Ke Aloha Aina, Volume III, Number 36, 4 September 1897 — Na Palapala [ARTICLE]

Na Palapala

Aole e ilt inaluna o'makou Ve kōikoi o na ihewa ana ao keU mau m&ngp-i_Jioopukaia nalalo o lteia poo, aka, e 51i"no ia maluoa o » po« na lakou j kakaa maī. ;; ,

E NANA E KA LAHUI f KEIA, A NŌONOO' PUNŌ IHO

Akahi!: o Fcb. 1893» i hiki aku ai «e K.omisina Alii i Wasi- __ nie kp paiāpala hoopii kue a ka Moiwahine Liiiuokalani me ka Laßyt pu. Maloko o ia palaoala, ua hoakaka ■pono ia na inea'a pau e pili pono aia ika hoopii, he hohonu a koikoi na kumu eīa p'alapala hoopii. A mahoi)e 'oa e nonoi ana penei: " "Ke nonoi nei, e hoihoi hou ia ke Aupuni kumukanawai me ka Moiwahme pi'." A hiku ls, heaha ka mea i loaa mai ? N'a oukou e kuu Lahui aloha e \t- • , - pane īho. Alua: Sia ke ahiahi oka !a 30 o Marak», 1893, halawai makaainana tiof kai weheia ma ke Kuea Alii, imua $> na makaainaha t akoakoa aneane 7000, o oa poe ī halolelo_mai o ia na Mea Hanohano, Jos. Nawahi, J, E. Bush a"me A. Currtmins. Mahope oka lakou mau haioielo ana, ūa hehiheluia mai Ia ka Memonaia a ka Lahui Lahui Amenka, e mah»io a tywm*tkai Bna j ke Aopunl Amenk*, 1 no ka hpouna ana mai ia H» Blount, be komisina imi i ka moolelo pololei 0 ka hana hewa nui a Dole lA ma ka pmioa hope o ua Meijßyriala nei, e nonoi ana penei; i "Ma'keia ke nonoi aku nei «e ka iini nui a nae ka manaoio mao!<» e hoo pooopono īa na hewa nuī ī hanaīa tnai ia makOii, ma ka hoīhoi hou ia aaa i»ai q ko kulaoa kuokoa. a me kumukantwai o ko Bt*koa„ A«ipttM. ko tn*keu Moiwahine Lihuokaian» 1 eloha nuua/' A hiki mai 1 kejale t h<aha ka mea I loaa mai 1 ka Lahui Haw-ii? Na oukoo e kuu Lshui e pane mai nioau. - § AklouF: Ma ka «alama o Apenla, ī aku ai ka Memenala a aa kke o Honolulu tmua 0 Kommoa J. r B!ouiL, i QOlto ho&maluia e Mrs. j Kuiihealam CampbeU. *He Me®vriiat& naauao, 1 t»ootthuita ma sa kuou !ot*to a t»6IoW mao*t fto h?i Ama ka |hepc t nfenoi ana penei . | 'Ke aonai ak\i nei makeu me U jha»h«« «i me ka iini nui, f"ae h ma! e i H*w«ii e miUmi i> t&a

lty s \x |hwi t« «fti» o tocu ncK« ir.4 Aus«uu | Mw, s> |v* MvM*4hmc I I thot»k*Un» A-it t uufc>u i fciliat£ lflj|M »*" | t*r» h "sr-r.M *n* **&'ac oU" | Htnu ?*e*id4, m* o U>?Lui.;;. |9 uU na Ikh at Mi* Mn j .V eaw»»*, |M««. Mrt l !U»«, Mtv Mn C Sl?r«t4n 4 »€ Mfk |H»»ue Hwt«n, } AM| i kt» H !*#!* U U *!s%*, i W?,4 a»*i 4; j«M» *O*A tc* **. 14 }««***{*« * lUm Fihm m • |fc* »4? X4 , t t |IMR «INMW «MA «il IM %

