Ke Aloha Aina, Volume III, Number 29, 17 July 1897 — HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

I keia wa i lilo aku st o ka hookele ana o ka moku iloko o ka iiina o ke Keikialii Akbasi, osa hoi ka wa o na mea a pau i huh mai ai a nana pono 1 ke kulana kilakiia* ana i lawe ae !a a paa ikko o kona lima, Me ko lakou manao ao!e ona ike i ke ku aea i ka hoeuli, aka, i ko lakou hoomaopopo maoli ana mai hoi, aia boi ua lawa a o' āku kona makaukau maniua o lakou a pau ma ia hana. 0 ke kaoena nae a me na aliimoku m iuna, ua ane e ko Jakou noonoo no kahi luina, no kona ae ana e haawi i kana hana i!ok® o ka iima o ke keikialii, mamuli o ko lakou makee i kekulana ihi kapu o ko lakou a!ii opio. A i mea hoi.e ike maopopo loa ia al nawaī ia i haaws aku i ka i ke keikis!ii, ua hele pololei mai la ke kapena imua, a he mau kapuai waie no ka mamao mai ke keikialn mai, a oiai hoi na maka o ke ah opio e kauLna pono ana no mua s oia hoi, ka wa i pane sku ai o ke Kapena me ka hoaiu pu an-i iho o kona kmo, . • Ē ke alii opio, ua lilo i mea hookaumaha i ko makou noonoo, ka ike ana mai la oe e ku anr. oe i ka hoeuh, ka, mea 1 kupono ole i kou ihiihi ke lawe ae ae i ka hana r kou niau makaainana haahaa, ka mea hoi i kupono ole i kou hanohano ke hana pela. E oluelu mai oe e hoihei aku i ka hana a kou makaainanaana o kona Uma i loaa aī he wa nou e hoomaha ai, eiai. ua loihi ae nei na helu mmute i pau īa oe i ke ku uwati ia. Huli ae la ke Keikialii opio, a pane akula i ke kapena me keia mau olelo, e hiki ai i ke kaper?a ke hoomaopepo iho aole i hewa kahi kanaka kuhoe aka, aia no ia ma'una ona. ao!e ataluna # hai. M ai heahewa aku i ke kanaka kuqoe no'u ne', no ka mea, aole nona ka makemake, eka, no'u ponoi iho no } a o kona kuieana ka'u e ku aku nei i'keia mau mmule. Ua lilo keia msu elelo a ke keikiahi i mea maikai s ka o ke kapena A oia hoik;-na i haalele keke iho ai i ke kuiana hana o ke Kciki..ln e lawe ana i kona kulana holemoku o na īa i hala me ka nar!ehi« nui, O kfia hn ws i hele mai ai o ke k*ik3uu-hir*e alis, ko laua makuahine hookama. a me n« kauwa wahin# 0 , 8 hookahi ko lakou noho like ana mahope. O kesa ka wa i huli o ke Kei kialii a pane sku 'a imua o kana wahi«e, a me ea poe en. noho pu ana miUila, s ka i ana «ku me ke « mau oklo: Rc tiOOm»r;H-po r< .-r »īā ko'u ike In \» n r>.i s .. - u ui oe e ki . i 4 ! .. , 1 i' ■ b . 1 N ! V , u , po I k>h'i v k i- . • • e i'i ai'.i-, « !•;■= t kt ! ano o kf t k pna i ke km, . ; ka ii ■ h. ? ō'~ Ki»'v! e !\ kt ae nct, in;J

penei ke ano o ka pa ana o ka makani, a me ke ko ; wtwi ana o ke au i Halaea Alaila, i ka hora 12 ponoi o k§ia po, e ike ai kakou i na kuku' o ke kulanakauhale alii o Ladana, a i ka hora ekahi ponoi hoi kakou e pili ai i ka uapo, ke manao kakou e hana pela. Nolaila, mai keia wa aku ke lawe nei aa i ka mana 0 ka moku ileko o ko u lima, me ka laweiawe ole o kek»hi hmahana o luna nei t>~ka moku, a h'.ki i ka wa e ku ai ; Ladana Huliae la oia a hopkakaa ae la / ka huil o ka hoeka, a oia no hoi ka wa i ike ia aku ai ka ihu a me ka aoao o ua wahi moku ala, me he mea In, e hoonuu ana oia i na hunakai 0 ka moana me ka palamimo nui. A o na kopipi ale ana hoi, aole ia i pii ae maluna o ka oneki o ka moku, a aole hoi i pulu hookahi mea i ke kai, a oia hoi ka ke Kapena a me na Aliimoku e nana nai rre ka pahaohao'o kō lakou manao, oiai ua kamaama a ua sehia iakou 1 ka ho!o āna o ka moana, aole no e nele