Ke Aloha Aina, Volume III, Number 34, 21 August 1897 — HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

I keia wa i haalele ih© ai oia i kooa lie iloko o ka naheiehele e ulu ana ma kae o ke kahawai. me ka haawi aku i manawa nona e hamu iho ai i na weuweu « ulu uliuli ana ma ia wahi. Ua hoomau aku !a oia i ka naku ana iloko oia nahele, a hiki 1 kona wa i ike aku ai i ka lio o kona haku wahiae e ku mai ana ma kahi aole t elima anana ke kaawale mat iaia aku. Ma keia mea i hooi ae i ka hauoli iloko o kona oaau, me kona koho ih® hoi, ua kokoke loa mai ka wa e hooko la ai kona makemake aaaiuna o kaha mea i manao ai e lawe i kona ola, Ia wa i hoomaka mai ai oia e hele pololei no kahi a ka lio f, ai nei i ka weuweu, a īke iho la c»a, ua hele aku oia ma kekahi wahi okoa e mot ai, a i ele, e huli ai paha laia. I kona wa i komo aku a< malalo o kekahi kunulaau nui e ku ana, aia hoi, ua hoohikilele koke ia ae la kona noonao, ma o k@na ike ana aku i ka waha 0 kekahi ana e waiho hamama mai ana me kona mahao #ie āe, eia ke kaikamahine a!ii iloko olaila kahi i hiam©e ai. Aka, i kona hik ; ■•-.i «ku ma ka waha o ke ana, aia ho?, ua ike koke aku la oia i kona haku opio, ua pauhia loa ia i ka hiamoe, aohe ana mea e hoemaopopo ae ai la manawa, oiai, ua ikaika ka maluhiluhi iloko o kona mau a a koko palupalu. Komo aku la oia īloko rae na kapua paianehe l®a, a me ka hikiwawe loa, unuhi koke ae !a oia i ksna omole !aau hoehiamoe, a heohanuhōnu aku la ma kahi a ke kaikamahine -ilii e moe nei,| ka mea hoi nana i papalua hou aku ij kena hiaaioe kulipolipo ana mamua 0] ka hiki iaia ke ala ae. Ike iho la ua kauwa wahme nei ua pauhia loa ia ke kaikamahme alii e ka hiamoe nu>, ia wa oia i omau aku at i kekahi kui omau ma ka umauma 0 ke kaikamahine r!ii, i wahi nona e kuu koke ai kona luhi ma keia ao. 1 ka pau ana ae ta 0 keu hana ans ana, 0 kena w. no ta 1 wehe ae ai t na aahu e paa ana m. ke kmo o ka Ui Madehna, me kona houhou pu ana aku 1 ke kino hais oie a ke kaikamahine «iii «ic pahi ui Sup, e hoike ana hoi 1 kona inaina makaeleele maiu'ia o ke kmo hala ole o ka mea e moe ana. A me ia ano aiia e h*na nei, ke ike nei oia 1 hue a wai mai a ke kf koko t«a 'u wahi s pa>- krn.i mau !im* e hmi si iur kjns p •.''■■ l'i neie ka 1 hoomaiuo »<• 1 na ha n* a k h.iku 1 h.'-na ai niaiuna o;is, a eia .•:; he 'uuhi n,» kon« limi piMioi e hana i\t>. 1 ka p«o an* e uvau h»n«, la I *ra ! puana *e *i ua w*; 'rr .oko:nō r»Ci\ mr kc<* miu hu*olcU- ******* !