A no'u oei, ua wela au a ua. ehāeha hoi, no ko oukou hoohaahaa ia eke au pum Amenka, ma ka hoonele ana mai i ka oukou uloho'ā biki I keia la. O ka .awaawa a me ka awahia oka lakou mau hana ino i kokua ai, oia ka| loaa mai ia kakou a pau, iloko o nei mau makahiki eha a 01, aole o ka mea i ia aku, Aha: Ma ka malama o Mei, 1893, aia na Elele a pau a puni ka e akoakoa ana ma Honolulu, Oahu, no lakou ka helona he~42, a'mailoko aku' oia huina, ha elima o lakou i'waeia no ka lawe aiia aku imua 0 Komrsina J.H BiouDt, i ka m'emoriaia a ka latsui Hawaii,.imua'o ka lahui Amerika. ' He naauaō a kuliu hoi na oleio oia memonala, 1 hookahuaia me na kumu oiaio maoli. A ma ka hope loa, e e'eio ana penei: "Ma keia, ke nonoi >'tu nei me ka lini nui, a me ka o ; ?i-> ,s li hooponoponn ia na hewa nun hana ia mai ia makou, • K- hoih bou u j mai 0 ko makou k;u.cwuA>-. a me! ke kulana kuffiukanawai ,0 ko makou aupuni, nrn,\lQ o ko makou Moiwahine L'.liuokalani i aloha nui ia. y - O.a ka pule me ka amene ana, i kakau inoa ia e na E!e!e a ka lahui, no lakoii ka huma o 4?, a kakau inoa m e ka Percs;dena J Nawahi a me ke Kikauolelo ]. K Kaulia. A hiki mai 1 keia la, heaha ka ke aupuni Amcrīka hana pono ma kona aoao, no keia nonoi a ka !abui Hawaii 1 kulaiia, a e waihoehaeha nei no eha makahiki a oi%f Na oukeu no kuu lahui aloha e pane iho 00 keia mnau. Alima: Ma ia malama no o Mei, 1893 i waiho ia aku ai ka memcriala a na L' de o ka mokupuni o Kauyi, ia Komisina J. H. B ounl. He memoriale aleha keia be hehihelu iho, e hu'e pau ana '»wi"-tn>ia.puna mai, na makua a pela aku. *~e k? rm n na Pauku iloko o keia a c?ka huma 0 m s e Ak.ha Aina o ka mokupuni <> Kiuai 1 ln.oirti.i* m -.j ' 1 , ;i t nu 1 „ ~ \ ■. 009. a na k ' !:.k . r; Koi',' u ; „ p 1 ks laki'L! muikii sila la Kotir>'na 1. H. }*'.c.ur.t, ou o Stts. Hana l.cvtla a me Mrs. J Kaae Ma ka hc| e 0 ka Pauku io, enor.oi ana lakou penei: "Ke nonoi haa hsl aku nei makou me sa nni iuu, a nte ka uwaio aku 1 kor. hanohano iua kou ele'e a ka Perts ; dena o ka lahu» kelakela 0 Amerika; e weiie awiwi ae i ka hewa nui i hanaia t ko makou Moiwahine, a 1 ke makou ains a ia makou hei, e huihoi hou ko makou Mv-iwah.ne Li'iuokaUm, ke m aupum a me kt K.umuksnaw.\t, peia kou poe hiopn e ; ...i. mau ai. ] AK h3 r.- , .. ...r nonn k '\ ) 1 \ K / e ; ' ni,us uv.ku.uum ] a s..'- ' • : : ke ' ; , 0 ? ( ho ■■■," : 1 i:. ,■ h.i : ■;..-;-■. s.i ', i ■ ! '►.. N.ī.k,- . v ■ •. An. - ; ! V ! >■>•:>■ :ī !>-.■! (, : .• i n, ; k. « - •-.■ ; : k.-: ■•> '; .... ; t v- • • r. ĪU k.; . .i- . , i . hī . :w ! H-.-!,. ! • * k , ~ HO W ' ' v - : = vo- : : . N ■ 1 K, ī ... - V v •■ \:, v. !- v,- I ■: , 1 —5 - ki i - ; . r,» ; > H I v - - - fct U:-v ,: \ . s : t t> »v t h: >, r i hov'i;sv". ea ja le Ku'.i'. 1 . H v ,! y A rs f. b ki Kon« k-'e'e. ; r . kuoiu Koiī» iho » u>< k* Uhui!

