Ke Aloha Aina, Volume III, Number 1, 2 January 1897 — KA LA KUOKOA MA KOHALA HAWAII. [ARTICLE]

KA LA KUOKOA MA KOHALA HAWAII.

i r (Hoomauia.) j 3 —Na hania hoopilikia a ke Aupuni o Beritania Nui i ka A. D. 1843, TOft 0 Haku George Paulel o ka j mokukaua H. B. M. S. Carysfort, o ka ] papfi elua 0 ke Aupuni o ka Moiwahine o Berttania Nui, ma na mea pili i ka t waiwai 0 kona miu makaamana i paa hewa ia e ke Anpuni o ka M6l Kaui- 1 keaouli. Aka, o ka hopena 1 ili iho maluna , keia Aupun», oia noJca liio maoli ana 0 ka Ea 0 ka aina o kikou, e iik: me ke kuahaua haawi aina a ka Moi me 1 kona Kuhina Nui Kekauluohi ma ka ' la 18 o Feberuari, A. D. 1843, a me ' ke kukaia kuahaua a ka Haku Geerge Paulet naa ka la 25 oia naalatna, e huki ' ia ka Hae Hawaii -ilalo, a e kau ia ka 1 Hae Beritan<a iluna a puni ka keia Pae- 1 aina, he mea oiaio, ua hookoia ke kauoha a ua Haku kaulana 'la o ke Aupuni L:ona nana i hoohaahaa iho i ko kakou kulara o ka noho Auuun? Moi ana malaio £,na Kamehameha a hiki i ka hookomo ana mai o ka mokukaua H. B. M. S. Dublin ma ke lai o Kou ma Honolulu ma ka la 26,0 lulai 1843, e lawe a«a 1 ka hae o Real Adimarala Kamaki, ka mea nana i hoihoī hou mai 1 ka Ea o ka ama raa ka huki ia ana o ka Hae B«ntania ilalo, a huki ta ka Hae Hawaii īluna ma ka la 31 o lulaj. ; A, D. mawaho o Kulaokahua ilpko o na leo hooho 6 na makaamana he maū tausant i kela la, ka a .na puali kaua, a me ke kanī kuilua a aa pukuniahi e hoonafte āna t na aekai o Kuloloia. Oiai na 'iii, ka lahut, a me k» Moi e hauoli ana, ua hoea mai la ma ka hikina ka mea hou ka'mahao, me he uwila ala e hoiopuoi ana i na kihi eha o ko Hawaii Paeaina, e hai mai ana i ke ola ua kakau tnoa ia kē Kūikahi e hoolilo ana i» Hawaii i Aupuni Kuokoa ma ka la a. X) 1843. m * kulanakauhale aH» o Litiana e ke kakauolelo nui a Kuhin* o ko na »tna e o ka Moiwabm<? o Berttanta Nui 1 it ka Elelt Komisina Nui o Farani e.nolio ana wi k« a'oah» o ka Moiwahine. NoUila, mai Novemaba 28, A. D. 11543, a hiki i keia la 28 o Novemaba, A. D. i80„ a kakou e hoomanao n«i, oia ka ptha ant 0 na makahikī he 53 o ko kakou nobo Aupuni Kuokoa ana. Nolaila, e oa hoaloha o kt H«t Haw*u Aloh» Aina, a me na matthini J "akoakoa mai net i k«i i», o kri* ka hua » ka pon>atkai i loas ta kakōu ««- muh o ka IwomMiwwi o kela j k«n«ka Aiohi Ama oiaio, Ssr • K*b«nap«?e o l.ahama, »e T»motco Haalt!io, kekihi iU h, nau c ka ain» i %*atele iho ai : m k»tauSu o Hawali nei ras ka 1« I o lulai A P 1843, * au al» I» t kt kai 1©» w ke lioha > ka ama» k» & me k« lab»f, e Uke me \ keia I*. a i ko--,h' ia *aub<»k* īu akai a \ s * !M e * *"*• '** f t * rn } * ** M« - * . k* K * ki M . 1 h.v«n* m*k» ai nv» J jml*K 'V U | N'U*r& o ks hv>* o Vv»tka»| tl» • r ,-ia ka kak«» e ha« j' tuv .e k.- ka**k«< »>*** . 1 Ut n» }v.'.pa - * n>e n» btK%ht*\ * u vh.' » k» k« h», .V T ko V 8 tvs,v mv ii wr« J