0 kou make ana maloko o keia ululaau loloa, ' «> mea nana e hooi aku i ko'u pomaikai, ma ko'u lilo ana aku i wahine na ke Keikiaiii Alabati, a e neho auanei au he moiwahine maluna o ke kalaunu o Pelekane nei, he pani hoi ma kou hakahaka. Noiaiia, ke haalele nei au īa ee, 1 ai na na holoholona hihiu a me na manu poioli* © ka lewa, o kou i'o a me'kou koko ka lakou e ai ai a e inu hōi ehke me ko iakou makemake. 1 ka wa i pau ai o keia mau ōle!<, oia no kona wa 1 kii aku ai 1 ka iio o ke kaikamahine ahi, a wehe ae la i ke kaula, a hookuu aku la iaia e hele auwana iloko oia nahele laau lolea. I ka ike ana o ua wahine nei ua hoo ko ia kana mau mea a pao i lia ai, a ke hoomaopopo la hoi oia, ua oi aku ka holopono 0 na mea a pau ana 1 hooiala ai, ma nua o ka hiki ana i kekahi mea okoa n\u ke hana. 0 na lole o ke kaikamahinē alii aha i wehe ma« ai, kupenupenu iho la oia ma kahi a ke koko e huai mai ana mai loko mat o ke kmo o ke kaikamahine alii, a biki i kona ike ana, ua !awa ka hana ana i manao ai', malaila iho ia e ko ai kena trau lini a pau no ka wa e hiki mai ana. A ne keia mau lole 1 hele a pilipiH i ke kok® i haalele aku ai ua wahine lokoino nei i ke ana o ka Ui Madelir>a e waiho om ole ana, a hoi aku la oia ma kahi a kona lio ana i kufeulu ai, 1 kona wa 1 hauiele aku ai īaia ma kae 0 ke kahawai e ©we malie ana o ka wai. Ike aku !a ©ia e hamu ano no kona iio, ina lan aaheleheie uliu i e ulu ana ma la wahi, me kona nana ole mai i kona haku wahme t hoi aku nei, a hifri i kona hoea ana imua o kona alo. Waihe iho ia oia i ka puolo iole o ke kaikamahme alii 1 nulu 1 ke koko, a hele aku la oia ma kahi a ka wai e kahe ana, a holoi iho !a 1 n3 kiheahea koko e kikohukohu ana ma kona luna, a me kona kmo. Me ka hoema-i: pu ana ae i ka ono a ka wat e heokokohi ana ia ioko 0 kona puu, a 1 ka lawa ana o kop.a makem ke, eu ae la 01?, a hela pololei sku la no kahi a kona iio e ku ana. Hookau ie la t ka noho maluna kona kua, £ hookonio pu aku !a i ke kaulawaha, me ke kue ole niat o kona lio i keia mau raea a pau ana e hana nei maluna ona. Ike iho ua kauwa w.mine lokeano nei, «a hooko ia kan? r ( au mea a pau 1 hana ai, kau ae !a oia maluna o kona hokua, a pii aku ia ftō iuna# ke kuaL - im» «na 1 iho mai ai, me kona noonoo Hpu ae no kena haku opio e waiho ia ilok» o na kipon; makeiukolu o ka eha, i houk«u ia ai «na kona km.i. 1 kona hiki ana iwaenakonu o ke kualapa, oii no ka wa 1 ike uku «1 0 ua wahme kauw;» nei t ke ku mai o kekahi mea kino*tluna o k* weie>.»u o ka pa!i, kaht hoi «na t pii sku nri. U-i hainn: ke«e ae b ua m%h m aok Mew ht mea okea, ska u ka uhine no tfdku wahine ka mu hot «na 1 kuniak i» aku u, uk k»*&, aunao, i'au koua heiw-'ia «u kei# *». He m*y *r»le no k>r,t ku īn*; m*i nu U w*hu * aka U ileko o. ka *a po-kole io* 4 me ka niiwpope o kao* i heli aka ai. I