pu. Malok o oia leta nonoi, he ekolu mau kum ; > hoike ia e ka Moiwahine, kabi Oaa i baawi piō ai i ke aupuni. /, He mau kumu oi kela o ka naauae a me ke ano kar.stiano pu, aka, heaha ka sa lahui i ike ai no kela Peresidena Harisona, no keia nonoi a ka Eia; Papani ae ia oia i kona mau ipuka pepeiao me ka welu io'ie, a kau mai la i na maka aniam. eleele ma kona ihu. a oleha ae la i ka lam, i ole e ike a e lehe i ka 'e: uwalo o ka Moiwahike e nonoi ana. "E hookaulua ia keia Kumuhana, ? peia aku." A i mea-e maopopo ai ka oialo e keia, eia mai ka hoike a Peresidun3 Kalivalana, penei* "A ma ka la 15 0 Feberuari, hoouna ia aku la | (Kuikahi Hoohui Aina) iloko o k& Aha Senate." Abe Palapala pu hoi kekahi a m .c.d?na nei i ka Ahe Senate, e •.* • p- ua kahi Ir, noiaiia, ua p U ia maika no " *hoi a ka Moiwahine, e Peres'dena', aoYe i maliu ia n.ai, oia ka mes 1 maopōpo, ua 'okomoia kona mau pepeiao ī ka weln a he maka eleelo ke kau ana 1 ka ihu. AH2K.U; Mā ka malama o Marak!, 1893, ua hiki mai i Amenka ka Heoiiina Moi o Hawan nei, mai Epelani mai, oia o Kaiulani. a waiho aku ia oia 1 Kana nonoi 1 ke aupuni Aaienka, no ka poao o ke aupuni Hawau, ka Hae K-sraunu, a peia aku. He ku maoii no 1 ka walohia Kana mau oielo ke heluhelu iho, a ke lswe uokoie mat iei au i kekahi o Ksna mau olelo 1 heoiaha ia, penei: "I ka lahui Amerik.g, me ka hookipa oie ia mar, ua hehi Au i ka lepo o ko oukou aīna i kei? la. Ua iohe iho ne; Au, he nuu Komisina mai Ko\i auia mai, e noi ana i keia a'ke kaulani e kaiii aku i Kuu wahi mala wama, e ft\iihr! iho «ua lakou la'u me ka Home ait'. me ka uie, a me ke aupun' Ac. n "Na Amenka nei j hoouna ae i na tane me na wahme Kar?stiano i Hawa-i: 10 ka ana ae 1 ka ponß 0 ka no 10 haipule sna a me ka naauao. a me

ka PalapaU Hemolele, a ua hooliloia makou i lahuikanaka kulala aupuni, he hana a'ieha keia a Amenka ia makou." "I keia la, he ekolu keiki a ua mikane'.e nei o oukou, eia i o oukoi; nei, e noooi ana, e i na luuia maikai a"ko lakou trakua. Nawai lakou i hoouna maī ? (Na D,atoie} Naw,u ka lako roana e kue a wawah; \ kt : kumuk.mawat a lakou t hoohiki a: •,N.< S t-n ) nti, he ks»ka ns«r, liw,i i, . o e kt k.ib: o Ko'u :a ; '.r< me v A'-.: '• koa ; , o kue aku i sets pee e kue sv»-i nei U'u, u.» L-,i& n • nae 1.-'u kk,' k,i e hoonuiuwanui, e kue āku 4 .r n.i k.; r :no o Ko'u bhujk.?nika," "Ke i mi Au <k« k\' n?ausv:w,; ' K..'u L Sn»i, * m ia nu'i i hsawi nu' I V, i k» ikī k,i ā nie ka k,?, he k;:k.- \ . P,-' k«s !>C, U.i 5 0 A;\ 'l : i l!j .« : ; k» ā f\ .<• • k-, ' i s k. . i..'\ * ' - « ka !.v, k',, jvi-n« n? k#rAk,» lsr 70 o f !, * e fitu { K V \o t'," ka ho, U sr.i. 1 ki ; r • *>-: . ki 0 ko h'ko. * ho t -h,4h*« h. i ka il*e »!ob% o Ko 1 mi *