ka huli hoimi kona mh'i ma % ku*ana milla ke ana>na ilplli a nnele. i ka himeni Kuokoa." * ' '« ' ■ O KA LEHULEHU. * Elua kuiana ano nui a ka lehulehu t kilo aku ai maluna oTta mea hāioleio o * ka la: 1 ke kulana haaheo o ka mea haiolelo o ka l&. 2 —O ka paanftau o na mōolelo o na hana a kela mau- mana Au- • .un» i hoike «u&e nei. paipai . Aole i nobo pono iho ka lehulehu iialo, oia ka wa»i kihea ia ae ai ke Kahunapule o Kaneohe, Koolaupoko, Oahu. Rev. Kuikahi. laia i hele ae »i a ku ma kahi haiolelo, ua pane mai la oia i keia mau hua[olelo mua 0 ka hoolauna īaia iho i ke anainaAole au 1 kunou aku nei imua o kēia anama, e Uke me kuu katkyaana iho net, aka, ke hoomanao nei au, he poe keiki oukou na'u, a owau ko oukoa makuakane, o ka mea poiio a r u e haawi aku ai īa oukop i keia wa, oia no ke aloha, AloJ|f oukou. la'u e neī i keia anain» nui a ua piha ia Kooukou mau heiehelena i ka hauoli Tto ka baiole'#_a kuu kaikuaana, aka, malia paha b. hu-j bu ma» oukou ia'u ke hoike aku avs no'u iho. Oia hot. ua hoohUi au i keia au-i puni no kaht papaa berena, aka, o ke! aloha 1 ka aina, ka Mot a me ka lahui, eia noia noko o kuu<puuwat kahi i, paa ai. Ua lohe au 1 *o oukou kuee me ko oiikoū Kahu, ua manao au ua hewa dukou,"aka, 1 ko'u lohe pono ana i ka moolelo oiaio ma na poe kahiko mai e hiki li ke hihnai aku, ke manao nei au ua kal ka hewa ma ka aoao 0 ko oukou tahu, a 1 na owau la, ina u» tuo« aku au imua 0 oukou e a*u mau keiki, a ieha ae n» mnka iluna, malia o a!oba iho oukou i ka amo ae » na m«ka, 0 ka pau no ia o ka huhu o ke keiki i ka makua. ' "'Nolaila,-e leha aku aa maka i sa mauna, mailaiia mai r loaa at na kokua ia aakou." Maha o hoike ta aku keia mau olelo a'u imua 0 ko oukou kahu, aka, laia e huku mai ai ia'u, ua kau e aku la »u iluna o ka monoahi. Kinau 0 Honolulu ka tbu. "H 1 ac la ka aka a,kc anama." He tiut na oielo aweau a ka mea kas olelo i htkt ok t*'« ke hopu aku, akt» 0 k' attaioa e ooho aot e hoolohe i kana J m*?' oia ka hoike nut oiaa i Uooia ae, ua bkc k»na mau olelo me knhl wai iaulana « Hii)««re e hooipo iho la 1 na paii ba> Uu!i o na Koo ! av HA MAKAO O «LA Hookahi »0 ano eui a kc*na)oa « kiio aku «»1 kc«a om« I—Ht u«ku kah; kme, fee nukHu •ae iw ka uanahe kah; le\V A\M 1 kuu tb« k« Imui Ii in-- ii bat « k* keiki t na p«U 0 ! Kooiau» aea ka lev v la Lu«*abc« , j »a»u t ke aoa<n« e "hoo.i'a'o . U&epoj»«> 1 ka h»tvvJ<ie « ka tK | 1 kt «ā * .i*lu a ke aeunm* li9®l k* 1 k*br* la *c al keiali ha^. Ke hmm% ts*> k* 1Im« \ |« Nm&w iM i* nom kt - Kct§vM«., mt I«V4 jv«k v \. #*» li «w* c r»ū\Avv 'hr l >Ka -*'v kt K\ms*#u*v «a|