ka pulu o kekaht mea i na hunākai kopipi ih, elike me keia ke kuiana pakela 01 aku o ka holo. He mea ©taio oiai ka manawa e hookokoke aku ana i ka.hora 12 o ke aumoe, a he 10 wale n® minute i koe, alaila h.ki 1 kona wa i olelo ai, e ike ia no ke kulanakauhale o Ladana, oia hoi ka wa 1 hooho mai ai r> ke kanaka kiai 0 muā, ua ike ia ka a mai 0 kekahi kukui i kahi mamao loa. Na keia leo hooho o ke kanaka kiai 1 kono aku i na mea a pau e noho ana mahope, e holo koke mailakou no mua no ka nana pono ana aku, ina paha he oiaio keia mau olel» a ke kanaka kiai 0 mua, e kahea raai nei i na bora kualilii o ke aumoe. O keia no hoi ka wa a ka Ui Madelina i kiei aku ai ma ka palekai o ko laua wahi halelana i heie a paihnhi ke nana ae i kona mau kia a mt na pea i hoolawa la a piha pono i k mak»ni t a I he ku maoli no hoi i ka hauoli k« nana ae i ke kulana holo e haokele ia nei e kana ipo aloha. Mahope iho u kono akwa ana aku ma ka aoao, aia hoi, ua ike maooopo ak« U oia 1 na mea a pau, me ke kai ialai.. pu mai o kukui mamu- 9 kona alo, a oia kana i pane aku ai 1 kana aioha «e keia mau oielo: Ke nana aku nei au 1 ka nee r,ai 0 na kukui o uka, me he mea la, eia kaua ke hookokoke aku nei i kahi ou e kuu aioha, ka aina hoi a ko*u mau pepeiao 1 loht waie ai no, a akahi no ka ike maka. Nolaiia, ua huopomaikai ia mai ko'u uhane ma o ka kaua hui ksno * nona hui m e hookokoke aku nei e hehi 1 ka lepo o kou air?B, ka mea nona ka mana a me ka ikaika, i hooktu!ana ia a puni ke a<". Oiai n# iaua e kukai Kamaiiio ana, o»a hoi ka wa a ua wahi Neoe Ahiu.nei i kaa!« iho ai ena ka aoao 0 kekahi wahi kialua paiiaiea e motio pel#!ei mai ana 110 kahi a ko lakou haleiana e ho«> komo aku ne , O«« no ka wa » hoohuh ae a ; o ke Keikiaiii AUhāli, * oia tK> ho» kon» wa ī ne aku & ; ao!r keu <fee 'wah; m.-ki' kialua okk aka, o»a n» keksh? 0 ken* m«u ii ki 'oh *o U A ā " k a'p », 1 »v*v '•> ka *, ' l,r■ ii',H •'« • k4 * P J «1 * !v 0 kv . >i w ?

Huli ae la oia a pane aku la i kana aloha, me keia r»au olelo e hiki ole ai iaia ke uumi iho 1 ke kaohi ana 0 Tca hana a ke aloh* iloko ona, O! E kuu aloha, ke hoomaopope aku ia anei oe ■ kei? w rt hi moku e hookokoke mai nei i. • '*•> kakou aoao, aole ' la no hai, ak' , ua r oa ia īa no'u, 1 mea hoomaamaa mn ka ho!o lealea a-M—«« : ko'u wa molowa. A oiat hoi au maluna 0 kona oneki, j ua poai puni naai ko'u mau hoaloha o ko'u wa kamalii ia'u, rreke kapa mau ana i ka inoa 0 keia wahi moku, "Ke ; Ki p"Ladana," a oia hoi ka'u e ; aku nei e kau hou maluua o kona one- | ki, bo keia wa ana e hookele mai nei i |o kakou nei. | I ka hooki ana iho o ke keikialii i i kana kamailio ana, oia no hoi ka wa i pili mai ai o ua wahi naoku nei ma ka j aoao, a kau mai la ke ali: moku iluna me kona kulana hiehie e hekau ana ; maluna ona, a he kulana ihikapu hoi I kona e kahiko ana i kela wa, a me ka leo moakaka, pane mai la oia me ka malie ? | Owai ke aliimoku kiekie maluna o I keia raoku, a heaha la kana hana o ke kipa ana mai, t hiki ai i k« ke aln, ka 1 Moi Uiiamn kanaka kiai ke haawt aku ; ī na apnno ana no ke komo ana aku„ iluko o ke awa kapu ® Ladina nei. : A okekahi no hoi, ua hoonohoia maii :au 1 mea kiai 3 ninamnau no na mokuj a pau e komo mai ana i ke a-»a nei ina! I paha ua ike !ihi wale lakou, a 1 o!e, 10-i I he paha i kekahi mea e pili anā no ke | Keikialii Alahaii, ka Hooilina Moi 0; ke kalaunu o Pelekane. O keia mau mnau a pau a ka mea' kiai awa, oia