I keia wa, hookikina aku la ua wahine nei 1 kana wahi kauwa e kau ana, a hiki i kona kokoke loa aoa e kau iluna o uā kualapa nei ana 1 iho raai ai. Ua ātio naenae mai la ka lio ana e kau ana. a ua h<ki ole hoi laia ke heomanawanui aku no ka pii ana np Vuna 0 ke kualapa, a hoomaka ae la oia.e pīpik» hele ma ka aoao o ua kuaiapa nei. No keia hana a ua lio nei. ua ūio ia 1 mea hoonaukiuki 1 ka manao o ua wahine nei, a me ka hikiwawe loa, leīe īh'p la oia ma iuua mai o kona kua, me kona mana.', e l-.ook.au aku i ka hoopai maiuna 0 wa wabi holoholona ahonui la ona. ■ y ■ Me ka emoole l®a, ua hemo ac la ka pahi mai loko ae 0 kona poli, me kona manao, e pahu a make ua wahi holoholona ala, no kona hoao ana e kue i kona makemake. Aka, mamua ae nae o ka hiki ana i ua wahine nei ke hou aku 1 kana pabt oilua ma kekahi wahi o kona kino, ua loaa pono mai la kena iima akau i ke peku mahamhena a ua ho nei. A o ka wa no boi ia i lele aku ai o ba pahi a nalowale loa iloko o ka nahelehele e ulu ans ma ia wahl a o kona lima akau hoi, ua haki pu ae la ia iloko o ekolu pauku, aka, aole oae i hoopau ua lie ala t kona peku ana, a hiki i ka wa 1 hookuu mai ai ke aho bope i»a o ua wahine la ma keia ao ( a hoi uhane aku la kona kino no kona wahi 1 hele mai ai. Ma keia wahi kakou e ike iho ai, ua piu ka heluna no ke kauwa wahine, a ke waiho nei oia he moepuu na ka roake, me ke ko oL- o kana mea i iiot at, a ua haiiu mai na olelo ana 1 kaukau ai maluna o ke kino hala ole o ke kaimahine alii, a kau iho la malnna oea, oia hoi, na na holoholona hihiu hae a me ua mau 0 ka lewa e ai 1 kona io, a e inu hoi 1 kona koko. E hei hou ae kaua a kamailio r.o ka Ui Ma<Jeima, oiai kona kino e waihe olohelohe ana, a ua kualihi raat hoi ks hue aria o ke keko ma na wahi i houhou ia ai me ka pahi, a o ka laau bo,:hiamoe ho> 4 ke ano mahie ae nei hoopeluluhi ana maluaa e kona kino, u kāakaa ae la kona mau maka, na keko ke loa e napoo ka la. Na ka mahia o ka laau hoohiamoe a fce kauwa lokuino i hotke mai ai 1 ke kmo maeele e hoi&aha ma kona mau aka, heaha kant mea ehana ae ai, ua ihwali a hiki ole iaia ke ala ae iluna. Leha ae U'kōna uwu maka ma o a maanei, a ike iho !a oia, ua lawe u keaa mau aaku ma ke aao hcukumattaia ia e kekahī roea ana i maoprpo ole at, a aole h*n ht wahi hana pouo aoa e hana no k« mea, ua hao ia «\u e Va lima k«ko, a kee wa'e no o kona tetno olehelohi-. Ue ka eha e he-i h. u m& 1 ke kino, ho„o ae h ou e ala, akn, ua pahu* iut tl mni £ hikl in-4 ia„; ke a!r, st ? hv,i 1 wahi pono e pake'e ai kona ōU, A rv u mei, uae u ohiuo oea i ct,», no ka u.ea i*u e hoo.uiki *i e o;k, ua hooi oa u aku U cht, ā via auhuai;i.u hv , kv k 'ko .i-.a n*hi * U *i kvft* kiiio » ka I

