au • a kupuoa kahiko w . Lra. Oka »aki; hik o, u» hoolei •».. f;.di o Pap» noa :c nae h« I9iu .i! kei» im» he aoa »j penei ke ano ■>. ane a me-; k a; k>-han.a K. ; ikutu mua oia - « ako a pi», >na «ahine oiau i.*f;ele ana o r:a nir ka «ahine. kopa *rahi e a > <' heiau aku, oia •• kona hale ponoi moe ai. k ukulu hou„ no. j » r ••■i-u wahine e moe »i i' ■ ■ <i I#Ma, ilaila i ' r-j witjina »au hale e • - ■ * .'i dt o kana wahine ik-j oi» kahi e ■ f, n-*. ■'•: niaoll keia i hana 1 . kupuiia • ke au 1 lakou i hala hoj/t '* K iu moopuna o ke l,u M' o;e ai i k» maniio 14 k » mau hana a ■ ti<anao ai. s ■ ake kane e lubi ai 1 n ■ •• ■ a eia tbo no keia 1 ' »• i v.-»it• a li e kane c a 1 - 1 ke kane eho a ai D ' Hana mua ke kane a.i a nio'a, ihi a pau, "• w a'i a'waiho m» kona * • ) a aku uia» k» imu »J *- & kon» ipu, a waiho ''-'j n:. eeaiai, oīa k* hale ' hc '■'>«», no ka mea, »olc ai ,n c me kana «r»hine ma k» ahi. °" Ci * pilī »a» m» kei» oik»~ k| pu. Ik»!» e kapo »i o

ke Akua, make ka wahine, kahe ka wahine, i ka wa e hanawai ai, kapu no a ai kaawale ka wahine me ke kane, a he kaawale ke kane, a pela ka wahine o ka noho ana o ia mau la. Ma ia kaawale ana o laua ma ke ao a me ka po, ua komo ae kekahi kanaka okoa iloko o kana wahine, apela no koi ke kane ma kekahi ahine okoa aku. eia no hoi kekahi mau mea i hooi hookapu ia aku o lakou. Na laau o ke kuahiwi a me kula, a ua kapa ia, he mau akua kii laau e keia au malama taee, »ka, i ka naeao 0 ka frae kaktk«, he eaea oiaie 00. ' Pel» no ae n» i'» maloko 0 ke kai, 0* lawe 00 lakou a hoonani »ku i mau ak«a »• lakoa, » pela no me ka pdbaku a me o» naou o k» lewar ( he meu Mea keia i iawe ia e lakou i m»u «kua 00 lakoa, »«» kapu »ku lakoui» m»« «e» i »kua ao lakou. 0 kei» aae» he »i kajni, aoie 1 hai aaai k» me» aaaa i hookamu, ua olelo ia, mai W»kea ma m»i« o kekahi, mamua »ku 0 iau», » o k» maoao g kekahi poe kahiko o lakou, mahope o W*kea ma, » na Luhaikapawa i hookumu i ka ai kapu ana. Ua oleio ia rftai ma kekahi moolelo e ae ne ka ai kapu ana, mai a Papa ma mai laua o Wakea, ka hookumu ana o ka ai kapu ana nia keia PaertKjku, a i.enei ka hookumu ana: j ku <'v* ai.a o ka l'apa ma laua o Wakta kc;ki he kaikamahine 0 Hoohokuka:ari. hanai «hn U bua a nui ae ia o Ho-ihokuka am, ike iho la o Wakea he wihine ui a o Hiuj«okukaiani, ai-īiia, V nuo (iiai !a ka manao k .k'/i'ok'» 1 !.n>< oka iaua kaikam»'Une 1 io'.e me ka »na!u. a 11111 iho !a Mi3 i r o P.»pa kana wahiu».' « nalo ai. ike e i ka laua niue ana rrie k.3!'ant, aole nae i ioaa. N /ai 4, iwnau aku !a oia i kona kahuna M.i kona hoike maopopo ana J akn ī a tnca a pau. : 1 ka :fi i 1 • <wa a ke Kahuna 1 ike mai ai īnu manao a pau o kona haku a.lii, t±ia o alai'a, i mai •' um rat ka hojke ana mai me keia mau olelo inmao Wakea: Ina he ' !U-<e J ' >t: kaikaoi. lune, ea. e iT.iii kaua 1 mau po kai»u nnu,' 1 kaawa i" jc as oe mai a Tj|>a ri,ai. a e irni Mi nu boi kaua i mau p i kapu no !'a:'a, i-kaiw,iie ;<ku 41 oia wai i oe aku. N'a'tj e- -hoike aku nu ku Umina iinua o oiuJ a 1 elua, 1 ■manaoio mai o Papa. h< hnna ke;a n».ii ke dkua niai t piua keia Oihana, a huiiu «iie maF oia. Kia kekahi a u t* ti-o aku ai la >e, a ;ia kau e inaU:na .me ■kou h(.