'ana,® kānaka bpto i piha fl& ma4au : : kau ana i olelo "ioaalihini 9 i ka a&oolona ama'makuahuie. 1 ku ai lāuama kaM haioleld oia no ka itio ma' ai ua keiki holohau la o ua kuahm kaulana o Siiedena i kana mau oth hoalofaat6ha i ke A&u?, i unuhi noeau ia mai rpe ka moakaka e ke *keilti Lahamaluna/ka mea i kapaia, ka pio ok t ka niakani Kauaula. He ku i ka e£hi«. a : me ke' anoano na olelo #atohia e pili ana iā Tcsu Karisto, no Kona make ana ma ke Kea 1 kalahala no ke ao nei, e hik- ole ai i na waimaka oka hoomaloka ke kaohi iho ika ua mea he aloha, oiai qa kuluwaimaka o ka mea haiolelo e halpiloi mai ana, e liiki ai ike anaina ke koho aku he haiolelo ia na ka Uhane mai ka Lani «»ai. > Oiai ke apaina e hamau neu Uf hpopnli r.jai la ka mea haiolelo penei: Ina hooiliili ka iole i kana mau m£a ai a nui, a hiki ole nae iaia ke ai a pau kela mau me» ai, Alaila, heaha ka waiwa'i? Aohe waiwai. * Pela no ke kānaka, ina ioaa ka apana aina nui i ke kanaka, a hiki ole iaia ke hana i mea e waiwai ai ka aina, alai-. la, aohe no he waiwai, wahi a ka mea haiolelo 1 pane iho ai. He nui na oleloVaiwai me k < loea i hookahe ia mai īmua o ke anaina i hi- ] ki olei-ka nva kākau kehopu Iku, aka ! ; ua lawa paha ke!a mau «leīō āo a~ka mea haiolelo e ao mai 'hei i ke kanaka' anunu, mai anunū hou aku' a i ka niea palauaielo, mai palaualelQ hOu aku. NA MANAO O KA LĒWLEHU. i Elua mea ano nui i ke kUo a.ku a ke i anaina i ke kuiana o ka mea haiolelo: s i—o ke kulan » haaheo o ka mea s haiolelo. i 2- oka hohonu a rae *ka no«u o i na aianao. i Ika pau aa* o keia haiolelo, ua mele i ta mai ka himeni hookuu Hawaii Ponoi ) me ka pule a J, Kaimana. 1 Oia k« tra i haule tho ai ke anama e hoonuu i k« oioKiona o na puas, me ' ki poi ono kaohi puu, mamona Uwil», k me k» opae kahawaū opihi o k#!, me ka hmu ka u-ke uuo, a 4>eU aku a hiku > lu hoi «na o k$U me keia i kona wahi : iho me ka hauo i*i nt hana o kala Kul oko* oaa KohaU eel i Owau uo me U txaah»« H. ?. K. Kaiaona J&. , - lUkauolelo oka >a Kuokoa o Hawaii » mi na KohaU. [ Kokt!t, Hanai?, Nov *t. il^e i AMhi Hape Ku«a l«kou a Ua hala aka k« Kan<* «tkt • me le K<skt»ln Ka- ! vtnanalo«, ma!un< oka «aokuahi Wu Mauni t>oa o ka l\*alua nei, r\-> U , poliu Ui mahno a Fhu. 1 V» «iwli tko a Hula iv !\Mtcso Ik* toomt M&e- A K I*l ) aMHai \ «MU!*«*, | Kc r e V* ,f\4c f k." ,ri. o %.< * miki pii «*€ kv> '*\vC !l.f s v t U *V* A K- s «4 J 4 . .t>vV rra \i Vf W*-.•*!*»Wk *'K I I "* ~l ke *wW , . J I