0 kekahi ae la kela o na olelo a ka Hooilina Moi o Hawaii ne', i waiho aku ai imua o ka lahui Amerika. A hi- / ki mai 1 kei;t !a, heaha ka ke aupum Amenki han i pono i hana mai ai nr ka leo uwaio alaha lahui a lieia Hooilina Mo: opiopio ? Na ka lahui e pane nai no keia. - Awalu: Iloko oka malama o 1)?kemabi 1896, hiki kino aku la ka Rtoiwahme LiUuokalani 1 Amerika, kino aku Sa miua o na ihu a me na maka o na Luna Aupuni Am.er!ka, no ke kiai ana i ka h?naia mai 0 ka pono a me ka pololei no ka Lahui Hawaii me ka'Moiwahine pu. Hala ae la ehiku malama, aohe iniha o ka pono-i hanaiu, he mau olelo palu wale iho no e noke nei i ka hamo ike 'Lii a ku ka oaila, o ka pono nae i maken.ake a i kah nuna, aohe lewalewa iho. No ke aha mai la ? Na ka iahui no e pane mai no keia. Aiwa. Ma ka la 17 0 lene, 1897 n;;, : w.uh- huu aku ai ka Muiwahine Liiiuokalani i kana ps-;lapala hoopii kue inaua o ke Aupuni Amenka pauaka, ma 0 ke Kuhiaa Nji ia, no kela.kumuhana ekaeka ro, e like me ko ke!a makahiki 1893, 2 e nonoi ana o<a i ka Aha Senate o ke Aupuni A nenka j)ue hoole loa i kr> ap >no ana aku i keb kuikahi aihue a Kini Ma i hoQ:j komo aku nei» a e nonoi haahaa ana| Oia t na makaainana o ua Aupuni Amej rika la, e haawi ae i r.a kakoo ana i nS wahaolelo o lakou, no ka hookoia mai o ka pono a me ke kaulike, A o iieia noroi hope mai 'a a ko kakou Meiwahine aloha. E hookoia mai ana anei e ua Aupuni Amenk* la ? Pe'!a paha, aole paha Ma keta wahi, ke hoike afeu nes au i ko'u manao ponoi imua o oukou e kuu hhu: aloha, nei a h:ki i Kauai, nui'oa k«tne a«i na wahīne7i na mikua me na keiki, i na opio m: ha aoo, i na ui me naliapa us, a pela aku.

A ke manaoio nei au, e īokahi mat ana oukou m° a'u ma ia manao, a i oleo ka h\ p.mui paha o oukou e kuu lahui, a oia keia; Mamuli o oa mea a'u i hoike a4iu nei īa oukouNnāWua ae r.?i t no na m.iheiē he eiWi, ua maopopo iea U'u aoie o kakou pone ia Amerika + kaii hou aku ai ilaila, Esa ka :;un;,wa a kakou ka Lahiu Hawaii «.oha aina mai Hays'dii nei a t Kauai. E un'.'hi mai kakou me ku kakeu Weiwnhme s ka kskou honpii mai a Am?r!ka m&i, a lawe ae, 3 waiho j na mana Ky, me Farini. Ki»wakd Kekoa. Ash i pāit.