(M<»hc uuii K r.oi.k.'»awa>f ia »e t a'ole .»« ou we ia t f;Oi ka] u !oa 1 krkahi ia na k» :;kua a me ka ai, a e kukuhi i htiair.no ke , akua, no K : me l,t n<;. no Kane »ie Kanaioa a iue blini akua. ► Kia hou keia mea e hoike aku ai i» .oe, 0 na niea.a pau e loaa ana ina ka- 1 naka e baawi mua i ka ke akua. PeU ke kahuna i olelo aku ae i» | Wakea i mea e hooko la ai o kon» 1 maaao e moe me ka !aua kaikamahioe rac Hoohokukalani. I I ko Wake» ike *»». he m»u olelo < la»ik»i ka kooa kahun» i a'o 'aku ai I

iau » alail ». *• M lt oia imua o kana wabine oia o p,t " —i;kg W*kga fcbea aba "Mro mk ko lauai baie, e noho mai an» ag o Papa. -§i a '| a > oM» ak«? .J* o ,Wake> Pa|ta, ea. i hoi mai la au ia qe e fe«ike aku i ka huolelo a ko kB«#sfc&huna i o!c.<i' m*i. nei eiii«at aa ta ce e heie halei lohe oa kaoa Biat| oielo. Ae )a oPiapa ika oleio » Moa kaafr, a Ina ae ia lieie ae»r— r " 4 hiki o Papa ame Wakea ma k? ke kahuna hala, hoike ke-kabuta ia Pap|a iaa «aaae a pao a lan» t baka ai t*e koaa baku kaee aae Wakea, a i ko j»apa lohe ait*, manaooia, he meoao oiaio keia a ke kahaoa e *es iaiaj ae aks oia me ka m*mam oluohi a Mmoieie bo hoi. A oolio kaawale iho la o Wakoi w* Papa, alaila, moeilM) la o Wakea me Hoohokukalani ka laua k&ikamahiae na ka po mua, a i ka lua <rSl"s4 o ko laua moe āaa, oia ka po a ke kahuna i oleli) aku ai ia Wakea »aoa e hpala ako i ko laua hiamoe ma ia po. Maioko ona puie to ke kahuaa hoala ana. aoie nae he ala o Wakea mai kooa hiamoe ae, a hiki wale i ka wa o ka ia i hoea ae ai a kiei mai la ma-o. alaiia, ala ae ta o Wake« a ike ae ia, ua kau ka la i kaJolo, alaila, ala ae la ota a hopu ae la i kona kapa a kau ma ke pao, pulou ihg la a puka aku la iw<ibo a holo kiki aku la » ike ole.mai ai o- Papa. Aka, laia e hoao ana e imi i wea nona e pakele a e naio a» oia, ua ike ia rnai e Papa kan<« wjhme. 1 k--Vu\>i ikt aua, ua mou kc k*r.e i). Wakea.uie/Honhokukalani kj laua ke ki, alaila, ho!o kiki ak« ■!» o;.> a! kfrfrto aku !a rna ko Wakea haie, oia ka ftiua, a hoomaka ko laua hakaka ana me na o el > 001. Hopu mai la <> Wakea ia Papa a. kauo iwaho o ka hile kaou, a hoomalielieaku la la Pa[>i rne na lelohooluolu ī n»ea e nn mai ai o kona huhu noaa, aka, aole i oluolu ko Papa manao. a mn iho la'ua i inea no laua e kaawale ai a peia iu r,!j. . Ma la ia, o k<- laua hemo ana. ua k:>u; aku !a o Wakea .ka paa nu ' r. t i w 'I» » r i'.'P'l . K kap'U oe l k;j l'uaa. a me ka Niu-U-io, a ii){* ka maii, a eia. na mea au e ai ai. () ka Maia P<jpcu!o am« ka lholena, ame ka N)uhcwa. A o na i'a hfi. '• ke Kumu, o ka Mano, o ka Hopuea, a me ka Ulua. a ua kapu ka ji pu ana o ke kane a rne ka ■ wahine ma &a mua, a pela pu no hoi ma ko Ilaiu-r.alt īho. he kapu ioa ko ke kane ii ,r,i> pu ana, a nioe pu ana paha me #ina wahine i ku manawa e haumia ai no ke kahe ana. A puii keia niau olelo a Wakea mamua > k;.na wahine o Papa, alaila, lc>ha aku "<a nia na maka <> Papa, a henio ar '.a laua. aka, he nui wale na a i hiu kapu la ina wahme mai o Papa. a ua ike no j>aha kakou i kekahi o la nuu mea ma na t)iix>jelo 'tv Hawaii nei ina la i hala akula, ma na i-hooiaha ia ai e.kgkakou poe i paa o na mooleio o keia j.x>e Paemoku. ! O keia ka mea i maaao ai o'kekahi poe kahiko, no loko mai o kelia oiaii olelo a Wakea [i hookapu ih«i oei i kana wahine ia Papa iko iaaa i kn> " 1 h

nle .i, e IRt <M .MNMI' >«' w» <ni'o MK >i*rii «» «i ti««r«lW n tiŪāliS%' ■/:'»"' 'V', • »■■■• ■ t •. »■ »'' - 1 N* &A £APAAU ANA f gA sfofe UA'i. i plga fcs p«>& «ahiko ika 0«1 poe tnA'i,.aka,toe no M Hawaii o*i» 1* luMii epekuolM kak&t*L Heifce IsffiVaamo Ae ka kekahi w« na hdfa wum&i p*biohro, uWm* kakaakaai a me kawai iHo O fca kek&u 00 ftoi. o kia iie 1 ka no ka ma'i aoaaAaa, • like no me ke aoo e o ke kulana o keiaame keia ano oka tE«i oke kefeato, pe& fiokek»a|csawaie aaa *kag»e * ike i ka iapaau an» ma ke» mau Fae~ *mok«. Ina e ioaa aka kfl&hi i ka piiiiiia « k* ma'i, alaiia, kii ia k% mea. fke t «* hoi ke kahana, a hikl mai ola ma leahi oka mea ma'i, a nai*gt oia i m» r i a ikeoiahe ma'i Faaoao ka ma f i & ka mea e fraibo ana, alaila, olel» oia penei/ • "E kii hou eku i kahuaa i fkt »: ka haha ma'i Paaeao, aok e hiki 'Wu ke hana 1 ka'u oihana malup» o u «M.*? 0 keia oke Paaeap e «iek> |$ nti eko Hawaii t>ei poe kakiana»■>«; rrtafo ad*T| i ioaa e ihookumu 7naf ka wa kamalH mai, oia no ka wa o ka ha* nau ar>a nra{ 0 ke keiki wai lok6 f»&i t> ka opu 4 kon-« makuahhe, a «ai laila mai kā hoōmaka ana o keia ano ma'i maioko o ke kanaka. He ma'i ola wale no keia, ke ike ke kahuna i na laau kupooo o keia aao ma'i. . Aka hoi t i £a nane ana oke kahuna ahemake naka ma'i anaan*, a he hiki iaia ke lawelawe malalo okanaoihana iapaau, alaila, oiek> oia ika poe nanakama'l.' s ' "Ka, o ke'amake o ia oei i keu mal he ma'Lanaana ia, a nu lik> ka maonn 0 ianei.'* la manawa, lawelawe iho la ke ka-« huna ma ka pau iliili ana, a i t»ie, ma na puu no'a paha. Ina ma ne'a ke iphuna e )awelawe ai i kana aj>ana hana, alaila, hoopuupuu ia a ku na puu kapa ehma, 1 hana mikioi la a p«epoe m>ikai a kupono no hoi ke huna iho ka no'a, alai)a, olelo ua kahuna nei i kekkhi mea okoa aku maiako, e laweoe i keia wahi pohaku uuku a huna aku maloko o ka puu au i manao ai, e waiho 1 keia wahi pohaku 1 olelo ia ka no'a. 1 kela wa, lawe ka m-a i oieio ta n*na e huna k.. n</a,; hi r.c īl o )a ma kona'puu i manao ai e waiko Ika nu'a nva!ails. I ka pau ana o ka huna ia ana o ka no'a, alaiia, oielo ke kahuna i ka poe nana ka ma'i, pene;, Ke ike «ei kakou a pau i kei» mau puu efima, a pen«i ko Ukou nnau inoa. O ka puu mua o Hmii ia« puu elua, o Maoi ia, ka puu ekohi, • Molokai ia, ka puu oiw, Olīb it» • © ka puu*ltaia aaakelakiki, o Kauai m> hoi ia.

a pe30amv