ka ka fJi Madehna i panei aku ai me keia wau olelo e hikī ai 1 ua ] kanaka ttai awa nei ke hoomaopopo] pone mai. ] No'u keia moku, a 1 heie mai nei auj ma ke ano makaikai i ka ama nani o' « j Pelekane nei, ka mea hoi a'u i lohei | wale ai no ma ko'u aina hanau, a na I ia kumu i kono m»i ia'u e he!e wahine! | mai no k'a makaikai ana, elike me ka! i hiki la'u ke hana pela. i ! Ina kekahi he mea e keakea mai ar.a ; I i ka hookomo ana aku o ko'u moku! | iloko nei o ke awa, o keia Li «a e V-i ; |ke m<ri »i, i hiki ai ia'u ke kauoha aku 1 I i ko'u mau kanaka e hoohuli koke ae! I i ko makou alahele no waho ' | A he'.e auwana hou aku h*>i maluna' I 0 na a!e kawahawaha 0 ka moana kai' | lipoHpo, no ka huli hou aua aku i keIkahi atna mamao mai na kapakai aku | o Peiakane, ka aina n«i a'u i lohe mau I ai he a nie k* oluolu ke ano io ka neho 4na 0 ka aina, aole hot he ! mea nana e hoepilikia. j Ota ka'u e kau aku net 0 ka foaa mai o ka haina nui la oe mai, ina paha no ka Dono o ko makou komo ana aku 1 1 teia po ilv)io 0 ke *wa, aole pahi» 0 ket<» nuu olelo paakiki i ke kavkamAhiue #!.i i uku ai tuiua o ke, kUi 4 iu lik> u i mei iu keaa aaau e kihatu *i, oiai \0' t 0 huae'.e'.e 1 j;uaiu u iimi. ->>!e :iu ke ana L/ k kao;ahi ( ne ā wahma h<:t. Ak*. he kuUai keik; kuue C uik; j'e i ke k;«> Vc haolehi'k ■ . V* ,'*n< ,*:•* ;v.c ki ; pu ti!,i; C ;vou„V koke ; W.A hil a i r. v k* i? .<*. v 1- ke i' ■ I.A .il., j>jh» '.u s tv4hi OkOA Aku. I

O ke«a ka wa i huli ae ai o ua aliimoku nei o luna e kahi kialua a pine aku la me ka leo oluole o ke kulana Keoniniana, i ka i ana aku penei: O ria kapakai aloha o Ēnelani nei, ua noa ia no na mea a pau i kipa mai mn ke ano makaikai, a no ka hoo ana paha no kekahi manaw», no ka lu j ana ana paha no kekahi mau la ma ko na tnau u'uwehi, a inahlo hoi o kau no!,'e hnike kokeaku a'u i ko'u minao ina oaha e ae h kou moku e komo i!cko o ke awa i keia po. Ke ho>ke aku nei au, o ke kamaaina wale no k.i mea hiki kt a!o aku iwaena 0 ka hutkau o na moku eku papa an« ma o a maanei o ke awa, a ina he hiki 1 kōu pailaka ke ho. komo aku me ka pa?ekaha iīoko o kela huikau, alaila, e hana aku oe elike me ka hiki ia.oe ke hana pela. - O-imi ooino ā me na pilikia e loaa ana ia oe ma keia hookomo ana i ka po, aole ia malnna o'u, aka, maluna iho no ia ou, a e hala o-e hoi au mai na hoahewa ia ana mai a pau mai a oe mai O kekahi, e be!e maoli aku ana au e noii i « kulana o kou moku a me na"| n.ea a j>au 1 pih j kau huakai, malia paha, aia oe ma!a?o o kekahi komisma no kekahi hma e pahele ai, i wahi e hoopHikia ia ai ka aiha o ka M i l* ! ««• k* Lokomalkai. I Oiai nae ke kaikamahine ahi a rre [kt ki»i awa e noke ana t ke kannaili©. w» wkiwao ke Kfeikia!u Alabati t i a* i!aT6 mahepe o ka moku, me lk» haawi pu ana akii hoi i ke ku ana • |k« hoe i kekapena o ua wahi moku nei no ka hoo!«h ana ae i kona m«u aahu % Immo ana ti wa He mau mmote wale no paha koaa Iwawale ana mai ia wahi mai, iia hai, «a lohe kMiuliu ae la oia \ ka !co iiupono iho o kah! ana e hoololūoU *ei iko** m*u aaho, a me ka emoole |loa, ua mea a i U hi»i |4 »o kotu wa, i *c at uo iu«* Oj |laoiick ! . | I' r# hvvj'iii»a U vii i koiu k?u aui e kawauio h he r.va. tU, e UUk, tw, u0 m tiu Hanau o *u;iu *he ko4, h#> reni i " t U orb--1 _ , V. 4 Īlov,sl; ;id o KaiIUML &4U4 "j .• ■ *K K» e »»H«i> ;i nct Se um» kf *,a,' 1* «e U u i U 4> w«U « U m\ . lUlioeluUiuU e iu! ka*iwc īit eau 9 Auhau. ..... J