Me keia ano aru e !ke hookahi nei i ke n» p ine.-, ', e uianap ae la oia i kana. kane 4 ka hoi 1 hiki mai oia ama, a kelelei iho ia kona tnau waimaka me ka welania pu o kona na-. au no kona ike ole iaia. Aka, he makehewa paha ta mauhoo manao ana ae nona, oiai. eia oia iloko iloko o ke au a ka hewahewa, a he pomaikei oaha kona pakele mai keia poino ae, e hekau nei maiuna ona. Ia wa, haule bou aku la oia a hiaaioe a o kona wahi wahi wale no i l&ki ai, oia ka pumehana o loko o keia ana, a pela ibo la oia i loaa ai kahi pono o kona noho ana maiaila. He elaa la a be elua hoi po o kona nooe wale ana ns, aKahi no a loaa hou mai ka ikaika iioko o kona kmo, a ia wa oia i ku ae ai iluua a puka aku la iwaho oke ana. rae kona kino i hele a opehupehuna wahi 3 pau ! houheu it ai i ka pahi. 0 ka peīoā e laiawe *na u Lka y korva waihona <*i» ua huoi iku la 1 ka pihkia'ma ha waiii a pau o kona kioo, aaa hoonjwaiiwaH nrai hoi m ka h.- l 'in» © ke k&ko roa na wahi a pav . Me keia eba e lc!oku nei. VokG;c malie'aku oia m*la?o oaa iau naMehele, aiīiki 1 ks wa 1 loaa aku ai bia o kekahi ma-!a aj na kelf3hi kanaka mahia», s maMo 6 ka malu 0 ni i*o la»u e hoopuhi aha h wahi, ua hooooaha >ko tāī oia. i Aka, aamuii oka tkatk& hea mai o ka poloii e hana aaao oJe ana ia loko, me« hou ae U oia a kekoia h»u aku ta ree ka nee mahe ana, a hiki i kooa komoioa a»a aku iwaeaakoau e k« ma-U a« ana e ike eti i ka luluu iho e m ai maiuoa 0 kona poa . I Nu ka nui ioa o kooa eka a «e ke pomuniu a ka auke 1 M |*oteU» eoho | Uou Uaio * btimat aku U maklo 0 I kuwu Uau, a hauie aku ia mau I*elk« u* uioa «|xt.o ka th*» , iaw i hAUIe aku ai a »gc, 0U «1 »* 0 k« me* uaoj *c t Utki ,iiio u o «ahi i»4 c, ««4 |.<»ua t»c< aoa uie Ut*4 mau *.«> » k* u*uvic, no &a iuu aiu t ua ♦vHia lukua<> itvuu kiU * «ae keia *uo» a ua htk kvtva walu a «tu> ,«mu « ke-a * me ieu *»v\ a ke U4U4 «ku, av&< *m:* * k* u»«4a «: *s uue k ps.« kv%k. .ak*-* * |m«4 mn*** «.aa, 0 kc;a k*u«u«, eia ioM t*aw nala*uki auai e^akuk

oia ma ka nana.ana, a o kana_wahuie hoi, he %% ka nui o kona.mau makahīki, a mailoko naai_o ko laua puhaka i hanau mai ai he eha keiki, he 3 keiki-. a he hookahi l.oi kaikamahme, % 0 lakou a pau, ua pau wale no i ka . oris.ie, Ue keia iho la ke ano e ica neho aaa okeia mau mea i okoo keia uiuaaheleu 1 bihi la e »a laau iike oie 0 ke kuahiwi a t lilo boi ia iaua 1 mea punaheie a aloha ia hoi. ' Elike me ka ru!a maa mau i loaa i keia elemaku!e, he hele mau oia me kkaa m' u itio iloko o ka ©a-la ai ao. ka aana ant 1 na holohoiona hihiu k*mai lioko o iaila» a aae ia auo hoi e h)ki ai 1 ka&a mau tito ke hopu a haiaku imua o ko lakou haku. Liuliu ae 1a oa a ene kana hiāhme no ko laua pama awakea, a eiai nae e roakaok?u ana ka laua mau wahi wea ai, o ka wa ao i* o Uua i io~ he aku ai ka leo h*e o kekahi u ka Uu* r»au t'io hahai hol-hcl%na. i Aka, msTrc?i o kn pa'o!» i loaa i usl ekfmak»ile ne», w haa?e!e keke Iho |oiit i ko ?aua h*V, a hookolo aku U ma' tka meheu a ka leo o m<u ih» (e pa-e mai iiei, »e kona otanao oo» St" |le6 kahea kei* no kana miu iho, e ha) lakkl aaa e huliu inua oia laU tho.

Matka o eua k* Foak«ai^ od, ua loka. tku kekah; k%ik&suL&nc Pake t nona na makiah«ki he i* e an# iloko o kekahi ua ouke*. ~